|  |  | 

ساياسات الەۋمەت

سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ əكىمى ەرىك سۇلتانوۆتىڭ حالىق الدىنداعى ەسەبى

سقو-دا 7,6 ملرد. تەڭگەنىڭ 6 ءىرى جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ جوسپارلانعان

d98e0541e8bfe1959ed1823fbf5

سۋرەت 365info.kz الىندى

 

22 اقپاندا پەتروپاۆل قالاسىنداعى پوگودين تەاترىنىڭ عيماراتىندا سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ əكىمى ەرىك سۇلتانوۆتىڭ حالىق الدىنداعى ەسەبى ءوتتى. ەكى ساعاتقا سوزىلعان كەزدەسۋ بارىسىندا وبلىس باسشىسىنىڭ 2016 جىلى اتقارىلعان ءىس-شارالار قورىتىندىسى مەن بولاشاقتا اتقارىلار جۇمىس جوسپارلارى تىڭدالدى. كەزدەسۋ بارىسىندا جۇمىس ىستەگەن call centre-گە 30 سۇراق كەلىپ تۇسسە، 20-دان استام سولتۇستىكقازاقستاندىق ايماق باسشىسىنا اشىق ميكروفون ارقىلى سۇراقتارىن قويىپ، جاۋاپ الدى. وبلىس əكىمىنىڭ ەسەبىنە اقپارات جəنە كوممۋنيكاتسيا ءمينيسترى دəۋرەن اباەۆ قاتىستى.

ءوڭىر باسشىسىنىڭ اقپاراتى بويىنشا وتكەن جىلى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋى وڭ سەرپىن بەرگەن، ماكروەكونوميكالىق كورسەتكىشتەر ءوسىمى قامتاماسىز ەتىلگەن.

 

2016 جىلى 38,0 ملرد. تەڭگە كىرىس جينالعان. 2015 جىلمەن سالىستىرعاندا ءوسىم قارقىنى 18,5 پايىز بولدى. بيۋدجەتتىڭ شىعىس بولىگى 99,6 پايىزعا ورىندالدى.

 

اۋىل شارۋاشىلىعى

 

سالانىڭ ۇلەسىنە وڭىرلىك جالپى ءونىمنىڭ شيرەك بولىگى تيەسىلى. 2016 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ كولەمى 1,8 پايىزعا ءوستى جانە 416,7 ملرد. تەڭگەنى قۇرادى.

2016 جىلى وبلىس ديقاندارى گەكتار بەرەكەلىگىن ورتاشا ەسەپپەن 17,2 تسەنتنەرگە جەتكىزىپ، 5,5 ميلليون توننا استىق جينادى.

جىل سايىن ءبىز الىس جانە جاقىن شەتەلدەرگە 1,5 ملن. توننا ساپالى سولتۇستىكقازاقستاندىق استىقتى، 250 مىڭ توننا ۇندى، 150 مىڭ توننا مايلى داقىلداردىڭ تۇقىمىن ەكسپورتقا شىعارامىز.

2016 جىلى اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرىسىنە دەمەۋقارجى ءۇشىن بيۋدجەتتەن 31,0 ملرد. استام  قارجى ءبولىندى، بۇل 2015 جىلعى دەڭگەيمەن سالىستىرعاندا 1,8 ەسە كوپ.

وبلىستىڭ اگروقۇرىلىمدارى جىل سايىن مال شارۋاشىلىعى ءۇشىن 20 مىڭ باستان استام ءىرى قارا ساتىپ الىندى.

اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن قايتا وڭدەۋ جانە تاماق ونەركاسىبى كارتاسى شەڭبەرىندە 3 مىڭنان استام جاڭا جۇمىس ورنىن اشۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن سوماسى 191 ملرد. تەڭگەدەن اساتىن 64 ينۆەستيتسيالىق جوبانى جۇزەگە اسىرۋ كوزدەلگەن. 2016 جىلى سوماسى 7,8 ملرد. تەڭگە بولاتىن 20 ينۆەستيتسيالىق جوبا جۇزەگە اسىرىلىپ، 270 جۇمىس ورنى اشىلدى.

 

         

ونەركاسىپ

جەتەكشى ماشينا جاساۋ كاسىپورىندارى تۇراقتى ءوسۋ سەرپىنىن كورسەتتى. ونەركاسىپ ءوندىرىسى كولەمىنىڭ ارتۋىنا ءونىم شىعارۋدى 1,7 ەسەگە كوبەيتكەن “زيكستو” اكتسيونەرلىك قوعامى ەلەۋلى ۇلەس قوستى. ول ۇكىمەتتىڭ قولداۋى نەگىزىندە “قازاقستان تەمىر جولى” ۇلتتىق كومپانياسىمەن جاسالعان 15 ملرد. تەڭگەنىڭ كەلىسىمشارتىنىڭ ارقاسىندا مۇمكىن بولدى.

ءونىم شىعارۋ “س.م.كيروۆ اتىنداعى زاۋىت” اق-دا – 8 پايىزعا، “كازنەفتەگازماش” اق-دا – 43 پايىزعا، “كوپبەيىندى جابدىقتار زاۋىتى” جشس-ىندە – 29,3 پايىزعا، “پويسك” ۆف” جشس-ىندە 5,4 پايىزعا ارتقانى بايقالدى.

 

يندۋستريالاندىرۋ كارتاسى

2010-2016 جىلدارى ارالىعىندا يندۋستريالاندىرۋ كارتاسى بويىنشا 47 ملرد تەڭگەگە 54 جوبا ىسكە قوسىلىپ، 2 مىڭنان استام تۇراقتى جۇمىس ورىندارى اشىلدى، سونىڭ ىشىندە 2016 جىلى 8,8 ملرد. تەڭگەگە 9 جوبا ىسكە قوسىلدى.

قازىر كاسىپكەرلىكتى قولداۋ  كارتاسىنا 41 جوبا ەنگىزىلدى، ونىڭ جالپى سوماسى 72 ملرد. تەڭگە.

ۆ يۋلە پروشلوگو گودا گلاۆە گوسۋدارستۆا ۆ رامكاح تەلەموستا بىل پرەزەنتوۆان پەتروپاۆلوۆسكي تراكتورنىي زاۆود, نا بازە كوتوروگو وسۋششەستۆلياەتسيا سبوركا تراكتورا سەلسكوحوزيايستۆەننوگو ي كوممۋنالنوگو نازناچەنيا پود برەندوم «ك-704 «باتىر». وسۆوەن پوسەۆنوي كومپلەكس، كوتورىي ۆىيدەت نا يسپىتانيا ۆ اپرەلە، تاكجە بۋدەت نالاجەن ۆىپۋسك زەرنومەتوۆ.

“ك-704-4ر “باتىر” برەندىمەن تراكتورلار شىعاراتىن پەتروپاۆل تراكتور زاۋىتىنىڭ اشىلۋى ۇلكەن جاڭالىق بولدى. بۇل – جەر جىرتاتىن، توپىراقتى وڭدەيتىن، كوممۋنالدىق قاجەتتىلىكتەرگە جارايتىن كوپبەيىندى تراكتور.

جەلتوقسان ايىندا ەلباسىنىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن جالپىۇلتتىق تەلەكوپىر بارىسىندا “تايىنشا-ماي” جشس-ءنىڭ مايلى داقىلدار وڭدەيتىن زاۋىتىنىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى ىسكە قوسىلدى. جوبا قىتايلىق “ايتسزيۋ” كومپانياسىمەن بىرلەسىپ جۇزەگە اسىرىلدى.

2017 جىلى قۇنى 7,6 ملرد. بولاتىن 6 جوبا ىسكە قوسىلماق، 300-دەن استام جۇمىس ورنى اشىلادى.

تاياۋ ۋاقىتتا سەرگەەۆكا قالاسىندا ءوز شيكىزاتىن پايدالانا وتىرىپ، جىلىنا 10 مىڭ توننا قانت شىعاراتىن “ترانساگروينۆەست” جشس-ءنىڭ قانت زاۋىتىن سالۋ جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ كوزدەلگەن. زاۋىتتى ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ سوڭىندا ىسكە قوسۋ جوسپارلانىپ وتىر. كاسىپورىننىڭ پايدالانۋعا بەرىلۋى وبلىستىڭ قانتقا دەگەن سۇرانىسىن 100 پايىز قاناعاتتاندىرۋعا مۇمكىندىك تۋعىزادى.

ينۆەستيتسيالار

2016 جىلى وبلىس ەكونوميكاسىنا 165,7 ملرد. تەڭگە ينۆەستيتسيا تارتىلدى.

بىلتىر استانا قالاسىندا 33 ديپلوماتيالىق ميسسيانىڭ جەتەكشىلەرىمەن بيزنەسلانچ وتكىزدىك. وسى كەزدەسۋدىڭ ناتيجەسىندە ەستونيانىڭ، گەرمانيانىڭ، مالايزيانىڭ، شۆەتسيانىڭ، قىتايدىڭ، رەسەيدىڭ جانە باسقا دا ەلدەردىڭ ىسكەر توپتارىنىڭ وكىلدەرى وبلىسىمىزعا ىسساپارمەن كەلىپ، ىنتىماقتاستىقتىڭ مۇمكىن باعىتتارىن تالقىلادى. جەكەلەگەن باعىتتار بويىنشا قازىردىڭ وزىندە بىرلەسكەن جوبالار جۇزەگە اسىرىلۋدا. ينۆەستورلار ءۇشىن نەگىزگى قىزىعۋشىلىق اگروونەركاسىپتىك كەشەن مەن اۋىل شارۋاشىلىعى ماشينالارىن جاساۋ سالالارى بولىپ تابىلادى.

 

كاسىپكەرلىك پەن تۋريزم

ءبىزدىڭ وبلىس دەمەۋقارجى بەرۋ بويىنشا قول قويىلعان كەلىسىمدەر سانى جاعىنان رەسپۋبليكا وڭىرلەرى اراسىندا 1-ورىندا تۇر.

كاسىپكەرلەر بيزنەستەرىن دامىتۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك قولداۋ تەتىكتەرىن بەلسەندى پايدالانۋدا. “بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2020”، “جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى – 2020”، “اگروبيزنەس – 2020”، “ونىمدىلىك – 2020”، “ەكسپورتەر – 2020”، تاعى باسقا سالالىق جانە ۇكىمەتتىك باعدارلامالار جۇزەگە اسىرىلۋدا.

 

جول-كولىكتىك ينفراقۇرىلىم

ءبىز ءۇشىن جول-كولىك ينفراقۇرىلىمىن جاقسارتۋ جانە جاڭعىرتۋ ماڭىزدى ماسەلە بولىپ قالا بەرمەك. 016 جىلى ۇزىندىعى 143 شاقىرىم “استانا – پەتروپاۆل” اۆتوجولىن جاڭارتۋ جۇمىستارى اياقتالدى.

جەرگىلىكتى ماڭىزداعى 385 شاقىرىم اۆتوجول 6,8 ميلليارد تەڭگە قارجى جۇمسالىپ جوندەلدى. 2016 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا پەتروپاۆل قالاسى اۋەجايى تەرمينالى جانە ۇشۋ-قونۋ جولاعىن جاڭارتۋ جۇمىستارىنان كەيىن پايدالانۋعا بەرىلدى.

2017 جىلدىڭ قاڭتار ايىنان اۋەجاي تولىق كولەمدە جۇمىس ىستەپ تۇر. بۇل ءوڭىر ءۇشىن ەرەكشە ماڭىزعا يە، ويتكەنى، بۇل اۋەجاي رەسەي، ەۋروپالىق جانە ازيالىق كومپانيالاردىڭ جۇكتەرىن ترانزيتتەۋ ءۇشىن گەوگرافيالىق تۇرعىدان تارتىمدى.

تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى

2016 جىلى 619 پاتەرلىك 7 تۇرعىن ءۇي، سونداي-اق، “سەۆكازەنەرگو” اق قىزمەتكەرلەرىنە ارنالعان 90 پاتەرلىك ءبىر ءۇي سالىندى. “جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى – 2020” باعدارلاماسى اياسىندا جۇمىسشى جاستارعا ارنالعان 5 قىزمەتتىك تۇرعىن ءۇي جانە وبلىسىمىزدىڭ بەس اۋدانىندا 135 پاتەرلىك 6 جاتاقحانا پايدالانۋعا بەرىلدى.

سونىمەن قاتار، 2016 جىلى “قازاقستاننىڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى” اق-نىڭ سالىمشىلارى جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردا كەزەكتە تۇرعان تۇرعىندار ءۇشىن 834 پاتەرلىك 10 تۇرعىن ءۇيدىڭ قۇرىلىسى باستالدى، ونىڭ 3-ەۋى بىلتىر پايدالانۋعا بەرىلدى. قالعان 7 ءۇيدىڭ قۇرىلىسى (كەلىسىمشارت مىندەتتەمەلەرى بويىنشا) 2017 جىلى اياقتالادى. 1446 پاتەرلىك 16 تۇرعىن ءۇي ىسكە قوسىلادى.

سۋمەن جابدىقتاۋ

2016 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا “2020 جىلعا دەيىن وڭىرلەردى دامىتۋ” باعدارلاماسى شەڭبەرىندە ەكى ەلدى مەكەندە سۋمەن جابدىقتاۋ جاقساردى، 2 اۋىلعا اۋىزسۋ بەرىلدى. اۋىلداردىڭ ورتالىقتاندىرىلعان سۋعا قولجەتىمدىلىگى 56 پايىزعا دەيىن ءوستى (2015 جىلدىڭ سوڭىندا 55,8 پايىز).

بۇل جوبانى جۇزەگە اسىرۋ قولدانىستاعى توزىعى جەتكەن سۋمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرىن 2020 جىلعا دەيىن 72 پايىزدان 60 پايىزعا دەيىن تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

“نۇرلى جول” باعدارلاماسى اياسىندا 2017 جىلى 683 ميلليون تەڭگەگە پەتروپاۆل قالاسىندا سۋ تارتۋ بويىنشا 6 جوبانى جۇزەگە اسىرۋ باستالادى.

 

ەنەرگەتيكا

2015 جىلى جاڭارتۋ بارىسىندا جىلۋ-ەلەكتر ورتالىعىندا قۇنى 5,6 ميلليارد تەڭگەنىڭ №1 ترۋبواگرەگاتى ىسكە قوسىلدى. اتالمىش تۋربينا ەلەكتر قۋاتىن 63 مۆت-عا (479 مۆت-عا دەيىن) ارتتىردى. وتكەن جىلى قۇنى تيىسىنشە 3,4 جانە 6,6 ميلليارد تەڭگە بولاتىن №12 جىلىتۋ قازاندىعى اگرەگاتى جانە №5 تۋربينالىق اگرەگاتىن ىسكە قوسۋ بەلگىلەنگەن قۋاتتىلىقتى 479-دان 541 مۆت-عا دەيىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەردى.

جىلۋ جەلىلەرىن جاڭارتۋ جوبالارىن ودان ءارى جۇزەگە اسىرۋ 2020 جىلى قۇبىرلاردىڭ توزۋىن 62 پايىزعا دەيىن تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

 

ءبىلىم بەرۋ

ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا 3 پەن 6 جاس ارالىعىنداعى بالالاردى مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەمەن جانە وقۋمەن قامتۋ 98 پايىزعا جەتتى.

وڭىرىمىزدە ءۇش اۋىسىمدىق ءبىلىم بەرۋ ماسەلەسىن تۇبەگەيلى شەشۋ ءۇشىن “نۇرلى جول” باعدارلاماسى شەڭبەرىندە وبلىسىمىزدىڭ اۋداندارىندا ەكى جاڭا مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى. وسى نىسانداردى پايدالانۋعا بەرۋ ناتيجەسىندە 2016 جىلى ۇشاۋىسىمدىق جانە اپاتتىق مەكتەپتەر ماسەلەسى شەشىلدى.

جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن بولىنگەن قارجى ەسەبىنەن قىزىلجار اۋدانىنىڭ بايتەرەك اۋىلىندا 300 ورىندىق مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى.

كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيالاردىڭ تەڭ قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا 2016 جىلى كومپيۋتەرلەردى جاڭارتۋعا جانە ءبىر مىڭنان استام كومپيۋتەردى ساتىپ الۋعا بيۋدجەتتەن 100 ملن. تەڭگە ءبولىندى. قازىر 5 وقۋشىعا 1 كومپيۋتەردەن كەلىپ وتىر. وبلىسىمىزدىڭ 26 مەكتەبىندە IT-تەحنولوگيا ەنگىزۋ ءۇشىن 2016 جىلدىڭ 1 قىركۇيەگىنەن باستاپ روبوتوتەحنيكا كۋرسى وتكىزىلەدى، 107 روبوت جيىنتىعى ساتىپ الىنىپ، 1500 وقۋشى قامتىلدى.

2017 جىلى ەلىمىزدە مەملەكەت باسشىسىنىڭ “بارلىعى ءۇشىن تەگىن كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ” جوباسى ىسكە اسىرىلا باستايدى.

دەنساۋلىق ساقتاۋ

وتكەن جىلى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن قارجىلاندىرۋ 20 پايىزعا ارتىپ، 25 ملرد.   تەڭگەگە جەتتى.

2016 جىلى مەديتسينالىق ۇيىمداردى جوندەۋ مەن ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىن نىعايتۋعا 1,2 ملرد. تەڭگە ءبولىندى.

الەۋمەتتىك قورعاۋ

جۇمىسپەن قامتۋ سالاسىن دامىتۋ ماڭىزدى باسىمدىقتاردىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرمەك. 2016 جىلى 23 مىڭنان استام ادام جۇمىسپەن قامتىلىپ، 11,5 مىڭ جاڭا جۇمىس ورنى اشىلدى.

قولدانىلعان شارالاردىڭ ناتيجەسىندە وبلىس بويىنشا جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى 2016 جىلدىڭ ءۇشىنشى توقسانىندا 4,9 پايىزدى قۇرادى. كۇنكورىس دەڭگەيى تومەن تۇرعىندار سانى 3,3,2 پايىزعا دەيىن  تومەندەدى.

از قامتىلعان ازاماتتاردى “ورلەۋ” جوباسى ارقىلى بەلسەندى جۇمىس تۇرىمەن تارتۋ ماقساتىندا 211 الەۋمەتتىك كەلىسىم جاسالىپ، 228 ادام جۇمىسقا ورنالاستىرىلدى.

مادەنيەت

قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعىن مەرەكەلەۋ اياسىندا وتكەن جىلى وبلىستا تۇرعىنداردىڭ كوپشىلىگىنىڭ قاتىسۋىمەن 12 مىڭنان استام مادەني-بۇقارالىق ءىس-شارالار وتكىزىلدى. وبلىستىڭ تەاتر-كونتسەرتتىك ۇيىمدارى شالعاي اۋداندارداعى ەلدى مەكەندەرگە 45 رەت گاسترولدىق ساپارعا شىقتى. سپەكتاكلدەر كورسەتىپ، كونتسەرتتەر مەن كورمەلەر ۇيىمداستىرىپ، قايىرىمدىلىق شارالارىن وتكىزدى.

2017 جىلى ءسابيت مۇقانوۆ اتىنداعى قازاق سازدى-دراما تەاترىنىڭ قازىرگى عيماراتىنا ىڭعايلاستىرىلعان 500 ورىندىق كورەرمەندەر زالىنىڭ قۇرىلىسى باستالادى. بۇگىنگى كۇنى ونىڭ جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتى مەملەكەتتىك ساراپتامادان وتۋدە. جاڭا عيماراتتى 2018 جىلى پايدالانۋعا بەرۋ جوسپارلانعان.

 

سپورت

وڭىردە 170 مىڭنان استام ادام نەمەسە جالپى حالىق سانىنىڭ 30 پايىزى دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورتپەن اينالىسادى.

2016 جىلى سپورت سالاسى 2,6 ميلليارد تەڭگەگە قارجىلاندىرىلسا، بۇل الدىڭعى جىلعا قاراعاندا 1,1 ميلليارد تەڭگەگە ارتىق.

سوڭعى ەكى جىلدا سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا سپورتتىڭ حوككەي، فۋتبول، باسكەتبول تۇرلەرى جاندانۋدا. 2016 جىلى “قىزىلجار سك” فۋتبول كلۋبى ءبىرىنشى ليگا كوماندالارى اراسىندا ەل بىرىنشىلىگىنىڭ، ال “بارىس” باسكەتبول كلۋبى جوعارى ليگانىڭ ەرلەر كوماندالارى اراسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى چەمپيوناتىنىڭ قولا جۇلدەگەرلەرى اتانسا، 2015 جىلى قۇرىلعان “قۇلاگەر” حوككەي كومانداسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كۋبوگىن جەڭىپ الدى.

ەسەپتى كەزەڭدە رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق سپورت جارىستارىنان سولتۇستىكقازاقستاندىقتار 540 مەدال اكەلدى، ونىڭ 361-ءى سپورتتىڭ وليمپيادالىق تۇرلەرى بويىنشا. ريو-دە-جانەيروداعى 31-ءشى وليمپيادا ويىندارىنا بەس سولتۇستىكقازاقستاندىق قاتىستى.

 

جەرگىلىكتى پوليتسيا قىزمەتى

 

2016 جىلى جالپى قىلمىستىڭ 10,6 پايىزعا تومەندەۋى بايقالدى.

kerey.kz

Related Articles

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • “گەوساياسات يلەۋىنە ءتۇسىپ قالۋىمىز مۇمكىن”. قازاقستاندا اەس سالۋعا قاتىستى ساراپشى پىكىرى

    ەلەنا ۆەبەر اتوم ەلەكتر ستانساسىن سالۋ جانە پايدالانۋ ەكولوگيالىق قاتەر جانە توتەنشە جاعدايدا ادام دەنساۋلىعىنا قاۋىپتى عانا ەمەس، وعان قوسا سوعىس بارىسىندا ۋكراينانىڭ زاپوروجە اەس-ىندەگى بولعان وقيعا سياقتى بوپسالاۋ قۇرالى دەيدى الەۋمەتتىك-ەكولوگيالىق قوردىڭ باسشىسى قايشا اتاحانوۆا. ول مۇنىڭ ارتىندا كوپتەگەن پروبلەما تۇرعانىن، قازاقستاندىقتارعا اەس سالۋ جونىندەگى رەفەرەندۋم قارساڭىندا بىرجاقتى اقپارات بەرىلىپ، وندا تەك پايدالى جاعى ءسوز بولىپ جاتقانىن ايتادى. ساراپشى اەس-ءتىڭ قاۋپى مەن سالدارى قانداي بولاتىنى جايىندا اقپارات وتە از دەپ ەسەپتەيدى. گولدمان اتىنداعى حالىقارالىق ەكولوگيالىق سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، بيولوگ قايشا اتاحانوۆا – رادياتسيانىڭ ادامدارعا جانە قورشاعان ورتاعا اسەرىن شيرەك عاسىردان استام زەرتتەپ ءجۇر. ول بۇرىنعى سەمەي پوليگونىندا جانە وعان ىرگەلەس جاتقان اۋدانداردا زەرتتەۋ جۇرگىزگەن. قاراعاندى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ گەنەتيكا كافەدراسىندا وقىتۋشى بولعان.

  • “قازاقستان دۇرىس باعىتتا”. دەكولونيزاتسيا، ۋكرايناداعى سوعىس جانە قاڭتار. بالتىق ەلشىلەرىمەن سۇحبات

    دارحان ومىربەك بالتىق مەملەكەتتەرىنىڭ قازاقستانداعى ەلشىلەرى (سولدان وڭعا قاراي): يرينا مانگۋلە (لاتۆيا), ەگيديۋس ناۆيكاس (ليتۆا ) جانە تووماس تيرس. سوۆەت وداعى ىدىراي باستاعاندا ونىڭ قۇرامىنان ءبىرىنشى بولىپ بالتىق ەلدەرى شىققان ەدى. ءوزارا ەرەكشەلىكتەرى بار بولعانىمەن، سىرتقى ساياساتتا بىرلىگى مىقتى لاتۆيا، ليتۆا جانە ەستونيا مەملەكەتتەرى ناتو-عا دا، ەۋرووداققا دا مۇشە بولىپ، قازىر كوپتەگەن ولشەم بويىنشا الەمنىڭ ەڭ دامىعان ەلدەرىنىڭ قاتارىندا تۇر. رەسەي ۋكرايناعا باسىپ كىرگەندە كيەۆتى بار كۇشىمەن قولداپ، تاباندىلىق تانىتقان دا وسى ءۇش ەل. سوعىس باستالعانىنا ەكى جىل تولار قارساڭدا ازاتتىق بالتىق ەلدەرىنىڭ قازاقستانداعى ەلشىلەرىمەن سويلەسىپ، ەكىجاقتى ساۋدا، ورتاق تاريح، رەسەي ساياساتى جانە ادام قۇقىعى تاقىرىبىن تالقىلادى. سۇحبات 8 اقپان كۇنى الىندى. “بىزدە قازاقستاندى دۇرىس بىلمەيدى” ازاتتىق: سۇحباتىمىزدى بالتىق ەلدەرى مەن قازاقستان اراسىنداعى ساۋدا قاتىناسى

  • باقسىلار ينستيتۋتى

    ساراپتاما (وقىساڭىز وكىنبەيسىز) ءبىرىنشى، ىلكىدە تۇركى بالاسىندا ارنايى قاعان قۇزىرەتى ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىن كورىپكەل باقسىلار ينستيتۋتى بولعان. اتى باقسى بولعانىمەن حاننىڭ قىرىق كىسىلىك اقىلشىسى ەدى. كورىپكەل باقسىلار حان كەڭەسى كەزىندە الداعى قاندايدا ءبىر ساياسي وقيعا مەن سيتۋاتسيانى كۇنى بۇرتىن بولجاپ، ءدوپ باسىپ تالداپ ءھام ساراپتاپ بەرە الاتىن سونى قابىلەتتىڭ يەسى-ءتىن. ولاردى ساياسي كورىپكەلدەر دەپ اتاسا دا بولادى. حان ەكىنشى ءبىر ەلدى جەڭۋ ءۇشىن بىلەك كۇشىنەن بولەك كورىپكەل باقسىلاردىڭ ستراتەگيالىق بولجاۋىنا دا جۇگىنەتىن. قارسىلاس ەلدىڭ كورىپكەل باقسىلارى دا وڭاي ەمەس ارينە. ەكىنشى، ۋاقىت وتە كەلە ساياسي كورىپكەل باقسىلار تۇركىلىك بولمىستاعى ستراتەگيالىق مەكتەپ قالىپتاستىردى. تۇركى باقسىلارى قىتاي، ءۇندى، پارسى، ۇرىم ەلدەرىن جاۋلاپ الۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاردى. ول كەزدەگى جاھاندىق جاۋلاسۋلار جەر، سۋ،

  • جەر سىلكىندى، ال سانامىز سىلكىنە مە؟

    ءبىرىنشى، الماتى جەر سىلكىنىس بەلدەۋى ايماعىنا جاتادى، ول عىلىمدا الدەقاشان دالەلدەنگەن، وعان قۇمالاق اشىپ جاڭالىق ايتۋدىڭ كەرەگى جوق. ورتالىق ازيانىڭ قاۋىپتى سىلكىنىس بەلدەۋىنىڭ ءبىر جولاعى قازاقستاننىڭ ءبىراز ايماعىن قامتىپ جاتىر. جەر كەشە سىلكىنگەن، بۇگىن سىلكىندى، ءتۇپتىڭ تۇبىندە ەرتەڭ دە سىلكىنەدى جانە سىلكىنە بەرەدى. جەر- كۇنانىڭ كوپتىگى ءۇشىن سىلكىندى دەپ اڭىراعان جۇرتقا قۇرعاق اقىل ايتاتىن قايمانا ۋاعىز قاي قوعامدا بولسىن تابىلادى، جەر- اتەيست پەن تاڭىرشىلگە “اللاھتى ەسكە سالدى” دەيتىن مىسكىن وي، اسىعىس تۇسپال قاي جاماعاتتا بولسىن تابىلادى، بىراق تابىلماي تۇرعانى عىلىم، ءمان بەرىلمەي تۇرعانى دا وسى. ەكىنشى، جەردى كىم سىلكىسە دە مەيلى، ماڭىزدىسى ول ەمەس، ونسىز دا سىلكىنىس بەلدەۋىندە تۇرىپ جاتىرمىز، “ۇيقىداعى” سىلكىنىس پەن جانار تاۋ بىزدە ونسىز دا بارشىلىق. ماسەلە

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: