Jügirtpeler
 |  |  |  | 

Mädeniet Tarih Qazaq şejiresi

Jibek jolı bes mıñ jıldan köp bwrın malına jaña jayılım izdegen köşpendilerdiñ izimen payda bolğan

<span>kerey.kz</span>kerey.kz
 |  Mar 12, 2017

Batıs baspasözi Jibek jolınıñ payda boluı turalı jaña teoriya jäne Moñğoliyada twratın Ayşolpan jöninde tüsirilgen «Bürkitşi» fil'mi jaylı kommentariyler jazğan-dep habarlaydı azattyq.org.

JAÑA JİBEK JOLI

Wlıbritaniyanıñ Daily Mail gazetindegi «Jibek jolı bes mıñ jıldan köp bwrın malına jaña jayılım izdegen köşpendilerdiñ izimen payda bolğan» degen maqalada Wlı Jibek jolınıñ payda boluına qatıstı jaña gipotezanı sipattağan.

Sent-Luistegi Vaşington universiteti ğalımdarı Wlı Jibek jolın geografiyalıq twrğıdan sipattau üşin matematikalıq model'deu ädisin paydalanu arqılı jayılım izdep malın öristen öriske aydağan köşpendilerdiñ jürgen jolın kartağa tüsirgen. Ğalımdardıñ sözinşe, osınday ädispen qwrastırılğan kartalar Jibek jolı boyındağı tau joldarı köşpendiler marşruttarı boyındağı qısqa distanciyalarda tauar almasu orındarı retinde payda bolğan, al sayahatşılar şalğay jerlerge sirek attanğan degen twjırımdı negizdeydi.

Europadan Aziyağa teñiz arqılı jüzu qarıştı damığannan keyin qazirgi Ortalıq Aziya territoriyası arqılı ötken Jibek jolı da transporttıq mäninen ayırılğan bolatın.

JAS QIZ AYŞOLPAN

Avstraliyanıñ Sydney Morning Herald gazetindegi «Bwl tamaşa boyjetken jaylı tamaşa hikaya, biraq «Bürkitşi» şınımen ömirden alınğan ekenine keybireuler senbeydi» degen maqalada britandıq rejisser Otto Belldiñ «Bürkitşi» (Eagle Huntress) derekti fil'mine kommentariy jazğan. Fil'mde Moñğoliyada twratın qazaq qızı Ayşolpannıñ ömiri sipattalğan, ol turalı Azattıq ta talay jazğan. Ol bürkitpen añ aulaudıñ ejelgi dästürin däripteytin özindik simvolğa aynaldı.

https://youtu.be/Vfi5JS6HTH0

Ayşolpan «Altın qıran» aymaqtıq jarıstarında täjiribeli 70-ten asa jigitpen talasıp, bas jüldeni jeñip alğan eñ jas bürkitşi retinde tanıldı. Ayşolpannıñ äkesi Nwrğayıp – Moñğoliyadağı belgili bürkitşilerdiñ biri, ol er adamdar ğana bürkitşi bola aladı degen dästürge qaramastan, qızınıñ bürkitşi bolsam degen qwlşınısın qoldağan. «Bürkitşi» Batısta keñ tanılğan fil'm. Fil'm jaylı köbinese jağımdı pikirler jazıldı, biraq key sınşılar derekti fil'mnen göri «qoyılımğa köbirek wqsaydı» dep jazğan.

Älgi sınğa Otto Bell fil'mde sahnalıq körinister mülde joq dep mälimdeydi.

«[Bürkitşi] disneylik mul'tfil'mge wqsaytın şığar, biraq «Bürkitşi» – 2014 jılğı şildeden bastap 2015 jılğı aqpanğa deyin batıs Moñğoliyağa üş märte barıp tüsirilgen derekti fil'm» dep jazadı Sydney Morning Herald. Maqalada «Bwl – otbası qoldağan jigerli äri ıjdahattı qız balanıñ nege jete alatının körsetetin şattandıratın, jasampaz ertegi» delingen.

Gazette fil'm jarnamasında Ayşolpan – älemdegi twñğış äyel bürkitşi degen oydı tura bolmasa da meñzeytini aytılğan. «Olay emes, bwl ataqqa 26 jastağı qazaqstandıq zañger layıqtı, mwnı Otto Bell de moyındaydı. Biraq onday qızdar sirek kezdesedi, ol äsirese teledidarda sımbattı körinedi» dep jazadı Sydney Morning Herald.

Maqala soñında Otto Bell «bwl, şındığında, äkesi men qızı jaylı hikaya. Ayşolpannıñ jwrtqa tanılayın degen oyı bolğan joq. Şın mäninde, ol äkesimen birge añ aulauğa ğana barğısı kelgenin men bilemin» deydi.

Azat Europa / Azattıq radiosı

Tags

Related Articles

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Aytpay ketti demeñiz… (Tibet arhivi turalı)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Altaydan auğan el turalı tarihi jazbalarda oqtın-oqtın aytılğanı bolmasa isi qazaq jwrtına Tibet turalı tüsinik äli künge deyin beymälim. Äsirese Tibet jazba derekterinde külli türki balasınıñ tarihı turalı tıñ derekterdiñ kömuli jatqanın tipten bile bermeymiz. Tibet- tarihi derektiñ eñ köp saqtalğan aymağı sanaladı. Mädeni, ädebi, ruhani jäne tarihi türli derekterdiñ ıqılım zamannan beri jaqsı saqtaluımen sırt älemdi özine baurap kegen Tibet jwrtına 19 ğasırdan bastap Batıs ekspediciyası basa nazar audarıp keşendi zertteuler jasadı. Sonıñ negizinde Tibettegi keybir salalıq bayırğı derekter Batısqa köşirildi. Esesine Tibettanu ğılımı qalıptastı. Jağırafiyalıq ornalasuı tım wzaq bolğandıqtan Tibettanu ğılımı qazaq jwrtına qajettilik tudırmadı. Tibettanumen negizinde alpauıt küşter aynalıstı. Olar tibet jwrtın igerudi basqa qırınan bağaladı. Tibette

  • Demografiyalıq saraptama

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

  • …oyı bölek bolğanımen ol da osı eldiñ tuması, bizdiñ otandasımız.

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Äleumettik jelide osı otandasımızdı qızu talqılap jatır eken. Köbi sın aytıp jatır. Video jazbanıñ tolıq nwsqası joq, pikir-talas tudırğan böligi ğana tarap jatır eken. Soğan baylanıstı öz oyımdı ayta ketpekşimin: Birinşi, otandasımızdıñ videosı, fotosı äleumettik jelide jeldey esip tarap jatır. Ol azamattıñ (azamatşanıñ) jeke qwpiyası sanalatın fotosı, video jazbası kimniñ rwqsatımen tarap jatır eken? Öz basım osı posttı jazu üşin ol azamattıñ (azamatşanıñ) videodağı beynesin qara boyaumen öşirip tastaudı jön kördim. Jäne rwqsatınsız foto beynesin jeke paraqşama salğanım üşin odan keşirim swraymın. Dini wstanımı, oyı bölek bolğanımen ol da osı eldiñ tuması, bizdiñ otandasımız. Ekinşi, otandasımızdıñ dini wstanımına baylanıstı aytqan sözderi qoğamda qattı pikir tudırğan eken. Tipti onı “wlt dwşpanı”

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: