Qıtaydağı qazaq mäselesi jäne Jarqın7
Qıtaydağı qazaq mäselesi büginde uşığıp twr. Biraq, ol örtti ürlep otırğandar da bar. Iä, maqsattarı ottı ürlep öşiru, biraq, ol ürlegenge öşetin emes, asqına janatın ört. Sol örtke örtenetin mına jaqta otırğan ürleuşiler emes, ana jaqta jatqan qarapayım qazağımız. Sol üşin ottı ürlemeyik, ürlep, asqındıruşılarğa (özderin el üşin eñirep jürgender dep ataydı tağı) toqtau aytpasaq erteñ sol eki million qazaqtıñ bügin 200-i, dep otırğanda bärinen ayırlamız. Eki jaqta äkeli balalı, er äyel bölinedi. Jautañdap tiri jetimder qaladı.
Qıtaydıñ şetelmen qarım qatınasında işki mäselege aralaspau degen öte qattı wstanatın zañı bar. Qazaq mäselesin memlekettik diplomatiya arqılı ğana şeşe alamız, äytpese, bes qazaq emes bes mıñ qazaq şulağannan Qıtaydıñ tas kereñ qwlağı, «tastay işki sayasatı» eş özgermeydi.
Kezinde Qıtaydağı wyğwr mäselesi däl osılay uşıqqanda Türkiya prezidenti ayğay saldı, qızdı qızdımen äsker kirgizemin, – dedi. Biraq, onı Qıtay elegende joq… Al, sonda, biz şulasaq qıtay imenedi dep wrandap jürgen ağayınnıñ qay sasqanı…. (eki jıl ötpey Qıtay men Türkiya işiki isterimizge qol swqpaymız dep, Qıtaydağı wyğwr mäselesine Türkiya, Türkiyadağı kurd mäselesine Qıtay aralaspaydı,- dep qol qoyısıp tındı Beyjiñde.)
Qıtaydağı qazaqtar mäselesi nege uşıqtı? Qıtayda türmege jabılğandarğa qıtaydıñ bastı ayıptarı qalay? Biz şulağan sayın olardı ne kütip twr? Däl osı swraqtarğa biıl eki märte Qıtayğa barıp körip kelgen adam retinde jauap qaytarayın… (bir ret barıp kelgende jazğan öleñ paraqşamda twr.)
Qıtaydağı eñ bastı sottau dinge, sosın viçat äleumettik jelisindegi jazba, pikirler, suretterge baylanıstı. Telefondağı äñgimelerge baylanıstı, Qazaqstanğa ügitteu mäselesi bar. (Bwl mäsele biz üşin adamnıñ öz qwqı, biraq, Qıtay zañımen basqa mäsele.)
Endi osı rette bir mäselege nazar audarğan dwrıs, bwrın viçat äleumettik jelisinde, qazir vatcap äleumettik jelisinde är türli lekciya toptarı bar. Ol toptardıñ negizgi lektorı Jarqın7 attı qwpiya adam. Qıtayda sottı bolğan, biraz adam kiminiñ kesirinen osı küyge tüstiñ dese meñzep beredi. Esteriñizde bolsa osı fb äleumettik jelisinde Anar Atabay attı feyk barın bilesizder, Jarqın7, Anar Atabay ekeui sol bir adam Serikjan Bilaş degen ülken kisi, ol kisini de biraz adam tanidı. Ğwlama köredi biraz kisi…
Qıtaydağı «kültegin», «Senqazaq» bastağan bükil qazaq sayttarınıñ jabıluına da osı Jarqın7 degen adam tikeley sebepker ekenin arğı jaqtağı ağayın tolıq biledi. Qazir türmedegilerdiñ deni sonıñ lekciyasın tıñdaymın dep qwrban bolğandar… Jäne sol jartı7-niñ, “bügin Qıtaydağı qazaqtar turalı jazbağandar, aytpağandar teksiz, şatadan, oynastan tuğan oñbağandar”, – dep bastalatın lekciyası bar, biraq, “sol oñbağandardıñ” 200 emes, eki mıñ emes, eki million qazaqtıñ tağdırın oylap otırğanın qaydan bilsin!
Eñ ülken qatelikteri “Halıqaralıq wyımdarğa, Türkiyağa aytıp, jazıp, Qıtaydağı qazaqtardıñ statusın sondağı wyğwrlarmen teñestiru” – mindetin özderiniñ bastı maqsatı etip alıptı. Sonda Qıtay qazaqtarın Qıtaydağı teror wlt tizimine qosu bastı armanı ma? Onıñ zardabı qanşalıq ülken bolatının köz qaraqtı jwrt biler, uaqıt körseter.
Jä, birdi aytıp birge ketpeyik, keşe Mwrathan Şoqan, Twrdıbek Qwrmethan, Serik Kerey, Make Kemel ağa, Erbol Beyilhan bastağan birazı dwrıs äñgime aytıp jatır. Sol şulaudıñ aqırı jaqsılıqqa aparmaytının aytamız dep bizde tömendegidey satqınğa aynalıp şığa keldik. Ünsiz qala salayın dep aq oylap em, biraq, jwrttıñ tragediyasınan batır atanıp jürgender arğı jaqtağı qazaqtı otqa tastap jatqanın oylanbağan soñ söyleuge tura keldi. Oyları dwrıs şığar, biraq, täsili halaralıq sayasat tügili otbasınıñ kikiljiñin de rettemeytin äperbaqandıq. Sol Jarqın7 niñ kezekti tapsırması.
Ağayın, säl sabır, meni esekke teris mingizseñizder de, özderiñiz bilesizder, biraq, özi dirildep, qaltırap otırğan qazaqtı otqa tastamayıqşı.
Köş elbası sayasatı, osı täuelsizdik arqasında, elbası arqasında elge keldik, alamız dep emes, beremiz dep keldik. Älimiz kelgenşe barımızdı berip jürmiz. Elbası şeteldegi qazaqtı ottan araşalap alatınına eş kümänsiz senemin. Elbası aralaspadı, – dep aytu artıq, elbası aralaspağanın siz ben biz qaydan bilemiz, künde qasında jürmegen soñ…
Halıqaralıq sayasat, onıñ üstine alpauıt elder sayasatı emociyamen, otbasındağı ösekpen şeşiletin närse emes. Ol diplomatiyamen ğana şeşiledi. Otqa may qwyğandı toqtatayıq. Osı barısta Bizdiñ bilikte bwlarğa eskertu jasasa jəne bwqaralıq aqparat qwraldarı aqparat taratuda abaylasa degen ötiniş.
Ayatjan AHMETJAN. (qalay ataudı ärkimniñ öz ıqtiyarlarına qaldırdım)
facebook paraqşasınan alındı
Pikir qaldıru