|  |  | 

كوز قاراس تۇلعالار

ءتاڭىر تاعالام بار ءىسىن ساۋاپقا جازىپ، يمانىن ماڭگى جولداس قىلىپ، نۇرى پەيىشتە شالقىعاي!

10169365_505988192863628_369645183055370180_nبۇگىن پراگا ۋاقىتىمەن تاڭعى ساعات ءتورت شاماسىندا جانى جايساڭ، مىنەزى جايدارى، كوڭىلى ساۋلەلى، ءىسى مۇقيات راحات مامىربەك باۋىرىمىزدىڭ باقيلىق بولعانى تۋرالى حابار جەتتى. جەلتوقساننىڭ 11-ىندە كەنەت اۋىرىپ، الماتىداعى ءتورتىنشى اۋرۋحانانىڭ جانساقتاۋ بولىمىنە تۇسكەن ءازيز ارىپتەسىمىزدىڭ تىلەۋىن تىلەپ، سىر بەرمەي جۇرگەن ەدىك. تۋعان-تۋىسى مەن جاقىن دوس-جارانى نەبارى 39 جاستاعى جىگىتتىڭ ساۋىعىپ كەتەتىنىنە سەنىپ، دەرتى تۋرالى كوپكە جاريا قىلماۋدى وتىنگەن. توعىز كۇن بويى راقاشتىڭ بەتى بەرى قارايدى دەپ ءۇمىتىن ۇزبەگەن وتباسىنا، بارشا اعايىنى مەن جولداس-جورالارىنا قايعىرىپ كوڭىل ايتام. اللا الدىنان جارىلقاپ، ارتىن قايىرلى ەتىپ، جاساماعان عۇمىرىن ۇل-قىزدارىنا ءناسىپ قىلسىن!

2001 جىلعى جەلتوقساندا، وسىدان ءدال 16 جىل بۇرىن راحاتتىڭ جۋرناليستيكاعا بەت بۇرۋىنا سەبەپشى بولىپ ەدىم. “قازاقستان” تەلەارناسىنا “مەزگىل” حابارىن ەندى شىعارعالى جاتقاندا ءبىر ارىپتەسىم كەزىندە قازۇپۋ-دىڭ “ەليتا” ستۋدەنتتەر كلۋبىندا ەرەكشە كوزگە تۇسكەن ءبىر ساياساتتانۋشى جىگىت بار ەكەنىن، قازىر جولداما بويىنشا سەمەيدەگى شاكەرىم اتىنداعى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتتە ءدارىس وقىپ جۇرگەنىن ايتىپ، الماتىعا الدىرتىپ، تانىستىرعان. قاراتورى ءوڭدى، دومالاق كوزدى، تۇنىق جانارلى جىگىت ەرەكشە العىر، الىمدى ءارى شاپشاڭ بولىپ شىقتى. تەلەجۋرناليستيكاعا تەز بەيىمدەلدى. اقكوڭىل تابيعاتىمەن جاڭا ورتانى باۋراپ اكەتتى. اراسى اشىق قاسقا تىستەرىن كورسەتىپ، رياسىز جارقىراي كۇلگەندە جەر-جيھان نۇرلانىپ كەتەتىن. ءبىر جىلدان سوڭ جاس ارىپتەسىمدى الماتىدا قالدىرىپ، استاناعا كەتە باردىم. ارى قارايعى راحاتتىڭ جەكە ءجۇرىپ شىنىققان كەزى، كاسىبي ەۆوليۋتسياسى كوز الدارىڭىزدا شىعار. “كۇلتوبەدە” كەلەلى كەڭەستەر قۇرىپ، كوپتىڭ كوڭىلىنەن شىقتى. “الماتى” تەلەارناسىنىڭ جاڭالىقتار قىزمەتىن جانداندىرىپ، “قىزىلاعاش وقيعاسى” كەزىندە شەبەر رەپورتاجدارىمەن كورەرمەندى ءتانتى ەتتى. كتك مەن 31-ارنادا جۇمىس ىستەگەن كەزدەرى قولتاڭباسى ايقىندالا ءتۇستى. سوڭعى جىلدارى “ازاتتىقتىڭ” اعا ۆەب-رەداكتورى رەتىندە حالىقارالىق ستاندارتتاردى مەڭگەرگەن جەرگىلىكتى از ماماننىڭ بىرىنە اينالدى. راحاتتىڭ ءماتىندى رەداكتسيالاۋ ءتاسىلى مەن ۆەبيفيكاتسيالاۋ ءستيلى ءدال قازىر وقۋلىق ەتىپ شىعارۋعا دايىن.

سوڭعى جىلدارى بەس پەرزەنتىنىڭ وقۋداعى جەتىستىكتەرىنە ءسۇيسىنىپ، ولاردى ۇنەمى قاناتتاندىرىپ، ساباقتارىن بىرگە قاراپ، سىرقاتتانىپ قالسا، دەر كەزىندە ەمدەتۋ ءۇشىن شەتكە دە شىعىپ، اكەلىك پارىزىن وتەۋ جاعىنان دا زامانداستارىنا ۇلگى بولارلىق ءىس قىلىپ ءجۇر ەدى. ءوز دەنساۋلىعىن دا بارىنشا كۇتىپ، از ۋاقىتتا اجەپتاۋىر ارتىق سالماقتان ارىلىپ، سپورتپەن شۇعىلدانىپ، بۇل تاراپتا دا قۇرداستارىنان قارا ءۇزىپ كەتكەن بولاتىن.

پراگاعا ءۇش اي بىلىكتىلىك ارتتىرۋعا كەلىپ جاتقان قاسەكەڭدى (قاسىم امانجولدى) بۇگىن تاڭعى ءتورت جارىمدا پاتەرىنەن الا سالىپ، ەكەۋمىز ەرەكەڭنىڭ (ەرمەك تىلەگەننىڭ) ۇيىنە تارتتىق. ۇزەڭگىلەس، ايىرىلماس دوس بولعان ادامعا جاقىن جاننىڭ قازاسىن ەستىرتۋدەن قيىن جاعداي جوق-اۋ. كوز الدىمىزدان جوعارىداعى ءومىر سۋرەتتەرى ءتىزىلىپ ءوتتى. راقابايدىڭ جاقسىلىق ءۇشىن جانىن ايامايتىن ادامي قاسيەتتەرىن ءبىر تۇگەندەپ، “ادام ولەدى، ارۋاق ماڭگى” دەستىك. جۋرناليست رەتىندە جالپى جۇرت جازباي تانيتىن ارىپتەسىمىز رەسمي سىيلىق ءھام اتاق بۇيىرماعان كۇيى دۇنيەدەن ءوتىپتى. مەنىڭشە، ەڭ زور اتاق – راحاتتىڭ از عۇمىرىندا ومىردە دە، كاسىپتە دە كوپ تاجىريبە جيناي بىلگەن قابىلەتىنە سۇيسىنگەن حالىقتىڭ ىقىلاسى. زاماناۋي قازاقتىلدى، ليبەرالدىق تانىمدى حاس زيالىنىڭ ءبىرى، ساناسى سەرگەك جۋرناليست، ويى تەرەڭ پۋبليتسيست بىزدەي پاقىردى بەرگى بەتتەگى تۇمان ىشىندە قالدىرىپ، تىلسىمى ءتۇپسىز ارعى بەتكە كەتە باردى. ءتاڭىر تاعالام بار ءىسىن ساۋاپقا جازىپ، يمانىن ماڭگى جولداس قىلىپ، نۇرى پەيىشتە شالقىعاي!

عالىم بوقاشتىڭ facebook پاراقشاسىنان الىندى

 

Related Articles

  • ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى

    ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى ارما الەۋمەت! مەن قازىر تازا اكادەميالىق عىلىمي ورتادا ءجۇرمىن. ءوزىمنىڭ نەشە جىل بويى جيناعان ءبىلىمىمدى، وقىعان وقۋىمدى، شەتەلدىك تاجىريبەمدى، ينتەللەكتۋالدى قارىم-قابىلەتىمدى شىنايى قولداناتىن قارا شاڭىراقتىڭ ىشىندە ءجۇرمىن. الماتىنىڭ بارىنەن بولەك مادەني ورتاسى ەرەكشە ۇنادى. الماتى قالا مەن دالا دەيتىن ەكى ۇعىمنىڭ تۇيىسكەن ادەمى ورتاسى ەكەن. ويلاپ كورسەم مەن باقىتتى پەرەزەنت، باعى جانعان ۇرپاق ەكەنمىن. اكەم تۇرمىس پەن جوقشىلىق، جالعىزدىقتىڭ تاۋقىمەتىن ابدەن تارتىپ ەش وقي المادىم، نەبارى ءۇش اي وقۋ وقىدىم-, دەپ مەنىڭ وقۋىمدى بالا كۇنىمنەن قاداعالادى، شاپانىمدى ساتسام دا وقىتام دەپ بارىن سالدى. ال مەكتەپتە باقىتتى شاكىرت بولدىم. ماعان ءدارىس بەرگەن ۇستازدارىم كىلەڭ دارىندى، قابىلەتتى كىسىلەر بولدى. ۋنيۆەرسيتەتتە جانە شەتەلدە مەن تىپتەن ەرەكشە دارىن يەلەرىنە شاكىرت بولدىم.

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • حريستيان ميسسيونەرلەرىنىڭ قۇمداعى ىزدەرى

    ورىنى: قاشقار ق-سى; جىلى: 1933 ج; اتى-ءجونى: قابىل احوند; ءدىنى: حريستيان; تۇسىنىكتەمە: بۇل جىگىتتىڭ كەيىنگى ەسىمى قابىل احوند، حريستيان ءدىنىن قابىلداعان العاشقى ۇيعىر. كەيىن ءدىني سەنىمىنە بايلانىستى ولتىرىلگەن. سۋرەت ەۋروپاداعى ميسسيونەرلىك مۋزەي ارحيۆىندە ساقتاۋلى. اتالعان مۋزەيدە جۇزدەگەن حريستيان ۇيعىر وكىلدەرىنىڭ سۋرەتى ساقتالعان. 1930 جىلدارى حريستيان ۇيعىرلارىنا تۇرعىلىقتى مۇسىلماندار مەن اكىمشىلىك بيلىك تاراپىنان قىسىم كورسەتىلە باستاعان سوڭ ءبىر ءبولىمى ميسسيونەرلەرگە ىلەسىپ ەۋروپا ەلدەرىنە “ھيجراعا” كەتتى. القيسسا حريستيان الەمىنىڭ قاشقارياعا باسا ءمان بەرۋى اسىرەسە ياقۇپ بەك مەملەكەتى كەزەڭىندە جاڭا مۇمكىندىكتەردى قولعا كەلتىردى. 1860-70 جج. قاشقاريانىڭ تسين يمپەرياسىنا بايلانىستى كوڭىل كۇيىن جاقسى پايدالانعان حريستيان الەمى ءۇندىستان مەن تيبەت ارقىلى قاشقارياعا مادەني ىقپالىن جۇرگىزە باستادى. ولاردىڭ ماقساتى بۇل ايماقتى رەسەي يمپەرياسىنان بۇرىن ءوز ىقپالىنا

  • دەموگرافيالىق ساراپتاما

    1-ءشى سۋرەت قازاقتار; دەموگرافيالىق احۋال 1949-2020 جج. ارالىعىن سالىستىرمالى كورسەتكەن. 1949 جىلعا دەيىن، اتاپ ايتقاندا كوممۋنيستىك قىتاي ۇكىمەتى ورناعانعا دەيىن شىنجاڭ ولكەسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە قازاقتار، وڭتۇستىك بولىگى قاشقاريادا ۇيعىرلار باسىم ساندى ۇستادى. 1951-54 جىلدارى ۇلتتىق مەجەلەۋ كەزىندە ورتالىق ۇكىمەت قۇرعان كوميسسيا ساراپتاماسى بويىنشا ۇلتتىق اۆتونوميالىق تەرريتوريانى انىقتاۋ مىنا ەكى باعىتتا جۇرگىزىلدى. ولار: ءبىرىنشى، ۇلتتىق اۆتونوميانى مەجەلەۋ بويىنشا ونىڭ اتاۋىن تۇراقتاندىرۋ. وسى بويىنشا ءۇش اتاۋ ۇسىنىلدى: *شىعىس تۇركىستان اۆتونوميالىق فەدەراتسيالىق رەسپۋبيليكاسى; *ۇيعىرستان اۆتونوميالىق رەسپۋبيليكاسى; *شىنجاڭ اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى. ەكىنشى، اۆتونوميانىڭ اكىمشىلىك تۇرپاتىن انىقتاۋ; وسى بويىنشا: *فەدەرەتسيالىق تۇرپات; *اۆتونوميالىق وبلىس جانە وكۋرگ تۇرپات; *ايماق جانە اۋدان دارەجەلى اۆتونوميالىق وكۋرگ تۇرپاتى. مەجەلەۋ كوميسسياسى اتالعان ەكى باعىتتا ساراپتاما ناتيجەسىن قورىتىندىلادى. كوميسسيا قورىتىندىسى بويىنشا شىنجاڭ ولكەسىنىڭ

  • …ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز.

    الەۋمەتتىك جەلىدە وسى وتانداسىمىزدى قىزۋ تالقىلاپ جاتىر ەكەن. كوبى سىن ايتىپ جاتىر. ۆيدەو جازبانىڭ تولىق نۇسقاسى جوق، پىكىر-تالاس تۋدىرعان بولىگى عانا تاراپ جاتىر ەكەن. سوعان بايلانىستى ءوز ويىمدى ايتا كەتپەكشىمىن: ءبىرىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ۆيدەوسى، فوتوسى الەۋمەتتىك جەلىدە جەلدەي ەسىپ تاراپ جاتىر. ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) جەكە قۇپياسى سانالاتىن فوتوسى، ۆيدەو جازباسى كىمنىڭ رۇقساتىمەن تاراپ جاتىر ەكەن؟ ءوز باسىم وسى پوستتى جازۋ ءۇشىن ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) ۆيدەوداعى بەينەسىن قارا بوياۋمەن ءوشىرىپ تاستاۋدى ءجون كوردىم. جانە رۇقساتىنسىز فوتو بەينەسىن جەكە پاراقشاما سالعانىم ءۇشىن ودان كەشىرىم سۇرايمىن. ءدىني ۇستانىمى، ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز. ەكىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ءدىني ۇستانىمىنا بايلانىستى ايتقان سوزدەرى قوعامدا قاتتى پىكىر تۋدىرعان ەكەن. ءتىپتى ونى “ۇلت دۇشپانى”

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: