Оспан Батыр тобын түбегейлі жою кезіне жұмылдырылған әскерй күштер.

وسپان باتىر توبىن تۇبەگەيلى جويۋ كەزىنە جۇمىلدىرىلعان اسكەري كۇشتەر.

| Jan 22, 2018

1951-شى جىلى وسپان باتىر (Ospan Batur) ۇستالىپ ۇرىمجىگە جوتكەلگەن سوڭ، تسينحاي، گانسۋ پروۆينتسياسىنداعى قازاقتاردىڭ باعىنعانى باعىنادى، باعىنباعانى قارۋىن تاستاماي كۇرەسىپ يەن تاۋدان تۇسپەي قويادى.
تومەندەگى سۋرەتكە تۇسىنىك: وسپان باتىردى ۇستاۋ، وسپان توبىن تۇبەگەيلى جويۋ كەزىنە جۇمىلدىرىلعان اسكەري كۇشتەر. سونىمەن قاتار تسينحاي، گانسۋ پروۆينتسياسىنداعى قولدى بوپ باعىنعان قازاقتار. ول كەزدە ەر ازاماتتاردىڭ كوبى قارۋىن تاستاماي تاۋعا شىعىپ العان. سۋرەتتە قىتاي جاڭا ۇكىمەتى قولىنا وتكەن قازاق جاس بالالارى، ايەلدەر مەن كارى شال-كەمپىرلەر. بۇل قازاقتار كەيىن گانسۋ پروۆينتسياسى اقساي اۋدانى مەن تسينحاي پروۆينتسياسى قولمۇت قالاسى، ماقاي ەلدى-مەكەنىنە توپتاستىرىلعان. كوبى اتامەكەنى التاي، باركولگە قايتىپ كەتكەن. ودان ەرتە قيمىلاعان قازاقتار تيبەتتى كەسىپ ءوتىپ ءۇندىستان، پاكىستان اسقان.

Eldeç Orda

Tags Ospan batyr

ستالين اجال اۋزىنا تاستاعان قازاقتىڭ اتتى اسكەرى

kerey.kz

وسى ۋاقىتقا دەيىن قۇپيا ساقتالىپ كەلگەن 106-قازاق اتتى اسكەر ديۆيزياسىنىڭ دەرەكتەرى ەندى بەلگىلى بولا باستادى. 1942 جىلى ديۆيزيا اقمولادا جاساقتالىپتى. اسكەري شالا دايىندىقپەن جاساقتالعان ديۆيزيا 1942 جىلدىڭ مامىرىندا، حاركوۆ تۇبىندەگى قورشاۋدى بۇزىپ شىعۋعا بۇيرىق بەرەر الدىندا، 4091 ساربازعا 71مىلتىق، ياعني 7 ادامعا ءبىر مىلتىق جانە بارىنە 3100 جارىلعىش وق ء–دارى ءبارىلىپتى. قازاق بوزداقتارىن قارۋسىز جالاڭ قىلىشپەن ولىمگە جۇمساۋى – «گيتلەرمەن سالىستىرعاندا ستالين سولداتتاردى ولىمگە 8 ەسە كوپ جۇمسادىنىڭ» ايعاعى (ميحايل گارەەۆ، اسكەري اكادەميادان.2005 جىل). ء“تورتىنشى بيلىك» گازەتىنىڭ 2016 – جىلعى مامىردىڭ 28-جۇلدىزىنداعى سانىندا شەتەلدىك ارحيۆتەردەن الىنعان ۆيدەوسيۋجەتتەگى 106-اتتى اسكەر ديۆيزياسى جونىندەگى نەمىس وفيتسەرىنىڭ ايتقانى: «نە دەگەن قىرعىز (قازاق) دەگەن جان كەشتى باتىر حالىق، اتقا ءمىنىپ، اجالعا قايمىقپاي جالاڭ قىلىشپەن تانكتەرگە
شوقان ۋاليحانۇلى دەگەن ەكەن..

kerey.kz

ەل اۋزىندا قازاق وقىمىستىلارى ايتتى دەگەن سوزدەر از ەمەس. بەلگىلى عالىم، ەتنوگراف ا. سەيدىمبەك قۇراستىرعان تاريحي تۇلعا، اسقان وقىمىستى شوقان بابامىزدىڭ تاپقىر سوزدەرىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز. * * * ومبىعا وقۋعا جۇرەر الدىندا بالا شوقان اكەسىنىڭ ەل ءىشى ماسەلەسىن شەشۋدەگى كەيبىر وكتەم، وجار قىلىقتارىنا كوڭىلى تولماي، «وقۋعا بارمايمىن» دەپ قيعىلىق سالسا كەرەك. تىپتەن كونبەي بارا جاتقان بالاسىن قاتال شىڭعىس جاردەمشى جىگىتتەرىنە بايلاتىپ الماققا ىڭعايلانىپ: «شىقپاسا كوتەرىپ اكەلىڭدەر، ارباعا تاڭىپ الامىز!» − دەيدى. سوندا دارمەنى تاۋسىلعان شوقان اكەسىنە: «بايلاتپا! ابىلاي تۇقىمىنان بايلانعاندار مەن ايدالعاندار جەتەرلىك بولعان!» − دەپ ءتىل قاتادى. بالا دا بولسا اقيقات ءسوزدى ايتىپ تۇرعان بالاسىنان توسىلعان اكە دەرەۋ شوقاندى بوساتتىرىپ جىبەرەدى. * * * پەتەربۋرگتە سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ءبىر
شىعىس تۇركىستان

kerey.kz

ەرزات كارىباي سۋرەت: اۆتوردىڭ مۇراعاتىنان الىندى. دەموگرافياسى، اكىمشىلىگى مەن قارۋلى كۇشتەرى كەڭەستەر وداعىنىڭ كومەگىمەن التاي، ىلە، تارباعاتايداعى قازاقتى نەگىز ەتكەن ءار ۇلت حالقىنىڭ كۇرەسى 1944-1946 جىلدارداعى «شىعىس تۇركىستان» رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇرىلۋىنا نەگىز بولدى. دەسە دە وسى ءبىر تاريح الىگە دەيىن بۇرمالانىپ كەلەدى. كەيبىر ساياسي توپتار بۇنى ءوز بىلگەنىنشە ماقسات-مۇددەلەرىنە پايدالانىپ ءجۇر. قازاقتى نەگىز ەتكەن 30 مىڭ قارۋلى ارمياسى بار مەملەكەت (تولىق دەربەس بولماسا دا) 20-شى عاسىردىڭ باسى مەن ورتاسىندا بولماعان جاعداي. ءومىر ءسۇرۋ ۋاقىتى ءتورت جىل عانا (ناقتى اتىمەن ەكى جىل عانا) بولعانىمەن، ورتا ازيا اسىرەسە، قازاقستان تاريحىندا بەلگىلى ءمان-ماڭىزى بار ەكەنىن باسىپ ايتقان دۇرىس! ويتكەنى وسى ۋاقىتشا مەملەكەتتىڭ قۇرىلۋىنا مىڭداعان قازاقستاندىق جاۋىنگەرلەر مەن وقىعان زيالىلار ات سالىستى. ءتىپتى قىرعىزستان مەن
بۇلانتى-اڭىراقاي شايقاستارى: جالعانى مەن شىندىعى

kerey.kz

ءسوز باسى «سوۆەت وكىمەتى تۇسىندا قازاق تاريحى بۇرمالانىپ، تەرىس تۇسىنىك بەرىلدى» دەگەن ءسوز ءجيى ايتىلادى قازىر. باسىلىم بەتتەرىندە بولسىن، تاريحشىلاردىڭ باس قوسقان جيىندارىندا بولسىن. جالعانى جوق، انىق ەدى. كۋامىز، 70-جىلدارداعى قازاق تاريحى وقۋلىعىنىڭ قالىڭدىعى پىشاقتىڭ قىرىنداي عانا-تىن. ونىڭ ءوزى ماردىمدى وقىتىلمادى. بۇل شەجىرەمىزدىڭ وتار كەزدەگى كۇيى ەدى… ال قازىرگى تاريحىمىز بۇرىنعىدان دا بەتەر سوراقى جاعدايعا ءتۇستى. ءبىلىم مەن عىلىمعا كوڭىل ءبولۋدىڭ ورنىنا بۇگىنگى قازاق رۋ-تايپا ۇيماسىنان شىعا الماي ءجۇر. وسى كۇنى اركىم ءوز اتالاسىنىڭ نەمەسە باباسىنىڭ بي بولعانىن، جىراۋ نە باتىر بولعانىن ويدان شىعارعان جالعان دەرەكتەرىمەن ۇزدىكسىز ناسيحاتتاپ، كەيىن وعان سان ميلليونداعان قارجى شاشىپ، كىتاپ شىعارۋ، اس بەرىپ، كەسەنە، ەسكەرتكىش ورناتۋ سىقىلدى ت.ب. بەرەكەسىز ءىستىڭ سوڭىنا تۇسكەن. وكىنىشكە قاراي، جاعىمسىز
الاشتىڭ بەيمالىم بەينەسى تابىلدى

kerey.kz

قۋانىشتى، ءسۇيىنىشتى جاڭالىق! الاشتىڭ بەيمالىم بەينەسى تابىلدى ارما، قادىرلى وقىرمان! «يسكرى» جۋرنالدىڭ 1907 جىلعى ءبىر سانىندا قازاق قايراتكەرلەرىنىڭ بىزگە بەيمالىم بەينەسى ساقتالعان. ايتا كەتەيىك، «يسكرى» سۋرەتتى جۋرنالى 1901-1917 جىلدارى «رۋسسكوە سلوۆو» گازەتىنىڭ قوسىمشاسى رەتىندە شىعىپ تۇرعان. “دۋماداعى مۇسىلمان فراكتسياسى” دەپ اتالاتىن سۋرەتتى حاباردا پاتشالىق رەسەي قۇرامىنداعى مۇسىلمان دەپۋتاتتارىنىڭ بەينەسى كورسەتىلگەن. ىشىندە دۋماعا مۇشە بولعان قازاق دەپۋتاتتارى دا بار. اتاپ ايتساق ءتورت تاريحي تۇلعانىڭ بەينەسى ساقتالىپتى: ءبىرىنشى سۋرەت: م. تىنىشبايۇلى، جەتىسۋ وبلىسى; ەكىنشى سۋرەت: ب. قاراتايۇلى، ورال وبلىسى; ءۇشىنشى سۋرەت: ا. ءبىرىمجانۇلى، تورعاي وبلىسى; ءتورتىنشى سۋرەت: ش. قوسشىعۇلۇلى، اقمولا وبلىسىنان. ۇلىستىڭ ۇلى مەرەكەسى قۇتتى بولسىن! ەلدەس وردا 19.03.2025