|  | 

Tarih

PREM'ER TEREŞENKONI “OSTAVKAĞA” QALAY JİBERDİM

Махат Садык суреті.Махат Садык суреті.

1992 jıl. Qazaq radiosınıñ Parlamettik tilşisimin. Ofis Almatıdağı Jeltoqsan köşesiniñ 177 üyinde. 3-şi qabatta radio qızmetkerleri. Al, 4-şi qabatta Baspasöz jäne bwqaralıq aqparat qwraldarı Ministriniñ birinşi orınbasarı – Qazaq memlekettik teleradiohabar taratu kompaniyasınıñ Törağası Ğadilbek Şalahmetov jäne kompaniya basşıları. Törağamen baspaldaqta, liftide kün ara kezdesip qalamız. Jüzi jılı jan.
Qazaq redakciyasındağı jastar tolıq baspanasız. Ol kezde ayına bir-eki ret komandirovkağa şığu mindet. Saparlatıp elge jii qatınaymız. Qonaq üy aqşası jabılmay qarızben qaytamız. Sodan, otız metr jerdegi Törağanıñ qabıldau bölmesindegi apaydıñ şığıp ketkenin añdıp twrıp, Ğadilbek ağağa tötesinen basıp kiremiz. Ondağımız issaparda qonaq üyge berilgen qarjını jabatın qwjatımız bolmay, buhgalteriyağa qarızımızdı qaytarmauğa “rwqsat” degen qolın alıp şığu. Ol Törağanıñ ğana qwzırında. Arızımızdı aldına qoyğanda, Törağa közildirigin köterip qaraydı da: “Üyiñ joq qoy”-, dep swraydı. “Joq” deymiz. “Ala ğoy”, deytin “rwqsatın” jazıp berip…
Sol jıldardağı bir palatalı Parlamentte 360 deputat bar. Künde sağat 10 men 12.30 aralığında plenarlıq otırıs. Men de erteñgilik üyden şığıp, Almatıdağı qäzirgi Astana alañındağı Joğarğı Keñeske birden tartam. Ministrlerdiñ de jartısı sonda. Öytkeni, Deputattardıñ ökilettigi mıqtı. Ministr boldım degen Prezident Jarlığınan soñ, deputattardıñ 51% qoldau dauısın aluın kerek. Äytpese, ministrlik portfel'ge ie bolmaysın. Onday jağdaydı da kördik.
Sovet Odağınıñ tarağan kezi. Elde infilyaciya. Deputattar Ükimetti sınağanda jerden alıp jerge saladı. Bir küni kelsem, Prem'er-ministr Tereşenko ostavkağa ketsin dep şulap jatır. Jaspız, märtpiz. Qırıp söylegen eki deputattı jazıp alıp, tüske qaray redakciyağa jettim. Bir men eki aralığında tikeley efirdegi “Täulik tınısı-Panorama dnya” bağdarlamasına Parlament jañalıqtarımen tört minut şığuğa rwqsatım bar. Tezdetip deputatar sözin dayındap, tikeley efirge şıqtım. Deputattarmen jarısıp, Ükimetti sözim jetkenşe sınap, Prem'er-ministr Tereşenko ostavkağa ketsin dep birneşe ret aytıp-aytıp jiberdim. Bwğan deyin de talay Ministrdiñ tas-talqanın şığarıp, tübin tüsirip aytuğa dağdılanıp qalğanbız…
Ömirde mwnday da kezdeysoq säykestik boladı eken. Men efirde Tereşenkonı “ostavkağa” jiberip jatqanda, Prem'er-ministrdiñ köligined qatar otırıp, Törağamız äuejayğa bara jatadı ğoy. Şopırı radionı qosıp qoyğan. Familiyası men ostavka degen sözdi estigen soñ, Prem'er reportajıma qwlağın türedi. Qazaqşasın da Şımkette jürgende qatırıp alğan. Men sözimdi bitirip efirden şıqqan kezde, Tereşenko da köligin toqtatadı.
- Ğadilbek şıq. Men emes, sen kettiñ ostavkağa -, deydi kijinip.
Ğadilbek Minäjwlı köşede jürgen qara jayau emes. Jetpisinşi jıldarı, Tereşenko sovhozdıñ direktorı bolıp jürgende, Sovet Odağınıñ eñ mıqtı telejurnalisi tanılıp, Mäskeuden Bas bäygege, Bükilodaqtıq Lenin komsomolı sıylığınıñ laureatı atağın alğan respublikağa belgili twlğa.
-Sergey Aleksandroviç, men sizge qanşama ret eskerttim. Qäzirgi jağdayda jeke menşikke radiostanciya beru dwrıs emes dep. Mınau, ötkende öziñizdiñ arnayı Qaulıñızben Sergey Duvanovqa rwqsat bergen “MAKS” radiosı. Olar mağan qaramaydı, – deydi.
Tereşenko sabasına tüsip, Duvanovtı bir sıbap aladı. Radio “MAKS” qazaqşa bir auız söz aytpaytının Prem'er-ministr qaydan bilsin. Duvanovtan swrasa da ol aqtala almas. Olar bilikti oñdı-soldı sınağanda, bizder şañına ilese almaytınbız.
Prem'er-ministrmen Moskva saparınan oralğan soñ, Törağa kabinetine şaqırğan.
- Aynalayın, Ministrler men oblıs basşıların sınay ber. Tek Prem'er-ministrdi “ostavkağa” jibergeniñdi qoy,- degen…
Baspasöz jäne bwqaralıq aqparat qwraldarı Ministriniñ birinşi orınbasarı – Qazaq memlekettik teleradiohabar taratu kompaniyasınıñ Törağası Ğadilbek Şalahmetov qaşanda jurnalisteriniñ nağız qamqorşı äkesindey bolğan Azamat.
Birneşe jıl Momkvada Halıqaralıq “MIR” teleradiokompaniyasınıñ prezidenti boldı.
Büginde de Astanadağı L.N. Gumilev atındağı Euraziya wlttıq universitetiniñ jurnalistika jäne sayasattanu fakul'tetiniñ teleradio jäne qoğammen baylanıs kafedrasınıñ meñgeruşisi.
Jas jurnalisterdiñ wlağattı wstazı.
Däl eki aydan soñ, yağnı 8 şildede Ğadilbek Şalahmetov mereyli 75 jasqa toladı. Ötkenge qwrmet – keleşekke ğibrat. Qazaq televiziyasınıñ 60 jıldığı atalıp ötken merekeli jıl jalğasın, Täuelsizdik alğandağı birinşi Törağamızdı marapattap jalğastıru ğanibetti şara dep oylaymın.

Mahat Sadıktıñ facdebook paraqşasınan alındı

Related Articles

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Aytpay ketti demeñiz… (Tibet arhivi turalı)

    Altaydan auğan el turalı tarihi jazbalarda oqtın-oqtın aytılğanı bolmasa isi qazaq jwrtına Tibet turalı tüsinik äli künge deyin beymälim. Äsirese Tibet jazba derekterinde külli türki balasınıñ tarihı turalı tıñ derekterdiñ kömuli jatqanın tipten bile bermeymiz. Tibet- tarihi derektiñ eñ köp saqtalğan aymağı sanaladı. Mädeni, ädebi, ruhani jäne tarihi türli derekterdiñ ıqılım zamannan beri jaqsı saqtaluımen sırt älemdi özine baurap kegen Tibet jwrtına 19 ğasırdan bastap Batıs ekspediciyası basa nazar audarıp keşendi zertteuler jasadı. Sonıñ negizinde Tibettegi keybir salalıq bayırğı derekter Batısqa köşirildi. Esesine Tibettanu ğılımı qalıptastı. Jağırafiyalıq ornalasuı tım wzaq bolğandıqtan Tibettanu ğılımı qazaq jwrtına qajettilik tudırmadı. Tibettanumen negizinde alpauıt küşter aynalıstı. Olar tibet jwrtın igerudi basqa qırınan bağaladı. Tibette

  • Demografiyalıq saraptama

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

  • Baqsılar institutı

    Saraptama (oqısañız ökinbeysiz) Birinşi, ilkide Türki balasında arnayı qağan qwzireti üşin jwmıs isteytin köripkel baqsılar institutı bolğan. Atı baqsı bolğanımen hannıñ qırıq kisilik aqılşısı edi. Köripkel baqsılar han keñesi kezinde aldağı qandayda bir sayasi oqiğa men situaciyanı küni bwrtın boljap, döp basıp taldap häm saraptap bere alatın sonı qabilettiñ iesi-tin. Olardı sayasi köripkelder dep atasa da boladı. Han ekinşi bir eldi jeñu üşin bilek küşinen bölek köripkel baqsılardıñ strategiyalıq boljauına da jüginetin. Qarsılas eldiñ köripkel baqsıları da oñay emes ärine. Ekinşi, uaqıt öte kele sayasi köripkel baqsılar türkilik bolmıstağı strategiyalıq mektep qalıptastırdı. Türki baqsıları qıtay, ündi, parsı, wrım elderin jaulap aluda mañızdı röl atqardı. Ol kezdegi jahandıq jaulasular jer, su,

  • Şağın saraptama:Şıñjañ ölkelik ükimeti, şetelge oquşı jiberu jwmısı

    Şağın saraptama 1934-35 jılı jaña Şıñjañ ölkelik ükimeti qwrılğan soñ şetelden oqu, şetelge oquşı jiberu jwmısı keşendi jüzege astı. Sonıñ negizinde ölkelik ükimet Sovet Odağınan oqitın jas talapkerlerge konkurs jariyalap arnayı ükimettiñ oqu stipendiyasın böldi, nätijesinde 1935-39 jıldarı wzın sanı 300-ge tarta student Sovet Odağında bilim aldı. 1935 jıldarı Şığıs Türkistandıq studentterdiñ eñ köp oquğa tüsken bilim ordası- Taşkendegi SAGU edi, atap aytqanda Ortalıq Aziya Memlekettik Universiteti. Taşkennen oqığan Şıñjañdıq studentter Şığıs Türkistannıñ barlıq aymaqtarında türli qızmette jwmıs istedi, olardı keyin “Taşkentşilder” dep te atadı. 1939 jıldan keyin Mäskeu men Şıñjañ ölkelik ükimettiñ arası diplomatiyalıq dağdarısqa wşıradı, sonıñ kesirinen resmi Ürimji Sovet Odağı qwramındağı student azamattardı elge şaqırtıp aldı. Bilim

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: