|  |  | 

Көз қарас Шоу-бизнис

Несие қайда жұмсалып жатыр?

tenge dollar

2018 жылдың 11 айында банктердің халыққа берген несиелерінің 52 пайызы
импорттық тауарларды алуға жұмсалған екен. Мұны «Халықтық коммунистер»
партиясының сарапшылары анықтап отыр. Осы партияның Мәжілістегі фракциясының
жетекшісі А.Қоңыров мұны алаңдатарлық жағдай деп санап, Ұлттық Банк төрағасы
Д.Ақышевке сауал жолдады. Өйткені, барлық дамыған және дұрыс жолмен дамып келе
жатқан мемлекеттерде несиенің үлкен бөлігі өндіріс пен ауыл шаруашылығына беріледі.
Ал сауда саласына, атап айтқанда алыпсатарлық жұмыстар үшін берілетін несие көлемі
төмен. Бізде бәрі керісінше болып отыр.
Депутаттың айтуына қарағанда бізде өңдеу өнеркәсібіне берілетін несие әлемдік
тәжірибенің талабына да, Қазақстанды индустрияландырудың маңызды міндеттеріне де
жауап бере алмайтын мардымсыз халде. Оның да жалпы көлемінің төрттен бір бөлігі ғана
ұзақмерзімді қарыз саналады. Соның ішінде, ұзақмерзімге шетел валютасымен берілетін
қарыз ұлттық валютамен берілетін қарыздан бір жарым есе көп. Бұл – өндіріс орындары
теңгенің құлдырауы салдарынан шарықтап өсіп келе жатқан валюталық несие жүгін
арқалап отыр деген сөз. Жоғарыда айтылғандай, қазір несиелер негізінен қысқамерзімді
сауда операцияларына беріліп жатыр. Бұл – несие шетел тауарларының импортын
қаржыландыру үшін жұмыс істеп жатыр деген сөз. Осының салдарынан отандық өнім
өндірісі несие жүйесінің назарынан тыс қалуда. Қысқамерзімді сауда операцияларымен
қатар тұтынушылық бағыттағы несиелендіру белең алып тұр. 2018 жылдың қаңтар,
қараша айларында тұтынушылық несиенің көлемі 2,9 триллион теңгеден 3,3 триллион
теңгеге дейін, яғни 400 миллиард теңгеге өскен. Мұның 95%-ы ұзақмерзімді қарыз болған.
Сыйақы мөлшерлемесі шамамен 20%-ды құраған. Бұл ресми инфляциядан 4, ал
тұрғындардан тартылатын депозиттің шекті мөлшерінен 2 есе көп. Соның салдарынан
қазақстандықтар табыстың ұлғаюымен сәйкес келмейтін ұзақмерзімді несие құрсауында
қалып отыр. Тұтынушылық несие де импортты қаржыландыруға жұмсалуда. Себебі ол
негізінен ұзақмерзімді қолданысқа жарайтын шетел тауары үшін алынады. Іс жүзінде банк
жүйесі халықтан алынған қаражатты шетелдік тауар өндірушілерге жұмсайды. Несие
саясатындағы осындай күрделі әрі жүйелі кемшіліктер экономиканың дамуы мен
тұрғындардың өмір сүру сапасының жақсаруына кері әсерін тигізеді.
Осы мәселелерді айта отырып, Халықтық коммунистер фракциясының
депутаттары Ұлттық Банктен мемлекеттің ақша-несие саясатын қайта қарау қажет деп
санайтынын айтты. Бұл саясат өндіріс секторына несие ресурсының қолжетімділігін
арттыруды және оның отандық экономикаға қосатын үлесін көбейтуді көздеуі керек. Ол
үшін несиенің мақсатты бағытын анықтау, өндіріс және ауыл шаруашылығы салаларына

бөлінетін несиенің мерзімін, көлемін, сыйақысын нақтылау, сонымен қатар мемлекеттік
қолдау деңгейінде сыйақы мөлшерін субсидиялау мәселелерін қарастыру қажет дейді
депутаттар.

С.ЕЛЕУ, сарапшы

kerey.kz

Өтірік неге керек шын болмаса…

Ресми ақпараттарға қарағанда былтырғы жылдың қорытындысы бойынша
инфляция деңгейі 5,3 пайыз болыпты. 2017 жылмен салыстырғанда бұл 6 пайызға ғана
артық. Тіпті керемет, мұндай болса жағдайымыз жаман болмағаны ғой. Бірақ, «өлгеніңді
жасырарсың, көмгенде қайтерсің» демекші мұның жалған екенін халық күнделікті өмірде
көріп жүр емес пе? Доллар қымбаттаған сайын оған сатып алынатын барлық шетелдік
тауарлардың, дәрі-дәрмектердің бағасы да күннен-күнге шарықтап барады. Олардан
өзімізде өндірілетіндердің бағасы да қалар емес. Сондықтан халықты алдарқатып, өтірік
ақпар берудің не керегі бар?
Мәжілістегі Халықтық компартия фракциясының жетекшісі Айқын Қоңыров та
осыған талдау жасап, ресми ақпараттың жалған екенін жария етті. Ол «өтіріктің» себебі
статистикалық және шындық көрсеткіштерді есептеу методикасының дұрыс еместігінен
екенін айтады. «Тұтыну бағасының индексі» (ТБИ) деген көрсеткіш бар, ол халықтың
тұтынуға қанша ақша жұмсағанын көрсетеді. Осыны «тұтыну шығыстарының
құрылымымен» (ТШҚ) дұрыс салыстыра білу керек. Біздің өкімет қызметінде істейтін
экономистеріміз осыны айыруға ақылдары жетпейтін сияқты… Немесе, әдейі істейді. Осы
ТБИ-дағы азық-түлік тауарларының үлесі 37,8 пайыз деп анықтапты экономистер. Ал іс
жүзінде, ол 48 пайыз. Статистикалық деректер оның тіпті 50 пайыздан артық екенін
айтады.
Енді осыны талдай түссек, ТБИ-дің ішіндегі ет пен ет өнімдерінің шығындарын
өкімет 9,8 пайыз дейді, ал шын мәнінде ол 32,8 пайызға жеткен, яғни үш есе көп. Тек 2018
ғана ет пен ет өнімдерінің бағасы 7,5 пайызға қымбаттағанын ескерсек, осының өзі-ақ
халықтың қалтасын тесіп, инфляцияны арттырды емес пе? Сүт өнімдері бір жылда 8,2
пайызға қымбаттаған, ал олардың үлесі ТБИ-да 4,5 пайыз делінгенімен шын мәнінде 10,7
пайыз. Түрлі майлар үлесі де екі есеге төмендетілген. Қорыта айтқанда, экономистер
бағасы қымбаттаған азық-түлік тауарларының бәрінің үлесін тұтыну себетінен азайтып
көрсеткен. Сөйтіп, азық-түлік бағасы өспеді деп жалған нәтиже шығарған. Тіпті бағасы
қымбаттаған дәрі-дәрмектердің үлесін де тұтыну шығыстарындағы нақты үлесінен екі
есеге төмендетіп көрсеткен. Оның үстіне 2018 жылы өнеркәсіп бағалары 12,4%-ға,
өндірістік-техникалық мақсатқа сатып алынатын өнімдер бағасы 13,5%-ға, көліктің
барлық түрлері бойынша тасымал тарифтері 31,8%-ға артқан. Міне, осының бәрін көре
отырып, «соқыр түйені көрмес» дегендей өкіметті өтірікші қылып көрсетіп отырған
экономистер инфляцияны 5,3 пайыз деуден жаңылмауда…

2
Депутаттар өздерінің мұнымен келіспейтінін айтып, Премьер-Министр
Б.Сағынтаевқа сауал жолдап, төмендегі талаптарды қойды:
1. Инфляцияны құрықтауға нақты шаралар қолдану үшін оның нақты көлемі
анықталсын;
2. Ет және ет өнімдерінің, сүт және сүт өнімдерінің, майлардың бағаларының
күрт көтерілу себептері анықталып, оларды тұрақтандыру шаралары қарастырылсын;
3. Өндірістік инфляцияны құрықтау бойынша кешенді шаралар жасалсын;
Коммунистер осылай дейді, ал басқалар бастарын бұғып отыр. Қашанға дейін бұғар
екен?

С.ЕЛЕУ, сарапшы

kerey.kz

Related Articles

  • Үздік ойдың үзінділері

    Үздік ойдың үзінділері Арма әлеумет! Мен қазір таза академиялық ғылыми ортада жүрмін. Өзімнің неше жыл бойы жинаған білімімді, оқыған оқуымды, шетелдік тәжірибемді, интеллектуалды қарым-қабілетімді шынайы қолданатын қара шаңырақтың ішінде жүрмін. Алматының бәрінен бөлек мәдени ортасы ерекше ұнады. Алматы қала мен дала дейтін екі ұғымның түйіскен әдемі ортасы екен. Ойлап көрсем мен бақытты перезент, бағы жанған ұрпақ екенмін. Әкем тұрмыс пен жоқшылық, жалғыздықтың тауқыметін әбден тартып еш оқи алмадым, небәрі үш ай оқу оқыдым-, деп менің оқуымды бала күнімнен қадағалады, шапанымды сатсам да оқытам деп барын салды. Ал мектепте бақытты шәкірт болдым. Маған дәріс берген ұстаздарым кілең дарынды, қабілетті кісілер болды. Университетте және шетелде мен тіптен ерекше дарын иелеріне шәкірт болдым.

  • Самат Әбіш қалай “сүттен ақ, судан таза” болып шықты?

    Азаттық радиосы Саясаттанушы Досым Сәтпаев ҰҚК төрағасының бұрынғы бірінші орынбасары, экс-президент Нұрсұлтан Назарбаевтың немере інісі Самат Әбішке шыққан үкім “Қазақстандағы режим болашақты ойламайтынын көрсетті” дейді қазақстандық саясаттанушы Досым Сәтпаев. Сарапшының пайымдауынша, билеуші “элита” жеке істерімен және тасадағыкелісімдермен әуре болып жатқанда елде тағы бір жаңа әлеуметтік жарылысқа әкелуі мүмкін факторлар күшейіп келеді. СаясаттанушыРесей өзінің экономикалық мүдделері мен геосаяси жоспарларын кеңінен жүзеге асыру үшін Қазақстанның ішкі саясатына тікелей әсер етуге тырысып жатуы мүмкін деп те топшылайды. ПУТИН “ҚАУІПСІЗДІК КЕПІЛІ” МЕ? Азаттық: Сонымен ұзақ демалыс алдында осындай үлкен жаңалық жарияланды. Мейрам алдында, 19 наурызда қазақстандықтар мәжіліс депутатының постынан Самат Әбішке шыққан үкім жайлы білді. Мұның бәрінің байланысы бар ма әлде кездейсоқтық па? Досым Сәтпаев: Әңгімені бұл істің құпия

  • Христиан миссионерлерінің құмдағы іздері

    Орыны: Қашқар қ-сы; Жылы: 1933 ж; Аты-жөні: Қабыл Ахонд; Діні: христиан; Түсініктеме: Бұл жігіттің кейінгі есімі Қабыл Ахонд, христиан дінін қабылдаған алғашқы ұйғыр. Кейін діни сеніміне байланысты өлтірілген. Сурет еуропадағы миссионерлік музей архивінде сақтаулы. Аталған музейде жүздеген христиан ұйғыр өкілдерінің суреті сақталған. 1930 жылдары христиан ұйғырларына тұрғылықты мұсылмандар мен әкімшілік билік тарапынан қысым көрсетіле бастаған соң бір бөлімі миссионерлерге ілесіп еуропа елдеріне “һижраға” кетті. Алқисса Христиан әлемінің Қашқарияға баса мән беруі әсіресе Яқұп Бек мемлекеті кезеңінде жаңа мүмкіндіктерді қолға келтірді. 1860-70 жж. Қашқарияның Цин империясына байланысты көңіл күйін жақсы пайдаланған Христиан әлемі Үндістан мен Тибет арқылы Қашқарияға мәдени ықпалын жүргізе бастады. Олардың мақсаты бұл аймақты Ресей империясынан бұрын өз ықпалына

  • Демографиялық сараптама

    1-ші сурет қазақтар; Демографиялық ахуал 1949-2020 жж. аралығын салыстырмалы көрсеткен. 1949 жылға дейін, атап айтқанда коммунистік қытай үкіметі орнағанға дейін Шынжаң өлкесінің солтүстік бөлігінде қазақтар, оңтүстік бөлігі Қашқарияда ұйғырлар басым санды ұстады. 1951-54 жылдары ұлттық межелеу кезінде орталық үкімет құрған комиссия сараптамасы бойынша ұлттық автономиялық территорияны анықтау мына екі бағытта жүргізілді. Олар: БІРІНШІ, ұлттық автономияны межелеу бойынша оның атауын тұрақтандыру. Осы бойынша үш атау ұсынылды: *ШЫғыс Түркістан автономиялық федерациялық респубиликасы; *Ұйғырстан автономиялық респубиликасы; *Шынжаң автономиялы респубиликасы. ЕКІНШІ, автономияның әкімшілік тұрпатын анықтау; Осы бойынша: *Федерециялық тұрпат; *Автономиялық облыс және окург тұрпат; *Аймақ және аудан дәрежелі автономиялық окург тұрпаты. Межелеу комиссиясы аталған екі бағытта сараптама нәтижесін қорытындылады. Комиссия қорытындысы бойынша Шынжаң өлкесінің

  • …ойы бөлек болғанымен ол да осы елдің тумасы, біздің отандасымыз.

    Әлеуметтік желіде осы отандасымызды қызу талқылап жатыр екен. Көбі сын айтып жатыр. Видео жазбаның толық нұсқасы жоқ, пікір-талас тудырған бөлігі ғана тарап жатыр екен. Соған байланысты өз ойымды айта кетпекшімін: Бірінші, отандасымыздың видеосы, фотосы әлеуметтік желіде желдей есіп тарап жатыр. Ол азаматтың (азаматшаның) жеке құпиясы саналатын фотосы, видео жазбасы кімнің рұқсатымен тарап жатыр екен? Өз басым осы постты жазу үшін ол азаматтың (азаматшаның) видеодағы бейнесін қара бояумен өшіріп тастауды жөн көрдім. Және рұқсатынсыз фото бейнесін жеке парақшама салғаным үшін одан кешірім сұраймын. Діни ұстанымы, ойы бөлек болғанымен ол да осы елдің тумасы, біздің отандасымыз. Екінші, отандасымыздың діни ұстанымына байланысты айтқан сөздері қоғамда қатты пікір тудырған екен. Тіпті оны “ұлт дұшпаны”

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: