|  |  |  | 

Mädeniet Suretter söyleydi Şou-biznis

Qazaq patriot qwrılısşısı

kulybayev rysmendiev

11 tamız küni, bwrınğı Keñes Odağınıñ aumağında
qwrılısşılardıñ käsibi merekesi atap ötildi. Eriksiz, meniñ dosım
Aleksandr Vladimiroviç Ryazanovtı (1958-2009) eske aldım. Iä, biılğı
tamızdıñ basında Odessa qalasına qısqa sapar şektim. Osı aymaqta ömir
süretin Alekeñniñ tuısqandarımen qauıştım: böle ağası Aleksandr
Brailov, böle qarındası Oksana Poznyak, böle inisi Andrey Barbakar. Odessa
aymağınıñ qwramasındağı Izmail qalasında twratın onıñ dosı, jurnalis
Aleksandr Obodovskiymen söylestim. Zımırap ötetin uaqıttıñ qarqını
sonşama: biıl A.V. Ryazanovtıñ mezgilsiz qazasına darday on jıl toldı.
Qayran Aleksandr Vladimiroviç äygili amerikandıq estradalıq änşi
Maykl Djeksondey (1958-2009) jarqırağan jwldızday ötti. Elimizdiñ
qwrılıs salasında Alekeñ de birtuar jwldız emey nemene?
Alayda, keñ-baytaq memleketimizde küni bügingi deyin onıñ qwrmetine
birde-bir köşe, alañ, dañğıl atalmadı. Eşqanday eskertkiş twrğızılmadı.
Qwrılıs mamandığın jetik meñgeretin oquşılarğa Ryazanovtıñ sıylığı
älde stipendiyası berilmeydi. Ärine, onıñ dos-jarandarı mümkindiginşe
Alekeñniñ jetistikterin qwrmetteydi. Mısalı, onıñ atındağı «Nömir 25-şi
köpir salatın jasağı» aşılğan. Biraq, bwnday twlğanıñ Qazaqstan üşin
jasalğan eñbegi memlekettik deñgeyde tanıluı kerek. Ol basqarğan
Qapşağaydağı «Transstroymost» kompaniyası bwrınğı Keñes Odağınıñ
aumağında eñ iri köpir salatın firmalarınıñ biri boldı.
«Transstroymost» kompaniyasında altı mıñ astam jwmısşılar men
injenerler istedi. Qazaqstan tügil, Reseydiñ özinde osı firma birneşe iri
josparların orındadı. Özderiñiz bilesizder, soltüstik körşimizdiñ
qwrılıs narığında qanday qatañ bäsekelestik barşılıq! Sonıñ özinde,
Saşa ağay mwnay nemese biday sekildi tez ötetin şikizat bwyımımen emes,
qwrılıstıñ eñ kürdeli salası – köpir salu önerkäsibi – arqılı Reseydiñ
narığında nıq ornıñ bastı. Onıñ batıl ömir wstanımı kürdeli sayasi
mäselelerdi de qamtitın. Tele swhbattarınıñ birinde Aleksandr
Vladimiroviç bılay dedi: «Qazaqstan älemdegi eñ damığan memleketterdiñ
alğaşqı bestigine kirui tiis!» Ne degen asıl, jwldızdarğa qaray jeteleytin
mwrat!
Alekeñ auılşaruaşılıq batırı Nwrmolda Aldabergenovtey
elimizdiñ nağız eñbek eri bolğan edi. Bälkim, marksizm-leninizm ilimindegi
«tarihtağı twlğa mañızdılığı» («rol' liçnosti v istorii») wğımınan
habardarsız. A.V. Ryazanovtıñ mezgilsiz ajalınan keyin köp wzamay tabıstı
«Transstroymost» qirap, bankrottıqqa wşıradı. Nwrekeñniñ de dünieden

2
ötkeninen soñ, onıñ wyımdastıruşılıq darınınıñ arqasında güldengen
Mwqırı auılı eki-üş jıldan keyin qaytadan artta qaldı. Aytpaqşı,
Alekeñniñ mezgilsiz ajalı onıñ asa qarqındı eñbekqorlığınıñ saldarı
bolsa kerek. İri bastıq bola twra, pälen qwrılıs ornında şwñqırdıñ
qazıluın da keyde baqıladı eñbek batırımız! Sonşama mwqiyattı jetekşi
bolğan Aleksandr Vladimiroviç! Çernobıl' apatınıñ qwtqaru-qalpına
keltiru jwmıstarına qatıstı jigerli Alekeñ, alpauıt eldiñ aldında
azamattıq borışın orındap.
Sonımen qatar, Aleksandr Vladimiroviç keremet dostıq qasietterin
iesi bolğan. Mısalı, 2009 jıldıñ qañtar ayında ötken onıñ 50-jıldıq
mereytoyınıñ qwrmetti qonaqtarınıñ arasında Qazaqstan
Respublikasınıñ bwrınğı qwrılıs ministri Asqar Altınbekwlı
Qwlıbaev pen Jambıl aymağı Merke audanınıñ sol kezdegi äkimi Bolat
Qanatbaywlı Rısmendiev közge tüsti. Mereytoylıq fotosuretimde qos
birdey memlekettik qayratkerler qatarlasıp twr. Artqı qabırğada
beynelengen köpir – «Transstroymost»-tıñ belgisi. Gülşoqtıñ tasasında
twrğan mwrttı er azamat – osetin halqınıñ balası, A.V. Ryazanovtıñ
orınbasarı Timur Vil'gel'moviç Nakusov. Alekeñniñ basqa dosı, Astana
qalasınıñ sol kezdegi äkimi Asqar Wzaqbaywlı Mamin, mereytoydıñ özine
qatıspasa da, merekelik şara ötkiziletin almatılıq «Ankara» qonaq üyine
kelip, A.V. Ryazanovtı jeke türde qwttıqtadı. Alekeñniñ mereytoyında
asaba retinde belgili tele jürgizuşisi Valdis Pel'ş bolsa, onıñ mädeni
bağdarlamasına Nwrlan Abdullin, «Dos Mwqasan» tobı, Jämila
Serkebaeva, YUriy Loza, «Verası» tobı jäne basqa öner qayratkerleri
qatısqan.
Ülken kapitalist bolsa da, Aleksandr Vladimiroviç tuğan eline
qolınan kelgenşe kömektesti: Merke eldi mekeninde oqığan mektebin kürdeli
jöndeuden ötkizip, köpir saldı. Jasıratını joq, özge wlttıñ
jetekşileriniñ köbisi qazekeñderdi tehnikalıq mamandıqtarğa jolatpauğa
tırısadı. Öz kezeginde, Alekeñ köptegen qazaqtardı tiimdi jwmıs
orındarımen qamtamasız etti. «Transstroymost» keñsesinde kabinet
esikteri ataularınıñ bäri derlik qazaqşa jazılğan edi. A.V. Ryazanovtıñ
ülken balası Valentin de (1981-2008) otan süygiş azamat boldı. Wlttıq
qauipsizdik komitetiniñ Akademiyasına tüskende, Vakeñ bükil talapkerlerdiñ
arasında eñ joğarı wpay jinadı! Alekeñ otanımızdıñ baspager men
baspasöz salasına eleuli üles qosqan jan edi. Onıñ «Mı soedinyaem
berega…» kitabı ağılşın men qazaq tilderine audarılğan, twsaukeseri QR
Wlttıq kitaphanasında ötti. Jetisu öñiriniñ tilşilerine birneşe sübeli
tapsırıstarın berdi qayran köpir saluşısı. Qapşağaydağı basketbol
qwrama komandasına demeuşilik jasadı.

3

Daniyar NAURIZ

Ukraina

Related Articles

  • …oyı bölek bolğanımen ol da osı eldiñ tuması, bizdiñ otandasımız.

    Äleumettik jelide osı otandasımızdı qızu talqılap jatır eken. Köbi sın aytıp jatır. Video jazbanıñ tolıq nwsqası joq, pikir-talas tudırğan böligi ğana tarap jatır eken. Soğan baylanıstı öz oyımdı ayta ketpekşimin: Birinşi, otandasımızdıñ videosı, fotosı äleumettik jelide jeldey esip tarap jatır. Ol azamattıñ (azamatşanıñ) jeke qwpiyası sanalatın fotosı, video jazbası kimniñ rwqsatımen tarap jatır eken? Öz basım osı posttı jazu üşin ol azamattıñ (azamatşanıñ) videodağı beynesin qara boyaumen öşirip tastaudı jön kördim. Jäne rwqsatınsız foto beynesin jeke paraqşama salğanım üşin odan keşirim swraymın. Dini wstanımı, oyı bölek bolğanımen ol da osı eldiñ tuması, bizdiñ otandasımız. Ekinşi, otandasımızdıñ dini wstanımına baylanıstı aytqan sözderi qoğamda qattı pikir tudırğan eken. Tipti onı “wlt dwşpanı”

  • Almatıda zilzala bolsa, eñ aldımen qanday üyler qirauı mümkin? Säuletşi Aydar Erğalimen swhbat

    Petr TROCENKO Almatınıñ joğarğı jağındağı köpqabattı ğimarattar. 18 şilde, 2022 jıl Qazaqstandıq säuletşi Aydar Erğali eger küşti jer silkinisi bolsa, seysmikalıq qauipti aymaqta ornalasqan Almatı qalası qanday qiındıqpen betpe-bet keletinin, sovet kezinde salınğan üyler qazirgi zamanğı köpqabattı ğimarattarmen salıstırğanda jer silkinisine tötep beruge nelikten älsiz ekenin ayttı. 23 qañtar küni Almatıda jer ädettegiden qattıraq silkinip, eldi dürliktirdi. Bwl oqiğa keñ auqımdağı tabiği apatqa qala biligi men twrğındar qanşalıqtı dayın degen äñgimeni qayta qozdırdı. Jwrt äsirese tötenşe jağdaylar jönindegi departamenttiñ erte habarlau jüyesi dwrıs jwmıs istemegenin, SMS-habarlamalar der kezinde tüspegenin de sınğa aldı. Jer birinşi ret silkingen sätte Almatı twrğındarı japa-tarmağay üyden sırtqa qaray jügirdi, keybiri tipti sırt kiimin de kimegen

  • Şağın saraptama:Şıñjañ ölkelik ükimeti, şetelge oquşı jiberu jwmısı

    Şağın saraptama 1934-35 jılı jaña Şıñjañ ölkelik ükimeti qwrılğan soñ şetelden oqu, şetelge oquşı jiberu jwmısı keşendi jüzege astı. Sonıñ negizinde ölkelik ükimet Sovet Odağınan oqitın jas talapkerlerge konkurs jariyalap arnayı ükimettiñ oqu stipendiyasın böldi, nätijesinde 1935-39 jıldarı wzın sanı 300-ge tarta student Sovet Odağında bilim aldı. 1935 jıldarı Şığıs Türkistandıq studentterdiñ eñ köp oquğa tüsken bilim ordası- Taşkendegi SAGU edi, atap aytqanda Ortalıq Aziya Memlekettik Universiteti. Taşkennen oqığan Şıñjañdıq studentter Şığıs Türkistannıñ barlıq aymaqtarında türli qızmette jwmıs istedi, olardı keyin “Taşkentşilder” dep te atadı. 1939 jıldan keyin Mäskeu men Şıñjañ ölkelik ükimettiñ arası diplomatiyalıq dağdarısqa wşıradı, sonıñ kesirinen resmi Ürimji Sovet Odağı qwramındağı student azamattardı elge şaqırtıp aldı. Bilim

  • Cifrli teñge “jaña ekonomika” qwruğa kömektespek

    Blokçeyn tehnologiyaları Qazaqstandı jemqorlıqtan barınşa tazartıp şığa aladı. Bügin Memleket basşısı byudjet qarajatınıñ jwmsaluın baqılau üşin cifrlıq teñgeni paydalana otırıp, aqşanı tañbalau kilti turalı aytıp ötti. Cifrli teñgeniñ eñ mıqtı jeri osı. Programmalanğan token bolğandıqtan aqşa kimnen kimniñ qolına ötti, baqılap otıra alamız. Mısalı, memlekettik tenderlerdiñ barlığın cifrli teñgege auıstırıp, osı tenderlik cifrli teñgeni qolma-qol aqşa retinde şeşip alu mümkin bolmaytınday jasap qoyuğa boladı. Sonda biz tender jeñimpazınıñ aqşanı qalay jwmsağanın, kimnen tauar alğanın, kimderge qanşa aylıq tölegenin körip, sodan ülken BIG Data bazasın qwraymız. Däl osı kezde, memlekettik aqşağa mümkindiginşe qazaqstandıq tauar alınğandığın baqılap, mäjbürlep otıruğa mümkindik bar. Osı arqılı jemqorlıqtı atımen joyıp, otandıq bizneske mıqtı qoldau körsete almaqpız.

  • TÄÑİRİ QALAUI TÜSKEN JAN

    Mandoki Qoñırdıñ tuğanına 80 jıl toluına oray «Täñiri meni tañdadı»  Mwhtar Mağauin Mandoki Qoñır Iştvan – otanı Majarstan ğana emes, külli türki düniesi qasterleytin wlıq esimder qatarındağı körnekti twlğa. Şıñğıs jorığı twsında Karpat qoynauındağı madiyarlar arasınan pana tapqan qwman-qıpşaq jwrtınıñ tuması Mandoki Qoñır onnan asa tildi erkin meñgergen, bwğan qosa zertteuşilik qarımı eren, Twran halıqtarınıñ fol'klorlıq-dünietanımdıq sanasın boyına darıtqan ğalım. Ol türkologiya ğılımımen dendep aynalısıp qana qoymay, HH ğasırdıñ törtinşi şireginde Şığıs pen Batıs­tıñ arasında altın köpirge aynaldı, milliondardıñ ıqılas alqauına bölendi. YAki ol halıqtar arasın jaqındas­tırğan mämileger, ozıqtarğa oy salğan köregen edi. Zamana alğa jıljığan sayın mereytoy ieleri turalı aytılatın jayttar estelik pen ötken şaq enşisine köşedi. Közi tiri

1 pikir

  1. Avtor zzzzz

    Avtordıñ qatesi, Alekeñniñ mereytoyı 2008 jılı ötti.

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: