Cıbaylas jemqorlıqpen küres
kerey.kz
Kez kelgen örkenietti qoğam üşin sıbaylas jemqorlıqpen küres eñ
özekti mäseleniñ biri bolıp tabıladı. Sıbaylas jemqorlıq zaman ağısımen
birge ösip-örkendep, mol qarajat jäne qoğamdıq bäsekelestik payda bolğan
jerlerge tamırın jayıp, bügingi künge deyin joyılmay otırğan keseldiñ
biri. Bwl kesel damuşı elderdegidey bizdiñ jas memleketimizge de orasan zor
nwqsan keltirip otır. Sondıqtan da Qazaqstan Respublikasınıñ Prezidenti
Qasım-Jomart Kemelwlı Toqaev öziniñ saylaualdı Twğırnamasın iske
asıru josparında sıbaylas jemqorlıqtı joyudı mañızdı bağıttardıñ
biri retinde ayqındadı.
«Sıbaylas jemqorlıqqa qarsı is-qimıl turalı» Zañ talabınıñ
ayasında jemqorlıqqa qarsı is-äreketter är salada jüzege asırıluda.
Äsirese, halıq paraqorlıq dertimen jii betpe-bet keledi. Sıbaylas
jemqorlıqpen küresti jeke qarau mümkin emes. Sondıqtan, kez kelgen
ortada para beru men para aludıñ jolın kesude qoğam bolıp belsendilik
tanıtuımız qajet.
Paraqorlıq memlekettik organdardıñ tiisti qızmet atqaruına keri
äserin tigizip, bedeline nwqsan keltiredi, zañdı qağidalardı teriske
şığarıp, azamattardıñ konstituciyalıq qwqıqtarı men zañdı müddeleriniñ
bwzıluına türtki boladı.
Ärine, sıbaylas jemqorlıq däri berip emdeytin sırqat emes.
Aynalasındağı salauattı, taza jäne sau ortanı şarpıp, tınıs-tirşiligin
tarıltatın, zañsız ärekettermen qoğamdıq ortanıñ jäne memlekettik
organdardıñ, wyımdardıñ, dara käsipkerlerdiñ, azamattardıñ qızmet etuine
qater töndiretin qauipti dertti boldırmaudıñ tetigi halıqtıñ özinde. Bwl
derttiñ aldın alıp, qoğamğa taralu joldarın kesip, onıñ wlğayuına jol
bermeu kerek. Ol üşin atalğan dertke bolıp, at salısıp, qarsı
jwiıluımız qajet. Sonda ğana el müddesi üşin zor üles qosatınımız jäne
halıq seniminen şığatınımız anıq.
Sıbaylas jemqorlıq äreketteri boyınşa aldın-aludıñ eñ tiimdi
ädisteriniñ biri – naqtı «problemalıq bağıttarğa» köñil bölu jäne olardı
şeşu bolıp tabıladı.
Alayda, köpşilikke mälim, büginde eldegi joldardıñ sapası
«problemalıq aymaqta» jäne ünemi halıqtıñnazarında.
Soñğı bes jıldıñ özinde respublikalıq byudjetke säykes avtomobil'
joldarın saluğa, qayta qwruğa jäne kütip wstauğa şamamen 1,8 trln. teñge
bölingen (2014 jılı – 286 mlrd. teñge, 2015 j. – 347 mlrd. teñge, 2016 j. -
389 mlrd. teñge, 2017 j. – 434 mlrd. teñge, 2018 j. – 378 mlrd. teñge).
Sonımen birge, osı bağıttağı memlekettik qoldaudıñ barlıq
şaralarına qaramastan,olardıñ is jüzinde iske asırıluıärdayım ümitke
say emes.
Nätijesinde, Düniejüzilik ekonomikalıq forumnıñ 2018 jılğa
arnalğan Jahandıq bäsekege qabilettilik reytingisine säykes Qazaqstan jol
sapası boyınşa älemniñ 140 eliniñ işinde tek 106 orındı ielendi. (2015 j.
- 107/140, 2016 j. – 108/138, 2017 j. – 115/137).
Bwl jağday osı salada jobalıq basqaru principterin engizudi qajet
etti.
Osığan oray, Qazaqstan Respublikası Sıbaylas jemqorlıqqa qarsı
is-qimıl agenttigimen «Sapalı jol – Adaldıq alañı» jobası iske
qosıldı. Jobanıñ maqsatı – jol salu, rekonstrukciyalau, jöndeu jäne
kütip wstau kezinde sıbaylas jemqorlıqtı joyu, sonday-aq, jwmıstar men
materialdardıñ sapasın zerdeleu, bağalau bolıp tabıladı.
Bwl rette QR Sıbaylas jemqorlıqqa qarsı is-qimıl agenttiginiñ
(Sıbaylas jemqorlıqqa qarsı qızmet) Atırau oblısı boyınşa
departamentiniñ qızmetkerleri men "Jol aktivteriniñ sapası boyınşa
wlttıq ortalığı" RMK Atırau oblıstıq filialınıñ mamandarı
respublikalıq, qalalıq mañızı bar joldardı zerdeleu maqsatında reydtik
şara wyımdastırdı.
Atap aytqanda, ağımdağı jıldıñ 3 qazan küni Qwrmanğazı köşesinde
ornalasqan qalalıq mañızı bar jolınıñ sapasın tekseru şarası ötti.
Nätijesinde birqatar kemşilikter anıqtaldı.
Jürgiziletin jwmıstarğa tapsırıstı beruşi – Atırau qalalıq
"Jolauşılar tasımalı jäne avtokölik joldarı bölimi" Memlekettik
mekemesi, al äzirleuşi – «AIS» JŞS. Monitoring nısandı tekseru jäne
geometriyalıq parametrlerin işinara ölşeu jolımen jürgizildi. Mamandar
joldıñ enin ölşep, qalıñdığın anıqtau jäne asfal'tti-beton jabınnıñ
kölik jüretin böligine saraptama jürgizu üşin asfal'tti-beton jabınnan
kern aldı. İriktep alınğan kern boyınşa odan äri sınaq jwmıstarı
jürgizilip, tığızdığın, suğa qanığuın anıqtau kezinde normativtik qwjat
boyınşa şamada körsetilgen 4,5 payız körsetkişine säykes emestigi
anıqtaldı (naqtı qorıtındısı – 5,78). Sonımen qatar, qalıpqa
keltirilgen suğa qanığu körsetkişi 5,25 qwraytındığı anıqtaldı, alayda
bwl körsetkiş 1,0-4,0 aspauğa tiis, sonday-aq, tığızdıq koefficienti 0,99
kem bolmauğa tiis (naqtı qorıtındıları boyınşa 0,97).
Anıqtalğan kemşilikterdi joyu boyınşa Ortalıq jäne Departament
tarapınan tiisti hat joldandı. Qazirgi tañda, kemşilikter joyılıp,
äzirleuşi – merdiger wyımı öz qarajatına bwl joldı qayta jañarttı.
Sonımen qatar, cifrlandırudıñ qazirgi zamanğı ürdisterin nazarğa
ala otırıp, jobalıq keñsemen bolaşaqta barlıq avtoäuesqoylarğa jol
sapasın jaqsartuğa qatısuğa mümkindik beretin mobil'di qosımşanıñ
testilik ülgisi qwrıldı.
Atalğan qosımşa azamattıq basqaru şeşimder qabıldau üşin
qoğamdı keñinen tartu arqılı eldegi joldardıñ sapası turalı aqparattı
twraqtı jinauğa jäne taldauğa mümkindik beredi.
Qosımşanıñ testilik modeli onlayn tärtipte qalalıq joldardıñ
sapasın bağalaudı qarastıradı, ol derekterdi «Wlttıq jol aktivteri
sapası ortalığı» RMK-na bere otırıp, jol jabınınıñ barlıq aqauların
jäne olardıñ geografiyalıq koordinattarın avtomattı türde tirkeydi
(smartfondardağı akselerometr jäne GPS arqılı).
Osığan oray, Departament atalğan qosımşanı jükteu boyınşa
swranıs hattı «Smart Atırau» mekemesine joldadı. YAğni, avtobus
jürgizuşileri öz smartfonına jüktep, joldardıñ sapasın anıqtap,
jaqsartu boyınşa ülesin qosa aladı.
Osılayşa, qoğam men memleket bolıp joldardıñ sapasın
joğarlatuğa, sıbaylas jemqorlıq körinisterin joyuğa üles qosa alamız.
QR Sıbaylas jemqorlıqqa
qarsı is-qimıl agenttiginiñ (Sıbaylas
jemqorlıqqa qarsı qızmet) Atırau
oblısı boyınşa departamentiniñ
Aldın alu jäne parasattılıq
basqarmasınıñ bas mamanı
A.Amaniyazovanıñ avtorlıq maqalası
Pikir qaldıru