|  |  | 

Suretter söyleydi Tarih

Qıtay qazaqtarınıñ anti-kommunistik üş ülken josparı

89098709_1641456339351280_4351708474019676160_nBirinşi sügiret, 1960-jılı Tayvan (台湾) astanası Täypeyde tüsirilgen.

Surette oñınan: Dälelqan Janımqanwlı Janaltay, Qalibek Rayımbekwlı Häkim, Qamza Şömişbaywlı Wşar, Qalipa Ğaqıpwlı Altay.

Bergi jaqtağı üş adam oñınan: Jolbarıs wlı YAqwp jäne APACL- müşeleri men Tayvan prezident äkimşiliginiñ qazaqtardı qabıldauğa kelgen ökili. 87053608_1641456356017945_7750700520687271936_n

Ekinşi sügiret, 1960-jılı Tayvan astanası Täypeyde tüsirilgen. Aziya halıqtarınıñ Anti-Kommunistik Ligası (APACL) sol jılı täypeyde qwrıltay aşqan. Qwrıltay jinalısına qazaqtar da qatıstı.

Surette oñınan: Qalibek Rayımbekwlı Häkim, APACL basşısı Gu Jıngang (Gu Zhenggang/谷正纲), Qamza Şömişbaywlı Wşar jäne Qalipa Ğaqıpwlı Altay. 89466040_1641456359351278_2617401397154414592_n

Üşinşi sügiret, 1960-jılı Täypeyde tüsirilgen.

Surette aldıda otırğan: Qıtay gomindañ ükimetiniñ tayvandağı prezidenti Jan Käyşek (蒋介石). Qıtay qazaqtarı onı Qıtaydıñ teristik akcenti boyınşa Jiyañ Jieşi dep ataydı.

Artta twrğandar oñınan: Qalipa Ğaqıpwlı Altay, Qalibek Rayımbekwlı Häkim, Qamza Şömişbaywlı Wşar.

Qıtay prezidenti Jan Käyşekpen bolğan kezdesude qazaq delagattarı naqtı sayasi mäselelerdi talqığa salğan. Ekijaqtı kezdesulerdiñ hattamalıq qwjatı gomin' ükimetiniñ täypeydegi memleket mwrağatında saqtaulı twr.

Bwl qıtay qazaqtarınıñ Gomindañ (国民党) ükimetimen bolğan eñ soñğı sayasi kezdesui edi. 1912-jılğı qıtay demokratiyalıq revoluciyasınan beri Qazaqtar sayasi, äleumettik mäseleler boyınşa qıtay prezidentiniñ türli qabıldauında bolğan. Olar jeke-jeke:

1912-jılı demokratiyalıq principter negizinde ötken twñğış prezident saylauı, Pekin;

1928-jılğı Gomin' ükimetin ilan (jariya) etu kezi, Nan Kin;

1946-47 jıldıñ ölara kezeñinde ötken gomin' ükimetiniñ bükilmemlekettik qwrıltay jinalısı, Nan Kin;

1947-48 jıldıñ ölara kezeñinde ötken prezident saylauı, Nan Kin;

Soñğısı 1960-jılğı APACL jinalısı kezi, Täypey;

1972-jılğa deyin sociyalistik lagerden tısqı elderde qıtaydıñ pekindegi kommunistik ükimeti zañdı ükimet esebinde sanalmadı. Älemniñ köptegen elderinde qıtaydıñ tayvandağı demokratiyalıq ükimeti zañdı respubilika retinde tanıldı jäne diplomatiyalıq qatınastar saqtalıp twrdı. 1968-1972 jj Aqş-Qıtay qatınastarı mülde basqa bağıtqa özgerdi. Aqş bastatqan älemdik mañızdı wyımdar Pekin ükimetin zañdı ükimet esebinde qabılday bastadı. Tipti, 1972-jılı Aqş prezidenti kommunistik qıtayğa resmi saparmen bardı.

Aqş-Qıtay qatınastarınıñ jaqsaruı, Sovet-Qıtay qatınastarınıñ qırğiqabaq kezeñge ötui tayvandağı gomin' ükimetiniñ halıqaradağı sayasi ornın meylinşe älsiretip jiberdi. Sonımen 1951-1960 jj arasında şetelde sayasi emigraciyada jürgen qıtay qazaqtarınıñ anti-kommunistik üş ülken josparı tas-talqan boldı. Olar:

Birinşisi, 1951-jj oñtüstik şığıs türkistan yağni qaşqariyanı artqı baza ete otırıp otstovkadağı gomindañ ükimeti men Aqş-tıñ kömegi arqılı kommunistik qıtayğa qaytarma şabuılğa ötu josparı;

Ekinşisi, 1951-54 jıldarı Kaşmir, Auğanıstan elderin artqı baza ete otırıp kommunistik qıtay biligine qaytarma soqqı jasau, üşinşi jahan soğısınıñ tuuın kütu josparı;

Üşinşisi, 1960-jıldardağı APACL negizinde qwrılğan sayasi liga. YAğni Aziya halıqtarınıñ Anti-Kommunistik Ligası negizinde Pekin ükimetine jaña lepti bastau josparı;

Esteriñizge sala keteyin, Dälelqan Janımqanwlı Janaltay men Qamza Şömişbaywlı Wşar mırza prezident Jan Käyşektiñ qabıldauında eki ret boldı.

Äuelgisi, 1947-48 jıldıñ ölarasında ötken bükilmemlekettik prezident saylauı kezinde. Ol kezde Prezident saylauına tüsip basım dauıspen prezident atanğan Jan Käyşek qazaq delagattarın arnayı qabıldap onbes minut keñes ötkizgen, qazaqtar kesteli kiim, ükili tımaq kiip barıp prezidentpen suretke tüsken. Bwl suretti keyingi postımda jariyalayın.

Keyingisi, osı 1960-jıldıñ kezdesui.

Eskertu, suretter Qalibek Häkim äuletiniñ al'bomınan alındı.

Related Articles

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Aytpay ketti demeñiz… (Tibet arhivi turalı)

    Altaydan auğan el turalı tarihi jazbalarda oqtın-oqtın aytılğanı bolmasa isi qazaq jwrtına Tibet turalı tüsinik äli künge deyin beymälim. Äsirese Tibet jazba derekterinde külli türki balasınıñ tarihı turalı tıñ derekterdiñ kömuli jatqanın tipten bile bermeymiz. Tibet- tarihi derektiñ eñ köp saqtalğan aymağı sanaladı. Mädeni, ädebi, ruhani jäne tarihi türli derekterdiñ ıqılım zamannan beri jaqsı saqtaluımen sırt älemdi özine baurap kegen Tibet jwrtına 19 ğasırdan bastap Batıs ekspediciyası basa nazar audarıp keşendi zertteuler jasadı. Sonıñ negizinde Tibettegi keybir salalıq bayırğı derekter Batısqa köşirildi. Esesine Tibettanu ğılımı qalıptastı. Jağırafiyalıq ornalasuı tım wzaq bolğandıqtan Tibettanu ğılımı qazaq jwrtına qajettilik tudırmadı. Tibettanumen negizinde alpauıt küşter aynalıstı. Olar tibet jwrtın igerudi basqa qırınan bağaladı. Tibette

  • Demografiyalıq saraptama

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

  • Baqsılar institutı

    Saraptama (oqısañız ökinbeysiz) Birinşi, ilkide Türki balasında arnayı qağan qwzireti üşin jwmıs isteytin köripkel baqsılar institutı bolğan. Atı baqsı bolğanımen hannıñ qırıq kisilik aqılşısı edi. Köripkel baqsılar han keñesi kezinde aldağı qandayda bir sayasi oqiğa men situaciyanı küni bwrtın boljap, döp basıp taldap häm saraptap bere alatın sonı qabilettiñ iesi-tin. Olardı sayasi köripkelder dep atasa da boladı. Han ekinşi bir eldi jeñu üşin bilek küşinen bölek köripkel baqsılardıñ strategiyalıq boljauına da jüginetin. Qarsılas eldiñ köripkel baqsıları da oñay emes ärine. Ekinşi, uaqıt öte kele sayasi köripkel baqsılar türkilik bolmıstağı strategiyalıq mektep qalıptastırdı. Türki baqsıları qıtay, ündi, parsı, wrım elderin jaulap aluda mañızdı röl atqardı. Ol kezdegi jahandıq jaulasular jer, su,

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: