|  |  | 

جاھان جاڭالىقتارى ساياسات

بايدەننىڭ پرەزيدەنتتىگى قازاقستان، وا جانە شىڭجاڭعا قالاي اسەر ەتپەك؟


USA-ELECTION/BIDEN

USA-ELECTION/BIDEN

اقش-تىڭ 46-پرەزيدەنتى بولىپ سايلانعان دەموكرات دجو بايدەن سايلاۋ الدىندا الەمدە “دەموكراتيانى كۇشەيتەتىنىن، اۆتوريتاريزممەن كۇرەسەتىنىن” ايتقان. حالىقارالىق ەسەپتەردە ءالسىز دەموكراتيا مەن اۆتوريتاريزم ءۇشىن ءجيى سىنالاتىن ورتالىق ازيا ەلدەرىنە بايدەننىڭ ۇستاناتىن ساياساتى قانداي بولماق؟ بايدەن اكىمشىلىگى قىتايدىڭ شىڭجاڭداعى مۇسىلماندارعا قىسىم ماسەلەسىن كوتەرۋدى جالعاستىرا ما؟

قازىر ورتالىق ازياداعى بەس ەل – قازاقستان، قىرعىزستان، وزبەكستان، تاجىكستان، تۇركىمەنستان جانە اقش اراسىندا 2015 جىلدان بەرى “س5+1″ فورماتى جۇمىس ىستەپ كەلەدى. سودان بەرى ورتالىق ازياداعى بەس ەلدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى مەن اقش-تىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسى ءجيى كەزدەسىپ، وا مەن ۆاشينگتوننىڭ قارىم-قاتىناسىن تالقىلايدى. “س5+1″ فورماتى دەموكرات باراك وباما پرەزيدەنت بولىپ تۇرعاندا قۇرىلعان. بۇل فورمات ترامپ پرەزيدەنت كەزىندە دە ساقتالدى جانە بيىل اقپاندا اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتى ۆاشينگتوننىڭ ورتالىق ازيا بويىنشا 2025 جىلعا دەيىنگى جاڭا ستراتەگياسىن ۇسىندى. اقش-تىڭ بۇل جوسپارى وا ەلدەرىنىڭ تاۋەلسىزدىگىن نىعايتۋدى جانە ايماققا تەرروريزمنىڭ قاۋپىن ازايتۋدى، وا ەلدەرى مەن اۋعانستاننىڭ قارىم-قاتىناسىن كەڭەيتۋدى، ادام قۇقىعىن جاقسارتۋدى كوزدەيدى. بۇدان بولەك، ۆاشينگتوننىڭ 2025 جىلعى جوسپارىندا ايماققا كورشىلەس ەلدەردىڭ اسەرىن تەڭەستىرۋ قاراستىرىلعان.

ازاتتىق ءتىلشىسى سويلەسكەن ساراپشىلار اق ۇيگە جاڭا باسشى كەلسە دە اقش-تىڭ ورتالىق ازياعا دەگەن ساياساتى اسا وزگەرە قويمايدى دەيدى.

“اقش پەن وا اراسىنداعى “س5+1″ فورماتى جالعاسادى”

اقش-تاعى دجوردج ۆاشينگتون ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستراتەگيالىق كوممۋنيكاتسيا ماگيستراتۋراسىن تامامداعان ساياساتتانۋشى شالقار نۇرسەيىتتىڭ پايىمداۋىنشا، بايدەن تۇسىندا اقش پەن وا اراسىنداعى “س5+1″ فورماتى ساقتالىپ، ترامپ كەزىندەگى ساياسات جالعاسادى.

ساياساتتانۋشى شالقار نۇرسەيىتوۆ

ساياساتتانۋشى شالقار نۇرسەيىتوۆ

– دونالد ترامپ سياقتى ساياسي قادامدارى بولجاۋعا كەلە بەرمەيتىن ساياساتكەردىڭ ءوزى اقش-تىڭ ورتالىق ازيا بويىنشا ساياساتى وزگەرمەيتىنىن كورسەتىپ، 2025 جىلعا دەيىنگى جاڭا ستراتەگياسى مەن “س5+1″ فورماتى ارقىلى سونى دالەلدەدى. ال ەندى وسى “س5+1″ فورماتى دەموكراتتار تۇسىندا، وبامانىڭ [پرەزيدەنتتىگى] كەزىندە قابىلدانعانىن، ول كەزدە بايدەن ۆيتسە-پرەزيدەنت بولعانىن، وعان دەيىن بايدەننىڭ سىرتقى ساياسات بويىنشا وتە بەلسەندى سەناتورلاردىڭ ءبىرى بولعانىن ەسكەرسەك، بۇل پلاتفورما [بايدەن تۇسىندا] دا ساقتالىپ قالادى. بايدەن اكىمشىلىگى ەڭ الدىمەن ەلدەگى كوروناۆيرۋسپەن كۇرەستى قولعا الىپ، ترامپ شىعىپ كەتكەن بىرقاتار حالىقارالىق كەلىسىمدەرگە قايتۋعا ارەكەت ەتەدى. سول سەبەپتى وسى فاكتورلاردىڭ اسەرىنەن اقش-تىڭ ورتالىق ازياعا قىزىعۋشىلىعى ودان سايىن ارتادى نەمەسە كەميدى يا تۇبەگەيلى وزگەرەدى دەپ ايتا المايمىز. ياعني، وسىعان دەيىنگى قارىم-قاتىناس ودان ءارى دە جالعاسادى، – دەيدى ول.

ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى مەن اقش مەملەكەتتىك حاتشىسى مايك پومپەو تاشكەنتتەگى وتىرىستا. 3 اقپان 2020 جىل.

ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى مەن اقش مەملەكەتتىك حاتشىسى مايك پومپەو تاشكەنتتەگى وتىرىستا. 3 اقپان 2020 جىل.

بايدەن سايلاۋ الدىنداعى ناۋقاندا ەلدەگى كوروناۆيرۋستىڭ تاراۋىن توقتاتۋعا، ناسىلشىلدىك ماسەلەسىنەن كەيىن ەكىگە جارىلعان قوعامدى بىرىكتىرۋگە كۇش سالاتىنىن ايتقان. ول ترامپ شىعىپ كەتكەن كليمات ماسەلەسىنە ارنالعان پاريج كەلىسىمىنە ورالاتىنىن، الەمدەگى دەموكراتيانى نىعايتىپ، اۆتوريتاريزممەن كۇرەسەتىنىن مالىمدەگەن.

“قازاقستان ينۆەستيتسيا ءۇشىن، وزبەكستان اسكەري ساياسات ءۇشىن ماڭىزدى”

تاۋەكەلدەردى باعالاۋ توبىنىڭ ديرەكتورى، ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ بايدەننىڭ اۆتوريتاريزممەن كۇرەس تۋرالى ءسوزى ورتالىق ازيا ەلدەرىنە اسەر ەتە قويمايتىنىن، ۆاشينگتون بۇل ايماققا ەكونوميكالىق تۇرعىدان قىزىعۋشىلىق تانىتانىنىن ايتادى.

ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ.

ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ.

– اۆتوريتاريزممەن كۇرەس يدەياسىن بيلىككە كەلگەن دەموكرات پرەزيدەنتتەردىڭ بارلىعى ايتادى. بايدەن اۆتوريتاريزم تۋرالى ايتقاندا ول رەسەيدى جانە اقش-قا گەوساياسات تۇرعىسىنان قاۋىپ توندىرەتىن وزگە دە مەملەكەتتەردى مەڭزەيدى. ماسەلەن، قىتاي مەن بەلارۋس. ال [ورتالىق ازياعا] دەگەن قىزىعۋشىلىقتىڭ اقىرىنداپ ازايعانى باراك وبامانىڭ پرەزيدەنتتىگى كەزىندە بايقالعان. ايماقتاعى ۆاشينگتون قىزىعاتىن جالعىز مەملەكەت – قازاقستان. ونىڭ سەبەبى تۇسىنىكتى دە، بىزدە ءىرى امەريكالىق مۇناي-گاز كومپانيالارى بار. قازاقستان – اقش ءۇشىن ايماقتاعى نومەرى ءبىرىنشى ەكونوميكالىق سەرىكتەس. سوندىقتان اق ۇيگە كىم كەلسە دە، قازاقستاننىڭ اۆتوريتارلى بيلىگىمەن اجەپتاۋىر قارىم-قاتىناس قالىپتاستىرىپ كەلدى. بۇل – تازا ەكونوميكالىق، پراگماتيكالىق قىزىعۋشىلىق. ولار اۆتوريتاريزم ءبىزدىڭ كەلىسىم-شارتتارىمىزدىڭ تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتسە، وندا جۇمىس ىستەي بەرسىن دەپ سانايدى، – دەيدى ول.

ساتپاەۆ “اقش ادەتتە گەوساياساتتاعى باسەكەلەسىنە قارسى شابۋىلدا دەموكراتيالىق قۇندىلىقتاردى نەگىزگە الىپ قىسىم جاساي باستايدى، ال امەريكاعا قاۋىپ توندىرە قويمايتىن، كىشىگىرىم ەلدەرگە كەلگەندە بۇل ماسەلەدە “تولەرانتتى” بولا قالادى” دەپ سانايدى.

– ماسەلەن، ورتا ازياداعى اۆتوريتارلى رەجيمى كۇشتى وزبەكستانمەن، تۇركىمەنستانمەن جانە تاجىكستانمەن اقش-تىڭ قارىم-قاتىناسى جامان ەمەس. مەنىڭشە، وزبەكستان الداعى ۋاقىتتا اقش-تىڭ نازارىن وزدەرىنە اۋدارۋدا قازاقستانعا باسەكەلەس بولماق. سەبەبى اقش وزبەكستانعا ورتالىق ازياداعى ماڭىزدى ويىنشى رەتىندە قىزىعۋشىلىق تانىتىپ وتىر. بىلتىر وزبەكستان سىرتقى ىستەر ءمينيسترى اقش-قا بارىپ، امەريكالىق ينۆەستيتسيانى تارتۋ ءۇشىن ءوز ەلىن جارنامالاپ قايتتى. بىلتىر تاشكەنتتە وزبەكستان، قازاقستان، تاجىكستان، قىرعىزستان جانە اۋعانستان قارۋلى كۇشتەرى باس شتابىنىڭ باسشىلارى مەن اقش قارۋلى كۇشتەرىنىڭ قولباسشىسى كەزدەستى. ترامپ كەزىندە وزبەكستان اۋعانستانداعى تاليبانمەن كەلىسسوزگە قوسىلدى. اقپاندا اقش تاليبانمەن بەيبىت كەلىسسوزگە قول قويعانىن مالىمدەدى. وزبەكستان بۇل پروتسەستە بەلسەندىلىك تانىتىپ، كومەكتەستى. تاشكەنتكە تالىپتەردىڭ وكىلدەرى كەلدى. بۇل ماسەلەدە اقش وزبەكستانمەن قويان-قولتىق جۇمىس ىستەدى. ال اقش ءۇشىن اۋعانستان ماڭىزدى ايماق سانالادى. تاليبان ماسەلەسى كوبىنە اۋعانستانمەن شەكتەسەتىن ەلدەردى مازالايدى. وزبەكستاننىڭ بۇل كەلىسىمگە قوسىلعان سەبەبى دە – وسى. ال قازاقستان اۋعانستانمەن شەكتەسپەيدى. قىزىق جايت، قازاقستان – اقش ءۇشىن وا ينۆەستيتسيا بويىنشا نەگىزگى ويىنشى سانالسا، وزبەكستان اسكەري-ساياسي جاعدايدا العا شىعادى، – دەيدى ول.

اقش-تاعى سايلاۋ الەم مەن ورتالىق ازياعا قالاي اسەر ەتەدى؟

اقش-تاعى سايلاۋ الەم مەن ورتالىق ازياعا قالاي اسەر ەتەدى؟
 EMB

ال ساياساتتانۋشى، بۇرىنعى ديپلومات قازبەك بەيسەباەۆ “ادام قۇقىعى ماسەلەسىنە باسىمدىق بەرەتىن دەموكراتتار ورتالىق ازياداعى كەمشىلىكتەردى ەسكەرىپ، ايماقتاعى ەلدەرگە قىسىم جاساۋى دا مۇمكىن” دەپ ەسەپتەيدى.

بايدەن شىڭجاڭ ماسەلەسىن كوتەرۋدى جالعاستىرا ما؟

دونالد ترامپ اكىمشىلىگى قىتايدىڭ شىڭجاڭداعى ۇيعىر، قازاق، قىرعىز جانە ءدىنى يسلام وزگە ەتنيكالىق توپتاردىڭ وكىلدەرىن لاگەرگە قاماپ، قىسىم جاساپ جاتقانىن سىناپ، پەكينگە سانكتسيالار سالدى. شىڭجاڭدا وندىرىلەتىن تاۋارلاردى “مۇسىلمانداردى جۇمىسقا جەگۋ ارقىلى” ءوندىرىلدى دەپ يمپورتىنا تىيىم ەنگىزدى. بۇۇ ەسەبىنشە، قىتاي شىڭجاڭدا ءبىر ميلليوننان استام مۇسىلماندى ەش ايىپسىز لاگەرگە قاماعان. پەكين بۇل ساياساتىن “ەكسترەميزممەن كۇرەس” دەپ تۇسىندىرەدى.

قىتايداعى قازاقتار ماسەلەسىن كوتەرىپ جۇرگەن “اتاجۇرت ەرىكتىلەرى” ۇيىمىنىڭ بەلسەندىلەرى بايدەن پرەزيدەنت بولسا، اقش-تىڭ قىتايعا دەگەن ساياساتى جۇمسارادى دەپ قاۋىپتەنىپ، سايلاۋدا ترامپقا جاقتاسقان. “اتاجۇرت ەرىكتىلەرىنىڭ” وكىلى، بەلسەندى سەرىكجان ءبىلاش تا جەلىدەگى ۆيدەولارىندا بايدەن شىڭجاڭ ماسەلەسىن كوتەرمەۋى مۇمكىن دەگەن كۇدىگىن ايتقان.

اقش مەملەكەتتىك حاتشىسى مايك پومپەو قىتايدىڭ شىڭجاڭ ولكەسىندە قالعان تۋىستارى قىسىم كورىپ جاتقانىن ايتقان قازاقتارمەن كەزدەسىپ تۇر. نۇر-سۇلتان، 2 اقپان 2020 جىل.

اقش مەملەكەتتىك حاتشىسى مايك پومپەو قىتايدىڭ شىڭجاڭ ولكەسىندە قالعان تۋىستارى قىسىم كورىپ جاتقانىن ايتقان قازاقتارمەن كەزدەسىپ تۇر. نۇر-سۇلتان، 2 اقپان 2020 جىل.

ال ساياساتتانۋشى شالقار نۇرسەيىت بايدەن تۇسىندا دا اقش-تىڭ شىڭجاڭداعى جاعدايعا ساياساتى قاتتى وزگەرمەيدى دەپ سانايدى.

– ويتكەنى شىڭجاڭداعى جاعدايعا بۇكىل الەم قاراپ وتىر. ەۋروپا ءوز مالىمدەمەسىن جاساپ، حالىقارالىق ۇيىمدار بۇل ماسەلەنى كوتەرىپ كەلەدى. بۇعان قوسا، دەموكراتتار ادام قۇقىقتارى ءوز ەلىندە عانا ەمەس الەمدە دە ماڭىزدى دەپ سانايدى. سول سەبەپتى [بايدەن] شىڭجاڭ ماسەلەسىنە ءمان بەرىپ، وسى جولدا جۇمىس ىستەۋدى جالعاستىرادى دەپ ويلايمىن. دەموكراتتار سوڭعى ءتورت جىل بويى ترامپتى ديكتاتورلارمەن دوستاسۋعا دايىن، ويتكەنى ءوزىنىڭ بويىندا ديكتاتورعا ءتان قاسيەت بار دەپ ايىپتاپ كەلدى. ەندى وسى ايىپتاۋلار بوس ءسوز ەمەس ەكەنىن دالەلدەۋ ءۇشىن بايدەننىڭ اكىمشىلىگى قىتايداعى ادام قۇقىعى تاپتالىپ جاتقان لاگەردەگى ماسەلەدە ءۇنسىز قالمايدى. وعان باق-تا، حالىقارالىق ۇيىمدار دا مۇمكىندىك بەرمەيدى، – دەيدى ساراپشى.

شىنجاڭ-ۇيعۇر اۆتونوميالىق اۋدانىنىڭ پارتيالىك جەتەكشىسى چەن تسيۋانگو (ورتادا) كومپارتيا قۇرىلتايىندا. پەكين، 19 قازان 2017 جىل.

شىنجاڭ-ۇيعۇر اۆتونوميالىق اۋدانىنىڭ پارتيالىك جەتەكشىسى چەن تسيۋانگو (ورتادا) كومپارتيا قۇرىلتايىندا. پەكين، 19 قازان 2017 جىل.

ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ بايدەن اكىمشىلىگى “قالاسا دا، قالاماسا دا ترامپتىڭ قىتايعا قاتىستى ساياساتىن جالعاستىرادى” دەپ سانايدى.

– قازىر رەسەيدەن ەمەس قىتايدان قاۋىپ كوپ ەكەنىن دەموكراتتار دا ءتۇسىنىپ وتىر. قىتايدىڭ اسكەري كۇش جاعىنان، الەمدىك ەكونوميكاعا اسەرى جاعىنان، بارلىق ايماققا اسەرى جاعىنان العاندا اقش-قا قىتايدان قاۋىپ باسىم. قىتاي ينۆەستيتسياسى قازىر لاتىن امەريكاسىنا، افريكادا جانە ورتالىق ازياعا كوپ كەتىپ جاتىر. دەموكراتتار قالاسا دا، قالاماسا دا ترامپ ساياساتىن جالعاستىرىپ، قىتايعا قىسىمدى كۇشەيتۋگە تۋرا كەلەدى. رەسەي ەكىنشى پلانعا سىرعيدى، سەبەبى كەمشىلىكتەرى كوپ، شيكىزاتقا تاۋەلدى، ەكونوميكاسى ءالسىز، – دەيدى ول.

بايدەن سايلاۋ الدىندا قىتايعا سىندى كۇشەيتىپ، پەكيندى ادام قۇقىعىن بۇزدى جانە ساۋدا ساياساتىن ادىلەتسىز جۇرگىزدى دەپ بىرنەشە رەت ايىپتاعان. بۇعان قوسا، ول ترامپتىڭ قىتايعا ساياساتىن سىناپ، قىتايمەن ساۋدا سوعىسىن جاساعانشا، وداقتاستارمەن كواليتسيا قۇرىپ، پەكين ساياساتىنا قارسى شىعۋى كەرەك ەدى دەپ سانايدى.

3 قاراشادا اقش-تا وتكەن پرەزيدەنت سايلاۋىندا دەموكرات دجو بايدەن سايلاۋشىلار القاسىنىڭ 273 داۋىسىن الىپ، جەڭىسكە جەتتى. اقش-تاعى پرەزيدەنت سايلاۋىندا سايلاۋشىلار القاسىنىڭ 270 داۋىسىن العان كانديدات جەڭىمپاز دەپ تانىلادى. ال رەسپۋبليكاشىلار اتىنان كانديدات بولعان قازىرگى پرەزيدەنت دونالد ترامپ 214 داۋىسپەن تۇر. سايلاۋدىڭ ناقتى ناتيجەسى ءالى شىققان جوق، بىرنەشە شتاتتا داۋىس ساناۋ تولىق اياقتالمادى.

21 قاڭتاردا بايدەننىڭ يناۋگۋراتسياسى بولىپ، ول رەسمي تۇردە قىزمەتكە كىرىسۋى ءتيىس. ترامپ كەيبىر شتاتتاعى ناتيجەمەن كەلىسپەيتىنىن ايتىپ، سوتقا شاعىمداناتىنىن مالىمدەگەن.

ازات ەۋروپا / ازاتتىق راديوسى

Related Articles

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • “گەوساياسات يلەۋىنە ءتۇسىپ قالۋىمىز مۇمكىن”. قازاقستاندا اەس سالۋعا قاتىستى ساراپشى پىكىرى

    ەلەنا ۆەبەر اتوم ەلەكتر ستانساسىن سالۋ جانە پايدالانۋ ەكولوگيالىق قاتەر جانە توتەنشە جاعدايدا ادام دەنساۋلىعىنا قاۋىپتى عانا ەمەس، وعان قوسا سوعىس بارىسىندا ۋكراينانىڭ زاپوروجە اەس-ىندەگى بولعان وقيعا سياقتى بوپسالاۋ قۇرالى دەيدى الەۋمەتتىك-ەكولوگيالىق قوردىڭ باسشىسى قايشا اتاحانوۆا. ول مۇنىڭ ارتىندا كوپتەگەن پروبلەما تۇرعانىن، قازاقستاندىقتارعا اەس سالۋ جونىندەگى رەفەرەندۋم قارساڭىندا بىرجاقتى اقپارات بەرىلىپ، وندا تەك پايدالى جاعى ءسوز بولىپ جاتقانىن ايتادى. ساراپشى اەس-ءتىڭ قاۋپى مەن سالدارى قانداي بولاتىنى جايىندا اقپارات وتە از دەپ ەسەپتەيدى. گولدمان اتىنداعى حالىقارالىق ەكولوگيالىق سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، بيولوگ قايشا اتاحانوۆا – رادياتسيانىڭ ادامدارعا جانە قورشاعان ورتاعا اسەرىن شيرەك عاسىردان استام زەرتتەپ ءجۇر. ول بۇرىنعى سەمەي پوليگونىندا جانە وعان ىرگەلەس جاتقان اۋدانداردا زەرتتەۋ جۇرگىزگەن. قاراعاندى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ گەنەتيكا كافەدراسىندا وقىتۋشى بولعان.

  • “قازاقستان دۇرىس باعىتتا”. دەكولونيزاتسيا، ۋكرايناداعى سوعىس جانە قاڭتار. بالتىق ەلشىلەرىمەن سۇحبات

    دارحان ومىربەك بالتىق مەملەكەتتەرىنىڭ قازاقستانداعى ەلشىلەرى (سولدان وڭعا قاراي): يرينا مانگۋلە (لاتۆيا), ەگيديۋس ناۆيكاس (ليتۆا ) جانە تووماس تيرس. سوۆەت وداعى ىدىراي باستاعاندا ونىڭ قۇرامىنان ءبىرىنشى بولىپ بالتىق ەلدەرى شىققان ەدى. ءوزارا ەرەكشەلىكتەرى بار بولعانىمەن، سىرتقى ساياساتتا بىرلىگى مىقتى لاتۆيا، ليتۆا جانە ەستونيا مەملەكەتتەرى ناتو-عا دا، ەۋرووداققا دا مۇشە بولىپ، قازىر كوپتەگەن ولشەم بويىنشا الەمنىڭ ەڭ دامىعان ەلدەرىنىڭ قاتارىندا تۇر. رەسەي ۋكرايناعا باسىپ كىرگەندە كيەۆتى بار كۇشىمەن قولداپ، تاباندىلىق تانىتقان دا وسى ءۇش ەل. سوعىس باستالعانىنا ەكى جىل تولار قارساڭدا ازاتتىق بالتىق ەلدەرىنىڭ قازاقستانداعى ەلشىلەرىمەن سويلەسىپ، ەكىجاقتى ساۋدا، ورتاق تاريح، رەسەي ساياساتى جانە ادام قۇقىعى تاقىرىبىن تالقىلادى. سۇحبات 8 اقپان كۇنى الىندى. “بىزدە قازاقستاندى دۇرىس بىلمەيدى” ازاتتىق: سۇحباتىمىزدى بالتىق ەلدەرى مەن قازاقستان اراسىنداعى ساۋدا قاتىناسى

  • باقسىلار ينستيتۋتى

    ساراپتاما (وقىساڭىز وكىنبەيسىز) ءبىرىنشى، ىلكىدە تۇركى بالاسىندا ارنايى قاعان قۇزىرەتى ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىن كورىپكەل باقسىلار ينستيتۋتى بولعان. اتى باقسى بولعانىمەن حاننىڭ قىرىق كىسىلىك اقىلشىسى ەدى. كورىپكەل باقسىلار حان كەڭەسى كەزىندە الداعى قاندايدا ءبىر ساياسي وقيعا مەن سيتۋاتسيانى كۇنى بۇرتىن بولجاپ، ءدوپ باسىپ تالداپ ءھام ساراپتاپ بەرە الاتىن سونى قابىلەتتىڭ يەسى-ءتىن. ولاردى ساياسي كورىپكەلدەر دەپ اتاسا دا بولادى. حان ەكىنشى ءبىر ەلدى جەڭۋ ءۇشىن بىلەك كۇشىنەن بولەك كورىپكەل باقسىلاردىڭ ستراتەگيالىق بولجاۋىنا دا جۇگىنەتىن. قارسىلاس ەلدىڭ كورىپكەل باقسىلارى دا وڭاي ەمەس ارينە. ەكىنشى، ۋاقىت وتە كەلە ساياسي كورىپكەل باقسىلار تۇركىلىك بولمىستاعى ستراتەگيالىق مەكتەپ قالىپتاستىردى. تۇركى باقسىلارى قىتاي، ءۇندى، پارسى، ۇرىم ەلدەرىن جاۋلاپ الۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاردى. ول كەزدەگى جاھاندىق جاۋلاسۋلار جەر، سۋ،

  • اقش سەناتى ۋكرايناعا قارجىلاي كومەك قاراستىرىلعان زاڭ جوباسىن ماقۇلدادى

    اقش كونگرەسى.  اقش سەناتى 13 اقپاندا ۋكراينا، يزرايل جانە تايۆانعا 95 ملرد دوللار بولاتىن قارجىلاي كومەك بەرۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن ماقۇلدادى. سەناتتا دەموكراتتار باسىم ورىنعا يە. ەندى زاڭ جوباسىن رەسپۋبليكالىق پارتيا باسىم وكىلدەر پالاتاسى قارايدى. وكىلدەر پالاتاسىندا جوبانىڭ زاڭ ستاتۋسىن الۋعا مۇمكىندىگى از دەگەن بولجام دا ايتالادى. پرەزيدەنت-دەموكرات دجو بايدەن ءبىراز ۋاقىتتان بەرى ەكى پالاتانى ۋكراينا مەن اقش-تىڭ ءۇندى-تىنىق مۇحيت اۋماعىنداعى سەرىكتەستەرىنە كومەك بەرۋدى جىلدامداتۋعا شاقىرىپ كەلەدى. ۋكراينا بيلىگى باستى وداقتاسى اقش-تان قولداۋ ازايعان تۇستا قارۋ-جاراق جەتپەي جاتقانىن بىرنەشە رەت مالىمدەگەن. ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكي بۇگىن، 13 اقپاندا اقش سەناتىنىڭ بۇل زاڭ جوباسىن ماقۇلداعانىنا العىس ايتتى. قۇجاتتا كيەۆكە 61 ملر دوللار بەرۋ قاراستىرىلعان. “امەريكانىڭ كومەگى ۋكرايناعا بەيبىت ءومىردى جاقىنداستىرىپ، الەمدىك

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: