Jügirtpeler
 |  |  | 

Köz qaras Sayasat

Qıtay men Reseydiñ “su strategiyası”

<span>kerey.kz</span>kerey.kz
 |  Oct 29, 2021
247236657_2169411199889122_7473905225124737115_nKaspi men Balqaş tüptiñ tübi Aral teñiziniñ ayağın qwşadı. Qazaqstandı “su täuelsizdigi” deklaraciyasın jariyalaudıñ jaña bir kezeñi kütip twr. Bir jwtım su- mwnaydan qımbat zaman kele jatır. Tarihqa qarasaq, Qazaq han-swltandarınıñ bastı soğıs aymağı Türkistan men Samarqan arasındağı strategiyalıq sauda kentterde köp orın alğan eken. Zaman özgerdi, dünie şır köbelek aynaldı. Qazir ol aymaqtıñ transşekaralıq özen-sularınıñ 70-80 payızı özge elderge täueldi. (M: Özbekstan 70% sırtqa täueldi)
Qıtay men Reseydiñ wzaq keleşekke josparlanğan “su strategiyası” biıl birtindep nätijesin körsetip jatır. Bizge “su qımbat ba, älde mwnay qımbat pa?” deytin tañdau tüseri anıq. Basqası emes “balığı tayday tulağan, baqası qoyday şulağan” Edil men Jayıq tartıladı dese kim senedi?!
Alda Strategiyalı memjobağa eki iri nısan sözsiz kirui kerek dep oylaymın. Oldar:
Sibir Handığı jäne İbir-Sibir su strategiyası.
Sibir handığı bizdiñ tarihi strategiyalıq qwndılıqtarımızdıñ kem-ketik twsın tolıqtıra tüsedi. Negizinde biz “Sırdıñ boyınan şıqpaytın tarih” jazğanımız üşin köbirek Reseydiñ sayasi provokaciyasına wşırap jatamız. İbir men Sibirdi igergen bizdiñ töl tarihımız eskerusiz ketip jatadı. Mäskeu bizdiñ soltüstik aymaqqa ne üşin qızığadı, öytkeni ol Sibir dalasınıñ eñ janğa jaylı aymaqtarınıñ bir bwşpanağı. Bizde qalğan toqımday aymaqtı tilip alıp birbütin Sibirdi qalpına keltirgisi keledi… Keleşekte älem alpauıt elderi Sibir üşin talasqa tüspek, Qıtay ekibastan Sibirge qolğa salıp jatır. Alaş kösemderi Semey men Qaraötkeldi nege armandadı, ol da äne Sibirdiñ qaptal qoltığı bolğanı üşin.
Al, “İbir-Sibir” proektisi bizdiñ su strategiyamızdıñ jaña arqau közi bolmaq. Şoqan men Älihannıñ Sibir jaqqa añsarınıñ auuı tekke emes. Tüptiñ tübi osı aymaqqa täueldi bolamız, osı bastan sonıñ iri jobasın qolğa aluımız kerek. Qazaq han-swltandarı Samarqan men Täşken üşin soğıssa, osı küni biz Sibir üşin “soğıs” saluımız kerek.
Qazir Resey, AQŞ jäne Qıtaydıñ “Arktika soğısı” jürip jatır. Biz Arktika üşin beldespesek te İbir-Sibirge jaqın aymaqtardı igeruge barınşa nazar audaruımız tiis. ol üşin iri memjobalar Sibirge tüyisken qalalarda orındaluı kerek. Qıl qısqası keleşekte oñtüstik aymaq qwbı şölge, al Arqa ıstıq beldeuge özgeredi. Klimattıñ özgerisine say soltüstiktegi şağın eldi-mekender bolaşaqta zäulim megapoliske aynala bastaydı. (Oñtüstik aymaqtardağı qalalar tarihi, mädeni qala-kent bolıp saqtala beredi.)
Eldes ORDA

Related Articles

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Üzdik oydıñ üzindileri

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Üzdik oydıñ üzindileri Arma äleumet! Men qazir taza akademiyalıq ğılımi ortada jürmin. Özimniñ neşe jıl boyı jinağan bilimimdi, oqığan oquımdı, şeteldik täjiribemdi, intellektualdı qarım-qabiletimdi şınayı qoldanatın qara şañıraqtıñ işinde jürmin. Almatınıñ bärinen bölek mädeni ortası erekşe wnadı. Almatı qala men dala deytin eki wğımnıñ tüyisken ädemi ortası eken. Oylap körsem men baqıttı perezent, bağı janğan wrpaq ekenmin. Äkem twrmıs pen joqşılıq, jalğızdıqtıñ tauqımetin äbden tartıp eş oqi almadım, nebäri üş ay oqu oqıdım-, dep meniñ oquımdı bala künimnen qadağaladı, şapanımdı satsam da oqıtam dep barın saldı. Al mektepte baqıttı şäkirt boldım. Mağan däris bergen wstazdarım kileñ darındı, qabiletti kisiler boldı. Universitette jäne şetelde men tipten erekşe darın ielerine şäkirt boldım.

  • Samat Äbiş qalay “sütten aq, sudan taza” bolıp şıqtı?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Azattıq radiosı Sayasattanuşı Dosım Sätpaev WQK törağasınıñ bwrınğı birinşi orınbasarı, eks-prezident Nwrswltan Nazarbaevtıñ nemere inisi Samat Äbişke şıqqan ükim “Qazaqstandağı rejim bolaşaqtı oylamaytının körsetti” deydi qazaqstandıq sayasattanuşı Dosım Sätpaev. Sarapşınıñ payımdauınşa, bileuşi “elita” jeke isterimen jäne tasadağıkelisimdermen äure bolıp jatqanda elde tağı bir jaña äleumettik jarılısqa äkelui mümkin faktorlar küşeyip keledi. SayasattanuşıResey öziniñ ekonomikalıq müddeleri men geosayasi josparların keñinen jüzege asıru üşin Qazaqstannıñ işki sayasatına tikeley äser etuge tırısıp jatuı mümkin dep te topşılaydı. PUTIN “QAUİPSİZDİK KEPİLİ” ME? Azattıq: Sonımen wzaq demalıs aldında osınday ülken jañalıq jariyalandı. Meyram aldında, 19 naurızda qazaqstandıqtar mäjilis deputatınıñ postınan Samat Äbişke şıqqan ükim jaylı bildi. Mwnıñ bäriniñ baylanısı bar ma älde kezdeysoqtıq pa? Dosım Sätpaev: Äñgimeni bwl istiñ qwpiya

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Demografiyalıq saraptama

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: