|  |  | 

ساياسات شوۋ-بيزنيس

قانات سۇلتانبەكوۆ: LRT-نىڭ جوعالعان اقشاسىن جاقسىبەكوۆ پەن اليەۆتەن سۇراۋ كەرەك

قانات سۇلتانبەكوۆ: LRT-نىڭ جوعالعان اقشاسىن جاقسىبەكوۆ پەن اليەۆتەن سۇراۋ كەرەك
فوتو: nege.kz

ۇقك-ءنىڭ بۇرىنعى توراعاسى كارىم ءماسىموۆ ۇستالعالى بەرى LRT ىسىمەن كۇدىككە ىلىنگەن قانات سۇلتانبەكوۆتىڭ داۋىسى مۇحيتتىڭ ارعى جاعىنان وقتىن-وقتىن ەستىلىپ جاتىر. ول بۇگىن تاعى اقتالىپ، LRT ىسى تۋرالى پوست جازدى. بايقاۋىمىزشا، «پاندورا جاشىگىنىڭ» قاقپاعى اشىلا باستاعان سىڭايلى…

Nege.kz وقىرماندارى كەرەگىن الار دەگەن ويمەن سۇلتانبەكوۆكە دە مىنبەر ۇسىندىق.

سونىمەن، سۇلتانبەكوۆ بىلاي دەيدى: «مەن ەشقانداي دا ۇيىمداسقان قىلمىستىق توپ قۇرعام جوق، LRT مەن BRT قۇرىلىسى بويىنشا ەشقانداي دا اقشا ۇرلاعان ەمەسپىن. مەن ونىڭ ءبىر تيىنىن دا المادىم. قىسقاشا باياندايىن.

2009 جىلدىڭ قازانى مەن 2014 جىلدىڭ جەلتوقسانى اراسىندا استانا قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى بولدىم.

2016 جىلى (مەن اكىمدىكتەن كەتكەن سوڭ 2 جىلدان كەيىن) اكىمدىك لرت اقشاسىن (257 ملن دوللار) استانا بانكىنە اۋداردى، اقشا سول كۇيى جوق بولدى. قۇرىلىس سول سەبەپتى توقتاپ، «جەمقورلىق ەسكەرتكىشى» پايدا بولدى.

استانا لرت.

ەندى رەت-رەتىمەن باياندايىن.

2012 جىل. ۇكىمەت پەن تۇڭعىش پرەزيدەنت Alstom (فرانتسيا) كومپانياسىمەن بىرىگىپ، LRT سالۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. Alstom جەر بەتىمەن جۇرەتىن ترامۆايدى (ەۋروپا ەلدەرىندەگىدەي) ۇسىندى. سول جىلى تاسماعامبەتوۆ ونى وزگەرتىپ، ترامۆايدى ەستاكاداعا كوتەرۋدى (دۋبايداعىداي) تاپسىردى.

مۇنىڭ يميدجدىك جوبا ەكەنىن، شاعىن قالادا جولاۋشىلار از بولعاندىقتان جۋىق ارادا ءوزىن-ءوزى اقتامايتىنىن ءبارى ءتۇسىندى.

2013 جىل. تۇڭعىش پرەزيدەنت جوبانى توقتاتتى، ال اكىم تاسماعامبەتوۆ جوبانىڭ قۇنىن ارزانداتۋ ءۇشىن ەل باسشىلىعىن LRT-نى BRT-عا – ەستاكادا ترامۆايلارىن اۆتوبۋس جولاعىنا اۋىستىرۋعا كوندىردى.

2014 جىل. ۇكىمەت پەن تۇڭعىش پرەزيدەنت BRT جوباسىن ماقۇلدادى جانە قۇرىلىستى باستاۋعا پارمەن بەردى. باتىس ماماندارىمەن كەڭەستى، جوبا جاسادى، قۇرىلىستى باستاۋعا كەلىسىم شارت جاسالدى.

2014 جىلدىڭ كۇزى. تاسماعامبەتوۆتى قورعانىس مينيسترلىگىنە اۋىستىرىپ، ورنىنا جاقسىبەكوۆتى تاعايىندادى.

ي.تاسماعامبەتوۆ.

سول جىلى استانانىڭ اكىمى جاقسىبەكوۆ مەنى ءوزىنىڭ ۇلى داۋرەنگە جىبەردى. ول بارلىق ترانسپورتتىق جوبالاردان «وتكات» سۇراعان بولاتىن. مەن ودان باس تارتتىم دا، جۇمىستان كەتۋىمە تۋرا كەلدى. ايتىلعان اڭگىمەنىڭ ءاربىرىن جىلىكتەپ، داۋرەننىڭ بۇل جوبالاردىڭ ءتىزىمىن قالاي اسقان قىزىعۋشىلىقپەن زەرتتەگەنىن ايتا وتىرىپ، بۇل تۋرالى كوپ نارسە جازۋعا بولادى.

2014 جىلدىڭ جەلتوقسانى. مەن اكىمدىكتەن كەتتىم دە، مەنىڭ ورنىما ءنۇرالى اليەۆ كەلدى. جاقسىبەكوۆ ەل باسشىلىعىن LRT جوباسىنا قايتا ورالىپ، قىتاي تەحنولوگياسىمەن سالۋعا كوندىردى. قازىرگى «سالىنعانى»، انىعىندا توقتاپ تۇرعانى – جاقسىبەكوۆ پەن اليەۆ تىقپالاعان جوبا.

سول جىلى ءماسىموۆتىڭ قىتايعا ساپارى بارىسىندا LRT-نى قىتاي كومپانيالارى سالادى دەگەن شارتپەن حالىقارالىق زايم تارتىلدى.

2016 جىل. قىتايدىڭ LRT سالۋعا دەپ بولگەن 257 ملن دوللارى استانا بانكىنە اۋدارىلدى دا، تۇسىنىكسىز سەبەپپەن بانك بانكروت بوپ قالدى. ال قۇرىلىس توقتادى.

بۇل اقشانىڭ قايدا كەتكەنىن بانك ەسەپشوتى ارقىلى انىقتاۋعا بولادى، بىراق تەرگەۋ مۇنى ىستەمەي وتىر.

پرەزيدەنت توقاەۆ 2019 جىلى (Deutsche Welle) قىتايدا LRT جوباسى بويىنشا كىنالىلەر سوتتالعانىن ايتتى. ەندەشە LRT-نىڭ قىتايلىق ۆاريانتىنا 2 جىل بۇرىن جۇمىستان كەتىپ قالعان مەنىڭ قانداي قاتىسىم بار؟

ك.ءماسىموۆ.

بۇل ءىس بويىنشا مەنى جانە باسقا دا ادامداردى ايىپتى ەتىپ شىعارىپ، «استانا لرت قىلمىستىق ءىسى» دەپ اتالاتىپ ۇلكەن وتىرىكتىڭ فيگۋرانتىنا اينالدىردى. ءبىز BRT  بويىنشا جۇمىس ىستەسەك تە، جوبالار بويىنشا نەگىزگى شەشىمدەردى قابىلداعان استانا اكىمى، ۆيتسە-مينيسترلەر، مينيسترلەر، پرەمەر-مينيستر جانە پرەزيدەنت اكىمشىلىگى سياقتى تىزبەكتە كىشكەنتاي ادام بولساق تا، قولدان ايىپتى ەتىپ شىعاردى.

جەمقورلىققا قارسى قىزمەت مەنى لرت-عا بولىنگەن اقشانى جىمقىرۋدى ۇيىمداستىردى دەپ ايىپتادى.

ايىپتاۋدىڭ بار نەگىزى ەتىپ 2014 جىلى 5 ناۋرىزدا قول قويىلعان جوبانىڭ تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق شىعىندارىنىڭ سمەتالىق جيىنتىعى قۇجاتىن العان. بۇل جوبا «استانا قالاسىنىڭ ترانسپورتتىق جاڭا جۇيەسى» دەپ اتالادى. بۇل BRT, ITS قۇرىلىسىنىڭ باستاپقى كەزەڭى بولاتىن.

ول كەزدە ۇكىمەت اكىمدىككە قىسىم جاساپ، كەلىسىمگە تەزدەتىپ قول قويۋدى تالاپ ەتتى. تيىسىنشە، تاسماعامبەتوۆ ماعان تالاپ قويدى، ال مەن باسقا مامانداردان ۇكىمەت تاپسىرماسىن تەزدەتىپ ورىنداۋدى تالاپ ەتتىم. تەرگەۋ بۇدان مەنىڭ قىلمىسىمدى كورىپ وتىر-مىس.

وسىنداي جاعدايدان كەيىن مەن جانە باسقا دا ماماندار تاسماعامبەتوۆپەن كەلىسە وتىرىپ، جوباعا قول قويدىق. تەرگەۋ ارالىق قۇجاتقا قول قويعانداردىڭ ءبارىنىڭ قىلمىسىن دالەلدەدىك دەپ مالىمدەدى.

ءار نارسەنى ءوز اتىمەن اتاساق، BRT جوباسى بويىنشا عانا ايىپتاۋدا، ال LRT جوباسى بويىنشا ەشكىمدى تەرگەگەن جوق، تەرگەۋ جۇرگىزىلمەدى، 257 ملن دوللاردى ەشكىم ىزدەپ جاتقان جوق. اكىمدەر مەن ۇكىمەت مۇشەلەرىنىڭ ەشبىرى تەرگەلمەدى. نەگىزگى شەشىمدى قابىلداعان سولار بولاتىن».

سۇلتانبەكوۆ مانحەتتەننىڭ تۋريستەردەن تىنىشتاۋ كوشەسىندە كوفە ءىشىپ وتىرىپ، وسىلاي دەپ جازىپتى. بۇعان ادىلبەك جاقسىبەكوۆ، ءنۇرالى اليەۆ جانە يمانعالي تاسماعامبەتوۆ نە دەپ جاۋاپ بەرەر ەكەن؟

nege.kz اقپاراتتىق-ساراپتامالىق پورتالى

Related Articles

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • “گەوساياسات يلەۋىنە ءتۇسىپ قالۋىمىز مۇمكىن”. قازاقستاندا اەس سالۋعا قاتىستى ساراپشى پىكىرى

    ەلەنا ۆەبەر اتوم ەلەكتر ستانساسىن سالۋ جانە پايدالانۋ ەكولوگيالىق قاتەر جانە توتەنشە جاعدايدا ادام دەنساۋلىعىنا قاۋىپتى عانا ەمەس، وعان قوسا سوعىس بارىسىندا ۋكراينانىڭ زاپوروجە اەس-ىندەگى بولعان وقيعا سياقتى بوپسالاۋ قۇرالى دەيدى الەۋمەتتىك-ەكولوگيالىق قوردىڭ باسشىسى قايشا اتاحانوۆا. ول مۇنىڭ ارتىندا كوپتەگەن پروبلەما تۇرعانىن، قازاقستاندىقتارعا اەس سالۋ جونىندەگى رەفەرەندۋم قارساڭىندا بىرجاقتى اقپارات بەرىلىپ، وندا تەك پايدالى جاعى ءسوز بولىپ جاتقانىن ايتادى. ساراپشى اەس-ءتىڭ قاۋپى مەن سالدارى قانداي بولاتىنى جايىندا اقپارات وتە از دەپ ەسەپتەيدى. گولدمان اتىنداعى حالىقارالىق ەكولوگيالىق سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، بيولوگ قايشا اتاحانوۆا – رادياتسيانىڭ ادامدارعا جانە قورشاعان ورتاعا اسەرىن شيرەك عاسىردان استام زەرتتەپ ءجۇر. ول بۇرىنعى سەمەي پوليگونىندا جانە وعان ىرگەلەس جاتقان اۋدانداردا زەرتتەۋ جۇرگىزگەن. قاراعاندى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ گەنەتيكا كافەدراسىندا وقىتۋشى بولعان.

  • “قازاقستان دۇرىس باعىتتا”. دەكولونيزاتسيا، ۋكرايناداعى سوعىس جانە قاڭتار. بالتىق ەلشىلەرىمەن سۇحبات

    دارحان ومىربەك بالتىق مەملەكەتتەرىنىڭ قازاقستانداعى ەلشىلەرى (سولدان وڭعا قاراي): يرينا مانگۋلە (لاتۆيا), ەگيديۋس ناۆيكاس (ليتۆا ) جانە تووماس تيرس. سوۆەت وداعى ىدىراي باستاعاندا ونىڭ قۇرامىنان ءبىرىنشى بولىپ بالتىق ەلدەرى شىققان ەدى. ءوزارا ەرەكشەلىكتەرى بار بولعانىمەن، سىرتقى ساياساتتا بىرلىگى مىقتى لاتۆيا، ليتۆا جانە ەستونيا مەملەكەتتەرى ناتو-عا دا، ەۋرووداققا دا مۇشە بولىپ، قازىر كوپتەگەن ولشەم بويىنشا الەمنىڭ ەڭ دامىعان ەلدەرىنىڭ قاتارىندا تۇر. رەسەي ۋكرايناعا باسىپ كىرگەندە كيەۆتى بار كۇشىمەن قولداپ، تاباندىلىق تانىتقان دا وسى ءۇش ەل. سوعىس باستالعانىنا ەكى جىل تولار قارساڭدا ازاتتىق بالتىق ەلدەرىنىڭ قازاقستانداعى ەلشىلەرىمەن سويلەسىپ، ەكىجاقتى ساۋدا، ورتاق تاريح، رەسەي ساياساتى جانە ادام قۇقىعى تاقىرىبىن تالقىلادى. سۇحبات 8 اقپان كۇنى الىندى. “بىزدە قازاقستاندى دۇرىس بىلمەيدى” ازاتتىق: سۇحباتىمىزدى بالتىق ەلدەرى مەن قازاقستان اراسىنداعى ساۋدا قاتىناسى

  • باقسىلار ينستيتۋتى

    ساراپتاما (وقىساڭىز وكىنبەيسىز) ءبىرىنشى، ىلكىدە تۇركى بالاسىندا ارنايى قاعان قۇزىرەتى ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىن كورىپكەل باقسىلار ينستيتۋتى بولعان. اتى باقسى بولعانىمەن حاننىڭ قىرىق كىسىلىك اقىلشىسى ەدى. كورىپكەل باقسىلار حان كەڭەسى كەزىندە الداعى قاندايدا ءبىر ساياسي وقيعا مەن سيتۋاتسيانى كۇنى بۇرتىن بولجاپ، ءدوپ باسىپ تالداپ ءھام ساراپتاپ بەرە الاتىن سونى قابىلەتتىڭ يەسى-ءتىن. ولاردى ساياسي كورىپكەلدەر دەپ اتاسا دا بولادى. حان ەكىنشى ءبىر ەلدى جەڭۋ ءۇشىن بىلەك كۇشىنەن بولەك كورىپكەل باقسىلاردىڭ ستراتەگيالىق بولجاۋىنا دا جۇگىنەتىن. قارسىلاس ەلدىڭ كورىپكەل باقسىلارى دا وڭاي ەمەس ارينە. ەكىنشى، ۋاقىت وتە كەلە ساياسي كورىپكەل باقسىلار تۇركىلىك بولمىستاعى ستراتەگيالىق مەكتەپ قالىپتاستىردى. تۇركى باقسىلارى قىتاي، ءۇندى، پارسى، ۇرىم ەلدەرىن جاۋلاپ الۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاردى. ول كەزدەگى جاھاندىق جاۋلاسۋلار جەر، سۋ،

  • الماتىدا ءزىلزالا بولسا، ەڭ الدىمەن قانداي ۇيلەر قيراۋى مۇمكىن؟ ساۋلەتشى ايدار ەرعاليمەن سۇحبات

    پيوتر تروتسەنكو الماتىنىڭ جوعارعى جاعىنداعى كوپقاباتتى عيماراتتار. 18 شىلدە، 2022 جىل قازاقستاندىق ساۋلەتشى ايدار ەرعالي ەگەر كۇشتى جەر سىلكىنىسى بولسا، سەيسميكالىق قاۋىپتى ايماقتا ورنالاسقان الماتى قالاسى قانداي قيىندىقپەن بەتپە-بەت كەلەتىنىن، سوۆەت كەزىندە سالىنعان ۇيلەر قازىرگى زامانعى كوپقاباتتى عيماراتتارمەن سالىستىرعاندا جەر سىلكىنىسىنە توتەپ بەرۋگە نەلىكتەن ءالسىز ەكەنىن ايتتى. 23 قاڭتار كۇنى الماتىدا جەر ادەتتەگىدەن قاتتىراق سىلكىنىپ، ەلدى دۇرلىكتىردى. بۇل وقيعا كەڭ اۋقىمداعى تابيعي اپاتقا قالا بيلىگى مەن تۇرعىندار قانشالىقتى دايىن دەگەن اڭگىمەنى قايتا قوزدىردى. جۇرت اسىرەسە توتەنشە جاعدايلار جونىندەگى دەپارتامەنتتىڭ ەرتە حابارلاۋ جۇيەسى دۇرىس جۇمىس ىستەمەگەنىن، سمس-حابارلامالار دەر كەزىندە تۇسپەگەنىن دە سىنعا الدى. جەر ءبىرىنشى رەت سىلكىنگەن ساتتە الماتى تۇرعىندارى جاپا-تارماعاي ۇيدەن سىرتقا قاراي جۇگىردى، كەيبىرى ءتىپتى سىرت كيىمىن دە كيمەگەن

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: