|  |  |  | 

كوز قاراس ساياسات سۇحباتتار

“اعاشكانى” كىم توقتاتا الادى؟ – مۇحتار جاكىشەۆ بيلىككە ۇندەۋ جولدادى

ارمان تورعايۇلى4TYAIeP1

“ساياسي رەفورماسىز ەكونوميكا دامىمايدى”. “قازاتومپروم” ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ ەكس-پرەزيدەنتى مۇحتار جاكىشەۆ وسىلاي دەيدى.

ول Baitasov Live ارناسىنا بەرگەن سۇحباتىندا ەلدە بولىپ جاتقان جاعدايلار، قازاقستان بيلىگىندەگى كەيبىر قاتەلىكتەر تۋرالى ايتتى، دەپ حابارلايدى ەكسپرەسس ك.

ەل ىشىندە “ۋران سالاسىنىڭ دانىشپانى” اتانىپ كەتكەن بۇرىنعى شەنەۋنىك جىل باسىنداعى قاڭتار وقيعاسىنا ء“ۇشىنشى كۇشتىڭ” ىقپالى بولدى دەپ ەسەپتەيدى.

اۋەلى جاعداي قالىپتى ستسەناريمەن ءوربىدى. نارازى توپ ميتينگكە شىقتى، ال قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى ولاردى توقتاتۋعا تىرىستى. كەيىن بەيبىت ميتينگتى بۇلىككە اينالدىرعان ء“ۇشىنشى كۇش” پايدا بولدى. ولاردىڭ ارتىندا قولىندا بيلىگى بار ادامدار تۇرعانى تۇسىنىكتى،

— دەدى مۇحتار جاكىشەۆ.

ونىڭ پىكىرىنشە، قازىر ۇكىمەتتىڭ نەگىزگى مىندەتى — سىرتقى كۇشتەردىڭ كىمدەر ەكەنىن حالىققا اشىپ ايتۋ.

ول سۇحبات اراسىندا بيلىك وكىلدەرىنە ۇندەۋ جولدادى.

“وتانداستارىنىڭ تاعدىرىنا قاتىستى شەشىم قابىلداپ جاتقاندارعا ايتارىم، نە نارسەنىڭ دە باسىنا حالىقتى قويۋ كەرەك. ولاردىڭ ورنىندا سىزدەر، سىزدەردىڭ ورىندارىڭىزدا ولار بولۋى مۇمكىن ەدى. ولار — وتانداستارىڭىز، سىزدەردە ودان باسقا حالىق جوق. ەگەر ادىلەتتى شەشىم قابىلداعانىڭىزعا كۇماندانساڭىز، وندا وتانداسىڭىزدىڭ اماندىعىن ويلاڭىز. سىزدەردىڭ ودان باسقا جاقىندارىڭىز جوق. بىردە-ءبىر فرانتسۋز نە امەريكالىق سىزگە ولارداي جاقىن بولا المايدى. ويتكەنى، ءسىز تۋعان حالقىڭىزبەن قاشاندا بىرگە بولاسىز”، — دەگەن ول ءبىر مۇددەگە شوعىرلانۋدى ۇسىندى.

مۇحتار جاكىشەۆ نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ “الدىمەن ەكونوميكا، سوسىن ساياسات” يدەياسىن سىنعا الىپ، ساياسي رەفورمالار كەرەك ەكەنىن ايتىپ ءوتتى. سونىمەن قاتار، وڭتۇستىك جانە سولتۇستىك كورەيا، گەرمانيا، اقش ەلدەرىندەگى جاعدايدى مىسالعا كەلتىردى.

“امەريكادا ءبىر “اعاشكا” تۇرادى، ونىڭ بىزدەگى “اعاشكالاردان” ايىرماسى جوق دەپ ەلەستەتەيىك. ونىڭ باسىنا بىردەن “ستيۆ دجوبستىڭ بايلىعىن نەگە تارتىپ الماسقا” دەگەن وي كەلەرى انىق. ءسويتىپ، ارەكەتىن جۇزەگە اسىرا باستادى دەلىك. ونى كىم توقتاتا الۋى مۇمكىن؟ ول امەريكادا وسىلاي ىستەي الار ما ەدى؟ جوق. نەلىكتەن؟ تاۋەلسىز ءباسپاسوز ءبىر-اق كۇندە شۋ كوتەرىپ، پروكۋراتۋرا قىلمىستىق ءىس قوزعايدى. ال تاۋەلسىز سوت ونى تۇرمەگە جابار ەدى. وسىمەن ونىڭ “اعاشكا” دەگەن اتاعى جويىلادى. ەلدەگى جۇيە وعان تايراڭداۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى. ال قازاقستاندا ستيۆ دجوبس بولسا، ول Apple قۇرام دەگەنشە قۇردىمعا كەتەر ەدى”، — دەيدى شىعارىلىم قوناعى.

سونىمەن قاتار، مۇحتار جاكىشەۆ سۇحبات بارىسىندا “قازاقستاندا بارلىق جۇيە تاۋەلدى” دەگەن پىكىرىن اشىق ءبىلدىردى.

X

 

Related Articles

  • گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    ەلىمىزدىڭ گەربىن اۋىستىرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى (و باستا ۇسىنىس سۋرەتشى-ديزاينەر مامانداردان شىققان سياقتى) تۇتاس قوعامدا بولماعانمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اجەپتاۋىر قارسىلىق تۋدىردى. بىراق، بايىپتاپ قاراساق، بۇل قارسىلىقتىڭ قازىرگى گەربتىڭ قازاق ءۇشىن ەرەكشە قاستەرلى نەمەسە ەستەتيكالىق تۇرعىدان ءمىنسىز بولۋىنا ەش قاتىسى جوقتىعىن اڭعاراسىز. سوڭعى ۋاقىتتارى، اۋىر ىندەتپەن قاتار كەلگەن قاڭتار تراگەدياسىنان باستاپ، حالىق ايتارلىقتاي كۇيزەلىسكە ۇشىرادى. قازاقستاننىڭ ەركىنەن تىس، سوعىسقا، باسقا دا سەبەپتەرگە بايلانىستى بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق قيىندىق سالدارىنان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تومەندەدى. وسىنىڭ ءبارى قازىر قوعامدا بايقالىپ قالعان «تەرىستەۋ سيندرومىنا» تۇرتكى بولدى. «تەرىستەۋ سيندرومى» – دۇرىستى دا بۇرىسقا شىعاراتىن، قانداي باستاماعا بولسىن قارسى رەاكتسيا شاقىراتىن قۇبىلىس. الەۋمەتتىك پسيحولوگيانى زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، وسى قۇبىلىستى بارىنشا كۇشەيتىپ تۇرعان فاكتور – الەۋمەتتىك جەلىلەر. ياعني، الداعى ۋاقىتتا

  • ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى

    ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى ارما الەۋمەت! مەن قازىر تازا اكادەميالىق عىلىمي ورتادا ءجۇرمىن. ءوزىمنىڭ نەشە جىل بويى جيناعان ءبىلىمىمدى، وقىعان وقۋىمدى، شەتەلدىك تاجىريبەمدى، ينتەللەكتۋالدى قارىم-قابىلەتىمدى شىنايى قولداناتىن قارا شاڭىراقتىڭ ىشىندە ءجۇرمىن. الماتىنىڭ بارىنەن بولەك مادەني ورتاسى ەرەكشە ۇنادى. الماتى قالا مەن دالا دەيتىن ەكى ۇعىمنىڭ تۇيىسكەن ادەمى ورتاسى ەكەن. ويلاپ كورسەم مەن باقىتتى پەرەزەنت، باعى جانعان ۇرپاق ەكەنمىن. اكەم تۇرمىس پەن جوقشىلىق، جالعىزدىقتىڭ تاۋقىمەتىن ابدەن تارتىپ ەش وقي المادىم، نەبارى ءۇش اي وقۋ وقىدىم-, دەپ مەنىڭ وقۋىمدى بالا كۇنىمنەن قاداعالادى، شاپانىمدى ساتسام دا وقىتام دەپ بارىن سالدى. ال مەكتەپتە باقىتتى شاكىرت بولدىم. ماعان ءدارىس بەرگەن ۇستازدارىم كىلەڭ دارىندى، قابىلەتتى كىسىلەر بولدى. ۋنيۆەرسيتەتتە جانە شەتەلدە مەن تىپتەن ەرەكشە دارىن يەلەرىنە شاكىرت بولدىم.

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • حريستيان ميسسيونەرلەرىنىڭ قۇمداعى ىزدەرى

    ورىنى: قاشقار ق-سى; جىلى: 1933 ج; اتى-ءجونى: قابىل احوند; ءدىنى: حريستيان; تۇسىنىكتەمە: بۇل جىگىتتىڭ كەيىنگى ەسىمى قابىل احوند، حريستيان ءدىنىن قابىلداعان العاشقى ۇيعىر. كەيىن ءدىني سەنىمىنە بايلانىستى ولتىرىلگەن. سۋرەت ەۋروپاداعى ميسسيونەرلىك مۋزەي ارحيۆىندە ساقتاۋلى. اتالعان مۋزەيدە جۇزدەگەن حريستيان ۇيعىر وكىلدەرىنىڭ سۋرەتى ساقتالعان. 1930 جىلدارى حريستيان ۇيعىرلارىنا تۇرعىلىقتى مۇسىلماندار مەن اكىمشىلىك بيلىك تاراپىنان قىسىم كورسەتىلە باستاعان سوڭ ءبىر ءبولىمى ميسسيونەرلەرگە ىلەسىپ ەۋروپا ەلدەرىنە “ھيجراعا” كەتتى. القيسسا حريستيان الەمىنىڭ قاشقارياعا باسا ءمان بەرۋى اسىرەسە ياقۇپ بەك مەملەكەتى كەزەڭىندە جاڭا مۇمكىندىكتەردى قولعا كەلتىردى. 1860-70 جج. قاشقاريانىڭ تسين يمپەرياسىنا بايلانىستى كوڭىل كۇيىن جاقسى پايدالانعان حريستيان الەمى ءۇندىستان مەن تيبەت ارقىلى قاشقارياعا مادەني ىقپالىن جۇرگىزە باستادى. ولاردىڭ ماقساتى بۇل ايماقتى رەسەي يمپەرياسىنان بۇرىن ءوز ىقپالىنا

  • دەموگرافيالىق ساراپتاما

    1-ءشى سۋرەت قازاقتار; دەموگرافيالىق احۋال 1949-2020 جج. ارالىعىن سالىستىرمالى كورسەتكەن. 1949 جىلعا دەيىن، اتاپ ايتقاندا كوممۋنيستىك قىتاي ۇكىمەتى ورناعانعا دەيىن شىنجاڭ ولكەسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە قازاقتار، وڭتۇستىك بولىگى قاشقاريادا ۇيعىرلار باسىم ساندى ۇستادى. 1951-54 جىلدارى ۇلتتىق مەجەلەۋ كەزىندە ورتالىق ۇكىمەت قۇرعان كوميسسيا ساراپتاماسى بويىنشا ۇلتتىق اۆتونوميالىق تەرريتوريانى انىقتاۋ مىنا ەكى باعىتتا جۇرگىزىلدى. ولار: ءبىرىنشى، ۇلتتىق اۆتونوميانى مەجەلەۋ بويىنشا ونىڭ اتاۋىن تۇراقتاندىرۋ. وسى بويىنشا ءۇش اتاۋ ۇسىنىلدى: *شىعىس تۇركىستان اۆتونوميالىق فەدەراتسيالىق رەسپۋبيليكاسى; *ۇيعىرستان اۆتونوميالىق رەسپۋبيليكاسى; *شىنجاڭ اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى. ەكىنشى، اۆتونوميانىڭ اكىمشىلىك تۇرپاتىن انىقتاۋ; وسى بويىنشا: *فەدەرەتسيالىق تۇرپات; *اۆتونوميالىق وبلىس جانە وكۋرگ تۇرپات; *ايماق جانە اۋدان دارەجەلى اۆتونوميالىق وكۋرگ تۇرپاتى. مەجەلەۋ كوميسسياسى اتالعان ەكى باعىتتا ساراپتاما ناتيجەسىن قورىتىندىلادى. كوميسسيا قورىتىندىسى بويىنشا شىنجاڭ ولكەسىنىڭ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: