|  |  | 

كوز قاراس ساياسات

ەكس-ەلباسىنىڭ تاعى ءبىر وتىرىگى

جازۋشى-پۋبليتسيست
مارات ءبايدىلداۇلى (توقاشباەۆ):
نەمەسە بيۋدجەت ەمشەگىن سورۋ قاشان دوعارىلادى؟
ۇستىمىزدەگى جىلعى 20-ماۋسىمدا ساياساتكەر دانيار اشىمباەۆتىڭ Telegram-كانالىندا نۇرسۇلتان نازارباەۆپەن جاريالانعان سۇقباتتا ەكس-ەلباسى نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جەتىستىكتەرى تۋرالى ماقتانا ايتقانى بار. ول: «ۋنيۆەرسيتەت قازىر تەك ەلىمىزدە عانا ەمەس بۇكىل ازيادا كوش باستاپ كەلە جاتىر، ونىڭ تۇلەكتەرىنىڭ 92 پايىزى قازاقستاندا جۇمىس ىستەيدى» دەدى.
Factcheck.kz پورتالى بۇل اقپاراتتى تەكسەرگەندى ءجون كورىپتى. ناتيجەسىندە ن.نازارباەۆتىڭ بۇل ايتقاندارى جالعان بولىپ شىقتى!
ادەتتە جەتەكشى جوو تۋرالى اڭگىمە قوزعالسا البەتتە جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ءتۇرلى رەيتينگىلەرى ەسكە تۇسەدى. ءار رەيتينگىنىڭ باعالاۋ مەتودولوگياسى ءارتۇرلى. الەمگە ايگىلى حالىقارالىق سونداي رەيتينگىلەردىڭ بىردە بىرىندە نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى ازيانىڭ ءنومىرى ءبىرىنشى جوعارى وقۋ ورنى دەپ اتالمايدى. ءتىپتى قازاقستاننىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ اراسىنداعى كوشباسشىلىعىنىڭ ءوزى كۇماندى. سول حالىقارالىق رەيتينگتەردە قازاقستاننان ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ، ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۇۋ، ساتباەۆ اتىنداعى قازعزتۋ سياقتى ءۇش جوو اتالادى، ولاردىڭ الاتىن ورىندارىنىڭ ءوزى 1201+ دەن ءارى قاراي.
نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى جەرگىلىكتى دەڭگەيدە ءوزىن ءوزى ءبىرىنشى ورىنعا قويىپ العان سياقتى. ايتپەسە باسقا رەيتينگتەردە ونىڭ ءوزى تۇرماق ءيىسى دە جوق. مىسالى، QS World University Rankings رەيتينگىسىندە نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اتى مۇلدە ۇشىراسپايدى. وندا ازيالىق اۋماقتا ءبىرىنشى ورىندا سينگاپۋردىڭ ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى تۇر.
ەۋروپا مەن ازيانىڭ دامۋشى ەلدەرىنىڭ رەيتينگىسىندە ءبىرىنشى ورىندا – مگۋ. قازاقستاندىق جوو اراسىندا الەمدىك رەيتينگتە ەڭ ءتاۋىر كورسەتكىشكە يە – ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ. ول 150-ءشى ورىندا.
الەمدىك US News & World Report رەيتينگىسىندە نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى 1344-ءشى ورىننان ازەر كورىنگەن. ازيا ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ رەيتينگىسىندە ءبىرىنشى ورىندا قىتايداعى سينحۋا ۋنيۆەرسيتەتى تۇر. نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى بولسا كەيىنگى رەيتينگتە 402-ءشى ورىندا.
ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ الەمدىك رەيتينگتەر ورتالىعىنىڭ Center for World University Rankings (CWUR) دەرەكتەرىندە «نۇر-كوسەمنىڭ» ۋنيۆەرسيتەتى 1765-ءشى ورىندا! وندا ازيالىق ايماقتا – توكيو ۋنيۆەرسيتەتى كوشباسشى.
جوعارى ءبىلىم بەرۋدىڭ حالىقارالىق كاتالوگى بويىنشا 200 ۋنيۆەرسيتەتتەن تۇزىلگەن uniRank رەيتينگىندە قازاقستاندىق بىردە ءبىر ۋنيۆەرسيتەت جوق!
يسپاندىق Cybermetrics Lab زەرتتەۋشىلەر توبىنىڭ جاريالانىمدار كولەمى مەن ونىڭ ىقپالدىلىعىن انىقتايتىن
Ranking web of universities رەيتينگىسىندە
نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى سوناۋ 233-ءشى ورىندا، ازيالىق ءوڭىر بويىنشا 983-ءشى ورىندا.
ياعني ن.نازارباەۆتىڭ ءوزىنىڭ اتىنداعى جەكەمەنشىك ۋنيۆەرسيتەتىن ماقتاعان دەرەكتەرىنىڭ ءبارى وتىرىك بولىپ شىقتى!
زەرتتەۋدى جاريالاعان جۋرناليست جانسەرىك تىلەۋحاننىڭ ايتۋىنشا نۋ تۇلەكتەرىنىڭ 92 پايىزى ەلدە جۇمىس ىستەيدى دەگەنى دە اقيقاتقا ۇيلەسپەيدى ەكەن. 2015-2021 جىلداردا ۋنيۆەرسيتەتتى 6 مىڭداي ستۋدەنت بىتىرسە ونىڭ 57,2 پايىزى عانا ەلدەن جۇمىس تاپقان.
نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىن «نازارباەۆ قورىنا» باعىناتىن نازارباەۆ ينتەللەكتۋالدىق مەكتەپتەرى» اشىق اكتسيونەرلىك قوعامى باسقارادى. ۋنيۆەرسيتەت ءبىلىم مينيسترلىگىنە باعىنبايدى، جىلدىق ەسەپتەرىن تاپسىرمايدى. ونىڭ ءبارى قۇپيا.
نازارباەۆتىڭ ءبىلىم قورلارى بىرىگىپ، PioneerCapitalInvest ينۆەستيتسيالىق حولدينگىن قۇرىپ العان. بۇگىندە PioneerCapital حولدينگى باقىلاۋ پاكەتىنىڭ 67,53 پايىزى – «نازارباەۆ قورىنا»، 19,62 پايىزى – نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «الەۋمەتتىك دامۋ قورىنا»، 12,93 پايىزى – نازارباەۆ ينتەللەكتۋالدىق مەكتەپتەرىنىڭ «دامۋ قورىنا» تيەسىلى. كورىپ وتىرعانىڭىزداي نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى تولىقتاي جەكەمەنشىك وقۋ ورنى.
ۋنيۆەرسيتەت 2020 جىلى 500 ملن دوللار پايدا تاپقانىمەن ونىڭ بۇكىل شىعىندارى بيۋدجەت موينىندا. الەمدىك رەيتينگتە بولسا ەشقانداي ورنى جوق. سوندا نازارباەۆتىڭ جەكەمەنشىك وقۋ ورنىن مەملەكەت ماڭگى-باقي سۇيرەي بەرۋگە مىندەتتى مە؟ ەلىمىزدىڭ 2020-2022 جىلدارعا ارنالعان بيۋدجەتىندە نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنە 184,2 ملرد تەڭگە، نازارباەۆ ينتەللەكتۋالدىق مەكتەپتەرىنە 66,3 ملرد تەڭگە قاراجات بولىنگەن. «تەپليچنىي» جاعداي تۋعىزىلعان جەكەمەنشىك ۋنيۆەرسيتەتتىڭ قازاقستانعا نە كەرەگى بار؟
شىندىعىنا كەلگەندە قىزمەتىنەن كەتسە دە ەكس-ەلباسى بيۋدجەت ەمشەگىن قاڭسىتىپ سورا بەرگەنىن قاشان قويادى؟

Related Articles

  • ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى

    ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى ارما الەۋمەت! مەن قازىر تازا اكادەميالىق عىلىمي ورتادا ءجۇرمىن. ءوزىمنىڭ نەشە جىل بويى جيناعان ءبىلىمىمدى، وقىعان وقۋىمدى، شەتەلدىك تاجىريبەمدى، ينتەللەكتۋالدى قارىم-قابىلەتىمدى شىنايى قولداناتىن قارا شاڭىراقتىڭ ىشىندە ءجۇرمىن. الماتىنىڭ بارىنەن بولەك مادەني ورتاسى ەرەكشە ۇنادى. الماتى قالا مەن دالا دەيتىن ەكى ۇعىمنىڭ تۇيىسكەن ادەمى ورتاسى ەكەن. ويلاپ كورسەم مەن باقىتتى پەرەزەنت، باعى جانعان ۇرپاق ەكەنمىن. اكەم تۇرمىس پەن جوقشىلىق، جالعىزدىقتىڭ تاۋقىمەتىن ابدەن تارتىپ ەش وقي المادىم، نەبارى ءۇش اي وقۋ وقىدىم-, دەپ مەنىڭ وقۋىمدى بالا كۇنىمنەن قاداعالادى، شاپانىمدى ساتسام دا وقىتام دەپ بارىن سالدى. ال مەكتەپتە باقىتتى شاكىرت بولدىم. ماعان ءدارىس بەرگەن ۇستازدارىم كىلەڭ دارىندى، قابىلەتتى كىسىلەر بولدى. ۋنيۆەرسيتەتتە جانە شەتەلدە مەن تىپتەن ەرەكشە دارىن يەلەرىنە شاكىرت بولدىم.

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • حريستيان ميسسيونەرلەرىنىڭ قۇمداعى ىزدەرى

    ورىنى: قاشقار ق-سى; جىلى: 1933 ج; اتى-ءجونى: قابىل احوند; ءدىنى: حريستيان; تۇسىنىكتەمە: بۇل جىگىتتىڭ كەيىنگى ەسىمى قابىل احوند، حريستيان ءدىنىن قابىلداعان العاشقى ۇيعىر. كەيىن ءدىني سەنىمىنە بايلانىستى ولتىرىلگەن. سۋرەت ەۋروپاداعى ميسسيونەرلىك مۋزەي ارحيۆىندە ساقتاۋلى. اتالعان مۋزەيدە جۇزدەگەن حريستيان ۇيعىر وكىلدەرىنىڭ سۋرەتى ساقتالعان. 1930 جىلدارى حريستيان ۇيعىرلارىنا تۇرعىلىقتى مۇسىلماندار مەن اكىمشىلىك بيلىك تاراپىنان قىسىم كورسەتىلە باستاعان سوڭ ءبىر ءبولىمى ميسسيونەرلەرگە ىلەسىپ ەۋروپا ەلدەرىنە “ھيجراعا” كەتتى. القيسسا حريستيان الەمىنىڭ قاشقارياعا باسا ءمان بەرۋى اسىرەسە ياقۇپ بەك مەملەكەتى كەزەڭىندە جاڭا مۇمكىندىكتەردى قولعا كەلتىردى. 1860-70 جج. قاشقاريانىڭ تسين يمپەرياسىنا بايلانىستى كوڭىل كۇيىن جاقسى پايدالانعان حريستيان الەمى ءۇندىستان مەن تيبەت ارقىلى قاشقارياعا مادەني ىقپالىن جۇرگىزە باستادى. ولاردىڭ ماقساتى بۇل ايماقتى رەسەي يمپەرياسىنان بۇرىن ءوز ىقپالىنا

  • دەموگرافيالىق ساراپتاما

    1-ءشى سۋرەت قازاقتار; دەموگرافيالىق احۋال 1949-2020 جج. ارالىعىن سالىستىرمالى كورسەتكەن. 1949 جىلعا دەيىن، اتاپ ايتقاندا كوممۋنيستىك قىتاي ۇكىمەتى ورناعانعا دەيىن شىنجاڭ ولكەسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە قازاقتار، وڭتۇستىك بولىگى قاشقاريادا ۇيعىرلار باسىم ساندى ۇستادى. 1951-54 جىلدارى ۇلتتىق مەجەلەۋ كەزىندە ورتالىق ۇكىمەت قۇرعان كوميسسيا ساراپتاماسى بويىنشا ۇلتتىق اۆتونوميالىق تەرريتوريانى انىقتاۋ مىنا ەكى باعىتتا جۇرگىزىلدى. ولار: ءبىرىنشى، ۇلتتىق اۆتونوميانى مەجەلەۋ بويىنشا ونىڭ اتاۋىن تۇراقتاندىرۋ. وسى بويىنشا ءۇش اتاۋ ۇسىنىلدى: *شىعىس تۇركىستان اۆتونوميالىق فەدەراتسيالىق رەسپۋبيليكاسى; *ۇيعىرستان اۆتونوميالىق رەسپۋبيليكاسى; *شىنجاڭ اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى. ەكىنشى، اۆتونوميانىڭ اكىمشىلىك تۇرپاتىن انىقتاۋ; وسى بويىنشا: *فەدەرەتسيالىق تۇرپات; *اۆتونوميالىق وبلىس جانە وكۋرگ تۇرپات; *ايماق جانە اۋدان دارەجەلى اۆتونوميالىق وكۋرگ تۇرپاتى. مەجەلەۋ كوميسسياسى اتالعان ەكى باعىتتا ساراپتاما ناتيجەسىن قورىتىندىلادى. كوميسسيا قورىتىندىسى بويىنشا شىنجاڭ ولكەسىنىڭ

  • …ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز.

    الەۋمەتتىك جەلىدە وسى وتانداسىمىزدى قىزۋ تالقىلاپ جاتىر ەكەن. كوبى سىن ايتىپ جاتىر. ۆيدەو جازبانىڭ تولىق نۇسقاسى جوق، پىكىر-تالاس تۋدىرعان بولىگى عانا تاراپ جاتىر ەكەن. سوعان بايلانىستى ءوز ويىمدى ايتا كەتپەكشىمىن: ءبىرىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ۆيدەوسى، فوتوسى الەۋمەتتىك جەلىدە جەلدەي ەسىپ تاراپ جاتىر. ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) جەكە قۇپياسى سانالاتىن فوتوسى، ۆيدەو جازباسى كىمنىڭ رۇقساتىمەن تاراپ جاتىر ەكەن؟ ءوز باسىم وسى پوستتى جازۋ ءۇشىن ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) ۆيدەوداعى بەينەسىن قارا بوياۋمەن ءوشىرىپ تاستاۋدى ءجون كوردىم. جانە رۇقساتىنسىز فوتو بەينەسىن جەكە پاراقشاما سالعانىم ءۇشىن ودان كەشىرىم سۇرايمىن. ءدىني ۇستانىمى، ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز. ەكىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ءدىني ۇستانىمىنا بايلانىستى ايتقان سوزدەرى قوعامدا قاتتى پىكىر تۋدىرعان ەكەن. ءتىپتى ونى “ۇلت دۇشپانى”

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: