“NAM GOR'KO-2″

| Jan 9, 2023

Sonımen, qañtar oqiğasınıñ jıldığındağı “arnayı parlamenttik tıñdau” ayaqtaldı. Bwl – älbette, eleuli oqiğa. Jılnamağa jazılatın, erteñ tañbalanıp qalatın, sen ölgen soñ da izdengiş wrpağıñ aşatın jayt. YAğni, bügin – qañtardıñ birjıldığında parlamentte qanday mälimdeme jasağanıñ tügel saqtaldı, qwjattalıp qattaldı degen söz. 1986 jılı jeltoqsan oqiğasınan soñ biraz qazaq ziyalısı “Nam gor'ko” degen maqalağa qol qoyıp, jeltoqsanşılardı “wltşıl, narkoman” dep qaralağan. Bekhojin, Qayırbekov, Serkebaev, Asanäliler qol qoyğan ol hatqa. Mınau da sonıñ bir türi. Basprokuratura men İşkisiminniñ bayandaması tüsinikti – ädettegidey ayıptau sarınında. “Bülikşiler men arandatuşılar bärin qirattı” degen sıñayda. Biraq, prokurorlardıñ aldına tüsip empeñdep, bilikti aqtap, “arandatuşılar men bülikşiler” turalı sayrap ketken deputattarğa ne jorıq?

Deputat J.Äşimjan: “qañtarda sintetikalıq esirtki men aşı suğa toyıp alğandar bülik saldı” degendi qanday faktimen, qanday tergeu materialdarına süyenip ayttı, bilgim keledi? 86 jılğı jastardı narkoman dep ayıptağandar qatarınan öziniñ de tabılğanın seze me eken, Janarbek? Deputat Q.Isa: “19 äskeri qaza boldı” dep qabırğası qayısqanda özge 220 bozdaq pen onıñ arasındağı säbi Aykörkemdi aytuğa, qwnın daulauğa däti nege jetpedi, estigim keledi? Eñ bolmasa aqın retinde onıñ jüregine tört jasar säbidiñ naqaq ölimi batpadı ma? Säbi men naqaq qwrbandar qwqığın swrauğa nege attamadı? Deputat E.Jañbırşin “eskertusiz oq atu bwyrığın” aqtauğa tırısıp, “Mañğıstauda, Qostanayda, Pavlodarda nege atpadı, Almatıdağı jwrt qarulı bolğasın attı?!” dep aşulandı. Mañğıstaudıñ beybit mitingisin Almatınıñ qaharlı künderimen qisınsızdau salıstırıp ketti. Al altınşı qañtarda Almatınıñ alañında “biz terrorist emespiz” dep plakat kötergen qarusız halıqqa twtqiıl şabuıldap, qırıp tastağan äskerdi esine almadı, swrau salmadı…

Qazir parlament pen ökimet qanşa jerden tırmıssa da, qañtarda bilik tarapınan qılmıs bar. Öltiru bar. Añırağan ana bar, kektengen jetim de öser. Al adam atuğa bwyrıq beruşi äu bastan anıq. Endigi swraq, az kündik bileuşini aqtap, onımen birge moynıña qan jükteuge dayarsıñ ba, deputat?

Qasım Amanjol

Djo Bayden Aq üyden keter aldındağı sözinde sırtqı sayasat jaylı ayttı

kerey.kz

AQŞ prezidenti Djo Bayden Memlekettik departamentte söylep twr. Vaşington, 13 qañtar, 2025 jıl. AQŞ prezidenti Djo Bayden Aq üydegi qızmet merzimi ayaqtalar aldındağı soñğı sözinde sırtqı sayasat jayına toqtalıp, Resey prezidenti Vladimir Putindi mısqıldadı. “Putin Ukrainağa basıp kirgende Kievti birneşe künde alamın dep oyladı. Al is jüzinde soğıs bastalğannan keyin Kievtiñ ortalığında ol emes, men twrdım. Ol jerde Putin bolğan joq”, – dedi AQŞ memlekettik departamentinde söylegen Djo Bayden. Men amerikalıq äskerdiñ baqılauınan tıs jerdegi soğıs aymağına saparmen barğan jalğız Joğarğı bas qolbasşımın”, – dep sözine qostı AQŞ prezidenti. Bayden sözinde Ukrainağa köbirek nazar bwrdı. Aytuınşa, ol reseylik basqınşılıqtan qorğanğan Ukrainağa halıqaralıq qoldau wyımdastırudı jäne yadrolıq janjalğa jol bermeudi özine
Bwl – sovettik häm nazarbaevtıq kezeñnen qalğan, jurnalistikanı jağımpaz qolbala, şauıpkel qwral deñgeyine tüsirgen şeneuniktik ştampovka.

kerey.kz

“Swhbattı” endi ğana oqıp şıqtım. Äzirge, sipatı turalı az söz: Älbette, bwl – jurnalistika standarttarına say, şınayı, nağız swhbat emes. Konstituciyalıq qwqığı teñ, eki sanalı azamattıñ özara pikirlesken, emenjarqın äñgimesi emes. Bwl – sovettik häm nazarbaevtıq kezeñnen qalğan, jurnalistikanı jağımpaz qolbala, şauıpkel qwral deñgeyine tüsirgen şeneuniktik ştampovka. Pälenbay adam tüzep-küzegen, ananı da, mınanı qamtuğa tırısqan, ayağında janı joq mätinder jiıntığı tuğan. Toqaev aynalasındağılarğa: “osınşalıq jasandı keyippen halıq aldında körinuim wyat boladı, qoyıñdar, aynalayındar, qatelessem de öz bolmısımmen şığam” deuge tüsinigi jetpegeni ökinişti. Bıltır “Egemende” “swhbattasqan” Dihan Qamzabek te, biıl “Ana tilinde” “äñgimelesken” Erlan Jünis te, keşiriñizder, eşqanday da interv'yuer emes. Iä, bireui tereñ ğalım, ekinşisi tamaşa aqın, biraq, ömirinde bir
Jwrttıñ balası men onıñ aqşası. Twraqtılıq pen twraqsızdıq qwnı turalı birer söz

kerey.kz

Tura biz siyaqtı mwnay satatın Äzirbayjan 2015 jıldan beri bir AQŞ dolları 1,7 manatqa teñ bağamdı wstap keledi. Jäne The Economist Group boljauınşa osı paritet 2029 jılğa deyin twraqtı saqtaluı tiis. YAğni manattıñ dollarğa şaqqandağı bağamı 14 jıl boyı özgermeydi. Ekonomika men eksport qwrılımı bizge wqsas Äzirbayjan qalayşa wlttıq valyuta twraqtılığın qamtamasız etti? Jäne osı twraqtılıqtıñ bağası qanday? Teñge nege manat siyaqtı bolmadı? Jäne nege bola almaydı? Nege bizdiñ teñge kez-kelgen älemdegi jağdayğa tım sezimtal? Osığan asıqpay jauap izdesek, köp process sizge tüsinikti bola bastaydı. Aşıq moyındau kerek, öz valyutamızğa qiyanat körsetken kezderimiz az bolmadı. Sondıqtan barlığın älemdik narıqtar men sırtqı qwbılıstarğa ğana baylanıstırıp oqırmandı aldağım kelmeydi. Teñge tamırına jeke
OA qorğanısqa qarjını ne sebepti arttırdı? Kaspiyden Ukrainağa zımıran wşırğan Resey sudı lastap jatır ma?

kerey.kz

Elnwr ÄLİMOVA Qazaqstan, Qırğızstan, Täjikstan, Özbekstan jäne Äzerbayjan äskeri birigip ötkizgen «Birlestik-2024» jattığuı. Mañğıstau oblısı, şilde 2024 jıl. Qazaqstan qorğanıs ministrligi taratqan suret. Ortalıq Aziya elderi qorğanıs şığının arttırdı, mwnıñ astarında ne jatır? «Qazaqstan auıl şaruaşılığı önimderin eki ese köp öndirudi josparlap otır, alayda ükimet bwl salada jwmıs küşiniñ azayğanın esepke almağan». «Kaspiy teñizinen Ukrainağa zımıran wşırıp jatqan Resey teñizdiñ ekologiyalıq ahualın uşıqtırıp jatır». Batıs basılımdarı bwl aptada osı taqırıptarğa keñirek toqtaldı. ORTALIQ AZIYA QORĞANIS ŞIĞININ ARTTIRDI. MWNIÑ ASTARINDA NE JATIR? AQŞ-tağı «Amerika dauısı» saytı Ukrainadağı soğıs tärizdi aymaqtağı qaqtığıstar küşeygen twsta Ortalıq Aziya elderi qorğanıs salasına jwmsaytın aqşanı arttırğanına nazar audardı. Biraq sarapşılar mwnday şığın twraqtılıqqa septesetinine kümän keltirdi. Stokgol'mdegi beybitşilikti
Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

kerey.kz

Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta