| Оспан батыр
  • Суреттер сөйлейді

    Алтай қазақтарының төңкерістік үкіметі

    (Оспан батырдың туғанының 120 жылдық мерей тойына арналады) Ерзат Кәрібай     Қытайдағы қазақтар тарихында жане Шыңжаң тарихында «үш аймақ төңкерісі» не дұрыс тарихи баға беріліп Шыңжаң жерліе тарихынан орын берілген, әрине аталған үш аймақта (Алтай ,Тарбағатай, Іле) қазақтар басым бола тұра, төңкерістеде жетекші рол ойнағанына қарамастан оны Ұйғұрдың еншісіне меншіктеп берді, халқарадада осылай таным қалыптасқан. Оған негіз 1944 жылы12 құрылған үкіметте басшылықта қазақтар болмады, үкімет тілі ұйғұр тілі болды, тарихи суреттерімен хұжаттарыда дерлік солай болды! Демек екінші шығыс түркістан жерлік халық сайламаған заңсыз үкімет еді! Егер заңды үкімет болса тұтас үш аймақтағы 720 мың халықтың 53% ін ұстайтын қазақ билікте болған болар еді! Кейінгі аталмыш үкімет қазақ мүддесіне саятында

    3141
  • Тарих

    Оспан батырға соғыс өнерін үйреткен Зуқа батыр

    Годфрей Лиас атты ағылшын дипломаты және журналисті 1956 жылы Лондонда басылып шыққан “Kazakh Exodus” яғный “Қазақ босуы” атты кітабында Оспан батырды жастайынан соғыс өнері мен тактикасына Бөке батырдың баулығанын келтіреді.   Кітапта Оспан батыр туралы жан жақты мәлімет беріледі. Бұл кітапты Оспан батыр туралы шетелдерде көлемді мәлімет берген алғашқы еңбек деп айтуға болады. Онда сонымен қатар Түркиялық көш жетекшілері Қалибек әкім, Хамза Шөмішбайұлы, Сұлтан Шәріп Тәйжі, Құсайын Тәйжі туралы көптеген мәліметтер келтіріледі. Оспан батырды есімін алғаш рет Түркия қазақтарынан естіп білгенін айта келіп Годфрей Лиас Оспан батырдың Түркияның Қайсары қаласына орналасқан Құсайын Тәйжі аулына барғанда ақын Қарамолла Сейітханұлының әңгімелеп бергенін мәлімдейді. Қарамолланың осы кездесуден аз алдын ғана Оспан батыр жайында

    5409
  • Көз қарас

    Сөйтседе Оспан батыр Керей болады

    http://ortalyq.kz/2017/02/23/сөйтсе-де-оспан-батыр-керей-болады/ http://ortalyq.kz/2017/02/27/сөйтсе-де-оспан-батыр-керей-болады-2/ Сөйтседе Оспан батыр Керей болады 2009 және 2016-жылдың күзінде «Орталық Қазақстан» газетіне Монғолиядан келген, Ағадыр кентінде тұратын, арғын ішіндегі Тоқа молқы ағайындардың айтуымен жазылған «Оспан батыр тоқа молқы болады» деген мағынада мақалалар басылды. Осы мәселеге байланысты мен, барлық жұмыстарымды жиып қойып, біраз зерттеу жүргіздім. Абай атамыздың сөзін лайықтап айтсақ тарихқа «…әркімнің-ақ бар таласы», сондықтан шындық үшін, тарихтың келесі ұрпаққа бұрмаланбай жетуі үшін Оспан батырдың шыққан тегі бойынша өз пікірімді мен де білдіруді жөн көрдім. Қолдан тарих жасау әлмисақтан белгілі жағыдай. Қытай императорлары өзінен бұрынғы династиялардың тариғын қайталап өзіне ыңғайлап жазғызғаны, сол сияқты орыс патшаларының да жылнамаларды жинаттырып алып түзеттіріп, қайта жазғызып отырғаны тарихи шындық. Осы үрдіс бұл күнде

    6316
  • Көз қарас

    ОСПАН БАТЫР ТОҚА МОЛҚЫ БОЛАДЫ

    Шығыс Түркістандағы ұлт-азаттық көтерілістің қолбасшысы болған даңқты батыр Оспан Сіләмұлының шежірелік шығу тегіне қатысты “Орталық Қазақстан” газетінде (мақаланы жолдаушы солай деп көрсеткен) “Оспан батыр тоқа молқы болған” деген тақырыппен мақала жарық көріпті. Осы жария материалды редакцияға жолдапты. Біз сөз-сөйлемін өзгертпей оқырман назарына ұсынып отырмыз. Бұл мақалақа қарсы әуж айтылған материалды қосымша жариялайтынымызды ескертеміз! Abai.kz   Қазақ баласының тәуелсіздігі үшін ғазиз жанын шүберекке түйіп, бір өзі үш мемлекеттің әскеріне қарсы тұрған Оспан Сіләмұлының есімі қазақ баласы үшін қастерлі болса керек. Кешегі Кенесарыдан кейін қазақ баласының тәуелсіздігі үшін Оспандай жан алысып, жан беріскен  ханы да, қарашасы  да болмаған. Сүйек қаралығына қарамастан ондай ерлерін бабаларымыз «қарадан туып хан болған» деп аспандатады. Міне, Оспан

    1658
  • Тұлғалар

    Көкжал

    Бәрі қан Үрімжінің айналасы, Ескі там, ұңғыл-шұңғыл, сай-саласы. Ішегін өлген жанның иттер сүйреп, Домалап, қарға шоқып жатыр басы. Барсаңдар Үрімжінің қаласына, Көзің сал қалтарыс сай-саласына. «Ұмытпа өле-өлгенше осыны» деп, Тапсырып кет балаңның баласына. Таңжарық – І – Қанша шамшыл, қанша қиямпұрыс, қанша қол апартпас, бет қаратпас асау болғанымен, қапыда торға түскен көк еркесі қыран да кісі қолына қараған кіріптарлық халіне бірте-бірте көндігер еді. Сол түз қыраны тектес, өмір бойы бостандық үшін алысқан дала серісі Оспан да өзінің басқа түскен тұтқындық тағдырына амалсыз бойсұнды. Соғыс өнерінен мол хабары бар, атыс-шабысқа жастайынан машыққан батыр жеңіс бар жерде жеңілістің де болатынын, адам басындағы бақ та, сор да алма-кезек ауысып тұратын дүние екенін бұрыннан

    3245
  • Тұлғалар

    Азаттықтың өшпес рухы

        Оқырман назарына Түркияда тұратын қандасымыз, Мимар Синан көркем өнер университетінің профессоры, тарих ғылымдарының докторы Әбдіуақап Қараның Нұрғожай батырдың естеліктері және Оспан батыр жайлы жазған «Азаттықтың өшпес рухы» атты кітабын ұсынамыз.  Қазақ тарихында елі, отаны үшін қасиетті күреске түсіп, басын бәйгеге тіккен батырлар аз болған жоқ. Солардың ең соңғысы және көрнектілерінен бірі Оспан батыр. 1899 жылы Қытайға қарасты Шынжаң өлкесінің Көктоғай қаласында туылған Оспан батыр саналы өмірін туған халқының азаттығы жолында күреске арнаған. Ол Қытай әскерлеріне қарсы жау жүрек ерлігі, мергендігі және үздік соғыс тактиқасымен көзге түсті. Шынжаң қазақтарын зерттеп жүрген америкалық тарихшы Линда Бенсын “Қазақтың алтын аңызы” деп атаған Оспан батыр Шынжаңдағы қазақтардың тәуелсіз Шығыс Түркістан мемлекетін құруды

    2244
load more

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: