| Шарқи Түркістан
  • Тарих

    2-Жаһан Соғысына Қатысқан Қытай Қазақтары Туралы

    Біреу білсе біреу білмес, 2- жаһан соғысына қатысқа қытай қазақтары да болған. Соғысқа қатысуының тариxи себебі былай болды. 1933-жылы Шыңжаң өлкелік үкімет басына Шың Шысай келді. Шың билікке келе салысымен Совет-Шыңжаң қарым-қатынасын жаңа деңгейге көтерді. Советтің әуе күштер қорғаныс армия базасы шығыс Шыңжаңның Құмыл қаласына орналасып ішкі қытаймен ресми байланыс үзілгенді. Тағы Советтен екі жүзге тарта әр саланың мамандары Үрімжі, Алтай, Құмыл, Құлжа, Шәуешек тб қалаларға келіп қызмет жасады. 1934-35 жылдан бастап Мәскеу, Ташкен, Алматы, Қазан қалаларына арт-артынан үш дүркін оқушы жіберді. 1934-1939 жылдар арасында Советтер одағында оқып білім алған Шыңжаңдық оқушылардың саны 300′ден асты. Мұның дені қазақтар еді. 1939-жылы 2-жаһан соғысы тұтанып Шыңжаң өлкелік үкіметі сол жылы Советке жібермекші

    1597
  • Суреттер сөйлейді

    Шарқи Түркістан атты әскері жайлы не білеміз?

    Шарқи (Шығыс) Түркістан ұлттық әскері дегенде көз алдыңызға атқа қонып жауға шапқан кісінің әлде бір елесі пайда болса, онда сіз дұрыс пайымдаған боласыз. Шынымен де Шарқидың жүзде сексен пайызы (80%) атты әскер болған. Қолға қару алып ат жалын ұстап мініп жауға шүйлігу қай xалықтың қанына сіңген өмір таңдауы екенін тариx өзі ашып айтар уақыты келіп шындығы айпарадай ашылғанда. Отыз мыңға дейін көбейген ұлттық әскердің 60-70 пайызы қазақ болғаны Қытай деректерінде де анық тұр. Өкініштісі, көтерліс бастап елді азаттыққа шығарған әскердің көбін Құлжадағы бай-шонжарлар «рақметін айтып» ауылдарына қайтарып жібергенін біреу білсе біреу білмейді. Сондай қайтарумен келген бір-екі ақсақал біздің ауылда да бар еді. Мен бала кезімде күзеулікте соларды көруші едім. Қанжілік

    2115
  • Көз қарас

    Шарқи Түркістан мен Чин Түркістанның астыртын айқасы

    Шарқи Түркістан- شارقي تۇركىستان Чин Түркістан- چين تۇركىستان Шың дубнның шыңжаңды он бір жыл билеп-төстеу кезеңі Шығыс Түркістандағы советтік мәдени, саяси, экономикалық құбылысты өте қоюлатып жіберді. Яң Зың Шин мен Жин Шу Рінге қарағанда Шың дубан советтік билікке саяси “есігін” ашып ішкі қытаймен арасын алыстатты. Сонымен бірге ішкі қытайдан келетін қаптаған қалың қытай мигранттарды кері қайтарды, онымен қоймай орталық үкімет нұсқауына бойсынбай, орталық биліктің наразылығына қарамай жеке аумақтық конституция жасады, жеке байрақ, жеке әнұран, жеке валюта шығарды. Диxуада (Үріжіде) Орыс және Қытай тілінде сабақ беретін саяси, әскери институттар, мектептер пайда болды. Керек десеңіз орыс тілі екінші тілге айналды. Шың дубан ішкі қытайға ұшып баруын біржолата тоқтатып Мәскеуге жиы барғыштап кетті

    1333
load more

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: