| Шың дубан
  • Тарих

    РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ: ШЫҒЫС ҚАЗАҚИЯ ЖӘНЕ ШЫҢ ДУБАН

     Шыңжаң өлкесіне Қазақстан зиялылары екі түрлі кезеңде келе бастады. Бірі – 1916-1920 жылдары паналап келген Алаш зиялылары мен 30-ыншы жылдары ашаршылықта келген қазақ интеллигенциясы Қазақтар Шың Дубан (盛世才) үкіметін құруда екіге жарылды. Шәріпхан төре бастаған ұлт зиялылары (солтүстік Шыңжаңдағы барлық қазақтар) қолындағы әскери, саяси күшті тоқтатып Шың Дубанмен тікелей саяси байланысқа шықты. Бұған бүкіл қазақтың зиялысы атсалысты. Ал, Шығыс Шыңжаңның алтын діңгегі атанған Әліптің ұлы Елісхан Шың Дубан үкіметін құруға тіс-тырнағымен қарсы болды. Сондықтан қазақтың аз бөлігі Елісханға еріп, Шың Дубан үкіметіне қарсы Орталық Минго үкіметіне қарайтын Ма БуФаңның әскери үкіметін паналап, солардан саяси, әскери күш алып қайта айналып кеп Шың Дубанның үкіметін қиратуды ойласты. Шәріпхан төре Елісханға екі-үш рет

    3318
  • Көз қарас

    Шарқи Түркістан мен Чин Түркістанның астыртын айқасы

    Шарқи Түркістан- شارقي تۇركىستان Чин Түркістан- چين تۇركىستان Шың дубнның шыңжаңды он бір жыл билеп-төстеу кезеңі Шығыс Түркістандағы советтік мәдени, саяси, экономикалық құбылысты өте қоюлатып жіберді. Яң Зың Шин мен Жин Шу Рінге қарағанда Шың дубан советтік билікке саяси “есігін” ашып ішкі қытаймен арасын алыстатты. Сонымен бірге ішкі қытайдан келетін қаптаған қалың қытай мигранттарды кері қайтарды, онымен қоймай орталық үкімет нұсқауына бойсынбай, орталық биліктің наразылығына қарамай жеке аумақтық конституция жасады, жеке байрақ, жеке әнұран, жеке валюта шығарды. Диxуада (Үріжіде) Орыс және Қытай тілінде сабақ беретін саяси, әскери институттар, мектептер пайда болды. Керек десеңіз орыс тілі екінші тілге айналды. Шың дубан ішкі қытайға ұшып баруын біржолата тоқтатып Мәскеуге жиы барғыштап кетті

    1329
load more

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: