باقۇل بول، ماقاش اعا!
كورنەكتى دەموگراف، ساياسات عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ماقاش بايعاليۇلى ءتاتىموۆ تۋرا 76 جاسىندا ءپاني دۇنيەدەن باقي دۇنيەگە وزدى. ماقاش اعا ەكەۋمىز دە تالعار قالاسىندا تۋعانبىز. سوندىقتان ءبىر بىرىمىزگە «جەرلەسپىز» دەپ ازىلدەسەتىنبىز. ماسكەۋدە وقىپ جۇرگەن كەزىندە ايگىلى «جاس تۇلپار» ۇيىمىن بەلسەندى قۇرۋشىلاردىڭ ءبىرى بولدى. سابەتقازى اقاتاەۆ، مۇرات اۋەزوۆ، مارات سەنبين سياقتى قايراتكەرلەرمەن بىرگە ۇلتتىق سانانى قالعىتپاي ۇنەمى سەرگەك ۇستاۋعا ۇمتىلدى. حالىقارالىق ستاتيستيكا دەرەكتەرىنە سۇيەنە وتىرىپ جالپى تۇركى حالىقتارىنىڭ جانە قازاق حالقىنىڭ سانى جونىندەگى زەرتتەۋلەرىن جاريالادى. 1986 جىلعى جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە قاتىسۋشىلاردى اقتاۋ ۇدەرىسىنە قاتىستى. 1990 جىلى ەل تاۋەلسىزدىگىن ماقسات ەتكەن «ازات» ازاماتتىق قوزعالىسىنىڭ تەڭ توراعالارىنىڭ ءبىرى بولدى.
دەموگراف-عالىم تاياۋدا عانا «پرەزيدەنت جانە حالىق» گازەتىنە «مەملەكەتتىڭ قۋاتتىلىعى حالىق سانىمەن ولشەنەدى» (№3, 29 قاڭتار 2016 ج) اتتى كولەمدى سۇقبات بەرگەن بولاتىن. جاريالانعان سۇقباتىنا قۋانىپ، ۇلكەن ريزاشىلىعىن بىلدىرگەن. سويتسەك، ماقاش اعانىڭ بۇل سوڭعى سۇقباتى ەكەن.
وسى سۇقباتىندا ول: «ءومىرىمنىڭ نەگىزگى بولىگىن سارپ ەتكەن دەموگرافيا عىلىمىنا بوي ۇرعانىما دا جارتى عاسىردان اسىپ بارادى ەكەن. قازاققا اسا قاجەت بۇل عىلىمدى ەلىمىزگە العاش اكەلىپ، قوعامعا تانىستىرعانىم ءۇشىن ءوزىمدى باقىتتى سانايمىن. تاياۋدا جازىپ بىتىرگەن «حاس تۇلپاردىڭ ىزىمەن» اتتى كىتابىمدا ۋكراينانىڭ دنەپرودزەرجينسك قالاسىندا وقىپ ءجۇرىپ، ماقسۇت نارىكباەۆپەن ءبىر توپتا ءتالىم العانىم، قازىرگى ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆپەن اراگىدىك كەزدەسىپ تۇرعانىم جانە بىرگە اتقارعان ىستەردىڭ بارلىعى كورىنىس تاۋىپ، دەموگرافيا عىلىمىنا كەلۋىم دە ودان كەيىنگى اتقارعان قىزمەتتەرىم دە تاپتىشتەپ باياندالدى»، – دەپ ەدى. سىرتتا جۇرگەن 5 ملن قازاقتى ەلگە اكەلۋ پروبلەماسىن تاعى كوتەرگەن.
جۇرەگى ۇلتىم دەپ سوققان اسىل اعا، يمانىڭىز سالامات بولسىن! ءبىز ءسىزدى ۇمىتپايمىز! جانىڭىز جانناتتا بولسىن!
P.S. الدىن الا دەرەكتەرگە قاراعاندا ەرتەڭ كەشكە – قوناقاسىسى. مارقۇممەن قوشتاسۋ 18-ءساۋىر، دۇيسەنبى كۇنى ءوزى ۇزاق جىلدار رەكتور بولىپ قىزمەت اتقارعان ورتالىق ازيا ۋنيۆەرسيتەتىندە وتەدى.
پىكىر قالدىرۋ