Qıtayda qazaqtardıñ qwqığı bwzıluı jayındağı Tötenşe jəne ökiletti elşi Çjan Huan'huey jauabı.
kerey.kz
Anar Töleuhanqızı
Bügin “Beyjiñ sarayı” otelindegi bolğan kezdesude Qıtaydıñ elimizdegi Tötenşe jəne ökiletti elşisine: “Sizdiñ eldegi teñizi bar damığan Şığıstan göri bizge geografiyalıq twrğıda sizdiñ eldiñ batısı jaqın, al juñgo jwrtında Batıs öñirdi damıtuğa köptegen jwmıstar atqarılıp jatqanın Sıçuan' provinciyasına barğanda kördik. Osı rette Şıñjañdı damıtuda qanday bağıttar barlığın jəne ondağı qazaqtardıñ qwqığı bwzıluda degen aqparat jayında ne aytar ediñiz?” degen saual qoydım. Jəne bwl bükil kezdesu barısında jalğız ğana memtilde qoyılğan saual boldı. Aldında elşilik qızmetkerleri saualdarıñızdı orıs tilinde qoysañız, dep ötiniş aytqan. Sonda tek qazaqşa qoyamın degenimde onda aldın ala swrağıñızdı bizge berseñiz audaruğa jeñil bolsın degen. Tuğan til mərtebesi üşin solay jasap, swrağımdı jazıp qızdarğa berdim. Sonımen Elşiniñ jauabı.
Iya şığıs aymağı batısqa qarağanda damuı joğarı. Memleket batısqa öte köp köñil bölip, qarjı ağının solay qaray bağıttauda. Jəne bərinen de köbirek SWARğa bölude. Soñğı uaqıtta SWAR üşin köptegen mañızdı jobalar atqarıldı. Halıqtıñ twrmıs jağdayınıñ jaqsaruına, densaulıq, bilim salalarına qarjı köptep böldi. Qazaqtardıñ şoğırlanğan öñirleri-Ertis, Altay men Ürimşi. Bwl jerlerdiñ infraqwrılımdarı da, klimattıq jağdayları da birşama jaqsı, memleket damuına qarjı bölude. Al qudalauğa kelsek XIX s'ezd qarsañında SWAR aymağında adamdardı tekseru qattı jürgizildi. Jəne tek qazaqtar ğana emes hanzular da, barlıq özge wlt ökilderi de sodan ötti. Qazaqqa degen eşqanday jaman közqaras joq. Biraq tekseremiz dep şamadan artıq ketip qalğan jayttar bolğan. Joğarıdan s'ezd eşbir u-şusız ötetin bolsın dep tüsken nwsqaudı orındaymız degen qwqıq qorğau organdarınıñ qızmetkerleri şamadan tıs qimıldap, tömendegi jekelegen qızmetkerler aqılğa sıymaytın şeşimderge barğan. Tipti Ürmşige barıp bizdiñ elşiliktiñ diplomattarı qonaqüyge ornalasa almadı. Olardan kuəlik swrağan, al bizdiñ qızmetkerlerde tek dippasport qana bar. Söytip Beyjiñnen habarlasıp bwlarıñ dwrıs emes degende barıp orın berdi. Key qızmetkerlerdiñ milarınıñ ornına bwlşıq etterin ğana qimıldatuınıñ kesiri tiip, adamdar qwqığı bwzılğan jayttar bar. Olar ornına kelude. Beyjiñge habarlanıp, Ürimşidegi joğarı bilikke jetip oñ şeşimin tabuda. Bwl memleket tarapınan jasalğan sayasat emes, jeke memqızmetkerlerdiñ jönsiz ketken jügensizdigi.
Eger osınday fakt tağı orın alsa azamattardıñ elşilikke kelip mən-jaydı aytuın swraymın. Onday aqparattı saudağa salıp jelkildetu məseleni şeşpeydi, qayta eki el arasında tüsinbeuşilik tuğızuı mümkin. Sondıqtan jolsızdıq orın alsa habarlassın, men özim aralasatın bolamın”, dep jauap berdi Çjan Han'huey.
Pikir qaldıru