Қазақ тілі әліпбиін кириллицадан латын графикасына көшіру туралы қаулы

رۋحانيات ساياسات قازاق شەجىرەسى

قازاق ءتىلى ءالىپبيىن كيريلليتسادان لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرۋ تۋرالى قاۋلى

kerey.kz

| Oct 28, 2017

قازاق ءتىلى ءالىپبيىنىڭ كيريلليتسادان لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا قاۋلى ەتەمىن:

1. قوسا بەرىلىپ وتىرعان لاتىن گرافيكاسىنا نەگىزدەلگەن قازاق ءتىلى ءالىپبيى بەكىتىلسىن.

2. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى:

قازاق ءتىلى ءالىپبيىن لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرۋ جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيا قۇرسىن;

قازاق ءتىلى ءالىپبيىنىڭ 2025 جىلعا دەيىن لاتىن گرافيكاسىنا كەزەڭ-كەزەڭىمەن كوشۋىن قامتاماسىز ەتسىن;

وسى جارلىقتى ىسكە اسىرۋ جونىندە وزگە دە، سونىڭ ىشىندە ۇيىمداستىرۋشىلىق جانە زاڭنامالىق سيپاتتاعى، شارالار قابىلداسىن.

3. وسى جارلىقتىڭ ورىندالۋىن باقىلاۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ اكىمشىلىگىنە جۇكتەلسىن.

4. وسى جارلىق جاريالانعان كۇنىنەن باستاپ قولدانىسقا ەنگىزىلەدى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ

پرەزيدەنتءى ن.نازارباەۆ

استانا، اقوردا، 2017 جىلعى 26 قازان

№ 569

تۇرسىن جۇمانباي «ءۇيسىنباي كىتابى»

kerey.kz

بۇل داعاندەل، باقاناس ولكەسىنەن شىققان بي ءۇيسىنباي جانۇزاقۇلى حاقىندا قۇراستىرىلىپ جازىلعان كىتاپ. تىڭ تولىقتىرىلعان ەڭبەكتە بولىس الدەكە كۇسەنۇلى، داعاندەلى بولىسىنىڭ باسشىلارى مەن بيلەرىمەن قاتار ءابدىراحمان ءالىمحانۇلى ءجۇنىسوۆ سىندى ايتۋلى تۇلعالار جايلى اڭگىمە قوزعالعان. ولاردىڭ ەل الدىنداعى ەڭبەكتەرى، بيلىك، كەسىم – شەشىمدەرى، حالىق اۋزىندا قالعان قاناتتى سوزدەرى مەن ءومىر جولدارى، اتا – تەك شەجىرەسى قامتىلعان. سونىمەن قاتار مۇراعات دەرەكتەرىندەگى مالىمەتتەر كەلتىرىلگەن. كىتاپقا ەسىمى ەنگەن ەرلەردىڭ زامانى، ۇزەڭگىلەس سەرىكتەرى تۋرالى جازىلعان كەي ماقالالار، جىر –داستاندار، ۇزىندىلەر ەنگەن. كىتاپ قالىڭ وقىرمان قاۋىمعا ارنالعان. تۇرسىن جۇمانباي «ءۇيسىنباي كىتابى»، - جەبە باسپاسى، شىمكەنت قالاسى.134 بەت تولىق نۇسقاسىن تومەندەگى سىلتەمە ارقىلى وقي الاسىز. ءۇيسىنباي كىتاپ kerey.kz
زەلەنسكيدىڭ “جالعىز سەنەرى ءارى وڭ قولى”. اندرەي ەرماك كىم؟

kerey.kz

رەي فەرلونگ اندرەي ەرماك (سول جاقتا) پەن ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكي (وڭ جاقتا). 2019 جىل. اندرەي ەرماك ۇشاقتان تۇسە سالا ءوزىنىڭ باستىعىن قۇشاقتادى. 2019 جىلى قىركۇيەكتە پرەزيدەنت زەلەنسكيمەن جىلى جۇزدەسۋ جاڭادان باستالىپ كەلە جاتقان ساياسي سەرىكتەستىكتىڭ باسى ەدى. بۇل – ەرماكتىڭ رەسەي تۇرمەسىندە وتىرعان 35 ۋكراينالىقتى ماسكەۋدەن الىپ كەلگەن ءساتى. ال 2020 جىلى ەرماك زەلەنسكي اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى بولدى. بىراق ۋكرايناداعى جەمقورلىق شۋىنان كەيىن ونىڭ قىزمەتىنە جۇرتتىڭ نازارى اۋدى. سەبەبى ەرماك ۋكراينا ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمىنا بولىنگەن قارجى جىمقىرىلعان كوررۋپتسيا سحەماسىندا نەگىزگى رولدە بولعان دەگەن اقپارات تاراعان. بىراق تەرگەۋشىلەر بۇل جايتتىڭ جاي-جاپسارىن تولىق اشقان جوق. ەرماكتىڭ ءوزى ازاتتىقتىڭ ۋكراينا قىزمەتىنىڭ رەسمي ساۋالدارىنا جاۋاپ بەرگەن جوق. سونىمەن زەلەنسكيدىڭ كەڭسەسىن باسقارىپ وتىرعان ەرماك كىم؟ تەلەۆيدەنيەدەن
تاريح عىلىمى قازىر ەزوتەريكالىق توپتاردىڭ مەنشىگىندە

kerey.kz

شىعىستانۋشى-تاريحشى ءومىر تۇياقبايدىڭ بۇرىندا دا «قازاققا قانداي تاريح كەرەك؟ تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە جاسالعان تاريحي ميستيفيكاتسيالار حرونيكاسى» دەپ اتالاتىن ماقالاسىن (22.05. 2025. Zhasalash.kz) وقىپ ەم. ريزا بولعام. جاقىندا ءو. تۇياقبايدىڭ «قازاقستاندا تاريحي بۇرمالاۋلار مەن ميفتەرگە توسقاۋىل قويۋدىڭ جولدارى» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) اتتى تاعى ءبىر ماقالاسىمەن جانە تانىستىق. وتە وزەكتى ماسەلەنى كوتەرىپتى. تاريحتا ورىن الىپ جۇرگەن جاعىمسىز جايتتار تۋراسىندا وي تولعاپتى. جۋرناليستەردى، بلوگەرلەردى ايىپتاپتى. تاريحتان ارنايى كاسىبي دايىندىعى جوق، ءبارىن ءبۇلدىرىپ بولدى دەپ. كەلەڭسىزدىكتى توقتاتۋدىڭ ناقتى جولدارىن ۇسىنىپتى. بۇعان دا كوڭىلىمىز بەك تولدى. ايتسە دە تاريحتى بۇرمالاۋعا، ءوز وتىرىكتەرىن ناسيحاتتاۋعا تەك جۋرناليستەر مەن بلوگەرلەر عانا ەمەس، «ارنايى كاسىبي دايىندىعى بار» «تاريحشىلاردىڭ» دا «زور ۇلەس» قوسىپ جاتقانىن بايانداپ، ايتىلعان پىكىردى ودان ءارى ءوربىتىپ، جالعاستىرايىق.
«العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

kerey.kz

قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ مادەنيەت كوميتەتىنە قاراستى ۇلتتىق كينونى قولداۋ مەملەكەتتىك ورتالىعىنىڭ تاپسىرىسىمەن «JBF company» كومپانياسى سەمەي قالاسىندا، شىڭعىستاۋ وڭىرىندە، الماتى وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىندا «العاشقى كىتاپ» اتتى دەرەكتى بەينەفيلم تۇسىرۋدە. دەرەكتى فيلم ابايدىڭ 1909 جىلى سانكت پەتەربۋرگتەگى يليا بوراگانسكي باسپاسىندا باسىلعان العاشقى شىعارمالار جيناعىنىڭ جارىق كورۋىنە ارنالادى. ۇلى اباي مۇراسىنىڭ قاعاز بەتىنە تاڭبالانۋ تاريحىن باياندايدى. قازىرگى ادامدار بۇرىنعى ۋاقىتتىڭ، اباي زامانىنىڭ ناقتى، دەرەكتى بەينەسىن، سول كەزدەگى ادامداردىڭ الپەتىن، كيىم ۇلگىسىن كوز الدارىنا ەلەستەتۋى قيىن. كوپشىلىكتىڭ ول ۋاقىت تۋرالى تۇسىنىگى تەاتر مەن كينوفيلمدەردەگى بۋتافورلىق كيىمدەر مەن زاتتار ارقىلى قالىپتاسقان. الايدا اباي ۋاقىتىنداعى قازاق تىرشىلىگى، قازاقتاردىڭ بەت-الپەتى، كيىم كيىسى، ءۇي – جايى، بۇيىمدارى تاڭبالانعان مىڭداعان فوتوسۋرەتتەر ساقتالعان. بۇلار رەسەي، تۇركيا، ۇلىبريتانيا
توقاەۆ نيۋ-يوركتە زەلەنسكيمەن كەزدەستى

kerey.kz

قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ نيۋ-يوركتە ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكيمەن كەزدەستى. 22 قىركۇيەك 2025 جىل. توقاەۆ پەن زەلەنسكي. سۋرەت: اقوردا 21 قىركۇيەك كۇنى قازاقستان پرەزيدەنتى بۇۇ باس اسسامبلەياسىنا بارعان ساپارىندا نيۋ-يوركتە ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكيمەن كەزدەستى. اقوردا ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ حابارلاۋىنشا، پرەزيدەنتتەر ەكىجاقتى ەكونوميكالىق جانە گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىق ماسەلەلەرىن تالقىلاعان. سونداي-اق، زەلەنسكي “ۋكرايناداعى جاعدايعا بايلانىستى كوزقاراسىن” بىلدىرگەن، ال قازاقستان باسشىسى “قاقتىعىستى توقتاتۋ ماقساتىندا ديپلوماتيالىق جۇمىستاردى جالعاستىرۋ قاجەت” دەگەن. زەلەنسكي وسى كەزدەسۋ تۋرالى مالىمدەمەسىندە ۋكراينا، اقش، ەۋروپا جانە وزگە ەلدەردىڭ سوعىستى توقتاتۋ جونىندەگى تالپىنىسىن تالقىلاعانىن ايتتى. ونىڭ سوزىنشە، قوس باسشى سونداي-اق ەكىجاقتى ساۋدا-ەكونوميكالىق ارىپتەستىكتى، قازاقستاندىق كومپانيالاردىڭ ۋكراينانى قالپىنا كەلتىرۋ ىسىنە قاتىسۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ءسوز ەتكەن. 2022 جىلعى اقپاندا ۋكرايناعا باسىپ كىرگەن رەسەي قازاقستاننىڭ ەڭ