شارقي تۇركىستان رەسپۋبيليكاسىنىڭ تارقاۋى تۋرالى
1944- جىلدىڭ قاراشا ايىندا قۇلجا قالاسىندا قۇرىلعان شارقي تۇركىستان رەسپۋبيليكاسى 1946- جىلعا كەلگەندە ۇكىمەتتىڭ رەسمي تۇردە تاراعانىن جانە بۇدان بىلاي شىڭجاڭ ولكەسىمەن بىرىككەن كواليتسيالى ۇكىمەت قۇرماق نيەتىن بىلدىرە وتىرىپ، ۋاقىتشا ۇكىمەتتىڭ ورگان گازەتى “ازات شارقي تۇركىستاندا” ارنايى ماقالا جاريالاعان-دى.
نەبارى ءبىر جارىم جىل ءومىر سۇرگەن قۇلجاداعى شارقي تۇركىستان ۇكىمەتى، 1946- شى جىلعا كەلگەندە رەسمي توقتادى.
1944- جىلدىڭ قاراشا ايىندا ۋاقىتشا ۇكىمەت جاريا ەتىلگەن سوڭ، ۇكىمەتتىڭ ورگان گازەتى “ازات شارقي تۇركىستان” دەپ اتالدى. گازەت ۇيعىر، قازاق، ورىس، موڭعول جانە قىتاي تىلىندە جارىق كوردى. گازەتتىڭ قازاقشا بولىمىندە بۇقارا تىشقانباەۆ، قۇرمانالى وسپانۇلى باسشىلىق ەتتى جانە گازەتتىڭ رەداكتسيا قۇرامىندا اۋەسقان نارىنبايۇلى، راحمەتوللا اپشەۇلى، قۇرمانباي تولىبايۇلى، ابدىبەك، الاديار، اسانباي، سىرايىل، قالي قاتارلى كىسىلەر رەداكتور، اۋدارماشى، ءتىلشى بولىپ جۇمىس ىستەدى. گازەتتىڭ قۇلجا، شاۋەشەك جانە التاي قالالارىندا بولىمشەسى قۇرىلدى.
1946- جىلدىڭ ماۋسىم، شىلدە ايىندا جاريالانعان ماقالادان سوڭ، ۋاقىتشا ۇكىمەتتىڭ گازەت اتى “ينقىلابي شارقي تۇركىستان” (توڭكەرىستىك شىعىس تۇركىستان) بولىپ وزگەردى.
ءبىرىنشى جانە ەكىنشى سۋرەتتەگى ماقالانىڭ اتى: “شارقي تۇركىستان رەسپۋبيليكاسى ۇكىمەتىنىڭ تارقاۋى ءبيلام ءبىر-ەكى ءسوز”. شارقي تۇركىستان رەسپۋبيليكاسىنىڭ 1946- جىلدىڭ وزىندە-اق تارقاعانىن دالەلدەيتىن قۇجاتتىڭ ءبىرى وسى ماقالا.
ماقالا ۇيعىر، قازاق، ورىس، موڭعول جانە قىتاي تىلدەرىندە تۇگەل جاريالانعان. ماقالا جاريالانعان سوڭ ورگان گازەتىنىڭ اتتارى وزگەرە باستادى. قازاقشا “ازات شىعىس تۇركىستان” گازەتى “توڭكەرىستىك شىعىس تۇركىستانعا”، ودان “توڭكەرىس تاڭى” اتىنا وزگەردى.
ۋاقىتشا ۇكىمەت شارقي تۇركىستان رەسپۋبيليكاسى تاراعان سوڭ كوپ وتپەي ۇكىمەت اتى دا وزگەرتىلدى. بۇرىنعى شارقي تۇركىستان اتاۋى ء“ۇش ايماق” توڭكەرىستىك ۇكىمەتى دەپ اتالدى. ءۇش ايماق جاق ولكە ورتالىعى ۇرىمجىدە گوميندان ۇكىمەتىمەن كەلىسسوزدەر جاساستى.
پىكىر قالدىرۋ