Чунциндегі кездесу | Kerey.kz/Керей.кз

سۋرەتتەر سويلەيدى تاريح

چۋنتسيندەگى كەزدەسۋ

kerey.kz

| Feb 13, 2024

تاريحي سۋرەت

428382555_2838186846344884_7985662961388026938_n

ۋاقىتى: 28 تامىز 1945 ج.;

ورىنى: چۋنتسين (重慶) ق-سى;

تۇسىنىكتەمە: تاريحي سۋرەتتە اقش-تىڭ قىتايداعى وكىلەتتى ەلشىسى پاتريك حەرلي جانە قىتاي پرەزيدەنتى چان كايشي مەن قكپ توراعاسى ماو.

چۋنتسيندەگى كەزدەسۋ كەزىندە ديالوگقا كەلە باستاعان قىتايلىق پارتيا وكىلدەرى الپاۋىت ەل اقش پەن سوۆەت وداعىنىڭ “قىتاي ساياساتىن” جاڭا داعدارىسقا اكەلدى. كورىنىستە ازاماتتىق سوعىستى توقتاتىپ بۇكىلقىتايلىق ماسەلەنى شەشۋ بولعانىمەن ۇلكەن قاستاندىقتىڭ باسى سودان باستالدى.

428246391_2838211279675774_7425777896323122375_n

الپاۋىت تاراپتار قىتاي كارتاسىن وزگەرتەتىن جاڭا ديالوگتاردى قىزۋ تالقىلاپ جاتقاندا شىعىس تۇركىستان اۋماعىندا ءبىر ۋاقىتتا ءۇش بىردەي ۋاقىتشا ۇكىمەت ءومىر ءسۇردى. ولار:

ءبىرىنشى، وتستاۆكاداعى شەن شيتساي كلانى;

ەكىنشى، ۆۋ چجۋنسيننىڭ ۋاقىتشا ۇكىمەتى;

ءۇشىنشى، شىعىس تۇركىستان ۋاقىتشا ۇكىمەتى.

428263494_2838211253009110_8762311155556471009_n

اقش-تىڭ قىتايداعى وكىلەتتى ەلشىسى پاتريك حەرلي شىعىس تۇركىستان اۋماعىن نازارعا الا وتىرىپ اقش-تىڭ ۇرىمجىدەگى وكىلەتتى كونسۋلىنا جانە كونسۋلدىق سىرتقى بارلاۋ قىزمەتىنە ارنايى تاپسىرما بەردى. سونىڭ نەگىزىندە اقش-تىڭ رەسمي وكىلدەرى التاي، شاۋەشەك جانە ىلە مەن ەرەنقابىرعا ايماقتارىن ەركىن ارالاپ ايماقتانۋ جانە الەۋمەتتانۋ تۇرعىسىنان كوپ زەرتتەۋ جۇرگىزدى.

426988683_2838211239675778_3877995177537592854_n

وسى ءىس-قيمىل اياسىندا CIA-دىڭ شىعىس تۇركىستان تۋرالى اقپاراتتىق بازاسى قالىپتاستى. اقش جۋرناليستەرى مەن سىرتقى بارلاۋ قىزمەتى ماماندارى ايماقتاردى جاسىرىن ارالاپ اقپارات جينادى جانە ستراتەگيالى ساراپتامالار جاسادى. الداعى ۋاقىتتا CIA ماتەريالدارىن سىزدەرگە جاريالايتىن بولامىن.

428361863_2838186769678225_2858674685311573967_n

سول ماتەريالداردىڭ ىشىندە اقش-تىڭ قىتايداعى وكىلەتتى ەلشىسى پاتريك حەرليدىڭ ءوزى دايىنداعان راپورت قۇجاتتارى دا بار. ول ماتەريالداردا پ.حەرلي شىعىس تۇركىستان ۇلت-ازاتتىق قوزعالىسىن كوبىرەك نازارعا الا وتىرىپ ءار ءىس-قيمىلدى بارىنشا وبەكتيۆتى تالداپ وتىرعان. سونىمەن بىرگە ۇرىمجىدەن جەتكىزىلگەن اقپاراتتىق دەرەكتەردىڭ بازاسىن دايىنداپ سوۆەت وداعىنىڭ ايماقتاعى كوڭىل كۇيىن تەكسەرىپ اقش تۇرعىسىنان نە ىستەۋ كەرەكتىگىن ناقتىلايتىن پىكىرلەر بەرىپ وتىرعان.

ەلدەس وردا

13.02.2024

جۇمابەك تاشەنەۆتىڭ تۋعانىنا 110 جىل

kerey.kz

بۇگىن جۇمابەك تاشەنەۆتىڭ تۋعانىنا 110 جىل تولىپ وتىر. قۇجاتتاردى وقىساق، حرۋششەۆ قىرىمدى ۋكرايناعا بەرگەن سوڭ رەسپۋبليكالاردىڭ ايماقتارىن باسقاشا بولمەك بولعان ەكەن. قازاقستاندا تسەليننىي كراي قۇرىپ، ەلدىڭ وڭتۇستىك بولىگىن كورشى ەلدەرگە بەرۋگە ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسى بولعان. بۇل ماسەلەنىڭ ءتىپتى قاراستىرىلۋىنا قارسى شىققان. كەيىن وسى ۇستانىمى ءۇشىن قىزمەتى تومەندەتىلدى. مينيسترلەر كابينەتىنىڭ توراعاسى قىزمەتىندە ب.مومىشۇلى، ر.قوشقارباەۆتى ۇلى وتان سوعىسىنىڭ باتىرى اتاعىنا بىرنەشە رەت ۇسىنىپتى. س.نۇرماعامبەتوۆكە كومەكتەسىپتى. 1960ج 212 پاتەرلى ءۇيدى قازاق ونەرىنىڭ مايتالماندارىنا بەرگىزىپتى. 1955ج قىتايدان ورالعان 100 وتباسى دالادا قالعاندا ولاردىڭ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن ۇكىمەتتەن ارنايى كوميسسيا قۇرۋدى سۇراعان ەكەن. ەلگە قىزمەت ەتكەن ازامات قوي. p.s. مۇنداي پرينتسيپشىلدىك – بۇگىندە سيرەك كەزدەسەتىن قاسيەت. Nurmukhamed Baigarayev
ناۋرىز تۋرالى ماڭىزدى قۇجات

kerey.kz

اشىق دەرەككوزدەردەن 1920 جىلعى 20 ناۋرىزدا تاشكەنتتە تۇرار رىسقۇلوۆ قول قويعان ناۋرىزدى اتاپ ءوتۋ تۋرالى بۇيرىققا كوزىم ءتۇستى. دەمەك، بيىل بۇل تاريحي قۇجاتقا – 105 جىل! الايدا، ارادا نەبارى التى جىل وتكەن سوڭ 1926 جىلى ناۋرىزعا تىيىم سالىندى. ال، 1920 جىلى تۇركىستان كەڭەستىك رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى بولىپ قىزمەت ەتكەن تۇرار رىسقۇلوۆتىڭ تاعدىرى قانداي قايعىمەن اياقتالعانى بارشامىزعا ءمالىم. ونى “حالىق جاۋى” دەپ تانىپ، 1938 جىلدىڭ 10 اقپانىندا اتۋ جازاسىنا كەسكەن… ناشەل ۆوت تاكوي دوكۋمەنت ۆ وتكرىتىح يستوچنيكاح: پريكاز، يزداننىي ۆ تاشكەنتە تۋراروم رىسكۋلوۆىم وت 20 مارتا 1920 گودا و پرازدنوۆاني ناۋرىزا. پولۋچاەتسيا، ۆ ەتوم گودۋ ەتومۋ يستوريچەسكومۋ دوكۋمەنتۋ يسپولنيلوس 105 لەت! ۆ 1926 گودۋ ناۋرىز وكازالسيا پود زاپرەتوم. ا
1922 جىلى تاشكەنت قالاسىندا جارىق كورگەن كىتابىنداعى سۋرەتى.

kerey.kz

ابايدىڭ توتە جازۋمەن 1922 جىلى تاشكەنت قالاسىندا جارىق كورگەن كىتابىنداعى سۋرەتى.(ەردەن نۇراحمەتتىڭ پاراقشاسىنان)
قازاق-جوڭعار ءدىن ءۇشىن سوعىسپاعان!

kerey.kz

قازاق-جوڭعار ءدىن ءۇشىن سوعىسقان دەگەندەر مىنا دەرەككە سۇيەنسە كەرەك: 1691 جىلى 6 اقپاندا يركۋتسك قالاسىندا جوڭعار حانى گالدان بوشوگتۋ (موڭعول. گالدان بوشيگت; قالم. گالدان-بوشيگت; 1644 – 1697) ەلشىلەرىنىڭ قازاق حاندىعى تۋرالى اڭگىمەسى. «…شابارماندار: «وسىدان ون جىلداي بۇرىن ولار، قالماق بۋشۋحتۋ حانى مەن كازاك ورداسى، ءدىنى ءارتۇرلى بولعان. بۋشۋحتۋ حان قالماقتارمەن جانە باسقا دا وردا مۇشەلەرىمەن بىرگە دالاي-لاماعا سەنەدى، ال كازاك ورداسى اسىرەسە مۇحامەتكە قىرىمدىق جولمەن سەنەدى، بۇسۋرماندىق جولمەن سۇندەتتەلەدى. ال بۋشۋحتۋ حان كازاك ورداسىنا ونىمەن، قالماق بۋشۋحتۋ حانىمەن جانە وردانىڭ باسقالارىمەن ءبىر دالاي لاماعا بىرىگىپ بۋدداعا سەنسىن دەپ جىبەردى. سوندىقتان دا ولارمەن جانجال تۋىندادى، ويتكەنى ولار قالماق جولىمەن دالاي-لاماعا سەنگىسى كەلمەدى، وسىنىڭ سالدارىنان ۇلكەن شايقاستار بولىپ، بۋشۋحتۋ حان ولاردىڭ كوپتەگەن
ۋراڭحاي تاڭبالارى

kerey.kz

بۇل قولجازبا پولياك تەكتى ورىس زەرتتەۋشىسى گ.ە. گرۋمم-گرجيمايلونىڭ 1903 جىلى تۋۆا مەن باتىس موڭعولياعا جاساعان ەكسپەديتسياسى بارىسىندا جازعان كۇندەلىگىنەن الىندى. جازبادا ۋراڭحاي تاڭبالارى بەرىلگەن. ولاردىڭ قايدان الىنعانى جانە اتاۋلارى جازىلعان. جوشى ۇلىسى تاڭبالارىمەن ۇقساستىق بايقالادى قاجىمۇرات تولەگەنۇلى