اقش پرەزيدەنتى دجو بايدەن اق ۇيدەگى قىزمەت مەرزىمى اياقتالار الدىنداعى سوڭعى سوزىندە سىرتقى ساياسات جايىنا توقتالىپ، رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيندى مىسقىلدادى.

“پۋتين ۋكرايناعا باسىپ كىرگەندە كيەۆتى بىرنەشە كۇندە الامىن دەپ ويلادى. ال ءىس جۇزىندە سوعىس باستالعاننان كەيىن كيەۆتىڭ ورتالىعىندا ول ەمەس، مەن تۇردىم. ول جەردە پۋتين بولعان جوق”، – دەدى اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتىندە سويلەگەن دجو بايدەن.

مەن امەريكالىق اسكەردىڭ باقىلاۋىنان تىس جەردەگى سوعىس ايماعىنا ساپارمەن بارعان جالعىز جوعارعى باس قولباسشىمىن”، – دەپ سوزىنە قوستى اقش پرەزيدەنتى.

بايدەن سوزىندە ۋكرايناعا كوبىرەك نازار بۇردى. ايتۋىنشا، ول رەسەيلىك باسقىنشىلىقتان قورعانعان ۋكرايناعا حالىقارالىق قولداۋ ۇيىمداستىرۋدى جانە يادرولىق جانجالعا جول بەرمەۋدى وزىنە ماقسات ەتىپ قويعان.

ء“بىز ەكى مىندەتتى دە ورىندادىق، – دەدى بايدەن. – ءبىز بولاشاق اكىمشىلىك ۋكراين حالقىنىڭ جارقىن كەلەشەگىن قورعاي الاتىنداي ىرگەتاس قالاپ كەتتىك”.

رەسەيدىڭ ۋكرايناعا باسىپ كىرگەنى بايدەننىڭ ناتو-نى كۇشەيتەمىن دەگەن جوسپارىنا سەپتىگىن تيگىزدى. وداققا مۇشە ەلدەر كيەۆكە كومەكتەسۋ ىسىندە اقش-پەن بىرگە جۇمىلىپ، ۋكرايناعا جۇزدەگەن ميلليارد دوللار كولەمىندە اسكەري جانە قارجىلاي كومەك بەردى. شۆەتسيا مەن فينليانديا ناتو مۇشەسى اتاندى. سوعىسقا دەيىن بۇل ەكى ەل بەيتاراپ بولىپ كەلگەن.

بايدەننىڭ تۇسىندا اقش-تىڭ قارسىلاستارى رەسەي، قىتاي، سولتۇستىك كورەيا جانە يران جاقىنداسا ءتۇسىپ، باتىس ەلدەرىنە تونگەن قاۋىپتى ۇلعايتتى. پەكين، تەگەران جانە پحەنيان رەسەيگە اسكەري جانە تەحنولوگيالىق تۇرعىدا جاردەم بەرسە، ماسكەۋ قارىمتا رەتىندە ەنەرگەتيكا رەسۋرستارىن، اسكەري جابدىقتارىن جولدادى. بايدەن بۇل ارىپتەستىككە اتالعان ەلدەردىڭ مىقتىلىعى ەمەس، السىزدىگى يتەرمەلەدى دەپ مالىمدەدى.

بايدەن ءوز اكىمشىلىگى تۇسىندا اقش اسكەري يندۋسترياسىن جانداندىرعانىن ايتتى. ونىڭ سوزىنشە، ءتورت جىلدا وسى سالاعا 1,3 ترلن دوللار ينۆەستيتسيا جاسالعان.

بايدەننىڭ ايتۋىنشا، وسى مەرزىمدە اقش ەكونوميكاسىنىڭ قۋاتى ارتىپ، ونىڭ قارسىلاستارى السىرەگەن.

“مەنىڭ اكىمشىلىگىم كەلەسى اكىمشىلىككە مىقتى قول قالدىرىپ بارادى” دەدى بايدەن. “اقش قايتادان العا شىقتى”.

ول 20 قاڭتاردا يناۋگۋراتسياسى وتەتىن دونالد ترامپتى اقش-تىڭ جاساندى ينتەللەكت سالاسىندا ليدەر بولىپ قالۋىن قامتاماسىز ەتۋگە شاقىردى. بايدەننىڭ سوزىنشە، بۇل جاڭا تەحنولوگيا ەكونوميكانى، ۇكىمەتتىڭ جۇمىسىن جانە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى ءبىرجولا وزگەرتەتىن الەۋەتكە يە.

بايدەن سونداي-اق كليماتتىڭ وزگەرۋى ادامزاتقا قاۋىپ توندىرەتىنىن ايتىپ، ترامپتى تازا ەنەرگياعا كوشۋ ماسەلەسىنە سالماقپەن قاراۋعا شاقىردى. ونىڭ سوزىنشە، قىتاي تازا ەنەرگيا يندۋسترياسىندا جەتەكشى بولۋعا ارەكەتتەنىپ جاتىر، وسىلاي جالعاسا بەرسە، اقش پەكينگە تاۋەلدى بولىپ قالماق.

“اقش بۇل باسەكەگە دە جەڭۋى كەرەك” دەدى ول.

دجو بايدەننىڭ سوزىنەن كەيىن بىرنەشە ساعاتتان سوڭ بىلتىر قاراشادا وتكەن پرەزيدەنت سايلاۋىندا جەڭىسكە جەتكەن دونالد ترامپ تەلەسۇحباتتا اق ۇيدەن كەتىپ جاتقان اكىمشىلىككە وزگەشە باعا بەردى. “بۇل سوراقى ءتورت جىل بولدى”، – دەدى ترامپ.

ازات ەۋروپا / ازاتتىق راديوسى