تۇركيادا اسكەريلەر “بيلىكتى يەلەنگەندەرىن” مالىمدەدى
تۇركيا پرەمەر-ءمينيسترى بينالي يىلدىرىم اسكەري كۇشتەردىڭ ءبىر بولىگى مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساماق بولعانىن حابارلادى. ال اسكەريلەر ەلدى باقىلاۋلارىنا العانىن ايتادى.
تۇركيادا اسكەريلەر ەل باسشىلارىن ۇستاپ، بيلىكتى قولدارىنا العانىن ايتىپ مالىمدەمە جاسادى. تۇرىك تەلەارناسى تاراتقان مالىمدەمەدە اسكەريلەر “بيلىكتى باسىپ العاندارىن، ەلدى “بەيبىتشىلىك كەڭەسى” باسقاراتىن حابارلادى.
The Guardian باسىلىمى “تۇرىك اسكەريلەرىنىڭ مالىمدەمەسىن” تاراتتى. وندا: “تۇرىك قارۋلى كۇشتەرى بۇزىلعان كونستيتۋتسيالىق ءتارتىپتى قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن، ادام قۇقىعى مەن بوستاندىعىن، زاڭ بيلىگى مەن جالپى قاۋىپسىزدىكتى ساقتاۋ ءۇشىن ەل بيلىگىن تولىقتاي قولىنا الدى. بارلىق حالىقارالىق كەلىسىمدەر كۇشىندە قالا بەرەدى. بارشا مەملەكەتتەرمەن وڭ قارىم-قاتىناس ساقتالىپ قالارىنا ءۇمىتتىمىز” دەپ جازىلعان.
اnadolu مەملەكەتتىك اگەنتتىگى باس شتاب باسشىسى حۋلۋسي اكاردىڭ كەپىلگە الىنعانىن حابارلادى. ارميا وكىلدەرى مەملەكەتتىك تەلەارنادان سويلەيدى دەگەن مالىمەت تە تارادى.
ال تۇركيا پرەمەر-ءمينيسترى بينالي يىلدىرىم ءتارتىپ ورناتىلاتىنىن، وقيعاعا كىنالىلەر “زور جازاعا دۋشار بولاتىنىن” ايتتى. ونىڭ سوزىنشە، “اسكەريلەردىڭ ارەكەتى – دەموكراتيا مەن حالىق ەركىنە قارسى ءىس”.
ەل پرەزيدەنتى رەدجەپ ەردوعان ۇيالى تەلەفون ارقىلى مالىمدەمە جاساپ، ونى جۋرناليستەر تىكەلەي تاراتتى.
ەردوعان اسكەريلەردى قىلمىسكەرلەر دەپ اتاپ، “ولاردىڭ ءبارىن جازالاۋ كەرەگىن” ايتتى. پرەزيدەنتتىڭ سوزىنشە، توڭكەرىستى بيلىككە يە بولعىسى كەلگەن “پاراللەل قۇرىلىمدار” جاساعان. “بۇلىكشى اسكەريلەر مىندەتتى تۇردە ۇستالاتىنىن” ايتقان ەردوعان حالىقتى كوشەگە شىعىپ، “دەموكراتيانى قۇتقارۋعا” شاقىردى. ەردوعاننىڭ ءدال قازىر ناقتى قايدا ەكەنى انىق ەمەس. الەۋمەتتىك جەلىلەردە ونىڭ “شەتەلگە كەتىپ قالعانى” جايلى راستالماعان اقپاراتتار جازىلىپ جاتىر.
Hurriyet گازەتى دەرەگىنشە، ەكى وپپوزيتسيالىق پارتيا توڭكەرىستى قولدامايتىندارىن مالىمدەگەن.
ستامبۋلدا قاۋىپسىزدىك كۇشتەرى بوسفور بۇعازىنداعى قالانىڭ ازيالىق جانە ەۋروپالىق بولىگىن جالعاپ تۇرعان ەكى كوپىردى جاۋىپ تاستاعان. اتاتۇرىك اۋەجايى ماڭىندا تانكتەر تۇرعانىن تەلەارنالار كورسەتىپ جاتىر. ول ماڭدا اتىس داۋىسى ەستىلگەن. كەيبىر اۋە رەيستەرى ونداعى اۋەجايعا قونباي قايتىپ جاتىر.
انكاراعا دا اسكەر مەن تەحنيكا كىرە باستاعان. Reuters دەرەگىنشە، انكارا اسپانىندا اسكەري ۇشاقتار مەن تىكۇشاقتار ۇشىپ ءجۇر. ەل استاناسىندا “اتىس بولىپ جاتقانىن” جەرگىلىكتى باق حابارلادى. كەي دەرەككە قاراعاندا، قالا ماڭىندا تانك جينالىپ تۇر. پارلامەنت ماڭىندا تانكتەن وق اتىلعان. اسكەري تىكۇشاق انكاراداعى ۇلتتىق بارلاۋ قىزمەتى عيماراتىن ماڭىن اتقىلاعانى دا حابارلاندى.
بۇگىن انكاراداعى رەزيدەنتسياسىنا ورالعان تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ ەردوعان «اسكەريلەر بۇلىگى باسىپ تاستالعانىن» مالىمدەپ، ونى ۇيىمداستىرعاندار «قاتاڭ جازالانادى» دەپ، بۇعان دەيىن ايتقان ءسوزىن قايتالاعان.
تۇركيا پرەمەر-ءمينيسترى بينالي يىلدىريم «بۇلىكتى ۇيىمداستىرعان» گەنەرال قازا بولعانى جانە 800-گە جۋىق ادام تۇتقىندالعانى تۋرالى مالىمدەگەن. تۇركيا مەملەكەتتىك اقپارات اگەنتتىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، ەلدىڭ ىشكى ىستەر ءمينيسترى ەفقان الا بەس گەنەرال مەن 29 پولكوۆنيكتى ارميا قاتارىنان بوساتۋعا بۇيرىق بەرگەن.
تۇركيادا وزدەرىن زايىرلى جانە دەموكراتيالىق مەملەكەتتىڭ كەپىلىمىز دەپ سانايتىن اسكەريلەر بۇعان دەيىن الدەنەشە رەت (1960, 1971, 1980 جانە 1997 جىلدارى) مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساپ، بيلىكتى اۋىستىرعان.
تۇركيادا سوڭعى رەت بيلىككە قارسى ءىرى شارا 2013 جىلى ستامبۋلداعى تاكسيم الاڭىندا بولعان. ول كەزدە شەرۋشىلەر پوليتسيامەن بىرنەشە اي بويى تىرەسىپ، ەردوعاننىڭ قىزمەتىنەن كەتۋىن دە تالاپ ەتكەن.
اقش “تۇركياداعى بارلىق ساياسي پارتيالار ەلدىڭ سايلانعان ۇكىمەتىن قولداپ، ۇستامدىلىق تانىتىپ، زورلىق-زومبىلىق پەن قانتوگىستەن تارتىنۋى كەرەك” دەپ مالىمدەدى.
رەسەي تارابى “كەز كەلگەن قانتوگىستى قاقتىعىستان باس تارتىپ، بار ماسەلەنى كونستيتۋتسيالىق تۇرعىدا شەشۋ كەرەك” دەگەن پىكىردە.
قازاقستاننىڭ تۇركياداعى ەلشىلىگى كۇشەيتىلگەن تارتىپتە جۇمىس ىستەپ جاتقانىن حابارلادى. “ستامبۋل مەن انكاراداعى كونسۋلدىقتار ىستەپ تۇر. ءوز دەرەككوزدەرىمىز ارقىلى سوڭعى جاعدايلاردى انىقتاپ جاتىرمىز. قازاقستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى كەيىنىرەك رەسمي مالىمدەمە جاسايدى. قازاقستان بيلىگى مەن پرەزيدەنتى تۇركياداعى جاعدايدان حاباردار” دەپ مالىمدەدى ديپلوماتيالىق مەكەمە قىزمەتكەرى.
قازاقستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى تۇركيا اۋماعىندا جۇرگەن قازاقستان ازاماتتارىن سابىرلىق پەن ساقتىق ساقتاۋعا شاقىردى.
“جاعداي انىقتالعانعا دەيىن ادام كوپ شوعىرلاناتىن ورىنداردان اۋلاق ءجۇرىپ، اسا قاجەتتىلىك تۋىنداماعان جاعدايلاردا كوشەگە شىقپاعان جانە مۇمكىندىگىنشە تەز ارادا تۋىستارى مەن جاقىندارىنا حابارلاسقان ابزال” دەلىنگەن ءسىم ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ تۇركياداعى جاعدايعا قاتىستى تاراتقان تۇسىنىكتەمەسىندە.
سونىمەن بىرگە قازاقستان ءسىم قوسىمشا سۇراقتار تۋىنداعان جاعدايدا تۇركياداعى ديپلوماتيالىق جانە كونسۋلدىق مەكەمەلەرىندە اشىلعان «جەدەل تەلەفون جەلىسىنە» بايلانىسۋعا بولاتىنىن حابارلاعان.
انكاراداعى قازاقستان ەلشىلىگى: +90-533-600-6092
ستامبۋلداعى قازاقستان باس كونسۋلدىعى: +90-542-471-2211
انتالياداعى قازاقستان كونسۋلدىعى: +90-535-418-3532.
ازات ەۋروپا / ازاتتىق راديوسى
پىكىر قالدىرۋ