فوتو: NUR.KZ
«تۇرىپ جاتقان مەكەنجايعا تىركەلۋ بۇرىننان بار تالاپ. قازاقستاندا ازاماتتاردى تىركەۋ ينستيتۋتى 1993 جىلدان باستاپ جۇمىس ىستەيدى. ول ازاماتاردىڭ ەركىن ءجۇرىپ-تۇرۋ قۇقىعىن شەكتەمەيدى. بىراق ازامات جاڭا مەكەنجاي بويىنشا تۇرىپ جاتسا، ەندى ول تۋرالى اقپارات بەرۋگە مىندەتتى»، – دەدى ول.
ەرلان تۇرعىمباەۆ زاڭعا مۇنداي وزگەرىس نەلىكتەن ەنگىزىلگەندىگىن ءتۇسىندىردى. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل ەلدەگى ىشكى كوشى-قوندى باقىلاۋعا، قالالاردا نەمەسە باسقا ەلدى مەكەندەردە ناقتى قانشا ازاماتتىڭ تۇرىپ جاتقاندىعىن ءبىلۋ ءۇشىن قاجەت. وسى دەرەكتەردىڭ نەگىزىندە الداعى ۋاقىتتا جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋ، مەكتەپ جانە اۋرۋحانا قۇرىلىسىن جۇرگىزۋ، ينجەنەرلىك-تەحنيكالىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ سىندى الەۋمەتتىك ماڭىزدى ماسەلەلەر شەشىمىن تابادى.
زاڭعا ەنگىزىلگەن وزگەرىس نەگىزىندە تۇراقتى تىركەۋمەن قاتار «ۋاقىتشا تىركەۋگە تۇرۋ» تۇسىنىگى ەنگىزىلىپ وتىر. ۋاقىتشا تىركەۋگە تۇرۋ ءۇشىن تۇراقتى تىركەۋدەن شىعۋدىڭ قاجەتى جوق. ياعني ءسىزدىڭ تۇراقتى تۇرىپ جاتقان تىركەۋىڭىز ساقتالادى. ال ۋاقىتشا تىركەۋ بەلگىلى ءبىر مەرزىمگە عانا راسىمدەلەدى. ول ازاماتتىڭ كەلگەن جەرىندە قانشا كۇن تۇراتىنىنا بايلانىستى. ۋاقىت وتكەننەن كەيىن ول (ۋاقىتشا تىركەۋ) اۆتوماتتى تۇردە زاڭدى كۇشىن جويادى. ۋاقىتشا تىركەۋدەن شىعۋ ءۇشىن ازامات حقكو-عا بارۋعا مىندەتتى ەمەس.
«پاتەر يەلەرى جالداعان ازاماتتارعا تىركەلۋگە رۇقسات بەرمەيدى. سالدارىنان پاتەردى جالعا الۋشىلار تۇرىپ جاتقان مەكەنجاي بويىنشا تىركەلگىسى كەلسە دە تىركەلە المايدى. وسىلايشا، ولار مەملەكەتتىك، مەديتسينالىق جانە الەۋمەتتىك قىزمەت تۇرلەرىنەن قاعىلادى. سوندىقتان ازاماتتار زاڭدى بۇزباۋ ءۇشىن جالعان مەكەنجاي بويىنشا تىركەلىپ ءجۇر. بىراق وندا ولار تۇرمايدى. وسىنداي مەكەنجايدا ونداعان، ءتىپتى جۇزدەگەن ازامات بار. بىراق بۇل ازاماتتاردىڭ قايدا جۇرگەندىگىن ەشكىم بىلمەيدى»، – دەيدى ۆيتسە-مينيستر.
سوندىقتان الداعى ۋاقىتتا مۇنداي ولقىلىقتار بولماۋ ءۇشىن پاتەردى جالعا بەرۋشىلەر وندا تۇرىپ جاتقان ازاماتتاردى تىركەۋگە مىندەتتى. ال پاتەردە تۇرىپ جاتقان قوناقتار مەن تۋىستارعا ۋاقىتشا تىركەۋ قاجەت ەمەس.
«ازامات بەلگىلى اۋماقتا 1 ايدان اسا ۋاقىت تۇرسا، ول ۋاقىتشا مەكەنجايدا تىركەلۋگە مىندەتتى. بىراق «تۇرعىن ءۇي قاتىناستارى» زاڭى بويىنشا پاتەردە ۋاقىتشا تۇرعاندار، ياعني پاتەر يەسى ۋاقىتشا اقىسىز تۇرۋعا كەلىسىمىن بەرگەن ازاماتتارعا ۋاقىتشا تىركەلۋ مىندەتتى ەمەس. ونداي ساناتتاعى ازاماتتارعا تۋىسقاندار مەن قوناقتار جاتادى»، – دەپ تۇيىندەدى ءسوزىن ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى.
دەرەككوز: BAQ.KZ
پىكىر قالدىرۋ