ماڭىزدى ساياسي مەرەكە ەدى
مارات توكاشباەۆ
ەرتەڭ 25-قازان – رەسپۋبليكا كۇنى مەرەكەسى. 1990 جىلى 25-قازاندا قازاق سسر جوعارعى كەڭەسىنىڭ قاۋلىسىمەن قازاق حالقى ءۇشىن اسا ماڭىزدى ساياسي قۇجات – «قازاق سسر-ءىنىڭ مەملەكەتتىك ەگەمەندىگى تۋرالى دەكلاراتسيا» قابىلدانعان بولاتىن. بۇل تاريحي قۇجاتتا مەملەكەتتىك ەگەمەندىگىمىز جاريالانىپ، ەلدىڭ ساياسي-قۇقىقتىق تاۋەلسىزدىگىنىڭ باعدارلاماسى باياندالعان.
ءدال وسى قۇجاتتا، ەڭ جوعارعى اكىمشىلىك-اتقارۋشىلىق بيلىك، رەسپۋبليكا باسشىسى پرەزيدەنت بولاتىنى ايتىلدى. ەگەر وسى ەگەمەندىك تۋرالى دەكلاراتسيا بولماسا، 1991 جىلعى 16- جەلتوقساندا قابىلدانعان «قازاق سسر-ءىنىڭ مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگى تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭنىڭ دا، 1991 جىلى 1-جەلتوقسانداعى پرەزيدەنتتىك رەفەرەندۋمنىڭ دا بولۋ-بولماۋى ەكىتالاي ەدى.
اتالعان دەكلاراتسيادا قازاقستان قازاق حالقىنىڭ مەملەكەتتىلىگى ەكەندىگى، ونىڭ حالىقارالىق قاتىناستاردىڭ دەربەس سۋبەكتىسى بولاتىنى، جەر، سۋ، اۋە كەڭىستىگى ەرەكشە مەنشىكتە تانىلاتىنى ايتىلعان. وكىنىشكە قاراي قازىر قازاقستان مەملەكەتقۇراۋشى قازاق حالقىنىڭ مەملەكەتتىلىگى ەكەندىگى ايتىلمايدى. ول از بولعانداي رەسپۋبليكا كۇنى مەرەكەسىنەن ايىرىلىپ قالدىق.
1992 جىلدان بەرى ۇزبەي تويلانىپ كەلە جاتقان مەرەكە 17 جىلدان كەيىن، 2010 جىلى توقتاتىلىپ تاستالدى. بۇل ماعان ەرجەتكەن بالاسى وزىنە ءومىر بەرگەن اكەسىن «كارتايدىڭ» دەپ، قوقىسقا لاقتىرىپ تاستاعانداي اسەر بەرەدى. رەسپۋبليكا كۇنى مەرەكەسىن توقتاتۋدىڭ سىلتاۋى: «بىزدە 16-جەلتوقساندا اتالىپ وتىلەتىن تاۋەلسىزدىك مەرەكەسى بار عوي». «جارايدى!» دەدىك.
بىراق ارادا ەكى-ءۇش جىل وتپەي جاتىپ پارلامەنت رەسپۋبليكا كۇنىنەن كەيىن، تاۋەلسىزدىك مەرەكەسىنىڭ الدىندا، 1-جەلتوقساندا اتالىپ وتىلەتىن تۇڭعىش پرەزيدەنت مەرەكەسىن اياق استىنان «جارق» ەتكىزدى. سوندا رەسپۋبليكا كۇنى سياقتى مەملەكەتتىك مەرەكەنى تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنىنە اۋىستىرۋ ارقىلى نە ۇتتىق؟
دەپۋتاتتار مەملەكەتتىك مۇددەدەن گورى وزدەرىنىڭ جاعىمپازدىق مۇددەسىن جوعارى قويۋى ارقىلى ەلباسىنىڭ دا حالىقارالىق يميدجىنە نۇقسان كەلتىردى عوي.
ءداۋىت پايعامباردىڭ ساقيناسىندا جازىلعانداي ء“بارى دە وتەر”. بىراق كۇندەردىڭ كۇنىندە قازاق حالقى رەسپۋبليكا كۇنى مەرەكەسىمەن قايتا قاۋىشاتىنىنا مەنىڭ ەش كۇمانىم جوق! رەسپۋبليكا كۇنىمەن، دوستار!!!
پىكىر قالدىرۋ