МАҢЫЗДЫ САЯСИ МЕРЕКЕ ЕДІ

| Oct 24, 2017

Марат Токашбаев

Ертең 25-қазан – Республика күні мерекесі. 1990 жылы 25-қазанда Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесінің қаулысымен қазақ халқы үшін аса маңызды саяси құжат – «Қазақ ССР-інің мемлекеттік егемендігі туралы Декларация» қабылданған болатын. Бұл тарихи құжатта мемлекеттік егемендігіміз жарияланып, елдің саяси-құқықтық тәуелсіздігінің бағдарламасы баяндалған.

Дәл осы құжатта, ең жоғарғы әкімшілік-атқарушылық билік, республика басшысы Президент болатыны айтылды. Егер осы Егемендік туралы Декларация болмаса, 1991 жылғы 16- желтоқсанда қабылданған «Қазақ ССР-інің мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» конституциялық заңның да, 1991 жылы 1-желтоқсандағы президенттік референдумның да болу-болмауы екіталай еді.

Аталған Декларацияда Қазақстан қазақ халқының мемлекеттілігі екендігі, оның халықаралық қатынастардың дербес субьектісі болатыны, жер, су, әуе кеңістігі ерекше меншікте танылатыны айтылған. Өкінішке қарай қазір Қазақстан мемлекетқұраушы қазақ халқының мемлекеттілігі екендігі айтылмайды. Ол аз болғандай Республика күні мерекесінен айырылып қалдық.

1992 жылдан бері үзбей тойланып келе жатқан мереке 17 жылдан кейін, 2010 жылы тоқтатылып тасталды. Бұл маған ержеткен баласы өзіне өмір берген әкесін «кәртайдың» деп, қоқысқа лақтырып тастағандай әсер береді. Республика күні мерекесін тоқтатудың сылтауы: «Бізде 16-желтоқсанда аталып өтілетін Тәуелсіздік мерекесі бар ғой». «Жарайды!» дедік.

Бірақ арада екі-үш жыл өтпей жатып Парламент Республика күнінен кейін, Тәуелсіздік мерекесінің алдында, 1-желтоқсанда аталып өтілетін Тұңғыш Президент мерекесін аяқ астынан «жарқ» еткізді. Сонда Республика күні сияқты мемлекеттік мерекені Тұңғыш Президент күніне ауыстыру арқылы не ұттық?
Депутаттар мемлекеттік мүддеден гөрі өздерінің жағымпаздық мүддесін жоғары қоюы арқылы Елбасының да халықаралық имиджіне нұқсан келтірді ғой.

Дәуіт пайғамбардың сақинасында жазылғандай “Бәрі де өтер”. Бірақ күндердің күнінде қазақ халқы Республика күні мерекесімен қайта қауышатынына менің еш күмәнім жоқ! Республика күнімен, достар!!!

Тұрсын Жұманбай «Үйсінбай кітабы»

kerey.kz

Бұл Дағандел, Бақанас өлкесінен шыққан би Үйсінбай Жанұзақұлы хақында құрастырылып жазылған кітап. Тың толықтырылған еңбекте болыс Әлдеке Күсенұлы, Дағанделі болысының басшылары мен билерімен қатар Әбдірахман Әлімханұлы Жүнісов сынды айтулы тұлғалар жайлы әңгіме қозғалған. Олардың ел алдындағы еңбектері, билік, кесім – шешімдері, халық аузында қалған қанатты сөздері мен өмір жолдары, ата – тек шежіресі қамтылған. Сонымен қатар мұрағат деректеріндегі мәліметтер келтірілген. Кітапқа есімі енген ерлердің заманы, үзеңгілес серіктері туралы жазылған кей мақалалар, жыр –дастандар, үзінділер енген. Кітап қалың оқырман қауымға арналған. Тұрсын Жұманбай «Үйсінбай кітабы», - Жебе баспасы, Шымкент қаласы.134 бет толық нұсқасын төмендегі сілтеме арқылы оқи аласыз. Үйсінбай кітап kerey.kz
Зеленскийдің “жалғыз сенері әрі оң қолы”. Андрей Ермак кім?

kerey.kz

Рэй ФЕРЛОНГ Андрей Ермак (сол жақта) пен Украина президенті Владимир Зеленский (оң жақта). 2019 жыл. Андрей Ермак ұшақтан түсе сала өзінің бастығын құшақтады. 2019 жылы қыркүйекте президент Зеленскиймен жылы жүздесу жаңадан басталып келе жатқан саяси серіктестіктің басы еді. Бұл – Ермактың Ресей түрмесінде отырған 35 украиналықты Мәскеуден алып келген сәті. Ал 2020 жылы Ермак Зеленский әкімшілігінің басшысы болды. Бірақ Украинадағы жемқорлық шуынан кейін оның қызметіне жұрттың назары ауды. Себебі Ермак Украина энергетикалық инфрақұрылымына бөлінген қаржы жымқырылған коррупция схемасында негізгі рөлде болған деген ақпарат тараған. Бірақ тергеушілер бұл жайттың жай-жапсарын толық ашқан жоқ. Ермактың өзі Азаттықтың Украина қызметінің ресми сауалдарына жауап берген жоқ. Сонымен Зеленскийдің кеңсесін басқарып отырған Ермак кім? ТЕЛЕВИДЕНИЕДЕН
ТАРИХ ҒЫЛЫМЫ ҚАЗІР ЭЗОТЕРИКАЛЫҚ ТОПТАРДЫҢ МЕНШІГІНДЕ

kerey.kz

Шығыстанушы-тарихшы Өмір Тұяқбайдың бұрында да «Қазаққа қандай тарих керек? Тәуелсіздік кезеңінде жасалған тарихи мистификациялар хроникасы» деп аталатын мақаласын (22.05. 2025. Zhasalash.kz) оқып ем. Риза болғам. Жақында Ө. Тұяқбайдың «Қазақстанда тарихи бұрмалаулар мен мифтерге тосқауыл қоюдың жолдары» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) атты тағы бір мақаласымен және таныстық. Өте өзекті мәселені көтеріпті. Тарихта орын алып жүрген жағымсыз жайттар турасында ой толғапты. Журналистерді, блогерлерді айыптапты. Тарихтан арнайы кәсіби дайындығы жоқ, бәрін бүлдіріп болды деп. Келеңсіздікті тоқтатудың нақты жолдарын ұсыныпты. Бұған да көңіліміз бек толды. Әйтсе де тарихты бұрмалауға, өз өтіріктерін насихаттауға тек журналистер мен блогерлер ғана емес, «арнайы кәсіби дайындығы бар» «тарихшылардың» да «зор үлес» қосып жатқанын баяндап, айтылған пікірді одан әрі өрбітіп, жалғастырайық.
Тоқаев Нью-Йоркте Зеленскиймен кездесті

kerey.kz

Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Нью-Йоркте Украина президенті Владимир Зеленскиймен кездесті. 22 қыркүйек 2025 жыл. Тоқаев пен Зеленский. Сурет: Ақорда 21 қыркүйек күні Қазақстан президенті БҰҰ Бас ассамблеясына барған сапарында Нью-Йоркте Украина президенті Владимир Зеленскиймен кездесті. Ақорда баспасөз қызметінің хабарлауынша, президенттер екіжақты экономикалық және гуманитарлық ынтымақтастық мәселелерін талқылаған. Сондай-ақ, Зеленский “Украинадағы жағдайға байланысты көзқарасын” білдірген, ал Қазақстан басшысы “қақтығысты тоқтату мақсатында дипломатиялық жұмыстарды жалғастыру қажет” деген. Зеленский осы кездесу туралы мәлімдемесінде Украина, АҚШ, Еуропа және өзге елдердің соғысты тоқтату жөніндегі талпынысын талқылағанын айтты. Оның сөзінше, қос басшы сондай-ақ екіжақты сауда-экономикалық әріптестікті, қазақстандық компаниялардың Украинаны қалпына келтіру ісіне қатысуға деген қызығушылығын сөз еткен. 2022 жылғы ақпанда Украинаға басып кірген Ресей Қазақстанның ең
Украина “өрмегі” заманауи соғысты қалай өзгертті? Әскери сарапшылар пікірі

kerey.kz

Украина “өрмегі” заманауи соғысты қалай өзгертті? Әскери сарапшылар пікірі Амос ЧЭПЛ Ресейлік “Белая” әуе базасын шабуылдаған украин дронынан түсірілген видеодан скриншот. Фото:Source in the Ukrainian Security 1 маусым күні жарияланған видеода бомбасы бар квадрокоптерлер жүк көлігінен ұшып жатқаны көрінеді, арғы жағында өрт болып жатыр. Сол күні Украина қауіпсіздік қызметі Ресей аэродромдарына соққы жасағанын, нәтижесінде Кремльдің стратегиялық бомбалаушы ұшақтары жойылғанын мәлімдеді. Әскери тактика бөлмелерінде бұл видеоларды мұқият зерделеп жатқаны анық. “Бұл шабуылды бүкіл әлем әскери қызметкерлері дабыл деп қабылдауы қажет” деді Жаңа америкалық қауіпсіздік орталығының Қорғаныс бағдарламасы директоры Стейси Петтиджон (ханым) Азаттық радиосына. “[1 маусымдағы шабуыл] көптеген қыры бойынша Украинаның ұзаққа ұшатын дрондар шабуылынан тиімді бола шықты. Өйткені шағын дрондар шашырап кетіп, әртүрлі нысандарды көздей алады