جۇگىرتپەلەر
 |  |  |  |  | 

كوز قاراس تاريح قازاق حاندىعىنا 550 جىل قازاق شەجىرەسى

قازاق-جوڭعار ءدىن ءۇشىن سوعىسپاعان!

<span>kerey.kz</span>kerey.kz
 |  Mar 18, 2025
484826264_2414484195585776_3310505901889451185_n
قازاق-جوڭعار ءدىن ءۇشىن سوعىسقان دەگەندەر مىنا دەرەككە سۇيەنسە كەرەك:
1691 جىلى 6 اقپاندا يركۋتسك قالاسىندا جوڭعار حانى گالدان بوشوگتۋ (موڭعول. گالدان بوشيگت; قالم. گالدان-بوشيگت; 1644 – 1697) ەلشىلەرىنىڭ قازاق حاندىعى تۋرالى اڭگىمەسى.
«…شابارماندار: «وسىدان ون جىلداي بۇرىن ولار، قالماق بۋشۋحتۋ حانى مەن كازاك ورداسى، ءدىنى ءارتۇرلى بولعان. بۋشۋحتۋ حان قالماقتارمەن جانە باسقا دا وردا مۇشەلەرىمەن بىرگە دالاي-لاماعا سەنەدى، ال كازاك ورداسى اسىرەسە مۇحامەتكە قىرىمدىق جولمەن سەنەدى، بۇسۋرماندىق جولمەن سۇندەتتەلەدى. ال بۋشۋحتۋ حان كازاك ورداسىنا ونىمەن، قالماق بۋشۋحتۋ حانىمەن جانە وردانىڭ باسقالارىمەن ءبىر دالاي لاماعا بىرىگىپ بۋدداعا سەنسىن دەپ جىبەردى. سوندىقتان دا ولارمەن جانجال تۋىندادى، ويتكەنى ولار قالماق جولىمەن دالاي-لاماعا سەنگىسى كەلمەدى، وسىنىڭ سالدارىنان ۇلكەن شايقاستار بولىپ، بۋشۋحتۋ حان ولاردىڭ كوپتەگەن قالالارىن قيراتتى. ال سول شايقاستاردا كازاك وردالارىنىڭ تاۋكە حاننىڭ سولتون دەگەن بالاسىن تۇتقىنعا الادى. سولتوندى الىپ، دالاي لاماعا جىبەردى. سول دە سولتون كۇنى بۇگىنگە دەيىن دالاي لامامەن بىرگە جانە ول ءوز قالاۋى بويىنشا ءومىر ءسۇرىپ، لايىقتى قۇرمەتكە يە.».
ەگەر جوڭعارلار ءدىن ءۇشىن سوعىسسا نە ءۇشىن وزدەرىنە باعىنعان ۇيعىر مۇسىلماندارىن بۋدداعا سەنۋگە شاقىرمايدى دەپ سۇراق قويۋعا بولار ەدى! دەمەك باستىسى ءدىن ەمەس جەر ءۇشىن سوعىس بولعان!

Related Articles

  • جۇمابەك تاشەنەۆتىڭ تۋعانىنا 110 جىل

    جۇمابەك تاشەنەۆتىڭ تۋعانىنا 110 جىل

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    بۇگىن جۇمابەك تاشەنەۆتىڭ تۋعانىنا 110 جىل تولىپ وتىر. قۇجاتتاردى وقىساق، حرۋششەۆ قىرىمدى ۋكرايناعا بەرگەن سوڭ رەسپۋبليكالاردىڭ ايماقتارىن باسقاشا بولمەك بولعان ەكەن. قازاقستاندا تسەليننىي كراي قۇرىپ، ەلدىڭ وڭتۇستىك بولىگىن كورشى ەلدەرگە بەرۋگە ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسى بولعان. بۇل ماسەلەنىڭ ءتىپتى قاراستىرىلۋىنا قارسى شىققان. كەيىن وسى ۇستانىمى ءۇشىن قىزمەتى تومەندەتىلدى. مينيسترلەر كابينەتىنىڭ توراعاسى قىزمەتىندە ب.مومىشۇلى، ر.قوشقارباەۆتى ۇلى وتان سوعىسىنىڭ باتىرى اتاعىنا بىرنەشە رەت ۇسىنىپتى. س.نۇرماعامبەتوۆكە كومەكتەسىپتى. 1960ج 212 پاتەرلى ءۇيدى قازاق ونەرىنىڭ مايتالماندارىنا بەرگىزىپتى. 1955ج قىتايدان ورالعان 100 وتباسى دالادا قالعاندا ولاردىڭ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن ۇكىمەتتەن ارنايى كوميسسيا قۇرۋدى سۇراعان ەكەن. ەلگە قىزمەت ەتكەن ازامات قوي. p.s. مۇنداي پرينتسيپشىلدىك – بۇگىندە سيرەك كەزدەسەتىن قاسيەت. Nurmukhamed Baigarayev

  • ناۋرىز تۋرالى ماڭىزدى قۇجات

    ناۋرىز تۋرالى ماڭىزدى قۇجات

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    اشىق دەرەككوزدەردەن 1920 جىلعى 20 ناۋرىزدا تاشكەنتتە تۇرار رىسقۇلوۆ قول قويعان ناۋرىزدى اتاپ ءوتۋ تۋرالى بۇيرىققا كوزىم ءتۇستى. دەمەك، بيىل بۇل تاريحي قۇجاتقا – 105 جىل! الايدا، ارادا نەبارى التى جىل وتكەن سوڭ 1926 جىلى ناۋرىزعا تىيىم سالىندى. ال، 1920 جىلى تۇركىستان كەڭەستىك رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى بولىپ قىزمەت ەتكەن تۇرار رىسقۇلوۆتىڭ تاعدىرى قانداي قايعىمەن اياقتالعانى بارشامىزعا ءمالىم. ونى “حالىق جاۋى” دەپ تانىپ، 1938 جىلدىڭ 10 اقپانىندا اتۋ جازاسىنا كەسكەن… ناشەل ۆوت تاكوي دوكۋمەنت ۆ وتكرىتىح يستوچنيكاح: پريكاز، يزداننىي ۆ تاشكەنتە تۋراروم رىسكۋلوۆىم وت 20 مارتا 1920 گودا و پرازدنوۆاني ناۋرىزا. پولۋچاەتسيا، ۆ ەتوم گودۋ ەتومۋ يستوريچەسكومۋ دوكۋمەنتۋ يسپولنيلوس 105 لەت! ۆ 1926 گودۋ ناۋرىز وكازالسيا پود زاپرەتوم. ا

  • ناۋرىزداعى كەزدەسۋ

    ناۋرىزداعى كەزدەسۋ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    كەشە استاناداعى ەكسپو ماڭىندا وتكەن ناۋرىز مەرەكەسىنە بارىپ قايتتىم. كۇن شايداي اشىق، كوكتەمنىڭ لەبى ەرەكشە سەزىلىپ تۇر. اينالا قۋانىشقا تولى – قازاقتىڭ ءداستۇرىن دارىپتەگەن ۇلتتىق ويىندار، اسىل مۇرامىزدى اسپەتتەگەن ءان-كۇي، كۇمبىرلەگەن دومبىرا ءۇنى… بارلىعى دا ءاز ناۋرىزدىڭ ءسانىن كەلتىرىپ، مەرەكەلىك كوڭىل-كۇي سىيلادى. ساحنا تورىندە انشىلەر ءان شىرقاپ، جىرشىلار تەرمە تولعاپ، حالىقتىڭ ىقىلاسىنا بولەنىپ جاتتى. جان-جاعىما كوز تاستاپ، ۇلتتىق ويىندارعا قاتىسىپ جاتقان جۇرتتى تاماشالادىم. قول كۇرەستىرۋ، ارقان تارتۋ، گىر تاسىن كوتەرۋ – ءبارى دە بابادان قالعان اسىل مۇرا. كەنەت ەرەكشە ءبىر كورىنىسكە كوزىم ءتۇستى. اققۇبا كەلگەن ورىس قىزى 16 كيلوگرامدىق گىر تاسىن زىلدەي اۋىرسىنباي، قينالماي-اق كوتەرىپ جاتىر. تاڭدانىسىمدا شەك بولمادى! كادىمگى ەر ادامداردىڭ ءوزى 130 مارتەدەن ارى اسا الماعان بۇل سالماقتى

  • ايتىلماي قالعان ءبىر اۋىز ءسوز (بولات بوپايۇلىن ەسكە الىۋ)

    ايتىلماي قالعان ءبىر اۋىز ءسوز (بولات بوپايۇلىن ەسكە الىۋ)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    «اجال ايتىپ كەلمەيدى، قازا- قاسقاعىمدا» دەيتىن بابالار ءسوزى وسىندايدا ەسكە تۇسەدى ەكەن، الگىندەعانا ازىلدەسىپ، ارعى – بەرگىدەن كەڭەس قوزعاي وتىرىپ، «الداعى ايدىڭ جىيرما نەشەلەرىندە مينيسترلىك جاعىنان كىتاپتارىنىڭ تۇساۋ كەسەرى بولاتىنىن، جۋىردا تەلە ارنادان سالت – سانا جونىندە ءبىر ساعاتتىق ءسۇحپات بەرەتىن» قۋانشىن مۇنداعىلارمەن ءبولىسىپ جانارى نۇرلانىپ، ءجۇزى ءجايناپ وتىرعان قازاقىستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى ، ايتۋلى ەتنوگراف، جازۋشى بولات بوپايۇلى ارادا تىسقا شىعىپ كەلۋگە ءۇي يەسىنەن رۇقسات ءسۇراپ كەتكەن ەدى، ءبىر نەشە مينۋت وتبەستەن «بوكەڭ جىعىلىپ قالدى» دەگەن سۋىق حابار كەلگەندە الدىمىزداعى داستارحاندى تاستاي تىسقا ۇمتىلدىق، ويپىرماي الگىندە عانا قاتارىمىزدا وتىرعان ازاماتتىڭ قۇلاپ جاتقانىن كورگەنىمىزدە ابدىراپ قالدىق، جەدەل جاردەم ورتالىعىنداعى كەزەكشى ماماننىڭ بۇيىرۋىمەن بوكەڭدى جاتقان ورىنىنان قوزعاماي قولدارىن ۇيقالاپ، تامىرلارىن ۇستاپ،

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى:

Zero.KZ