КӘРІМ ҚАЖЫМҚАНҰЛЫ, ӨЗ ЕРКІҢІЗБЕН ОРНЫҢЫЗДЫ БОСАТЫҢЫЗ!!!

كارىم قاجىمقانۇلى، ءوز ەركىڭىزبەن ورنىڭىزدى بوساتىڭىز!!!

| Sep 14, 2015

ۇكىمەت باسى بولسا، ا́نگەلا مە́ركەلدەي-اق بولسىن!
باسىنا كۇن تۋىپ، تۋعان جەرىن تاستاپ قاشقان بوسقىنداردى قابىلداۋ تۋرالى ءبىرىنشى بولىپ گەرمانيا ۇكىمەتى شەشىم قابىلدادى. بۇل ەل «بولجام بويىنشا بيىل گەرمانيا 800 مىڭعا تاياۋ ميگرانت قابىلداۋى مۇمكىن» -دەپ جازدى «ازاتتىق راديوسىنىڭ» سايتى. سول-اق ەكەن، بۇكىل باتىس ەلى سول بوسقىنداردى قابىلداي باستادى. ءتىپتى، اقش ەكەش، اقش-تىڭ ءوزى دە!
قاراپ وتىرىپ، ا́نگەلا مە́ركەلگە ريزا بولاسىڭ! سان مىڭداعان سول بەيباقتارعا «ۇلتىڭ كىم؟»، «رۋىڭ قالاي؟» دەپ جاتقان جوق. قاي دىنگە سەنەتىنىنە، قاي اعىمنىڭ جەتەگىندە جۇرگەنىندە دە جۇمىسى بولعان جوق. كەرەك بولسا، تەرروريزممەن قاتىسى بار ما، جوق پا; ءوز ەلىندە سوتتالعان با، سوتتالماعان با، ونى دا سۇرعان جوق!
قايتا، الىستان ءبىر جەتپىس جەتى اتاسى، بىرگە تۋىساتىن ەتجاقىنى، تۋعان باۋىرلارى نەمەسە توركىنى كەلگەندەي مارە-سارە بولىپ قۋانىپ ءجۇر مە́ركەل اپاي! سوناۋ جىلى ىدىراعان كەڭەس وداعىنان نەمىستەر كوشىپ كەلگەندەي جارق-جۇرق ەتەدى بايقۇس!!! قازىردىڭ وزىندە بۇل ەل بوسقىندارعا ارناپ تۇرار جاي دايىنداپ جاتىر. ەۆرو دەگەنىڭدى ميلليونداپ اجىرتاتۋدا. كەلەشەكتە، مۇسىلمان بوسقىندارعا دەپ 200-دەي مەشىت سالىناتىنى دا ايتىلدى. ونىمەن قويماي، مە́ركەل ەو-نىڭ بارلىق ەلدەرى بوسقىنداردى قابىلداۋعا مىندەتتى ەكەنىن دە مالىمدەدى…
ال، ءبىزدىڭ ۇكىمەت؟!!
ءبىزدىڭ ۇكىمەت بوسقىن تۇرماق، ءوز اياعىمەن، ءوز قاراجاتىمەن كوشىپ كەلگەلى وتىرعان ءوز قازاعىمىزدى قابىلداۋعا قارسى! ەلباسى ۇكىمەتكە قايتادان «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە حالىقتىڭ كوشى-قونى جانە جۇمىسپەن قامتىلۋى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» تاپسىرما بەرگەلى قاشان؟! 2014-جىلدىڭ 04-مامىرىندا №1026 بۇيرىق تۇسىرگەن بولاتىن نۇرەكەڭ. سودان بەرى تابانى كۇرەكتەي ءبىر جىل، ءتورت اي ءوتتى، زاڭ جوباسى ءماجىلىستىڭ تالقىلاۋىنان ءالى شىققان جوق. قولدانىستاعى كوشى-قون زاڭىنىڭ قانداستارىمىزدىڭ تۇراقتى تىركەۋىنە باس كەدەرگى بولىپ وتىرعان 49-بابىنىڭ 9-تارماعىنا ءماجىلىس وزگەرىس ەنگىزىپ، ۇكىمەتكە جولداعان ەدى، ك.ءماسىموۆ ونى قابىلداماي، كەرى قايتارىپ تاستاپتى. سەبەپ، قازاقستانعا ورالماندارمەن بىرگە «تەرروريستەر» مەن «ەكسترەميستەر» كىرىپ كەتەدى ەكەن! بۇل سودان ساقتانعان ءتۇرى ەكەن وزىنشە!!!
دەمەك، كوشى-قون تۋرالى زاڭ جوباسى وسى بەتى قابىلدانسا، قىتايدان كەلەتىن قانداستارىمىز ازاماتتىق الۋ بىلاي تۇرسىن، تۇراقتى تىركەۋدىڭ وزىنە تۇر الماي قاڭعىپ قالعالى تۇر. قازىردىڭ وزىندە كوشىپ كەلىپ العان نەشە مىڭداعان وتباسى سول كەدەرگىنىڭ زاردابىن وڭباي تارتۋدا!
ءوتى جارىلىپ كەتسە دە ايتايىن، الباستى باسقىر كارىم ءماسىموۆ، قازاقشا ايتقاندا، سول كارى قاتىن ا́نگەلا مە́ركەل قۇرلى بولمادى عوي!
كەشە اعانا وتكەن قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا ارنالعان سالتاناتتى جينالىستا ەلباسى “ەلىمىز ەگەمەندىگىن العاننان كەيىن، جاعدايدىڭ قيىندىعىنا قاراماستان، تاعدىردىڭ جازۋىمەن دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىنا تارىداي شاشىلىپ كەتكەن ميلليوننان استام قانداسىمىزدى اتامەكەنگە قايتارىپ الىپ كەلدىك. بۇل كوش ءالى جالعاسۋدا” دەدى. وسىعان قاراعاندا ۇكىمەت پرەزيدەنتتى “قانداستارىمىز كوشىپ كەلىپ جاتىر” دەپ الداپ جۇرگەنگە ۇقسايدى. كوش توقتاعالى قاشا؟!
سوندىقتان، كارىم قاجىمقانۇلى، ءوز ەركىڭىزبەن ورنىڭىزدى بوساتىڭىز! بۇيتە بەرسەڭىز ءسىز ۇلت كوشباسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ دا، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ دا تۇبىنە جەتەسىز!!!
اۋىت مۇقيبەك
14.09.2015
استانا
facebook پاراقشاسىنان الىندى

قازىرگى زاڭناما اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قالاي دامىتۋعا بولادى؟

kerey.kz

Zhalgas Yertay قازاقستان بيلىگى مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ ءۇشىن قاتاڭ شەشىمدەرگە بارعىسى كەلمەيدى دەيىك. بىراق قازىرگى زاڭناما اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قالاي دامىتۋعا بولادى؟ سونى ويلانىپ كورەيىك. قازاق ءتىلىن دامىتۋ جايىن ايتقان كەزدە قازاقستان بيلىگى قوعامدى ەكىگە بولەدى. ءبىرى – ءتىلدى دامىتۋدىڭ راديكال شەشىمدەرىن ۇستانادى، ەكىنشى جاعى – قازىرگى ستاتۋس-كۆونى ساقتاعىسى كەلەدى، ياعني ەشتەڭە وزگەرتپەي-اق قويايىق دەيدى. بىراق ەكى جولدى دا تاڭداماي، ورتاسىمەن ءجۇرۋدى ۇسىنىپ كورسەك قايتەدى!؟ باتىل قادامدارعا بارايىق، بىراق ول راديكال جول بولماسىن. قازاق ءتىلىن كۇشپەن ەمەس، ورتانى دامىتۋ ارقىلى كۇشەيتسەك بولادى. ياعني ادامدار ءتىلدى ۇيرەنىپ اۋرە بولماي-اق، حالىق جاي عانا قازاق ءتىلى اياسىندا ءومىر ءسۇرۋدى ۇيرەنسىن. نەگىزگى وي وسى. ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن ادامدار ورتانى
ەلدەس وردا، تاريحشى: «تۇركىستان» اتاۋىن قولدانۋ – ايماقتاعى جۇمساق كۇش پوزيتسياسىن نىعايتۋ ءتاسىلى

kerey.kz

فوتو اشىق دەرەككوزدەردەن الىندا وتكەن اپتادا تۇركيانىڭ ۇلتتىق ءبىلىم مينيسترلىگى مەكتەپ باعدارلاماسىنا «تۇركىستان» دەگەن تەرميندى ەنگىزگەن ەدى. شەتەل باسىلىمدارىنىڭ جازۋىنشا، بۇل اتاۋ ەندى «ورتالىق ازيا» ۇعىمىنىڭ ورنىنا قولدانىلماق. ءبىلىم ءمينيسترى يۋسۋف تەكين جاڭا اتاۋ تۇركى الەمىنىڭ بىرلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعانىن ايتادى. ونىڭ سوزىنشە، ۇكىمەت وقۋ باعدارلاماسىنان يمپەريالىق ماعىناسى بار گەوگرافيالىق اتاۋلاردى الىپ تاستاماقشى. ەڭ قىزىعى، «تۇركىستان» اۋماعىنا قازاقستاننان بولەك، قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇركىمەنستان مەن تاجىكستان جاتادى ەكەن. سونداي-اق كەيبىر باسىلىمدار بۇل تەرميننىڭ قىتايدىڭ باتىسىندا ورنالاسقان شىڭجان ولكەسىنە قاتىسى بارىن دا اتاپ ءوتتى. كەيبىر عالىمدار «ورتالىق ازيا» تەرمينى كولونياليزمنەن قالعانىن ءجيى اتاپ ءجۇر. حح عاسىرداعى الەمدىك اكادەميالىق عىلىمدى سول كەزدەگى ءىرى يمپەريالار قالىپتاستىرعاندىقتان، بۇگىندە مۇنداي تەرميندەر مەن اتاۋلار حالىق ساناسىنا ابدەن ءسىڭىپ
اباق انا جانە تاسبيكە انا

kerey.kz

ءمامي بي جۇرتبايۇلىنىڭ شەجىرەسىندە ايتىلۋىنشا كەرەي ۇلىسىنىڭ ارعى تەگى – شەپ، سەپ، بايلاۋ، قويلاۋ، ەلدەي، كولدەي، يزەن، جۋسان سەكىلدى تايپالاردان تارالادى ەكەن. اتالعان تايپالاردىڭ ءبىرازى ەسكى تاريح بەتتەرىنەن كەزدەسسە، ەندى ءبىر ءبولىمى قازىرگە دەيىن كەرەي رۋىنداعى اتالاردىڭ ەسىمى رەتىندە اتالىپ كەلەدى. مۇنىڭ ءبىر سەبەبىن ارعى تاريحتاعى اتالاردىڭ اتى وشپەسىن دەپ كەيىنگى ۇرپاقتارىنىڭ اتالار اتىن قايتا جاڭعىرتىپ قويعان داستۇرىنەن قاراۋ كەرەك. اباق اتاۋىنا كەلسەك، ارىدا كەرەي حانزادالارى مەن حانىشالارىنىڭ اراسىندا اباق، اباقبەردى، اباحان، اباقتاي، اباقاي، اباق بيكە سىندى ەسىمدەر بولعان. سول اتا-اپالارىنىڭ جولىن جالعاعان، توزىپ كەتكەن كەرەي ەلىنىڭ باسىن قوسىپ، وعان ءاز انا بولعان اباق ەسىمدى قاسيەتتى انا ومىردە بولعان ادام. قازاق تاريحىندا رۋ اتىنا اينالعان ءاز انالار از بولماعان. كورنەكتى جازۋشى،
زەلەنسكيدىڭ “جالعىز سەنەرى ءارى وڭ قولى”. اندرەي ەرماك كىم؟

kerey.kz

رەي فەرلونگ اندرەي ەرماك (سول جاقتا) پەن ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكي (وڭ جاقتا). 2019 جىل. اندرەي ەرماك ۇشاقتان تۇسە سالا ءوزىنىڭ باستىعىن قۇشاقتادى. 2019 جىلى قىركۇيەكتە پرەزيدەنت زەلەنسكيمەن جىلى جۇزدەسۋ جاڭادان باستالىپ كەلە جاتقان ساياسي سەرىكتەستىكتىڭ باسى ەدى. بۇل – ەرماكتىڭ رەسەي تۇرمەسىندە وتىرعان 35 ۋكراينالىقتى ماسكەۋدەن الىپ كەلگەن ءساتى. ال 2020 جىلى ەرماك زەلەنسكي اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى بولدى. بىراق ۋكرايناداعى جەمقورلىق شۋىنان كەيىن ونىڭ قىزمەتىنە جۇرتتىڭ نازارى اۋدى. سەبەبى ەرماك ۋكراينا ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمىنا بولىنگەن قارجى جىمقىرىلعان كوررۋپتسيا سحەماسىندا نەگىزگى رولدە بولعان دەگەن اقپارات تاراعان. بىراق تەرگەۋشىلەر بۇل جايتتىڭ جاي-جاپسارىن تولىق اشقان جوق. ەرماكتىڭ ءوزى ازاتتىقتىڭ ۋكراينا قىزمەتىنىڭ رەسمي ساۋالدارىنا جاۋاپ بەرگەن جوق. سونىمەن زەلەنسكيدىڭ كەڭسەسىن باسقارىپ وتىرعان ەرماك كىم؟ تەلەۆيدەنيەدەن
تاريح عىلىمى قازىر ەزوتەريكالىق توپتاردىڭ مەنشىگىندە

kerey.kz

شىعىستانۋشى-تاريحشى ءومىر تۇياقبايدىڭ بۇرىندا دا «قازاققا قانداي تاريح كەرەك؟ تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە جاسالعان تاريحي ميستيفيكاتسيالار حرونيكاسى» دەپ اتالاتىن ماقالاسىن (22.05. 2025. Zhasalash.kz) وقىپ ەم. ريزا بولعام. جاقىندا ءو. تۇياقبايدىڭ «قازاقستاندا تاريحي بۇرمالاۋلار مەن ميفتەرگە توسقاۋىل قويۋدىڭ جولدارى» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) اتتى تاعى ءبىر ماقالاسىمەن جانە تانىستىق. وتە وزەكتى ماسەلەنى كوتەرىپتى. تاريحتا ورىن الىپ جۇرگەن جاعىمسىز جايتتار تۋراسىندا وي تولعاپتى. جۋرناليستەردى، بلوگەرلەردى ايىپتاپتى. تاريحتان ارنايى كاسىبي دايىندىعى جوق، ءبارىن ءبۇلدىرىپ بولدى دەپ. كەلەڭسىزدىكتى توقتاتۋدىڭ ناقتى جولدارىن ۇسىنىپتى. بۇعان دا كوڭىلىمىز بەك تولدى. ايتسە دە تاريحتى بۇرمالاۋعا، ءوز وتىرىكتەرىن ناسيحاتتاۋعا تەك جۋرناليستەر مەن بلوگەرلەر عانا ەمەس، «ارنايى كاسىبي دايىندىعى بار» «تاريحشىلاردىڭ» دا «زور ۇلەس» قوسىپ جاتقانىن بايانداپ، ايتىلعان پىكىردى ودان ءارى ءوربىتىپ، جالعاستىرايىق.