|  | 

كوز قاراس

ەلباسىعا ەسكەرتكىش  قويۋعا بولادى، ەگەر…

aa8f3454fa2f85d7a3c968b5d5515d73

قازاقستاندا نۇرسۇلتان نازارباەۆقا كوزى تىرىسىندە الماتىدا، استانادا، ەسكەرتكىش اشىلعان. ەندى، مىنە، تالدىقورعاندا كادىمگىدەي ايدىك ەسكەرتكىش ورناتىلىپتى. بۇعان دەيىن مۇنداي ەسكەرتكىشتەر رەسەي مەن تۇركيادا دا قويىلعان. قاراپ وتىرساق، بۇل ەتەك الىپ بارا جاتقان ءۇردىس پە قالاي…

ايىرىقشا ەڭبەك سىڭىرگەن ادامدارعا كوزى تىرىسىندە ەسكەرتكىش قويۋ تاجىريبەسى ومىردە بۇرىننان بار. مىسالى، ماسكەۋ تۇبىندەگى بوگورودسك (نوگينسك) قالاشىعىندا ۆ.ي.لەنينگە كوزى تىرىسىندە ەڭ العاشقى ەسكەرتكىش قويىلعان. تۋرا سول ەسكەرتكىش اشىلاتىن كۇنى 1924 جىلعى 22-قاڭتاردا لەنين قايتىس بولىپ كەتكەن. ال بۇدان باسقا بۋەنوس-ايرەستە ايگىلى فۋتبولشى مارادوناعا، اقش-تا ارنولد شۆارتسەنەگگەرگە (وگايو شتاتىندا), سيلۆەستەر ستالونەگە (فيلادەلفيادا ءوزىنىڭ زاكازىمەن قويىلعان), ۆۋدي اللەنگە (نيۋ-يوركتە) قويىلعان شاعىن ەسكەرتكىشتەر بار. رەسەيدىڭ پسكوۆ دەگەن قالاسىندا ۆ.ۆ.پۋتينگە ەسكەرتكىش ورناتىلعان ەكەن، الايدا ۆۆپ ءارتىس ەمەستىگىنەن ۇيالعان بولۋ كەرەك، ءبىر تاۋلىكتەن سوڭ ونى الدىرتىپ تاستاپتى.

ءسوز جوق، ن.نازارباەۆتىڭ قازاقستانعا سىڭىرگەن ەڭبەگى بار. بۇل ەڭ الدىمەن ەل كىندىگىن باتىل تۇردە الماتىدان اقمولاعا كوشىرۋى جانە كورشى ەلدەرمەن شەكارامىزدى دەليميتاتسيالاۋى، ەلدىڭ تىنىشتىعىن ساقتاۋى دەر ەدىك. ال ەكونوميكادا ەرەن جەتىستىكتەرگە جەتە قويمادىق. تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا شيرەك عاسىر وتسە دە بىردە ءبىر ءموز سالىنبادى، ازىق-تۇلىك پەن كۇندەلىكتى تۇتىنۋ زاتتارى، كيىم-كەشەك باسىم بولەگىندە شەتەلدەردەن تاسىلادى. اۋىلشارۋاشىلىعى ءوندىرىسى باياعى 1990 جىلعى دەڭگەيگە ءالى جەتە قويعان جوق. ءجىو جان باسىنا شاققاندا $13 مىڭ دەگەنىمىزبەن بۇل «قۇلاعىنان سۇيرەلگەن» تسيفر سياقتى كورىنەدى. ويتكەنى شيرەك عاسىر ءتۇرلى باسشىلىق قىزمەتتەردە جۇرگەنىمە قاراماستان مەنىڭ جىلدىق تابىسىم (پەنسيامدى قوسقاندا) الگى تسيفردىڭ جارتىسىنان ءسال اسادى.

ادەتتە پرەزيدەنتكە ءوزىنىڭ مىندەتىن ورىنداعانى ءۇشىن ەسكەرتكىش قويىلمايدى. ەسكەرتكىش ايىرىقشا قىزمەتى ءۇشىن قويىلادى.
ءيا، ءبىز شىنىمەن كوزى تىرىسىندە ەسكەرتكىش قويۋدى قالايمىز، ەگەر پرەزيدەنت:

–قازاق حالقىنىڭ قامقور اكەسىنە اينالىپ، قازاق ۇلتتىق مەملەكەتتىلىگىن نىعايتسا (اتاتۇرىك سياقتى),
–قازاقستان پايداسىز الدەبىر ەكونوميكالىق وداقتارعا بايلانباسا،
–شەتەلدەردەگى قانداستارىمىزدان كەمىندە تاعى 5 ميلليونىن كوشىرتىپ الدىرتىپ حالىق سانىن 25 ميلليونعا جەتكىزسە،
–مەملەكەتتىك ءتىل ءوز مارتەبەسىنە قونسا،
–كورشى مەملەكەت ءتىلى باسىمدىق جاساماسا،
–كورشى ەلدىڭ اقپاراتتىق ەكسپانسياسى ۇستەمدىك جاساماسا،
ء–جىو جان باسىنا شاققاندا ەڭ بولماسا كانادا، دانيا، گەرمانيا، بەلگيا سياقتى كەمىندە 40 مىڭ دوللارعا جەتسە،
–بيلىككە تۋىستارىن ارالاستىرماسا،
–ەلدە ساياسي تۇتقىندار بولماسا،
–كوررۋپتسيا مەن جاعىمپازدىق جويىلسا،
–ەلدە تازا، دەموكراتيالىق قوعام ورناتا السا!

مۇنىڭ ءبارى قازىر ارمان بولىپ تۇر. حالىقتىڭ ارمانى البەتتە، كەز-كەلگەن پروگراممادان جوعارى. حالىقتىڭ وسى ارماندارىنا جەتۋ جولىندا كۇندەلىكتى مىندەتىن اتقارىپ وتىرعان پرەزيدەنتكە ەسكەرتكىش قويۋ مەنىڭشە تىم ەرتە سياقتى. جۇزەگە اسپاعاندى جۇزەگە استى دەپ كورسەتۋ – جاعىمپازدىقتىڭ جارقىن كورىنىسى. مۇنى ەلباسىنىڭ ءوزى دە قالامايدى.
سوندىقتان حالىقتىڭ اتالعان ارماندارى جۇزەگە اسىپ، پرەزيدەنتكە شىنايى ەسكەرتكىش قوياتىن كۇنگە جەتەيىك!

P.S. كەز كەلگەن ساياسي، الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق جاڭالىقتى پرەزيدەنتپەن بايلانىستىرۋ – بۇل جەكە باسقا تابىنۋشىلىق بولىپ تابىلادى!

مارات توكاشباەۆتىڭ facebook پاراقشاسىنان الىندى%d0%b0%d0%ba%d0%b0

Related Articles

  • گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    ەلىمىزدىڭ گەربىن اۋىستىرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى (و باستا ۇسىنىس سۋرەتشى-ديزاينەر مامانداردان شىققان سياقتى) تۇتاس قوعامدا بولماعانمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اجەپتاۋىر قارسىلىق تۋدىردى. بىراق، بايىپتاپ قاراساق، بۇل قارسىلىقتىڭ قازىرگى گەربتىڭ قازاق ءۇشىن ەرەكشە قاستەرلى نەمەسە ەستەتيكالىق تۇرعىدان ءمىنسىز بولۋىنا ەش قاتىسى جوقتىعىن اڭعاراسىز. سوڭعى ۋاقىتتارى، اۋىر ىندەتپەن قاتار كەلگەن قاڭتار تراگەدياسىنان باستاپ، حالىق ايتارلىقتاي كۇيزەلىسكە ۇشىرادى. قازاقستاننىڭ ەركىنەن تىس، سوعىسقا، باسقا دا سەبەپتەرگە بايلانىستى بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق قيىندىق سالدارىنان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تومەندەدى. وسىنىڭ ءبارى قازىر قوعامدا بايقالىپ قالعان «تەرىستەۋ سيندرومىنا» تۇرتكى بولدى. «تەرىستەۋ سيندرومى» – دۇرىستى دا بۇرىسقا شىعاراتىن، قانداي باستاماعا بولسىن قارسى رەاكتسيا شاقىراتىن قۇبىلىس. الەۋمەتتىك پسيحولوگيانى زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، وسى قۇبىلىستى بارىنشا كۇشەيتىپ تۇرعان فاكتور – الەۋمەتتىك جەلىلەر. ياعني، الداعى ۋاقىتتا

  • ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى

    ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى ارما الەۋمەت! مەن قازىر تازا اكادەميالىق عىلىمي ورتادا ءجۇرمىن. ءوزىمنىڭ نەشە جىل بويى جيناعان ءبىلىمىمدى، وقىعان وقۋىمدى، شەتەلدىك تاجىريبەمدى، ينتەللەكتۋالدى قارىم-قابىلەتىمدى شىنايى قولداناتىن قارا شاڭىراقتىڭ ىشىندە ءجۇرمىن. الماتىنىڭ بارىنەن بولەك مادەني ورتاسى ەرەكشە ۇنادى. الماتى قالا مەن دالا دەيتىن ەكى ۇعىمنىڭ تۇيىسكەن ادەمى ورتاسى ەكەن. ويلاپ كورسەم مەن باقىتتى پەرەزەنت، باعى جانعان ۇرپاق ەكەنمىن. اكەم تۇرمىس پەن جوقشىلىق، جالعىزدىقتىڭ تاۋقىمەتىن ابدەن تارتىپ ەش وقي المادىم، نەبارى ءۇش اي وقۋ وقىدىم-, دەپ مەنىڭ وقۋىمدى بالا كۇنىمنەن قاداعالادى، شاپانىمدى ساتسام دا وقىتام دەپ بارىن سالدى. ال مەكتەپتە باقىتتى شاكىرت بولدىم. ماعان ءدارىس بەرگەن ۇستازدارىم كىلەڭ دارىندى، قابىلەتتى كىسىلەر بولدى. ۋنيۆەرسيتەتتە جانە شەتەلدە مەن تىپتەن ەرەكشە دارىن يەلەرىنە شاكىرت بولدىم.

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • حريستيان ميسسيونەرلەرىنىڭ قۇمداعى ىزدەرى

    ورىنى: قاشقار ق-سى; جىلى: 1933 ج; اتى-ءجونى: قابىل احوند; ءدىنى: حريستيان; تۇسىنىكتەمە: بۇل جىگىتتىڭ كەيىنگى ەسىمى قابىل احوند، حريستيان ءدىنىن قابىلداعان العاشقى ۇيعىر. كەيىن ءدىني سەنىمىنە بايلانىستى ولتىرىلگەن. سۋرەت ەۋروپاداعى ميسسيونەرلىك مۋزەي ارحيۆىندە ساقتاۋلى. اتالعان مۋزەيدە جۇزدەگەن حريستيان ۇيعىر وكىلدەرىنىڭ سۋرەتى ساقتالعان. 1930 جىلدارى حريستيان ۇيعىرلارىنا تۇرعىلىقتى مۇسىلماندار مەن اكىمشىلىك بيلىك تاراپىنان قىسىم كورسەتىلە باستاعان سوڭ ءبىر ءبولىمى ميسسيونەرلەرگە ىلەسىپ ەۋروپا ەلدەرىنە “ھيجراعا” كەتتى. القيسسا حريستيان الەمىنىڭ قاشقارياعا باسا ءمان بەرۋى اسىرەسە ياقۇپ بەك مەملەكەتى كەزەڭىندە جاڭا مۇمكىندىكتەردى قولعا كەلتىردى. 1860-70 جج. قاشقاريانىڭ تسين يمپەرياسىنا بايلانىستى كوڭىل كۇيىن جاقسى پايدالانعان حريستيان الەمى ءۇندىستان مەن تيبەت ارقىلى قاشقارياعا مادەني ىقپالىن جۇرگىزە باستادى. ولاردىڭ ماقساتى بۇل ايماقتى رەسەي يمپەرياسىنان بۇرىن ءوز ىقپالىنا

  • دەموگرافيالىق ساراپتاما

    1-ءشى سۋرەت قازاقتار; دەموگرافيالىق احۋال 1949-2020 جج. ارالىعىن سالىستىرمالى كورسەتكەن. 1949 جىلعا دەيىن، اتاپ ايتقاندا كوممۋنيستىك قىتاي ۇكىمەتى ورناعانعا دەيىن شىنجاڭ ولكەسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە قازاقتار، وڭتۇستىك بولىگى قاشقاريادا ۇيعىرلار باسىم ساندى ۇستادى. 1951-54 جىلدارى ۇلتتىق مەجەلەۋ كەزىندە ورتالىق ۇكىمەت قۇرعان كوميسسيا ساراپتاماسى بويىنشا ۇلتتىق اۆتونوميالىق تەرريتوريانى انىقتاۋ مىنا ەكى باعىتتا جۇرگىزىلدى. ولار: ءبىرىنشى، ۇلتتىق اۆتونوميانى مەجەلەۋ بويىنشا ونىڭ اتاۋىن تۇراقتاندىرۋ. وسى بويىنشا ءۇش اتاۋ ۇسىنىلدى: *شىعىس تۇركىستان اۆتونوميالىق فەدەراتسيالىق رەسپۋبيليكاسى; *ۇيعىرستان اۆتونوميالىق رەسپۋبيليكاسى; *شىنجاڭ اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى. ەكىنشى، اۆتونوميانىڭ اكىمشىلىك تۇرپاتىن انىقتاۋ; وسى بويىنشا: *فەدەرەتسيالىق تۇرپات; *اۆتونوميالىق وبلىس جانە وكۋرگ تۇرپات; *ايماق جانە اۋدان دارەجەلى اۆتونوميالىق وكۋرگ تۇرپاتى. مەجەلەۋ كوميسسياسى اتالعان ەكى باعىتتا ساراپتاما ناتيجەسىن قورىتىندىلادى. كوميسسيا قورىتىندىسى بويىنشا شىنجاڭ ولكەسىنىڭ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: