| شارقي تۇركىستان
  • تاريح

    2-جاھان سوعىسىنا قاتىسقان قىتاي قازاقتارى تۋرالى

    بىرەۋ بىلسە بىرەۋ بىلمەس، 2- جاھان سوعىسىنا قاتىسقا قىتاي قازاقتارى دا بولعان. سوعىسقا قاتىسۋىنىڭ تاريxي سەبەبى بىلاي بولدى. 1933-جىلى شىڭجاڭ ولكەلىك ۇكىمەت باسىنا شىڭ شىساي كەلدى. شىڭ بيلىككە كەلە سالىسىمەن سوۆەت-شىڭجاڭ قارىم-قاتىناسىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەردى. سوۆەتتىڭ اۋە كۇشتەر قورعانىس ارميا بازاسى شىعىس شىڭجاڭنىڭ قۇمىل قالاسىنا ورنالاسىپ ىشكى قىتايمەن رەسمي بايلانىس ۇزىلگەندى. تاعى سوۆەتتەن ەكى جۇزگە تارتا ءار سالانىڭ ماماندارى ءۇرىمجى، التاي، قۇمىل، قۇلجا، شاۋەشەك تب قالالارعا كەلىپ قىزمەت جاسادى. 1934-35 جىلدان باستاپ ماسكەۋ، تاشكەن، الماتى، قازان قالالارىنا ارت-ارتىنان ءۇش دۇركىن وقۋشى جىبەردى. 1934-1939 جىلدار اراسىندا سوۆەتتەر وداعىندا وقىپ ءبىلىم العان شىڭجاڭدىق وقۋشىلاردىڭ سانى 300′دەن استى. مۇنىڭ دەنى قازاقتار ەدى. 1939-جىلى 2-جاھان سوعىسى تۇتانىپ شىڭجاڭ ولكەلىك ۇكىمەتى سول جىلى سوۆەتكە جىبەرمەكشى

    1655
  • سۋرەتتەر سويلەيدى

    شارقي تۇركىستان اتتى اسكەرى جايلى نە بىلەمىز؟

    شارقي (شىعىس) تۇركىستان ۇلتتىق اسكەرى دەگەندە كوز الدىڭىزعا اتقا قونىپ جاۋعا شاپقان كىسىنىڭ الدە ءبىر ەلەسى پايدا بولسا، وندا ءسىز دۇرىس پايىمداعان بولاسىز. شىنىمەن دە شارقيدىڭ جۇزدە سەكسەن پايىزى (80%) اتتى اسكەر بولعان. قولعا قارۋ الىپ ات جالىن ۇستاپ ءمىنىپ جاۋعا شۇيلىگۋ قاي xالىقتىڭ قانىنا سىڭگەن ءومىر تاڭداۋى ەكەنىن تاريx ءوزى اشىپ ايتار ۋاقىتى كەلىپ شىندىعى ايپاراداي اشىلعاندا. وتىز مىڭعا دەيىن كوبەيگەن ۇلتتىق اسكەردىڭ 60-70 پايىزى قازاق بولعانى قىتاي دەرەكتەرىندە دە انىق تۇر. وكىنىشتىسى، كوتەرلىس باستاپ ەلدى ازاتتىققا شىعارعان اسكەردىڭ كوبىن قۇلجاداعى باي-شونجارلار «راقمەتىن ايتىپ» اۋىلدارىنا قايتارىپ جىبەرگەنىن بىرەۋ بىلسە بىرەۋ بىلمەيدى. سونداي قايتارۋمەن كەلگەن ءبىر-ەكى اقساقال ءبىزدىڭ اۋىلدا دا بار ەدى. مەن بالا كەزىمدە كۇزەۋلىكتە سولاردى كورۋشى ەدىم. قانجىلىك

    2180
  • كوز قاراس

    شارقي تۇركىستان مەن چين تۇركىستاننىڭ استىرتىن ايقاسى

    شارقي تۇركىستان- شارقي تۇركىستان چين تۇركىستان- چين تۇركىستان شىڭ دۋبننىڭ شىڭجاڭدى ون ءبىر جىل بيلەپ-توستەۋ كەزەڭى شىعىس تۇركىستانداعى سوۆەتتىك مادەني، ساياسي، ەكونوميكالىق قۇبىلىستى وتە قويۋلاتىپ جىبەردى. ياڭ زىڭ شين مەن جين شۋ رىنگە قاراعاندا شىڭ دۋبان سوۆەتتىك بيلىككە ساياسي “ەسىگىن” اشىپ ىشكى قىتايمەن اراسىن الىستاتتى. سونىمەن بىرگە ىشكى قىتايدان كەلەتىن قاپتاعان قالىڭ قىتاي ميگرانتتاردى كەرى قايتاردى، ونىمەن قويماي ورتالىق ۇكىمەت نۇسقاۋىنا بويسىنباي، ورتالىق بيلىكتىڭ نارازىلىعىنا قاراماي جەكە اۋماقتىق كونستيتۋتسيا جاسادى، جەكە بايراق، جەكە ءانۇران، جەكە ۆاليۋتا شىعاردى. ديxۋادا (ۇرىجىدە) ورىس جانە قىتاي تىلىندە ساباق بەرەتىن ساياسي، اسكەري ينستيتۋتتار، مەكتەپتەر پايدا بولدى. كەرەك دەسەڭىز ورىس ءتىلى ەكىنشى تىلگە اينالدى. شىڭ دۋبان ىشكى قىتايعا ۇشىپ بارۋىن ءبىرجولاتا توقتاتىپ ماسكەۋگە جيى بارعىشتاپ كەتتى

    1359
load more

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: