Bwl tarihi qwndı suretterdi Joseph Needham qıtayğa jasağan saparı keinde tüsirip alğan. Dr.J.Needham belgili sebepterge baylanıstı qıtaydıñ soltüstik-batıs aymağı dälirek aytqanda Czyayuguan' (嘉峪关), Çienfotung (千佛洞), Dun'huan (敦煌) okurgterinde bir ay ayaldaydı (1943.j 30-şı qırküyekten 29-ınşı qazanğa deyin).

Gansu provinciyasınıñ atalmış audan okurgterinde qazaqtar da bar edi. Olar Elisqan Älipwlı bastağan köşten qalıp qoyğan az sandı qazaqtar edi. Negizinde 1943 jılı Elisqan Älipwlı bastağan birqanşa dürkin köş Tibettiñ sarı jondarın artqa aunatıp Bwlanay asıp Pakistanğa jetip qoyğan edi.

suretterge qarap şoşaq tımaq kigen qazaqtardı aynıtpay tanıp qoyasız. Bwl suretti siltemeni ötken jolı

mırza kezekti bir postıma joldağan eken. Ağamızğa alğıs ayta otırıp qaymana qauımğa tıñ post retinde salıp qoyudı jön sanadım.

Eskertu: Dr. Joseph Needham tüsirgen tarihi suretter mına siltemeden alındı jäne basqa da jüzdegen suretterdi osı siltemeden köre alasız.

Silteme:

Gansu ölkesiniñ joğarıda atı atalğan öñirleri Türkilik izderge tolıp twrğan öte mañızdı aymaq edi. Ätteñ amal qanşa, bwl öñirdegi türki jazbaları äsirese qağazğa tüsken türkilik qwndı jädigerler otandıq türkologiyada tolıq zerttelmey keledi. Biraq, künderdiñ bir küni Qazaqstan bwl aymaqtarğa ğılmi ekspediciya wyımdastırıp öñirdegi türkilik eñbekterdi jaña tanımmen zertteydi dep ümittenemin.

Şın mäninde atamekenderin tastap künşığısqa auğan qazaqtar eşqaşan jatjwrtqa kelmegen. Ol öñir de bir kezderi türikter qağanat qwrıp däurendegen wlı dalanıñ bir qiıq bwşpağı-dwr. Bwl öñirde bizge tuıs sarı-wyğır degen halıqtar mekendeydi, olardıñ bir tarmağı “bolğan” degen halıq jäne bar. Tilderi de, öñ-tüsi de qazaqqa öte jaqın. El auzındağı añız boyınşa olar Qwmıl-Barkölden işki qıtayğa sauda keruenin jürgizip jürgende jau qolına twtqın bolıp qalıp qoyğan qazaqtardıñ wrpağı eken-mıs.

Eldes ORDA

04.02.2021