Зуқа батыр 150 жыл

Зуқа батыр 150 жыл

Қазақ жерінің қилы тағдыры

kerey.kz
| Apr 29, 2025 | 495 views

Бүгінгі таңда, 1920 жылы құрылып, 1925 жылы бірігуі аяқталған Қазақ республикасының 1925-1936 жылдардағы жер көлемі мен қазақ халқының саны туралы нақты ғылыми зерттеу жұмысы жоқ. Олай деуге, Ш.Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты 2000 жылдардың бірінші онжылдығында шығарған «Қазақстан тарихы» атты академиялық 5 томдықта берілген деректер мен сол ХХ ғасырдың 20-30 жылдарында жарық көрген ресми еңбектердегі статистикалық мәліметтердің мүлдем сәйкес келмейтіні негіз болады. Біз, аталған институт ғалымдары шығарған академиялық 5 томдықтағы мәліметтердің дұрыстығына үлкен күмән келтіреміз және онда халық санының да, жер көлемінің де кемітіліп берілгені туралы мәлімдейміз. Бүгін осы мақаламызда халық санына қатысты емес, жеріміздің көлемі мен оны жырымдау тарихына қатысты тоқталатын боламыз. 1924 жылдың соңында Орта Азия мен
28
Зуқа батыр 150 жыл

Оспан Батырдың Чойбалсан маршалға жазған хаты

kerey.kz
| Feb 1, 2021 | 11,674 views

Суретте Оспан Батырдың 1944 жылы наурыз айында Чойбалсан маршалға жазған хаты берілген. Хатта Оспан Батырдың өз қолы қойылған, мөрі (таңбасы) басылған. Хаттың аудармасы: Аса құрметті маршал жолдасқа сәлем (жазамын мәнісі:) Ол жақтағы біздің әскерлердің кемшілік* нәрселер болса біздің мына барған кісілерден айтып жіберіңіздер. Және де сол әскерлер жауды қамап алған екен, асса 10 күн, қала берсе 6-7 күн, шамалары болса қамасын, егер азық басқалай нәрселері болса оны бұл жерден толық қып береміз, кемшілік* нәрселеріне біз міндеттіміз, сол үшін әскерлерге осы хабарларды даньбау* арқылы тиілсе екен деп құрметпен Батыр Оспан (қолтаңбасы, мөрі). 33. 3/3 Қысқаша түсіндірме: Кемшілік*: хатта бұл сөз мінездеме мағынасында емес, қажеттілік, бұйымтай, керек-жарақ сияқты әлеуметтік һәм тұрмыстық мағынада
2125
Зуқа батыр 150 жыл

Ерке батыр- Бұқарбай Елтоқұлы

kerey.kz
| Mar 12, 2020 | 5,155 views

Жұмашәріп Шәһадатұлы Дәндібай тегі (Жазушы, Педагок, поблицик) Әр заман өзінің әйгілі адамдарын тудырып сол тұлғаның бойындағы түрлі қасиеттері арқылы жеткен деңгейі көлемінде ортасына әйгілеп отырады. Заман тұлғаға тиянақ, тұлға заманға қозғаушы рөлда дамиды. Қоғамдық даму барысында заман кемелденіп, тұлға сомдалады. Заман бір тарихи дәуірдің рухани бетбейнесі. Онда хан- қараша, би- қазы, көсем- шешен, батыр- бағлан… т.б лардың бәрі де саяси- заң, дін- мәдениет, шаруашылық т.б қатарлы көптеген салаларда араласа бой көрсетіп сол заманның өзіндік тынысын қалыптастырады. Ендеше сол нар тұлғалардың ішінде батыр образын осы мақалада қаузалатын өзек ете ой өрістетейік. Аллаға шүкір, қазақта батыр баршылық, себебі біз хандық тегіміз арысы Еділқаған (әтилә), Елжаукүнбилерден бастау алып, берісі Тұғұрұлхан, Жошыхандар мен олардың
1907
Зуқа батыр 150 жыл

Ақсақ қасқырдың айласы

kerey.kz
| May 3, 2019 | 4,954 views

Атақты Зуқа батырды білесіңдер ғой. Батыр атамыз бүкіл Алтайды уысында ұстап тұрды. Сол жылдары батырдың жылқышылары қос-қос жылқысын қыста жоңғар ойпатына, құмға отарлатып қайтады екен. Онда жабайы жылқы – тарпаңдар көп болады. Тарпаңдар жылқыдан кішілеу, құланнан ірі болады. Оның айғыры үйірін қасқырға алдырмайды. Тіптен, кез келген құйынды, қарлы боранда ыққан жылқыны алып шыға алады. Соны білетін жылқышылар жылқы үйірлерін тарпаңдарға жақындатып, қосып, алыстан қарауылдап бағады екен. Осылайша тарпаңдармен қан араласыпты. Тіптен бір тарпаң айғыры жылқыға үйірлесіпті. Сонымен көктемде отардан қайтқанда әлгі тарпаңның айғырын да қоса қайырып, Алтайға оралыпты. Бірде жылқышылар тарпаң айғырды қолға үйрету үшін ұстамақ болады. Алайда тарпаң өте қандес, жансебіл екен. Жылқышылар үлкен сайдағы орман арасына қамап, қолдарына
1428
Зуқа батыр 150 жыл

Көгедай ордасы

kerey.kz
| Mar 27, 2019 | 7,856 views

Қытай дерегінде: «Көгедай қазақтың гүңі (сұлтаны), Әбілпейіздің алтыншы ұлы, Цяньлүнның 55 жылы (1790 ж.) патшаға сәлем бере келген, патшамыз оған асыл тас тағылған қос көзді тәж кигізген» делінген Көгедай ордасы (княздігі) – ХVIII ғасырдың соңында Қазақ Хандығы ыдырай бастаған мезгілде пайда болған, Жоңғардан босаған жерге қайта қоныс аударған қазақтардың қазіргі Қытайдың Алтай аймағы мен Шығыс Қазақстанның шығыс аудандарында құрған княздігі. Сипаты жағынан Еділ қалмақтары көшкеннен кейін құрылған Еділ-Жайық арасындағы Бөкей Ордасына ұқсайды, бірі батыстағы шығыстан келген Еділ қалмақтарынан босаған территорияға қайта қоныс тепкен қазақтар жағынан құрылса; бірі Жоңғар мемлекеті жойылып олардан босаған қазақ жерінде құрылды. Бұлардың айырмасы: Бөкей ордасы Патшалық Ресейге бағынса, Көгедай ордасы Мәнжоу империясына сырттай бодан болды. Атамекенге
3364
kerey.kz TV

Гималай асқан көш куәгері Арыстан қажының өмірі жайлы кітап жарық көрді

kerey.kz
| Mar 18, 2019 | 8,207 views

Кеше, 17 наурыз Алматыдағы Manar Palace-та Арыстан қажы Шәдетұлының (Зуқа батырдың немересі) 80 жас мерей тойына орай, той иесінің өмірін арқау еткен, жазушы Байахмет Жұмабайұлының «Аңсаған арман» атты кітабының тұсаукесері өтті. Арыстан қажы туралы деректі филым көрсетілді. Мерей той мен ғұмырнамалық еңбектің тұсаукесеріне алыс-жуық шетелдерден және еліміздің әр жерінен ел ағалары, әдебиет пен өнер өкілдері, өзге де сыйлы қонақтар келіп қатысты. Алыс-жуқтан жеткен ағайын. Аталған кітаптың тұсауын мерей той иесімен бірге Зиябек Қабдылдинов, Досан Баймолда, Әмірхан Меңдеке және Нәбижан Мұхаммедханұлы қатарлы тарихшы, қаламгерлер кесті. «Аңсаған арман» кітабы Бұланайды (Гималай) асып, Үндістан мен Пәкістанды басып Алтайдан Анадолыға жетіп, Еуропаны айналып тәуелсіз Қазақ еліне келген Арыстан Шәдетұлының өмірін арқау еткен. Қазақтың
2467
Зуқа батыр 150 жыл

Оспан Батыр тобын түбегейлі жою кезіне жұмылдырылған әскерй күштер.

kerey.kz
| Jan 22, 2018 | 9,196 views

1951-шы жылы Оспан Батыр (Ospan Batur) ұсталып Үрімжіге жөткелген соң, Цинхай, Гансу провинциясындағы Қазақтардың бағынғаны бағынады, бағынбағаны қаруын тастамай күресіп иен таудан түспей қояды. Төмендегі суретке түсінік: Оспан Батырды ұстау, Оспан тобын түбегейлі жою кезіне жұмылдырылған әскерй күштер. Сонымен қатар цинхай, гансу провинциясындағы қолды боп бағынған Қазақтар. ол кезде ер азаматтардың көбі қаруын тастамай тауға шығып алған. суретте қытай жаңа үкіметі қолына өткен Қазақ жас балалары, әйелдер мен кәрі шал-кемпірлер. Бұл Қазақтар кейін Гансу провинциясы Ақсай ауданы мен Цинхай провинциясы Қолмұт қаласы, Мақай елді-мекеніне топтастырылған. Көбі атамекені Алтай, Баркөлге қайтып кеткен. Одан ерте қимылаған Қазақтар Тибетті кесіп өтіп Үндістан, Пакістан асқан. Eldeç Orda
3215
kerey.kz TV

Отандық ғалымдар Назарбаев Шыңғысханның ұрпағы екенін дәлелдеп шықты (видео)

kerey.kz
| Nov 22, 2016 | 5,612 views

Қазақстанда жүргізілген генетикалық зерттеулер таң қаларлық нәтиже берді. Отандық ғалымдар Нұрсұлтан Назарбаевтың Шыңғысханның ұрпағы екенін дәлелдеп шықты деп хабарлайды NUR.KZ порталы.Facebook арқылы бөлісуВконтакте бөлісті НҰРСҰЛТАН НАЗАРБАЕВ ШЫҢҒЫСХАННЫҢ ҰРПАҒЫ ЕКЕНІ АНЫҚТАЛДЫ. КОЛЛАЖ: NUR.KZ Бұл туралы “Хабар” арнасының “Генеалогия казахов” атты бағдарламасында айтылды. Генетика бойынша ғалымдар Қазақстан президенті Нұрсұлтан Назарбаев пен атақты Шыңғыс ханның туыстық қатынаста екенін анықтаған. “Қазақ жүздерін зерттей отырып, біз ұлы жүздің, оның ішінде Ошақты, Шапырашты және өзгелердің Шыңғыс хан туысы болып келетінін анықтадық. Бүгінде ұлы жүздің ең жарқын өкілі – біздің президент”, – дейді ДНҚ сарапшысы Ғабит Баимбетов. <iframe src=”http://video.nur.kz/embed=d3sh93sr” allowfullscreen style=”width:426;height:232;border:none;”></iframe>
1484
Зуқа батыр 150 жыл

М.Мағауин: “Шыңғыс ханның ең негізгі мұрагері – қазақ халқы”

kerey.kz
| Nov 15, 2016 | 10,886 views

Назарларыңызға kitap.kz сайтында жазылған жазушы Мұхтар Мағауиннің Шыңғыс хан жайлы айтқан сөзін ұсынғалы отырмын. Жазуыма ешқандай бөгет болмаса да, тыныштық керек болғаннан кейін Прагада тұратын ұлымның қолына кеттім. Ол жаққа барғаннан кейін үлкен жұмысты бастау керек болды. Жеті күннен кейін-ақ жазуға отырдым. Алдымен бір шағын әңгіме жаздым. Содан кейін «Жармақ» деген көлемі үлкен болмаса да, салмағы ауыр роман жаздым. Өте тез жазылды. 18 күнде жазып бітірдім. Бір топ әңгіме жаздым. Содан кейін «Шыңғыс ханға» отырдым. Шыңғыс ханды жазуымның көп себебі бар. Айтылмаған сөз қалған жоқ, бәрін айтқанбыз. Менің «Алтын дәптер» дейтін студент кезде бастаған үлкен дәптерім болды. Соның ішінде болашақта жазатын барлық шығармаларымның сюжеті, сұлбасы бір ауыз сөзбен айтылған. Соның ішінде, мысалы,
3856
Зуқа батыр 150 жыл

ҚҰРАЛАЙДЫ КӨЗГЕ АТҚАН ҚҰНДАҚБАЙ МЕРГЕН ҚАШАНҒА ДЕЙІН “БАНДЫ” АТАНДЫ?

kerey.kz
| Nov 15, 2016 | 8,924 views

Әкемнен естіген әңгіме: 5-6 жасар кезім-ау. Етекте отырған тау Орақтының шағын ауылы тарс-тұрс атылған мылтық үнін естіп, азан-қазан болды. Еркектер шитісін, айыр-сүйменін дайындап, атына жүгіріп, әйелдер балаларды, қыздарды сай-салаға, ши арасына жасырып әлек. Осы кезде қырмен шауып келе жатқан адамдар да көрінді. Бір түп бұтаның түбінде отырып бәрін көрдік. Алдағы отыз қаралы – қазақ жігіттері екен, ал соңында шұбап келе жатқан – орыстар. Ол кезде ақ-қызылыңды қайдан түсінейік, бізге бәрі орыс болатын. Әуелі ойнап жүр екен дедік. Өйткені, қашып келе жатқандардың ең соңындағы бір адам атын шыр айналдырып тоқтай қалса, артынан қуып келе жатқан орыстар аттарынан түсе салып, жерге жабысады. Анау бір-екі рет тарс еткізіп, шаба жөнелгенде солдаттар да айғайлай атқа
2634