9 مىڭ گەكتارعا دەيىن ۇزارعان ەلوردانىڭ قۇرامىنا اۋەجاي ماڭىنداعى ۋچاسكەلەر، ۇلتتىق پانتەون مەن تاعى جاڭادان سالىنىپ جاتقان زيرات اۋماعى كىرەتىن بولدى دەپ حابارلايدى كتك ارناسى.

استانانىڭ كەڭەيگەن شەكاراسىنا قانداي اۋماقتاردىڭ كىرگەنى بەلگىلى بولدى

فوتو: TU-TU.RU

ويتكەنى، اۋەجايدى كەڭەيتۋ جوسپارلانعاندىقتان، توڭىرەكتەگى جەر تەلىمدەرىن باس قالانىڭ قۇرامىنا ەنگىزۋگە تۋرا كەلگەن. ۇلتتىق پانتەون سالىنىپ جاتقان اۋماق اقمولا وبلىسىنا كىرەتىن. ەندى ول دا استاناعا ءوتىپ وتىر. بىراق، ەلوردا شەكاراسى بۇدان دا ۇلكەيە ءتۇسۋى مۇمكىن. ويتكەنى، ونداعان اۋىلدار دا استانانىڭ قۇرامىنا كىرەدى. بىراق، ازىرگە ناقتى قاي ەلدى-مەكەندەردىڭ قوسىلاتىنى بەلگىسىز. قالا اكىمدىگى وسى ارقىلى اۋىل تۇرعىندارىنا جاعداي جاساماقشى.

“مىسالى ازاماتتار اۆتوبۋسپەن كەلەدى. استاناعا دەيىن ءبىر باعامەن، استاناعا كىرگەن سوڭ ەكىنشى باعامەن جۇرەدى. وسىنداي ماسەلەلەردى رەتتەۋ ءۇشىن استانانىڭ اگلومەراتسياسى جاسالماق. سونىمەن قاتار قار تازالاۋ ماسەلەسى. ءبىر جارىم شاقىرىم جەردە ورنالاسقان ەلدى- مەكەندەر قالاعا جاتپايدى. بىراق قارلارىن تازالايمىز”، – دەيدى استانا قالالىق اكىمدىگىنىڭ جانىنان قۇرىلعان شەشىمدەر بيۋروسىنىڭ باسشىسى داۋرەن قايساروۆ.

دەرەككوز: كتك ارناسى

قازاقستان ءوزىنىڭ العاشقى ميكروچيپىن جاساپ شىعاردى

kerey.kz

Nurmukhamed Baigarayev وسى اپتادا قازاقستان ءوزىنىڭ العاشقى ميكروچيپىن جاساپ شىعاردى دەگەن اقپارات تارادى. جاقسى جەتىستىك. بىراق ەندى ءسال-ءپال ۇڭىلسەك، ءچيپتىڭ ارحيتەكتۋراسى نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتحاناسىندا جاسالعان، بىراق ونى قىتايدا وندىرگەن. سەبەبى بىزدە ءالى چيپ وندىرەتىندەي تەحنولوگيا جوق. ءبىر قىزىعى، قىتايلىق ينستيتۋت ءچيپتى تەگىن شىعارىپ بەرگەن. وعان دا راقمەت، ايتپەسە ول قىزمەتتىڭ قۇنى قىمبات. بۇل جوبانىڭ جەتەكشىسى (سۋرەتتە) ەندى ول ءچيپتى قايدا قولدانۋعا بولادى دەپ تەستىدەن وتكىزىپ جاتىرمىز دەپتى ءوز پاراقشاسىندا. وعان قوسا، چيپ ءسال-ءپال قالىڭداۋ سياقتى. سمارتفونداردا 5-7 نانومەتر چيپ ورناتىلادى، وتاندىق چيپ 28 نانومەتر ەكەن. ءوزىم تاڭقالعان ءبىر فاكت وقىدىم. ميكروچيپ شىعارۋدا الەمدە تانىمال بولعان كومپانيالار ارمەنيادا ءوز وفيستەرىن اشىپ ۇلگەرىپتى. ول AMD, NVIDIA, Xilinx, Synopsys, National Instruments, Mentor Graphics
گارۆارد ۋنيۆەرى جىلىنا 200 مىڭ دوللاردان كەم تابىس تاباتىن وتباسىلاردىڭ ستۋدەنتتەرىن تەگىن وقىتامىز دەپ شەشىم شىعارىپتى.

kerey.kz

Nurmukhamed Baigarayev گارۆارد ۋنيۆەرى جىلىنا 200 مىڭ دوللاردان كەم تابىس تاباتىن وتباسىلاردىڭ ستۋدەنتتەرىن تەگىن وقىتامىز دەپ شەشىم شىعارىپتى. بيىل بۇل ۋنيۆەردە وقۋ شىعىنى جىلىنا 83 مىڭ دوللاردى قۇرايدى ەكەن. وسىنداي جاڭالىقتاردى وقىعاندا دۇرىس كاپيتاليزمنىڭ مىسالىن كورەمىن. باقۋات كاپيتاليستەر ءىرى وقۋ ورنىن قارجىلاندىردى. باسقا دا تابىسى كوپ. بۇگىندە ەنداۋمەنت قوردا 52 ميلليارد دوللارداي جينالعان. سول اقشاعا تابىسى ازداۋ وتباسىنىڭ بالالارىن تەگىن وقىتىپ، قايىرىمدىلىق جاساي الادى. سودان تەك بايدىڭ بالاسى عانا ەمەس، قاراپايىم وتباسىدان شىققان بالا دا الەمنىڭ ۇزدىك ۋنيۆەرىندە وقۋعا مۇمكىندىك الادى (ول ءۇشىن الدىمەن گرانتتى جەڭۋ كەرەك). بۇدان قوعام تەك ۇتادى، مەملەكەت داميدى. ياعني، قايىرىمدىلىق جۇرتتان جىلۋ جيناپ، وت سلۋچايا ك سلۋچايۋ جاسالمايدى، جينالعان ناقتى اقشاعا، جوسپارلى، جۇيەلى تۇردە ىسكە
ۇلىبريتانيا مەن فرانتسيا ۋكراينامەن بىرىگىپ بەيبىتشىلىك جوسپارىن ازىرلەيدى

kerey.kz

ۇلىبريتانيا پرەمەر-ءمينيسترى كير ستارمەر جانە ۋكراينا باسشىسى ۆلاديمير زەلەنسكي. 1 ناۋرىز 2025 جىل. ۇلىبريتانيا مەن فرانتسيا ۋكراينا جانە وزگە ەلدەرمەن بىرىگىپ بەيبىتشىلىك جوسپارىن ازىرلەيدى. بۇل جونىندە ۇلىبريتانيانىڭ پرەمەر-ءمينيسترى كير ستارمەر BBC اقپارات اگەنتتىگىنە مالىمدەدى. ونىڭ سوزىنشە، مۇنداي شەشىم ۋكراينا باسشىسى ۆلاديمير زەلەنسكي مەن اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ اق ۇيدە جۋرناليستەردىڭ كوزىنشە كەرىسىپ قالعاننان كەيىن قابىلدانعان. “ۇلىبريتانيا، سونىمەن بىرگە فرانتسيا جانە تاعى ءبىر ىقتيمال تاراپ ۋكراينامەن بىرىگىپ، اسكەري قيمىلدى توقتاتۋ جوسپارىن ازىرلەۋمەن اينالىسادى، ودان كەيىن جوسپاردى اقش-پەن تالقىلايمىز” دەدى ستارمەر.ول BBC-گە سۇحباتىندا “كەلىسىم ءبولۋى كەرەك ەكەنى ءسوزسىز، اسكەري قيمىلدى توقتاتۋ كەرەك، ال ودان كەيىن سول كەلىسىمدى قورعاۋ كەرەك، سەبەبى ەڭ ىقتيمال ناشار ستسەناريلەردىڭ ءبىرى – بۇل ۋاقىتشا ءۇزىلىس، ودان كەيىن پۋتين تاعى دا كەلەدى”
ەتنيكالىق قازاقتارعا 65 «اتا جولى» كارتاسى بەرىلدى

kerey.kz

ەتنيكالىق قازاقتارعا – باسقا ەلدەردىڭ ازاماتتارىنا قازاقستاندا 10 جىل ءومىر سۇرۋگە جانە جۇمىس ىستەۋگە قۇقىق بەرەتىن 65 «اتا جولى» كارتاسى بەرىلدى. ەلىمىزدە ءوز ءىسىن دامىتۋعا دايىن بيزنەس-يمميگرانتتار 27 كارتا الدى، ال سۇرانىسقا يە ماماندار وسىنداي 38 كارتانىڭ يەگەرى اتاندى. «قازاقتار قاي جەردە ءومىر سۇرسە دە، ولاردىڭ جالعىز وتانى – قازاقستان. سوندىقتان ءبىز ءۇشىن شەتەلدە تۇراتىن وتانداستارىمىزدى قولداۋ ارقاشان ماڭىزدى»، – دەدى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ. «اتا جولى» كارتاسىن الۋشىلار ىشىندە ينجەنەر-فيزيك، ينجەنەر-ماتەماتيك، حيميالىق تەحنولوگتار، جاق-بەت حيرۋرگياسىنىڭ دارىگەرلەرى، پەدياترلار جانە ت.ب. ماماندار بار، ولار رەسەي، گەرمانيا، موڭعوليا، قىتاي، ۇلىبريتانيا، اقش، يزرايل، فرانتسيا، نيدەرلاندى، فينليانديا، قىرعىزستان جانە وزبەكستان سەكىلدى شەت ەلدەردەن كەلدى. «اتا جولى» كارتاسىنىڭ يەگەرلەرى ەلگە كىرگەن كەزدە 10 جىل
2025 جىلى 1 070 ەتنيكالىق قازاق قانداس مارتەبەسىن الدى.

kerey.kz

2025 جىلى 1 070 ەتنيكالىق قازاق تاريحي وتانىمەن تابىسىپ، قانداس مارتەبەسىن الدى. جالپى 1991 جىلدان بەرى رەسپۋبليكاعا 1 ملن 149 مىڭنان استام ەتنيكالىق قازاق ورالدى. جىل باسىنان قازاقستانعا كەلگەن قانداستاردىڭ جارتىسىنان كوبى (51,9%) – قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنان، 37,5% – وزبەكستاننان، 7,1% – تۇرىكمەنستاننان، 1,8% – رەسەيدەن جانە 1,7% باسقا ەلدەردەن. 2025 جىلعى 1 اقپانداعى جاعداي بويىنشا ەڭبەككە قابىلەتتى جاستاعى ەتنيكالىق قونىس اۋدارۋشىلار سانى 60,2%-دى، كامەلەتكە تولماعاندار 32,9%-دى جانە زەينەتكەرلەر 6,8%-دى قۇرايدى. ەڭبەككە قابىلەتتى جاستاعى قانداستاردىڭ ىشىنەن ءبىلىم دەڭگەيى بويىنشا 16,7%-ى جوعارى ءبىلىمدى، 32,9%-ى ورتا كاسىبي ءبىلىمدى، 48,4%-ى جالپى ورتا ءبىلىمدى، جانە 1,9%-ىنىڭ ءبىلىمى جوق. قونىس اۋدارعان ەتنيكالىق قازاقتار رەسپۋبليكانىڭ ءتۇرلى وڭىرلەرىنە قونىستاندى. سونىمەن بىرگە، قانداستاردى قونىستاندىرۋ ءۇشىن مىناداي ەڭبەك كۇشى