Жүгіртпелер
 | 
  • Саясат

    Қаңыраған қала, қираған ғимараттар һәм күшейген күзет

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 26, 2019  |  225 views

    Асылхан МАМАШҰЛЫ Арыстағы өртеніп жатқан ғимараттың бірі. 25 маусым 2019 жыл.  Арыстағы жарылыстан кейін қала көшелері бос қалған. Жарылыстан қалада біраз үй мен ғимарат қираған. Арыс қаласына барған Азаттық тілшісінің көргендері. “ЖАРЫЛЫС БОЛҒАНДА БӘРІН ТАСТАЙ ҚАШТЫҚ” Арыстың кіреберісінде күзет күшейген. Полицейлер мен қару ұстаған әскерилер қалаға тұрғындарды кіргізбей тұр. Сол маңда “үйіме барсам” деген екі жүзге жуық адам келген. Солардың бірі Садық Оразгелді жарылыс болғанда “алды-артына қарамай қашқандарын” айтады. – Құжатымды алуым керек. Қорада малдар қалған, соларды суару керек. Жаяу болса да, кіріп шығуым керек. Кеше жарылыс болғанда құжаттарымды, бәрін тастай қаштық ғой, – деді Арыс тұрғыны. Ауылға кіреберісте тұрған тағы бір тұрғын “жолға шығуым керек, үйде құжатым мен пойыз

    54
  • Саясат

    Қастандықпен өлтірілген белсенді Ғалы Бақтыбаевтың ауылы

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 4, 2019  |  244 views

    Елена ВЕБЕР Ғалы Бақтыбаевтың туыстары белсенді атып өлтірілген үйдің алдында отыр. Қарағанды облысы, Атасу ауылы, 1 маусым 2019 жыл. Атасу ауылы тұрғындарын қоғам белсендісі Ғалы Бақтыбаевтың қатыгездікпен өлтірілуі шошытты. Жергілікті жұрт марқұмды “батыл, шыншыл” әрі “ауыл тұрғындарының мәселесі жайлы жиі шағым жазатын адам еді” деп еске алады. Азаттық тілшісі Атасуда болып, белсендінің туыстары және ауылдастарымен сөйлесіп қайтты. АТАСУ ТҰРҒЫНДАРЫН ДҮРЛІКТІРГЕН ОҚИҒА Қарағандыдан екі жүз шақырым жерде орналасқан Атасу ауылында 14 мыңнан астам адам тұрады. Азаттық тілшісіне мамырдың 28-іне қараған түні осы ауылда атып өлтірілген жергілікті белсенді Ғалы Бақтыбаев тұрған үйді бірден табу мүмкін болмады. Көшеде кездескен адамдар белсендінің үйіне қалай баруға болатынын түсіндіре алмағанымен, Ғалы Бақтыбаевты жақсы білетінін, оның ауылдастарына

    106
  • Суреттер сөйлейді

    Алтай қазақтарының төңкерістік үкіметі

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 24, 2019  |  957 views

    (Оспан батырдың туғанының 120 жылдық мерей тойына арналады) Ерзат Кәрібай     Қытайдағы қазақтар тарихында жане Шыңжаң тарихында «үш аймақ төңкерісі» не дұрыс тарихи баға беріліп Шыңжаң жерліе тарихынан орын берілген, әрине аталған үш аймақта (Алтай ,Тарбағатай, Іле) қазақтар басым бола тұра, төңкерістеде жетекші рол ойнағанына қарамастан оны Ұйғұрдың еншісіне меншіктеп берді, халқарадада осылай таным қалыптасқан. Оған негіз 1944 жылы12 құрылған үкіметте басшылықта қазақтар болмады, үкімет тілі ұйғұр тілі болды, тарихи суреттерімен хұжаттарыда дерлік солай болды! Демек екінші шығыс түркістан жерлік халық сайламаған заңсыз үкімет еді! Егер заңды үкімет болса тұтас үш аймақтағы 720 мың халықтың 53% ін ұстайтын қазақ билікте болған болар еді! Кейінгі аталмыш үкімет қазақ мүддесіне саятында

    388
  • Суреттер сөйлейді

    “ОСПАН БАТЫР ЖӘНЕ ІЛЕ ТАРАБЫ”

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 9, 2019  |  834 views

    Өлке Тариxы (2-бөлім), Болат Қадыри “ОСПАН БАТЫР ЖӘНЕ ІЛЕ ТАРАБЫ” “Масғұт Әпендінің Үкімет Басына Шығуы және Іле Тарапының Қарсылық Әрекеті (Қарекеті)” Eldes Orda Дереккөз Өлкелік үкімет жағынан шығарылатын “Шыңжаң” газетінің 48- жылғы бір санынан алынды. Газет қытай, ұйғыр және қазақ тілінде жарық көрген. Мақала газеттің ұйғыр тіліндегі нұсқасынан алынып отыр.  “Шыңжаң” газетінің іргетасы 1934-жылы “Тиян Шан” газеті деген атпен қаланды. Қазақша нұсқасы да сол жылы өлкелік үкіметтің министрі Баймолда Қарекеұлының атсалысуымен “Тәңір Тау” деген атпен жарық көрген. Бір жылдан соң 1935-жылы өлкелік үкімет төрағасы Шың Шысай (盛世才) жағынан “Шыңжаң” газеті деп өзгертілді. Газеттің қазақ бөлімінде (редакциясында) Ғазез Қалманов, Зият Шәкерім, Шаяқмет, Нәзір Омарұлы Шерубаев, Шәмси Мәмидер жұмыс жасады. Сол жылы

    227
  • Суреттер сөйлейді

    “Қазақ Елі” журналының 1946-жылғы саны

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 27, 2019  |  341 views

    Eldes Orda 1944-жылы құрылған Шарқи Түркістан Респубиликасының алды-артында Алматы мен Ташкен қалаларынан арғы беттегі қазақтар мен ұйғырлар үшін “Қазақ Елі” мен “Шығыс Ақиқаты” атты журналдары тараған еді. 1946-жылы Шарқи Түркістан Респубиликасы құлған соң журналдардың мазмұндық идеялогиясы да өзгеріске ұшырады. Бұл қиықтар “Қазақ Елі” журналының 1946-жылғы санынан алынды. Шамамен екі жылдың алдында “Шарқи Түркістан мен Чин Түркістанның Күресі” туралы бір мақала жазған едім. Алыстағы Нан Кин (南京) үкіметі Мәскеудің “Шарқи Түркістан Проектісін” идеялогиялық жақтан құрықтау үшін және ақпараттық күрес жүргізу үшін Шарқи Түркістан проектісіне қарсы “Чин Түркістан Проектісін” астыртын қолға алады және “Чин Түркістан Ауазы”, “Чин Түркістан” атты журналдар шығара бастайды. Сөйтіп коммунист қытай билігі келіп Минго (民国) үкіметі отставкаға кеткенге дейін

    119
  • Мәдениет

    Алматыда көп балалы отбасыларға домбыра таратылды.

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 18, 2019  |  694 views

    Алматыда көп балалы отбасыларға домбыра таратылды. Қайырымдылық шарасы барысында қолдарына домбьра алған балалар ән-күйден шашу шашты. Рухани жаңғыру жобасы аясында ұлттық бұйымдарды насихаттап жүрген бастамашыл топ әр отбасына бір домбырадан сыйлауды жөн санапты. Алайда ынталы балалар көп болғанадықтан бір жанұяға екіден, үштен ұлттық аспап берілді. “Балалар телефон, теледидарға телмірмей, қоңыр домбырамен сырласса әлдеқайда пайдалы болмақ. Қазақ арман-тілегі, қайғы-мұңы мен қуанышын қос ішекке сыйдырған, қолына қоңыр домыра алса баланың арманы асқақ, ойы ұшқыр болады”, – деді игі іске ұйытқы болған ұлт жанашыры Салтанат Өмірәлі. Қазақтың көне мұраларын бүгінгі заманға сай ғып насихаттауды мұрат қылған Салтанат Өмірәлінің айтуынша бұндай шара әліде жалғасын табады. “Елбасымыз домбыра күнінде арнайы бекітіп берді. Домбыра күні қарсаңында

    153
  • Суреттер сөйлейді

    ХАН КЕНЕНІҢ ҚАРУЫ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 7, 2019  |  3,666 views

    Beken Kayratuly Facebook парақшасынан алынды ЕлордағыҚазақстан Республикасы Қарулы күштерінің Әскери-тарихи музейінің ауыспалы экспозициялық жәдігерлер көрмесі орналасқан төменгі залында, қазақ халқы үшін құнды заттың бірі – Кенесары Қасымұлының мылтығы тұр. ХІХ ғасырдың ортасында Ұлы далада өрістеген ұлт-азаттық қозғалыстың көсемі, атақты Абылай ханның немересі Кенекең осы мылтықпен жау түсірген. Айталық, 1838 жылы Кенесары Ақмола бекінісін басып алып, орыс әскерін қуып шыққанын тарихтан жақсы білеміз. Осы оқиға туралы ел-жұрттың аузынан естіп, хатқа түсірген Мәшһүр-Жүсіп Көпеев өзінің «Қазақ шежіресі» атты жазбасында: «Қараөткелде аға сұлтан Қоңырқұлжа дуан басы болған. Кенесарыға қарсы тұрып соғыс салған. Қараөткелді (Ақмола бекінісін айтады) қамағанда Кенесары күлдірмамай деген мылтығымен Тайтөбенің басында тұрып, орыстың қарауылшы балсәйкесін (полицейін) атып мұрттай ұшырған» дейді (А.Смайыл

    814
  • Суреттер сөйлейді

    Шыңжаңды Таныстыру

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 2, 2018  |  1,908 views

    “Шыңжаңды Таныстыру” (新疆介绍) атты бұл кітап 1949-жылдың қазан айында жарық көрген екен. Кітапта Қазақтар мен Моңғолдарды баса таныстыруға мән беріпті. Кітапта Қазақтарды арнайы суретімен (атқа мінген, тымақ киген) беруін мен мынадай жағынан түсіндіремін: Бірінші себеп, қазақтардың қолында жаппай дерлік қару болды; Мысалы, 1944-45 жж Құлжадағы Шарқи Түркістан үкіметіне қарасты 30 мыңнан астам Ұлттық Армияның кемінде 90 пайызы Қазақтарды құрады. Қазақ әскерлерін Қазақ ССР-дан құпия келген екінші дүние жүзілік майданда соғыс көрген офицерлер мен әскери мамандар арнайы әскери жаттығудан өткізген. Манас өзеніндегі келсімшарттан соң жүзден астам әскери мамандар Қазақ ССР-ға қайтып кетті.  Екіншісі, 1944-жылы Құлжада Шарқи Түркістан үкіметі мен Ұлттық Армия құрылған соң уақытша үкімет құрамына кірмей қалған Қазақ уалаяты Нан

    256
  • Суреттер сөйлейді

    Шарқи Түркістан уақытша респубиликасының бірбөлім әскери адамдары

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 15, 2018  |  4,216 views

          Шарқи Түркістан уақытша респубиликасының бірбөлім әскери адамдары.   Нүсіпқан Көнбай, Зунун Тайпов, Фотий Иваонвич Лескин, Сопаxун Сувров, Маргуп Исқақов, Бәделқан Сүгірбаев, тағы кімдерді таныдыңыз? Екі әскери адамның қол ишараты не мағына білдіреді? Шарқи Түркістан уақытша үкіметінің Құлжа қаласындағы кезекті құрылтайы. Құрылтайға Алтай (төменгі Алтай), Тарбағатай уалаятының делегаттары да келіп қатысқан. Тариxи суретте А.Қасми, Әкімбек Қожа, Дәлелқан Сүгірбаев, Басбай Бапин, Ысқақбек Мононов, Әбілқайыр Төре, Шәмси Мәмиұлы, Әнуар Жакулин, тағы басқа кімдерді таныдыңыздар?   Генерал Дәлелқан Сүгірбаев туралы сирек құжаттардың (куәлік) бірі. Куәлікте “Шыңжаң” деп жазылған (1948). Шарқи үкіметі мен Нан Кин үкіметі келіссөз өткізген соң Шарқи Түркістан атауы орнына Шыңжаң атауы қайта жаңғыртылды. Алтай, Тарбағатай, Іле уалаятында құрылған

    1598
  • Саясат

    Ұмыт қалған ашаршылық және Назарбаевтың ықтимал мұрагерлері

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 3, 2018  |  4,032 views

    Анна КЛЕВЦОВА Ашаршылық құрбандарына арналған ескерткіш. Алматы қаласы, 31 мамыр 2017 жыл Халықаралық БАҚ осы аптада Қазақстанда ашаршылықтың Украинадағыдай өткір бағаланбауының себептерін, Назарбаевтың ықтимал мұрагерлері туралы жазған. Ықтимал мұрагерлер қатарында Тоқаев, Тасмағамбетов, Құлыбаевтың аттары аталады. Әлемдік баспасөз бұған қоса, Қазақстанның Қытайға тасымалдайтын газ көлемін арттыру мәселесін және Тамғалыдағы петроглифтер тақырыбын да қозғаған. ҰМЫТ ҚАЛҒАН АШАРШЫЛЫҚ  Америкалық Wall Street Journal журналы “Ұмыт болған советтік ашаршылық: Сталиннің Украинаға істегендері есімізде, бірақ Қазақстанға жасағандарын білмейміз” атты мақалада америкалық зерттеуші, Maryland-College Park университетінің тарих профессорының көмекшісі, “Ашаршылық жайлаған дала: ашаршылық, зорлық-зомбылық және советтік Қазақстанның құрылуы” атты кітаптың авторы Сара Камеронның пікірін жариялаған. Зерттеуші мақалада ашаршылықтың Қазақстанда Украинадағыдай өткір бағасын алмауының себептеріне тоқталады. Сара Камеронның пікірінше, оның

    1722
load more

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: