Жүгіртпелер
 | 
  • Тарих

    Үрімжі аймағының уәлиі-Қадуан

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 16, 2019  |  143 views

    Бұл суретегі ақ шылауышты кісінің аты Қадуан (Қадиша) Мамырбекқызы. Сүйегі төре, Тарбағатай Майлы-Жайырда дүниеге келген. Алтайдағы “төрт би төре” Абақ жұртының соңғы xандарының бірі Әлен төренің зайыбы. Қадуан Мамырбекқызы 1962-жылы Үрімжі қаласында белгісіз жағдайда көз жұмды. Сол жылы (1962) Үрімжі қаласы Санжы облысынан бөлініп жеке қала ретінде әкімшілік шаңырақ көтерген еді. Бұны айтудағы себебім, Қадуан Мамырбекқызы бұрынғы Үрімжі аймағының уәлиі болған. Үрімжі аймағы құрамына 12 аудан қарайтын еді. Олар: Манас, Құтыби, Санжы, Мичуан, Бөкен, Жемсары, Шонжы, Мори қатарлы сегіз қазақ аудандары және Тұрпан, Пішән, Тоқсын қатарлы үш ұйғыр ауданы. Орталығы Үрімжі (ол кезде аудан дәрежелі) сонымен он екі аудан қарады. Қадуан Мамырбекқызы Үрімжі аймағының он екі ауданын басқаратын облыс уәлиі

    70
  • Тарих

    Керей мен Керейттер қалай бөлінді?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 15, 2019  |  121 views

    Көне түркі тілінде «-т» қосымшасы «-лар», «-лер» деген мағынада жұмсалған. Демек,   «Керейт» — «Керейлер» деген сөз. Осының өзі-ақ Керейлер мен Керейттердің тарихи тамырларының ортақ екендігін аңғартады. 12 ғасырдың аяғында Керейлер (Керейттер) монғолдарға қарсы күресіп, олардан жеңілді. Керейлердің бір бөлігі Шыңғыс ханға бағынғысы келмей, Дешті Қыпшақ даласына ауып барып, Жошы ұлысына кірді де, кейіннен Батый ханның Шығыс Еуропаға жасаған жорықтарына қатысты. Өзбек хандығы тұсында Мұхаммед Шайбанидың Орта Азияны жаулап алуына атсалысты. Олар өздерінің ежелгі атын (Керейт) сақтап қалды. Кейін Кіші жүздің құрамына «Керейт» деген атпен кірді. Керейттердің (Керейлердің) енді бір үлкен тобы «Керей» деген атпен Орта жүзге қосылды. Осы айтылғандар, Қазақстанның батысындағы, Арал теңізі бойындағы Керейттер Шыңғыс ханның Керейлерге жасаған 1203

    43
  • Зуқа батыр 150 жыл

    Көгедай ордасы

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 27, 2019  |  319 views

    Қытай дерегінде: «Көгедай қазақтың гүңі (сұлтаны), Әбілпейіздің алтыншы ұлы, Цяньлүнның 55 жылы (1790 ж.) патшаға сәлем бере келген, патшамыз оған асыл тас тағылған қос көзді тәж кигізген» делінген Көгедай ордасы (княздігі) – ХVIII ғасырдың соңында Қазақ Хандығы ыдырай бастаған мезгілде пайда болған, Жоңғардан босаған жерге қайта қоныс аударған қазақтардың қазіргі Қытайдың Алтай аймағы мен Шығыс Қазақстанның шығыс аудандарында құрған княздігі. Сипаты жағынан Еділ қалмақтары көшкеннен кейін құрылған Еділ-Жайық арасындағы Бөкей Ордасына ұқсайды, бірі батыстағы шығыстан келген Еділ қалмақтарынан босаған территорияға қайта қоныс тепкен қазақтар жағынан құрылса; бірі Жоңғар мемлекеті жойылып олардан босаған қазақ жерінде құрылды. Бұлардың айырмасы: Бөкей ордасы Патшалық Ресейге бағынса, Көгедай ордасы Мәнжоу империясына сырттай бодан болды. Атамекенге

    129
  • Тарих

    Тұрсын Жарқынбаев кім еді?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 28, 2019  |  2,476 views

      Тұрсын Жарқынбаев Кеңестік саясаттың пайымынша –ұлтшыл, атаман Анненковтың әскері құрамындағы «Алаш полкінің» сардары, бай тұқымының өкілі. Ал, коммунистік қытай үкіметінің пайымынша, «жапон тыңшысы», «төңкеріске қарсы элемент». «Ертіс өңірі» газетінің 2009жылғы, 5-тамыздағы, №31 санында Р.Нүсіповтың «Алаш полкінің ақиқаты» атты мақаласын оқып отырып, аталмыш мақалада айтылған Т.Жарқынбаевтай абзал жан туралы оқырманмен ой бөліссем деп едім. «…Сөйтіп, үзіліп қалған арман жібі қайта жалғанды. Кешігіп келген мені қала мектебіне еш қағидасыз-ақ қабылдап, білімнің ұзақ сапарына өз қолымен қосқан – белгілі ағартушы, Алаштың асыл азаматы Тұрсын Мұстафин еді».(Қ.Жұмәділов. Таңғажайып дүние. 82-бет, Алматы, «Тамыр», 1999ж.)Бұл заманымыздың заңғар жазушысы Қ.Жұмәділовтың жүрекжарды лебізі. Әлде, Тұрсын ағамыз бала Қабдештің келбетінен болашақ қазақ зиялысының бейнесін таныған шығар-ау? Бұдан әрі,

    831
  • Саясат

    Назарбаевтан кейінгі Қазақстан не болмақ?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 10, 2019  |  3,246 views

    2018 жылы еліміздің саяси өміріндегі кей оқиғалар билік транзитіне жан-жақты дайындық жүріп жатқанын әйгіледі. Саясаттанушы, Тәуекелдерді бағалау тобының жетекшісі Досым Сәтбаев қазіргі транзит механизмі президент Н.Назарбаев көзі тірі кезде ғана жұмыс істейді, сондықтан биліктің қандай жолмен және кімге ауысатыны белгісіз деп есептейді. 2018 жыл аяқталар тұста Досым Сәтбаевпен басты саяси оқиғаларға талдау жасап, Назарбаевсыз Қазақстан тап болатын мәселелерге үңіліп көрдік. Саясаттанушы Д.СӘТБАЕВ Қауіпсіздік кеңесі ұжымдық мұрагер бола алмайды – Досым, биылғы еліміздің саяси өміріндегі айтулы оқиғалардың бірі ­– «Қауіпсіздік кеңесі туралы» заңның қабылдануы. Қауіпсіздік кеңесі консультативті-кеңесшілік органнан конституциялық органға айналды, ал бірінші президентке оны өмір бойы басқару құқы берілді. Кейбір сарапшылар бұдан билік транзитіне дайындықтың нышанын байқады. Сіздің ойыңызша, бұл

    809
  • Тарих

    Көктүріктен тараған Қазақ рулары

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 10, 2018  |  3,458 views

    Ерзат Кәрібай Көктүрік қағанаты ұлы Ғұн қағанатынан кейінгі көшпенді-әскери жұрттардың құрған империясы. 552-742 жылдарға дейін 190 жылдай дәурен сүрді, билеушы тайпа Ашина тайпасы. Териториясы шығыста Жапон теңізінен батыста қара теңізге дейін; Солтүстікте Сіберия ормандарынан Иран, Қытайға дейін созылған он миллион шаршы километр аумақты алып жатты. Түркі әсілінде Ашина бастаған ондаған тайпалар одағының аты болатын. Тегі Ғұндар мен Сақтардың бірінен, ең алғашында Нионуан қағанатына қарасты теміршілер болатын, 545 жылы Бумын қаған Терглектер(арбалылар немесе қаңғарлар) Нионуандарға аттанған жасақтарын тосқауылдап талқанын шығардыда 50 мың отбасы Терглектерді бағындырып алдыда 546 жылы Нионуан қағаны анағайды ойсырата жеңді, анағай өзін-өзі өлтірді. Осылайша Көктүрік қағанаты құрылды. Қағанат Алтай тауында шаңырақ көтерді де кейін көшпенділердің қасиетті жұрты болған

    1137
  • Тарих

    Шарқи Түркістан Респубиликасы Туралы Не Білеміз?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 10, 2018  |  4,029 views

    Жалпы сараптама (Ешбір жерде естімеген деректермен баяндалады) Егер тариxқа қызықпасаңыз, жаңа дерек естуді қаламасаңыз немесе уақытыңыз болмаса бұл сараптаманы оқу сізге “xарам” болады ))) Қазақстан тариxшыларына енді-енді үйреншікті тақырыпқа айнала бастаған Шыңжаң тариxындағы “Шарқи Түркістан Респубиликасы” туралы шындықты жұрт аса көп біле бермейді. Екі рет құрылған “Шарқи Түркістан” уақытша үкіметі туралы не білеміз? Әлқисса… Бірінші реткі Шарқи Түркістан үкіметі 1933-жылы Қашқарда құрылды. Үкімет небәрі үш ай өмір сүрді де Алтышаһарға қашып бара жатқан Дұңған (xуийзулар) әскері жағынан құлады. Бір жағы үкіметті құрушылардың өзі сатып кетіп тындым болды. Аса көп ешкім бұны біле бермейді. Гансу, Цинxай дұңғандары Шыңжаңға басып кіріп “қазақ-ұйғырмен бірлесіп коалецион мұсылман үкіметін құрамыз” деп Үрімжі қытайларын қоршауға алады.

    1347
  • Көз қарас

    Шарқи Түркістан мен Шыңжаң қазақтары туралы

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 1, 2018  |  6,513 views

    Бұл 1933-жылы құрылған Шарқи Түркістан үкіметінің Англия елінен саяси, әскер көмек сұрап жолдаған xат-дұр. Естеріңізде болса бірер айдың алдында осында Шарқи Түркістан үкіметінің Түркиядан әскери көмек сұрап жолдаған xатын салғамын. Небәрі бірер ай өмір сүрген Шарқи Түркістан респубиликасының қилы тариxы қазақ қоғамының баса назарында болу керек деп ойлаймын. Дәл қазіргі күнде Қазақстан немесе тұтас орталық Азия үшін екі стратегиялық өңір бар. Олар: Ауғаныстан және Шыңжаң (Синьцян/ШУАР). Ауғаныстан туралы айтып жүрмін. Осы екі өңірдегі стратегиялық тариxты жақсы білсек орталық азия елдерінің жарқын келешегін күні бұртын ойлай алған боламыз. Не үшін Шарқи Түркістан уақытша респубиликасы Англия, Түркиядан әскери көмек сұрайды? 30-жж Түркия-Қытай қатынастары; Англия-Қытай қатынастары қалай болған? Бұл мәселеге совет пен германия,

    3360
  • Тарих

    Шежіре – Абақ Керей

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 16, 2018  |  6,871 views

    Абақ Керей 12 атаға бөлінеді. Бұл бөлініс Қытай қарамағына өткен кезден басталады. Абақ керейдің қайдан, қалай таратылатыны туралы шежірелер көп және оларда бірізділік жоқ, яғни «әркімдікі өзіне жөн» дегенге саяды. Ойғырлық Мәсәли, Дөйтен, Сахария қариялардың мақұлдауы негізіндегі атам Жанаттың (А.Ж) жазып қалдырған шежіресінде Абақтан Изен, Жусан. Изеннен Мағыналы, Сидалы, Жабайды таратады. Мағаналыдан Қойлау, Байлау делінеді. Қойлаудан-Ителі. Абақ Керейдің ішінде ителі руы «ноқта аға» аталады.  “Алаш айнасы” интернет-газеті халқымыздың шығу тегін, таралуын баяндайтын тармағы – қазақ шежіресі туралы ақпараттарды кезең-кезеңімен жарияламақ. Осы арқылы үш жүздің әр руы туралы мәліметтерді топтастырып, қазақтың ортақ шежіре қорын жасап шығармақ. Егер сіздің қолыңызда өз руыңыз жайында мәліметтер болса, біздің мына: info@alashainasy.kz электронды поштамызға жіберуіңізге болады. Ноқта

    2077
  • Тарих

    Шекара мәселесі шешілген күн

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 27, 2018  |  4,336 views

    Алашорда: Сурет сыртындағы тарих  Алмасбек Әбсадық Солдан оңға қарай: бірінші қатарда- Х.Ғаббасұлы, М.Дулатұлы, А.Байтұрсынұлы, М.Әуезов; екінші қатарда- Ж.Аймауытұлы, Ә.Марғұлан, А.Байтасұлы. 1917 жылы 13 желтоқсанда құрылған Алашорда автономиялық республикасы 1920 жылы 26 тамызда кеңес үкіметінің пәрменімен жасақталған кеңестік Қазақ автономиясының құрылуына негіз болған еді. 1936 жылы ол автономия кеңес құрамындағы жеке республикаға айналды. Кеңестік республикаларды құру кезінде шекара белгілеу мәселесі, негізінен,  Қазақ автономиясы құрылған кездегі межемен белгіленді. Олай болса, қазіргі таңдағы тәуелсіз Қазақстанның ұлан-ғайыр жерге ие болып қалу мәртебесі Алаш зиялыларының жанын шүбереке түйіп (соңында жаны құрбан болған) жүріп атқарған жанқиярлық ерлік істері мен ерен еңбектері арқасында жүзеге асты. Алаш зиялылары бейнеленген фотосуреттер біздің рухани мұрамыздың құнды бөлшегі екендігі сөзсіз. Себебі

    276
load more

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: