Жүгіртпелер
 | 
  • Тарих

    Сібір хандығы немесе керей Тоғырұл ханның ұрпағы Тайбұға әулеттері билік құрған мемлекеттің қилы тағдыры мен тарихи аренадан жоғалуы

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 24, 2019  |  582 views

    Тарлан тарихтың бізге беймәлім тұстары көп, ақиқаты ашылмаған және әлі күнге дейін құпия парақтарынан өзіндік орын алған Тайбұға әулеттерінің орта ғасырларда билік құрған жұрты Сібір өлкесі немесе Сібір жұрты екендігі баршамызға аян. Керей Тоғрыл ханның Үкіден (кейбір шежіре аңыздарда Ұйқы дейді, ал қытай деректерінде Тоғрыл ханның бір ұлының есімі Ойху) туған немересі Тайбұға бұл аймақта он үшінші ғасырдың бірінші жартысында інісі Тайшықпен бірге Керей хандығынан қалған бір қауым елді соңына ертіп өз алдына жеке хандық құрып жер көлемі орасан зор аумаққа билігін жүргізді. Шыңғыс хан империясының ұлан-ғайыр Еуразия кеңістігінде билік құрған дәуірінде осы империяға тәуелді жеке өз алдына мемлекеттік құрылымы бар ел болған Тайбұға династиясы немесе Тайбұға жұртының тарих сахнасына

    130
  • Тарих

    МӨДЕ ЖӘНЕ ҰЛЫ ДАЛА

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 22, 2019  |  621 views

      Жанымхан Ошан Р.Б. Сүйлейменов атындағы Шығыстану институтының Жетекші ғылыми қызметкері, т.ғ.к. МӨДЕ, Маодунь, Модун шаньюй (б. з. б. 234? – б.з.б. 174 жж.) – Ұлы ғұн империясының негізін қалаушы, және б. з. б. 209 – б. з. б. 174 жылдары империяға билік жүргізген әйгілі шаньюй. ӨМІРБАЯНЫ Отандық тарих ғылымында «Ғұн» деген атпен [1. 25-436 бб] көпшілік қауымға әйгілі болған көне этнос туралы ең көне деректі Қытай тарихшысы Сыма Цянь өзінің әйгілі шығармасы болған «Шицзи» (Тарихи жазбалар) атты еңбекте бірінші рет Сюнну (匈奴) деген екі иероглифпен жазып қалдырған. Қазіргі қытай тілінде «Xiōngnú» деп оқылатын осы екі иероглифтің көне дәуірдегі қытай тіліндегі оқылуы туралы ɕjʊŋ.nǔ *, qʰoŋ.nˤa, т.б. деп оқылады деген пікірлер

    161
  • Тарих

    Жолымбет алтын кенішінің атауы туралы

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 19, 2019  |  451 views

    Атақты Жолымбет биден – Қали, Қалидан – Бектаза, Бектазадан – Азнабек тарайды. Азнабек Алексеев ауданына қарайтын «Искра» совхозы бөлімшесін басқарып келген. Азнабектен – Амангелді, Алтынбек, Дәулетбек, Асылбек, Азаматтар тарайды. Жолымбет жайлауын басып өтіп Ащылы-айрық өзені 92 шақырым ағып Сілеті өзеніне құяды. Күрсары керей – Жебеке – Жанғабыл – Дәулетбай – Құдайбарген – Тәңірберген – Шақабай – Сыздық. Қамаш (Қамаридден) аға Сыздықов 1915 жылы дүниеге келген. Атасы Шақабай Қына ауылында туған. Қимаш Сыздықов 77 жасында ата-бабасының зиратына дұға бағыштауға жолға шығады. Қына ауылында жасы сексенге келген Нұртаза Шәріповпен кездеседі, «Шақабай желісін» көрсетуді сұрайды. Жасы келіп қалған Нұртаза сіздермен жүру оңай болмас қоймас деп, Азнабек Бектазаұлы Қалиевтің үйін көрсетеді. Жалпы осы маңайдағы

    80
  • Тарих

    Қазақ ру-тайпаларының отбасы саны тралы тізім дәптері

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 6, 2019  |  916 views

    (Цяньлуна жылнамысының 23-жылы 1-ай) 1758-жылы ақпан 21-құжат 1758 жылғы ақпан айында хатталып, тіркелген «Қазақ тайпаларының саны туралы» тізбеде: «Орта жүзде: тарақты, арғын, найман, керей, уақ, төлеңгіт, қыпшақ қа­тарлы 7 тайпа бар», екендігі көрсетіледі де, олардың саны, кімнің билігінде екендігі құжат түрінде жазылған. Көне тарихи мағлұмат ретінде , бұл деректер «Қожаберген батыр»  атты зерттеу кітабтің  192-194 беттерінде толық берілген. Мұнда біз әуелі 21-құжатты ерекше атағымыз келеді, өйткені, өзгеқұжаттарда сақталған мағлұматтарға қарағанда, бұл құжаттың арғытүпнұсқасын өзге емес, Абылай ханның өзі жазып берген. Демек, мұндағыаталған тұлғалар – Абылай хан мойындаған, санасқан Орта жүз қазақбасшылары.                  Ашамайлы-керейдің 10 000 отбасы Тұрсынбай батырдың (Балта-керей Тұрсынбай атанаған батыр. –З.Т.)

    333
  • Тарих

    ДӘСТЕМ САЛ ҚАРАБАСҰЛЫ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 2, 2019  |  736 views

    Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы биылғы жылдың сәуір айында еліміздің бас газеті «Егем- енді Қазақстан» газетінде жариялаған мақаласында туған жер тарихын, оның тәуел-сіздігі мен бостандығы үшін күрескен тұлғалар есімін қайта жаңғыртуды ұсынды. Осы ретте бүгінгі қазақ елінің солтүстігінде өмір сүрген ру-тайпалар тарихы осы күн- ге дейін маман-тарихшылар назарынан тыс қалып келе жатқандығ белгілі. Бүгінгі жастар түгіл ақсақалдардың өзі елдің кешегісі турал жарытып ештеңе айта алмайды. Оған оларды кіналаудың өзі қиын сияқты. Кешегі кеңес үкіметі заманындағы қысаң саясат өткенімізді білуге мұрша бермегендін қалай жасыра аламыз. Қазақстанның солтүстігі мен Батыс Сібір өлкесі орта ғасырда біріңғай саяси-этника- лық аумақ болған. Керейдің тайпасының Тайбұға әулеті негізін қалаған, тарихта «Сібір хандығы» деп аталатын мемлекет аумағында тек керейлер

    163
  • Тарих

    ҚОЖАБЕРГЕН БАТЫР

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 2, 2019  |  571 views

    Бахыт Еженханұлы тарих ғылымдарының докторы , «Қожаберген батыр» кітабының авторы 1756-1767 жылдарда қалыптасқан мәнжу-қытай мұрағат құжаттары негізінде 1. Кітабымызға енгізілген Қожаберген батырға қатысты тарихи құжаттар Қолыңызға тиген бұл кітап абақ крейдің шыбарайғыр руынан шыққан Қожаберген батырдың 1756-1767 жылдары аралындағы тарихы туралы сыр шертетін, өз дәуірінде қалыптасқан нақты мұрағат құжаттар негізінде жазылған. Кітап үш бөлімнен тұрады: 1. Аталмыш тарихи кезеңде қалыптасқан қазақ-цин қарым-қатынасы және ондағы Қожаберген батырдың ықпалы сынды тақырыптарға арналған зерттеулер; 2. Қожабергенге қатысты мәнжу-қытай тілдерінде қалыптасқа нақты мұрағат құжаттардың қазіргі қазақ тіліне аудармалары (тарихи-деректанулық ғылыми талапқа сай, мұнда мәнжу тілдегі құжаттардың транскрипциялары да берілген); 3. Құжаттардың факсимиле көшірмелерінің таңдамалы топтамасы. Кітапқа жалпы 70 құжат енгізілді. Уақыт жағынан айтқанда, бұл

    78
  • Тарих

    Бозтөбе немесе Омбыдағы Қаржас ауылдарының тарихы

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 2, 2019  |  552 views

    ​Бозтөбе – бұл он тоғызыншы ғасырдың 40 жылдарында Ертіс өзенінің солтүстік жағалауынан орын тепкен, қазіргі Омбы қаласының промзона аумағына кіретін шағын ғана орманды алаңқайы бар дөңесті жер осылай аталатын. Омбы қаласы әлі іргесін жая қоймаған дәуірде Бозтөбе осы өңірді ғасырлар бойы ата-қоныс еткен қалың керей ішіндегі Құрман руының байы Телжанның ағайындарымен бірге көшіп-қонатын жайлауы болды. Қазіргі Омбы қаласының орналасқан аумағы бағызы заманда Сібір жұртына Он ханның ұрпақтары иелік еткен Тайбұға-Тайшық әулеттері тұсында «Көшебе шілігі» аталатын еді десетін көнекөз қариялар. Мал жайылымына қолайлы, шөбі шүйгін бұл жер сол кезде жергілікті патшы ұлықтарының көз құртына айнала бастады. Көктемде Ертіс тасығанда Бозтөбенің ат шаптырым айналасын су ала қоймайтын. Телжан бай ауыл-аймағымен сол аймақтағы

    94
  • Тұлғалар

    Ер Жабай (Абақ Керей) бабаның жатқан жері табылыпты. 

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 27, 2019  |  613 views

    Сламбек Жумагали Бұл үлкен қуаныш! Ұрпақтары үшін үлкен өнеге, рухани азық. Атақты Абылайдың ақ туын ұстаған, әрі тәлімгер ұстазы, ерлік және теңдессіз батырлығымен көзге түсіп, жыраулар мен ақындардың уытты сөзіне арқау болған Ер Жабай батырдың жерленген жерінің табылуы қазақ тарихы үшін демаңызды. Ұрпақтары тынымсыз ізденіп, қазақтың алып тұлғасының жерленген жерін соноу Қостанай өңіріндегі Атбасар маңынан тауып, сүйінші сұраған жылы хабар естідік. Талай ғасырлар бойы тарих қойнауында құпия болып қалған Жабай бабамыздың қайта тарих бетіне оралып, ұрпағымен қауышуы “Рухани жаңғырудың” жемісі. Әлбетте, әлі де қазақтың қаншама баһадүр батырлары мен ел бастаған көсемдері, сөз бастаған шешендері белгісіз күйінде қалып отыр? Бұл да ішке түскен “жылым құрттай” саясаттың салқыны болғаны ақиқат. Қазақтың басына

    175
  • Тұлғалар

    Есбол Күрсарыұлы (1550-1654)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 21, 2019  |  664 views

    Ақсары-Күрсарыдан Күрсары керей болып бөлінетін екі атаның негізін қалаған Есеналы мен Есбол Сібір жұртын билеген хандарға қызмет көрсетіп ел басқару ісіне араласқан және он алтыншы ғасырларда өмір сүрген адамдар. Есеналы мен Есболдың аралары бір мүшел жас еді деп айтады көнекөз қариялар. Заманында Сібір хандарының әскербасы және орданың бас кеңесшісі болған Есеналының тәрбиесінде болған Есбол да ат жалын тартып мініп ержеткеннен кейін ағасының жолын қуып ел билеу істеріне араласты. Сібір хандарының балаларына көкілташ болумен қатар елшілік міндеттерді де, әскери іс-қимылдарды үйлестіруді де мойнына жүктеген Есеналының Есболдың тәрбиесіне ықпалы зор болды. Бір мың бес жүз жетпісінші жылдардың орта шенінде (жылқы жылында) Строгановтардың қаржылай көмегіне және Мәскеу патшасының қолдауына сүйенген орыс воеводасы, әрі

    82
  • Көз қарас

    Сібір жұрты немесе КӨШІМ хандығы құлағаннан кейін Батыс Сібір аймағында өзгеріске ұшыраған жер-сулардың байырғы атаулары.

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 21, 2019  |  850 views

    Шарлақ уезіндегі ел, жер, су атауларының шығу төркіні Қазіргі Солтүстік Қазақстан облысының Уәлиханов және Ақжар ауданының жері Совет үкіметі орнаған алғашқы жиырмасыншы жылдары Ақмола губерниясына қарасты Орехов ауданының негізінде құрылған Шарлақ уезінің қарамағына қарады. Оның құрамында он бес болыстық әкімшілік болды. Осы он бес болыстың ішінде Алабота, Қойтас, Қорған (кейіннен Қара Ой болысы атанды), Қызылағаш, Керей, Теке, Қарауыл (бұрынғы Николаев болысы) болыстарының негізгі бөлігі қазақтар болғандықтан көшпелі болыстар атанған еді. Бұл болыстар қазіргі көршілес Уәлиханов және Ақжар аудандарының аумағы. Қалғандары: Добровольская, Дробышев, Котельниково, Орехово, Покров, Русская Поляна, Степанов, Черноусов болыстары Омбы облысына берілді. Бұланбай ауылының тумасы Зейнолла Оспанұлын ауыл балалары «Зәкен әтәй» деп атайтын едік. Ел мен жердің тарихын, осыған

    203
load more

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: