Жүгіртпелер
 | 
  • Тарих

    ИТЕЛ(АТИЛ, ИТЕЛ, ИДЕЛ, ЕДІЛ) ҚАҒАН

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 11, 2022  |  656 views

    ИТЕЛ(АТИЛ, ИТЕЛ, ИДЕЛ, ЕДІЛ) ҚАҒАН Ител қаған Көкбөрғ аталған тұста, Көкбөрғ аты Көкбұлақ болып таралған тұста… Еуропаға Абақ таңба көтеріп барған ұлы Абақты атанып, Кейін келе ұрпағы Ақбақты боп есте қалатын. Ақбақтыдан Есен туды да, Есен-Абақты делінген, Есен-Абақты Есенбақты болып Карпаттың иығына көмілген…. Ителдердің жартысы Орал тауда тұрады, Ителдердің жартысы Алтайда ішіп бұлағын… Бірі башқорт ішінде, Бірі қазақтың қоңыр түсінде, Улап-шулап шығады… Қурайдан тартып қоңыр күй, Тарқатып ішіп құмарын… Еділден алақанымен көсіп ішкен кездерін еске ап, Селкілдеп билер “Жорғаға” Қозғалтып абақ тұмарын… Міне, осылай орман елінен тараған сұлу тарих, Ител қағанның аттары дала кілемін тұяғымен сырғытып ағылып… Көкбөрі Мүбарак Қизатұлы

    253
  • Тарих

    ИТЕЛІ – КЕРЕЙ МЕН УАҚТЫҢ ЕҢ ЕСКІ РУЫ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 11, 2022  |  435 views

    Өткенде «”В”дыбысының өмірі» атты мақаламызда ителі, молқы атауларының бөрі ұғымымен тығыз қатыстылығы туралы мәнді де,мағыналы әңгіме айтқанбыз. Соны қайыра ұсынамыз. Кок-волк(көк бөрі) атауы уақыт өте келе Көкбұлақ болып айтылып, ителі шежіресінің негізгі атауын тұлғаландырған. Көк бөрі сөзінен шыққан Көкбұлақты көшпенді өмірдегі бөрінің атын тіке атамайтын әдет бойынша, Көкбұлақтың тұқымдарын “ит елі” атап кеткен. Енді осы Ақмерген(Күйік), Ақбақты, Ақмалай(Тыныбек) деп танылған үш ителінің атасы болған Көкбұлақтың Ахметәлі, Ақберді деген екі ұлының ішінде, Ахметәліден үшеуі тарайды. Көкбұлақтың келесі бір ұлы болған Ақберді атауына келсек, Ах-бөрт(Ақбөрі) деген сөздің кеңітіп айтылуынан келіп шыққан. Қазақтың Алаша руы Ақберлі, Тоқберлі деген екі үлкен тармаққа бөлінеді. Яғни, ақ бөрілі, тоқ бөрілі деген мағыналарда. Осы Тоқбөрліден Бөріше тұқымы

    79
  • Тарих

    БӨРІНІҢ АТЫН АЛҒАН ИТЕЛІ МЕН МОЛҚЫ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 27, 2022  |  1,186 views

    («”В”дыбысының өмірі» мақаласынан үзінді) Ворг(ворк). Бұл кәдімгі көк түсті және осыған байланысты бөріні білдірді. Бөрі деген сөздің өзі көк түсті ұғындырады. Ворг(ворк) сөзі В дыбысының “ұб, об, аб, ба, бо, бұ, ұ, у” болып түрленуіне сай, бурғ, ворғ, буры, влуе, бөрі, бөрік, волк сөздерін тудырды. Волк – өлекшін. Влуе(бөре, бөле) – ағылшын тіліне көк түсті білдіретін атау ретінде ғұндар жағынан енді. Волф(бөріп) сөзі оларда бөріні білдіреді. Бурыл түс те көк түсті негіз етеді. Қазақта “бөріктіріп қырады” деген сөз бар. Бұл біріктіріп қырады деген мағынаны береді. Қазақтың бірігу деген сөзінің әубаста туылуына да бөрілердің азығын ұстаудағы ұйымшаң әрекеті әсер еткен. Волк(бөрғ) – Шығыс Еуропа жерінде бөріні білдірді. Волк сөзі болғ, болқы

    799
  • Мәдениет

    Ең бастысы – Ұлттық мұраларымызға зақым келмеген.

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 11, 2022  |  384 views

    “…Шамамен сағат 16.00 кезінде 200-дей шабуыл жасаушы музей ғимаратына кірді. Жүгіріп алдарынан шықтым. Барлығы дерлік жастар. Бар дауысыммен айқайлап, ештеңеге тиіспеуін өтіндім. Сөзге тоқтамай, электронды құрылғыларды қирата бастады. Арасында біреулері менің сөздерімді естіп, қалғанына тоқтау салды. Оларға «Бұл заттардың барлығы – ата-бабамыздан қалған асыл мұра. Сындырмаңыздаршы, бұларды өртесек, біздің тарихымызда ештеңе қалмайды. Ертеңгі күні сіздерге керек болады ғой» деген сөзімді кейбірі тыңдады. Тыныштық орнатып, менен «Алтын адамның» оригиналы қайда?», «Алтын заттар қайда тұр?», «қылыштар бар ма?» деп сұрай бастады. «Алтын адамның» түпнұсқасының бізде емес екенін айттым. Бұл уақытта музей залдарында негізгі жарық емес, кезекші жарық шамдары жанып тұрған. Соның көмегі тиді ме деп ойлаймын, кейбір заттар қараңғыда анық көріне қоймады.

    56
  • Жаңалықтар

    Санақ: Қазақстан халқы 19,1 млн адамға жетті, қазақтардың үлесі – 70 пайыз

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 8, 2021  |  1,770 views

    1 қыркүйек пен 30 қазан аралығында жүргізілген Ұлттық халық санағының алғашқы нәтижесі бойынша, Қазақстан халқы 19 169 550 адамға жетті. Санақтың нәтижесі жөнінде президент Қасым-Жомарт Тоқаевқа баяндаған премьер-министр Асқар Мамин осылай деп мәлімдеді. Қазақстандықтардың 48,71 пайызы – ерлер, 51,29 пайызы – әйелдер. “Қазақстан халқының орта жасы 31,94 жас деп көрсетілген. Жалпы халықтың 33,97 пайызы – 17 жасқа дейінгі балалар, 19,72 пайызы – 14-28 жас аралығындағы жастар. Еліміздегі қазақтардың үлесі – 70,18 пайызға жеткен. Халықтың 59,05 пайызы, яғни 11 320 410 адам еңбекке жарамды деп танылған” делінген Ақорда хабарламасында. Қазақстанда халық санағы он жылда бір рет өтеді. Бұған дейінгі санақ 2009 жылы өткен еді. Санақ қорытындысы бойынша елдегі халық саны 16

    776
  • Жаһан жаңалықтары

    “Ол нағыз қазақ”. АҚШ валюта басқармасы жетекшілігіне ұсынылған Сәуле Омарова кім?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 22, 2021  |  1,816 views

    Дархан ӨМІРБЕК Қазақстан тумасы, АҚШ азаматы Сәуле Омарова АҚШ валюта басқармасының жетекшісі қызметіне ұсынылды. АҚШ президенті Джо Байден банк саласын реттейтін саяси қызметке Қазақстан тумасы Сәуле Омарованы ұсынды. Сенат оны мақұлдаса, басқарманың 158 жылдық тарихында басшы қызметіне тағайындалған тұңғыш әйел және алғашқы азиат болмақ. 3,5 мың қызметкері бар басқарма мыңнан астам ірі банкті бақылайды. Ал олардың жиынтық активі 15 триллион долларға жуықтайды. Бірақ банктер мен республикашылдар Омарованың идеяларын тым радикал санап, оған қатты қарсылық танытып отыр. Тіпті бір сенатор оны коммунистік көзқарастағы адам болуы мүмкін деп, СССР кезінде жазған диплом жұмысын сұратты. Ал баспасөз құралдары оның әрбір сөзін талдап, биографиясын шаммен қарағандай шұқшия тексеріп жатыр. 55 жастағы Сәуле Омарованың АҚШ

    472
  • Қазақ шежіресі

    ҰЗЫНМЫЛТЫҚ (ҚҰТЫМБЕТ) – ТАРИХИ ТАУ ТҰЛҒА

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 23, 2021  |  1,913 views

      Орта жүз – Керей – Абақ – Шеруші – Күнтуғаннан тараған атаның бірі – Ұзынмылтық(Құтымбет). Алаштан Қазақ тарады, кейін ғасырлар қойнауындағы тарихи әр кезеңде өсіп-өнген жүздеген рулар негізінде Үш Жүзден қазақ халқы қалыптасты. Жүз-рулар одағының аумақтық ірі бірлестігі. Жүздің басты сипаты туыстық, кәсіптік, әдет-ғұрыптық, басқару негізіндегі қарым-қатынастар жиынтығы болып табылады. Қазақ қоғамы аталық, рулық, тайпалық, жүздік жүйемен құрылып, қалыптасқан. Ру-қауымдастықтың кіші сатысы. «У ішсең руыңмен»дейді. «Жеті атаға толыстық, жеке ел болыстық»деп рудың атын қояды, жерін белгілейді. Алайда ең бастысы рудың мүддесін ойлап, сөзін сөйлетін, тентегін тезге салып, тектісін жебейтін – биі, руды бағатын – байы, қорғайтын – батыры болу керек.Онсыз ру құрылмайды. Құтымбет рудың биі де, батыры да болды.

    525
  • Көз қарас

    ҒҰНДАРДЫҢ МҰРАГЕРЛЕРІ – ҚОҢЫРАТТАР

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 8, 2021  |  5,034 views

    (Қоңырат шежіресіне байланысты шығатын жаңа кітаптарға арналған) Авторы: Көкбөрі Мүбарак Қизатұлы Тәуке ханның тұсында қанаттас отырған рулар топтастырылып, өз тұрған өңірлерідегі жаңа Жүз бірлестігіне кірді. 1456жылы Қазақ хандығы ең алғаш құрылған жер Шу, Талас өзендерінің бойы еді. Міне осы қарашаңырақтың орны мен оның айналасындағы Жетісу, Алатау, Қаратау аймақтарындағы рулар Ұлы Жүз деп аталды. Қазақ хандығы құрылған кезден бастап шешуші рол атқарып келе жатқан іргелі алты ұлыс Орта Жүз болып біріктірілді. Олар Алтай-Ертіс, Тарбағатай, Сары Арқа, Сібір, Балқаш, Сырдың орта ағысы өңірлерін алып жатты. Қазақ хандығының құрамына кейінірек қосылған Еділ-Жайықтағы рулар Кіші Жүз болып топтастырылды. Сол кезде Қоңырат ұлысы Орта Жүз бірлестігіне енді. Бұл қазақ үлкен империяның қарашаңырағында отырған ұлт. Бірлікке

    1655
  • Тарих

    Қазақтың ұлы даласы мен елін, жерін қорғаған батырлары

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 5, 2021  |  4,681 views

      (Қазақстан тәуелсіздігінің 30 жылдық мерей тойына арнаймын) Авторы: тарихшы, фольклорис, филолог, алаштанушы Керімбайұлы Таласбек Тауасар Ескерту: Бұл мақаланы баспаға бастыру және  сайыттарға шығару тек автордың рұхсатымен болады. 2021 ж Қазақтың ұлы даласы мен елін, жерін қорғаған батырлары Биыл Қазақстан тәуелсіздігінің мерейлі 30 жылдық тойы. Ата – бабаларымыз сан ғасырдан бері білектің күші мен найзаның ұшы мен ұлы дала елінің жерін, халқын жанқиярлықпен қорғап, қазақ даласына шабуыл жасаған жауларын жер жастандыра жойды. Ата- бабаларымыздың « ….Көш жолынан көресің көшпендінің, тарихта қалдырған өшпес ізін….. », « Көзі бабамыздың бір көргенде түскен жері, білектің күші, найзаның ұшы тиген жері»  деп қазақтың ұлы даласын қорғауы бізді батырлар ұрпағы екенімізді  барша әлемге пәш етті.

    1062
  • Тарих

    « Шақантай» шежіресі( бесінші басылым , қосымша жазбалар мен толықтырулар)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 24, 2021  |  7,853 views

           Тайтөлеу Ысқақұлы Төлтай                                   2003 – 2009 жылдары  « Шақантай»  шежіре  кітабы  төрт рет  800  данамен   басылып  шықты . Соңғы  төртінші  басылымын  kerey.kz  сайтынан  толық  оқи  аласыздар .  Осы  басылымда  Шақаңа  қатысты соңғы  кезде  келіп  түскен ақпараттар мен  М. Мағауин, Ө. Ахметов , С. Ысқақов , Н. Сәменбетов – тердің кейінгі жарияланған  деректері қолдалынды . Бесінші басылым да сол аталған сайтқа  қойылады .   Мекен-жайымыз:  Алматы, 050010, Пушкин к. 83 үй, «РИЕО» ЖШС , Тел.,Факс:  8(7272) 912049 . Ұялы  тел. 87017177657 . e-mail: toltai 42 @mail.ru . МАЗМҰНЫ :    Шақантайдың  

    1201
load more

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: