جۇگىرتپەلەر
 | 
  • تاريح

    شىڭجاڭ-پاتشالىق رەسەي مەنتسين ۇكىمەتى اراسىندا ايقىن شەكارا كەلسىمى بولماعان

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 18, 2018  |  2,734 views

    بۇل سۋرەتتە قىتايدىڭ شىڭجاڭ (新疆) پروۆينتسسياسىنداعى (ولكەسىندەگى) نەگىزگى اسكەري كۇشى شوعىرلانعان وڭىرلەردىڭ كارتاسى. قىتاي كوممۋنيستەرىنىڭ تىلىندە ايتقاندا شىڭجاڭ ءوندىرىس-قۇرلىس كورپۋسى نەمەسە شىڭجاڭ ءوندىرىس-قۇرلىس بازاسى (新疆生产建设兵团). ولاي دەپ اتاۋىنىڭ باستى سەبەبى- شىڭجاڭ اشىلماعان تىڭ ولكە بولعاندىقتان كوممۋنيستەردىڭ العاشقى اسكەري لەگى تىڭنان جەر يگەرىپ، تىڭنان اسكەري قالا سالۋىنا، سوعۋىنا تۋرا كەلگەن. سول سەبەپتى كوممۋنيست اسكەرلەر ءھام قورعانىس قولعاناتى ءھام ءوندىرىس پەن قۇرلىستىڭ بارىپ كەل، شاۋىپ كەل جۇمىسشىسى بولعان. باجايلاپ كارتاعا قاراپ وتىرساڭىز، قىتاي كوممۋنيستەرىنىڭ اسكەري قورعانىس كورپۋسى مەن سوعىس كازارماسى قازاقتار شوعىرلى قونىس تەپكەن سولتۇستىك شىڭجاڭعا جيى ورىنالاسقان. ىلە اڭعارى، ماناس وزەنىنىڭ كۇنباتىس-كۇنشىعىس جاقتارى، تارباعاتايدىڭ ۇرىمجىگە تۇسپاتۇس ميداي جازىق يەن بوزدالاسى مەن قازاقستانمەن شەكارا تۇسى جانە التاي تاۋلارىنىڭ شەكارا جاقتارى سونىمەن بىرگە

    92
  • تۇلعالار

    ەكى عاسىر ساقتالعان باتىر شاپانى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 18, 2018  |  1,951 views

    «جەتى اتاسىن بىلمەگەن جەتىمدىكتىڭ بەلگىسى»، «جەتى اتاسىن بىلمەگەن جەتەسىز»… ايتۋعا عانا وڭاي سوزدەر ارينە. قاعىس ەستىگەن بولىپ قۇلاقپەن تىڭداعان ادامعا قازاقتىڭ كوپ ماقالىنىڭ ءبىرى سياقتانعانىمەن، ساناعا ءسىڭىرىپ ميمەن تىڭداعان ادامعا بۇدان ارتىق اۋىر، بۇدان ارتىق اششى ءسوز جوق. «قۇلاقپەن ەمەس ميمەن تىڭدا..»دەيتىن مۇندايدا قازاق ساتيراسىنىڭ اتاسى وسپانحان اۋباكىروۆ . «قازاق رۋعا بولىنبەيدى، رۋدان قۇرالادى» دەيتىنى بار، «جۇزگە بولىنگەننىڭ ءجۇزى كۇيسىن، رۋعا بولىنگەن ۋ ءىشىپ ءولسىن» دەگەن ھاھارمان اتامىزدىڭ. ءوز شىققانتەگىن، ءوز اۋلەتىن ءبىلۋ كەيىنگى ۇرپاققا ۇعىندىرۋ، ۇيرەتۋ دەگەن ءسوز ۇلتتىق سانادان رۋلىق سانانى جوعارى قويۋ دەگەن ءسوز ەمەس. جاڭاعى جەتەسىز جەتىم اتانباۋى ءۇشىن. ەڭ ماڭىزدىسى تەكتىلىكتى تۋ ەتىپ، قان تازالعىن ساقتاۋ ءۇشىن. جەتى اتاسىن جەتىك مەڭگەرگەن جەتكىنشەك جار تاڭداعاندا جازا

    131
  • زۋقا باتىر 150 جىل

    بوستاندىققا ۇمتىلعان قازاقتار

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 28, 2018  |  4,952 views

    كاشمىردەگى اتاقتى شريناگارعا كەل­گەن سول بوسقىنداردىڭ اراسىندا ءبىر جىلىمدى وتكىزدىم. ولار ور­تالىق ازيا توپىراعىن مىڭداعان جىلدار بويى مەكەندەپ كەلە جاتقان قازاق حالقىنىڭ وكىلدەرى ەكەن. مەنى قوناق ەتكەن قايسار رۋحتى ءۇي يەلەرى كوممۋنيستىك بيلىكتەن قاشىپ، قىتايداعى شىڭ­جاڭ پروۆينتسياسىنان قونىس اۋدارعان، اتتىڭ جالىندا وسكەن كوشپەندىلەردىڭ ۇرپاقتارى ەدى. ايەلىم ەكەۋمىز قاسىرەتى مەن قاسيەتى بىردەي ۇلى كوش جولىنداعى وسى حالىقتىڭ جاقىن دوسىنا اي­نالدىق. ۇزاق جولعا شىڭجاڭنان 4000 ءۇي شىققان ەكەن، سولاردىڭ 350-ءى عانا كاشمىرگە جەتىپتى. كاشمىردەگى ءومىر. يمميگرانتتاردىڭ تاعدىرى شەشىلگەنگە دەيىن كاشمىر بيلىگى قايىرىمدىلىق كورسەتىپ، ولاردى دجەلام وزەنى جاعاسىنداعى بەكىنىسكە پانالاتتى. باستارىنداعى قاسىرەتكە قاراماستان، قازاقتاردىڭ ۇنجىرعاسى تۇسكەن جوق. ءبىزدى قۇشاق جايا قارسى الدى، ۋاقىت وتە كەلە ءبىر-بىرىمىزگە باۋىر باسىپ كەتتىك. ولارمەن ەتەنە ارالاسىپ، قازاق

    182
  • تاريح

    شىعىس تۇركىستان قازاقتارى پاتشالىق رۋسسياعا قانشالىق تاۋەلدى بولعان

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 23, 2018  |  3,602 views

    ەكى سۋرەتتىڭ انىقتاماسى: اۋەلگىسى تسين مەملەكەتى (清朝) كەزىندە قىتاي ساۋداگەرلەرىنىڭ رۋسسياعا (沙俄) بارعان كەزدە قولدانعان جولxاتى ياعني پاسپورتى. كەلەسى سۋرەت، رۋسسيانىڭ كونە ۆاليۋتاسى. ول كونە اقشا تسين (清) مەن گومەنداڭ (民国) ۇكىمەتىنە ەكونوميكالىق ىقپال جاساپ تۇرعان. ءبىر قىزىعى، شىعىس تۇركىستان قازاقتارى الدەبىر سەبەپتەرمەن (مىسالى، قاجىلىق) شەتەلگە بارماقشى بولسا جولxاتتى ياعني پاسپورتتى پاتشالىق رۋسسيا (沙俄) جاساپ بەرەتىن بولعان، ونىمەن قويماي جول جاۋاپكەرشىلىگى مەن مۇسىلمانشىلىق انىقتاماسىن پاتشالىق رۋسسيانىڭ ءمۇفتياتى انىقتاپ بەرەتىن بولعان. تىپتەن بۇل ءۇردىس بەرتىنگە دەيىن ياعني 1912-جىلى تسين ۇكىمەتى قۇلاپ جاڭا دەموكراتيالىق قىتاي رەسپۋبيليكاسى قۇرىلعان سوڭ دا ءبىراز ۋاقىت جالعاسىپ وتىرعان. كەيىن شىعىس تۇركىستاننىڭ قازاق دەپۋداتتارى پەكينگە قايتا انت بەرگەن سوڭ بۇل جاعداي تۇبەگەيلى وزگەرگەن. قىزىعى، قازاق دەپۋداتتارى پەكينگە (北京)

    107
  • تاريح

    وسپان باتىرعا سوعىس ونەرىن ۇيرەتكەن زۋقا باتىر

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 20, 2017  |  8,359 views

    گودفرەي لياس اتتى اعىلشىن ديپلوماتى جانە ءجۋرناليستى 1956 جىلى لوندوندا باسىلىپ شىققان “Kazakh Exodus” ياعنىي “قازاق بوسۋى” اتتى كىتابىندا وسپان باتىردى جاستايىنان سوعىس ونەرى مەن تاكتيكاسىنا بوكە باتىردىڭ باۋلىعانىن كەلتىرەدى.   كىتاپتا وسپان باتىر تۋرالى جان جاقتى مالىمەت بەرىلەدى. بۇل كىتاپتى وسپان باتىر تۋرالى شەتەلدەردە كولەمدى مالىمەت بەرگەن العاشقى ەڭبەك دەپ ايتۋعا بولادى. وندا سونىمەن قاتار تۇركيالىق كوش جەتەكشىلەرى قاليبەك اكىم، حامزا ءشومىشبايۇلى، سۇلتان ءشارىپ ءتايجى، قۇسايىن ءتايجى تۋرالى كوپتەگەن مالىمەتتەر كەلتىرىلەدى. وسپان باتىردى ەسىمىن العاش رەت تۇركيا قازاقتارىنان ەستىپ بىلگەنىن ايتا كەلىپ گودفرەي لياس وسپان باتىردىڭ تۇركيانىڭ قايسارى قالاسىنا ورنالاسقان قۇسايىن ءتايجى اۋلىنا بارعاندا اقىن قاراموللا سەيىتحانۇلىنىڭ اڭگىمەلەپ بەرگەنىن مالىمدەيدى. قاراموللانىڭ وسى كەزدەسۋدەن از الدىن عانا وسپان باتىر جايىندا

    351
  • تاريح

    التايداعى قازاقتار الاش وردا ۇكىمەتىنە جولداعان تىلەۋلەستىك xاتى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 15, 2017  |  4,825 views

    وسىدان ءبىر عاسىر بۇرىن قازاق-قىرعىز جۇرتى بىرلەسىپ الاش وردا ۇكىمەتىن قۇرعان كەزدە وعان قولداۋشى بولىپ، تىلەۋلەستىك بىلدىرگەن شەتجۇرت قازاقتارىنىڭ ءبىرى- قىتاي قازاقتارى ەدى. التاي، شاۋەشەك جانە قۇلجادان ارت-ارتىنان تىلەۋلەستىك قۇتتىقتاۋ xاتتارى مەن قازاق ءتول باسپاسىنا كومەك سومالارىن جولدانعان. ءبىر عاسىر بۇرىن التايداعى قازاقتار الاش وردا ۇكىمەتىنە جولداعان تىلەۋلەستىك xاتىنان ءۇزىندى. حات سەمەيدەن شىعاتىن “سارىارقا” گازەتىندە 1918-جىلى باسىلعان. تىلەۋلەستىك قىتاي جۇرتىنا قاراعان الاش ۇراندى اباق كەرەيىنەن. گازەتتەن كورۋىمىز بويىنشا روسياعا قاراعان قازاق-قىرعىز بىرىگىپ، ءوز الدىنا جۇرت بولىپ، الاش ورداسىن تىگىپ، الاش تۋىن كوتەردى دەگەندى ەستىپ، پاتشامىز باسقا بولسا دا، ۇرانىمىز الاش، ءناسىلىمىز قازاق بولعاندىقتان الاش بالاسىنىڭ باسى قوسىلىپ جۇرت قاتارىنا كىرۋىنە تىلەكتەستىگىمىزدى بىلدىرەمىز. ويلاعان وي ورنىنان شىعىپ ىسكە ءسات بەرسىن. ۇلت

    164
  • تۇلعالار

    سانكت-پەتەربۋرگتە كەنەسارى حاننىڭ كىسەسى ساقتالعانى انىقتالدى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 6, 2017  |  9,305 views

    الاش اسكەرى تاقىرىبىن زەرتتەپ ءجۇرىپ، سەيىلبەك جانايداروۆتىڭ 1915 جىلى سانكت-پەتەربۋرگتەگى رەسەي ەتنوگرافيالىق مۋزەيىنە كەنەسارى حاننىڭ كىسەسىن تاپسىرعانى تۋرالى دەرەك كەزدەستىردىم. بۇل جادىگەر «كسە – پوياس كيرگيزسكوگو حانا سرەدنەي وردى» دەگەن اتپەن اتالعان مۋزەيدىڭ قورىندا بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ساقتالعان ەكەن. ونى مادەنيەت جانە سپورت ءمينيستىرى ارىستانبەك مۇحامەديۇلىمەن سانكت-پەتەربۋرگتەگى مۋزەيگە بارعاندا ءوز كوزىمىزبەن كورۋگە مۇمكىنشىلگى تۋدى. سەيىلبەك جانايداروۆ 1918 جىلى اتباسار الاش اسكەري ديۆيزيونىن قۇرعان ءارى الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ كانديدات مۇشەسى بولعان ازامات. بۇل جادىگەر سەيىلبەك جانايداروۆتىڭ قولىنا قالاي تۇسكەنىن زەرتتەي كەلە انىقتاعانىمىز – ول كىسەنى سەيىلبەكتىڭ اتاسى – كەنەسارى حاننىڭ اسكەري قولباسشىلارىنىڭ ءبىرى جانايدار ورىنبايۇلىنان قالعان مۇرا ەكەن. جانايدار باتىردىڭ ەرلىكتەرى تۋرالى مۇسا شورمانوۆتىڭ، ءماشھۇر ءجۇسىپتىڭ، دوسكەي اقىننىڭ، جامبىلدىڭ، يمانجان جىلقايدارۇلىنىڭ ەستەلىكتەرى

    109
  • تاريح

    قىتاي قازاقتارىنىڭ جاپونيامەن بايلانىسى بولعان با؟

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 16, 2017  |  6,394 views

    “جاپونيادا ءبىلىم العان قىتايلىقتار” اتتى (中国人留学日本史) بۇل كىتاپتا 19-20 ع ارالىعىندا جاپونيادا ءار سالادا ءبىلىم العان قىتايلىق وقۋشىلاردىڭ تاريxىن تۇگەندەپتى. جاپونيا قىتايدىڭ ساياسي مادەنيەتى مەن ساياسي وزگەرىسىنە قوزعاۋشى كۇش بولعان بىردەن ءبىر ىقپالدى مەملەكەت ەكەنىن بۇگىنگى قىتاي بيلىگى اشىپ جارىپ ايتپاسا دا قازاقستاندىق ءتول قىتايتانۋشىلار ءايتابىلۋى ءتيىس دەپ ەسەپتەيمىن. تسين ۇكىمەتىن اۋدارىپ بيلىككە دەموكراتيالىق قىتاي ەليتاسىنىڭ كەلۋىنە جاپونداردىڭ تىكە ىقپالى بار. جاپون-قىتاي قىرعيقاباقتىعى سەبەبىنەن ەكى ەل اراسىنداعى تاريxي ساياسي ىقپالداستىق تۋرالى بۇگىنگى كومەنەس قىتاي بيلىگى (共产党) كوبىنشە جۋمعان اۋزىن اشپايدى. وسمىنلى ۇكىمەتى ءۇشىن فرانتسسيادان ءبىلىم العاندار قانشالىق ىقپالدى بولسا، تسين مەملەكەتى ءۇشىن دە جاپونيادان ءبىلىم العان قىتايلىقتار دا انە سونداي ىقپالدى بولعان. تسين-جاپون سوعىسىنان (1894-1895 جج) كەيىن جاپونيا قىتايدىڭ تەرىستىك-شىعىس

    449
  • تاريح

    «وكتيابر توڭكەرىسىنىڭ زۇلماتى مەن شاراپاتى تەڭ»

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 7, 2017  |  5,660 views

    نۇرتاي لاحانۇلى تاريحشى قايدار الداجۇمانوۆ. بۇگىن وكتيابر رەۆوليۋتسياسىنا عاسىر تولدى. ازاتتىق ءتىلشىسى تاريحشى قايدار الداجۇمانوۆپەن وكتيابر رەۆوليۋتسياسىنىڭ قازاقستانعا نە بەرگەنى جانە قانداي ناۋبەت اكەلگەنى تۋرالى اڭگىمەلەستى. ازاتتىق: – 1917 جىلى قاراشانىڭ 7-ءسى كۇنگى (ەسكى كالەندارمەن قازان ايىندا بولعان ) رەسەي يمپەرياسىندا بولعان وكتيابر توڭكەرىسىنىڭ ءدۇمپۋى قازاق دالاسىنا قانشا ۋاقىتتان كەيىن جەتتى؟ قازاقستاندا توڭكەرىس بولعانىن ءدال سول كۇنى ءبىلدى مە؟ قايدار الداجۇمانوۆ: – سوۆەت زامانىنىڭ وزىندە «سوۆەت ۇكىمەتى قالاي ورنادى؟» دەگەن ساۋال توڭىرەگىندە تاريحشىلار اراسىندا ايتىس بولعان. ءتىپتى سول كەزدەگى، ياعني 1920 جىلدارداعى قازاق باسشىلارىنىڭ وزدەرى «وكتيابر رەۆوليۋتسياسى قازاقستانعا تەك تەلەگرافپەن كەلىپ ورناعان» دەگەن پرينتسيپتە بولعان. وعان كەيبىرەۋلەرى قارسى شىعىپ، ءتىپتى كەشەگى 1960 جىلدارعا دەيىن عالىمداردىڭ ءوزى «جوق، قازاقتار بىردەن قولداعان، قازاقتاردىڭ كوزى

    136
  • تاريح

    الاش ارىسى رايىمجان مارسەكتىڭ اتا-تەگى جونىندە.

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 3, 2017  |  7,142 views

          رەسەي يمپەرياسىنىڭ وتارلىق ەزگىسىنە قارسى تۇرىپ، ودان كەيىنگى كوممۋنيستىك-شوۆينيستىك كەزەڭدە ۇلت مۇددەسىن قورعاپ، ۇلتتىق ساياسي پارتيا قۇرىپ، قازاقتىڭ مەملەكەتتىلىگىن قايتا جاڭعىرتۋعا تالپىنعان قازاق زيالىلارى مەن وقىمىستىلارىنىڭ  جارىق جۇلدىزدارىنىڭ، ءىرى قايراتكەرلەرىنىڭ ءبىرى نايمان-تەرىستاڭبالىدان شىققان رايىمجان مارسەك ەدى.  رايىمجان مارسەكتىڭ ءومىرى، قازاسى جونىندە ءبىرتالاي زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلىپ، كىتاپتار دا جازىلعان.  الاش ارىسىنىڭ ارتىندا قالعان ۇرپاقتارى جونىندە، رايمىجاننىڭ تۋعان ءىنىسى شەريازداننىڭ قىزى تۇردىقان اپايىمىزدىڭ «كەشۋلەر» اتتى كىتابىندە تولىعىمەن ايتىلعان.  وسى اپايىمىزدىڭ جازعان كىتابى مەن  تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ءابجانوۆتىڭ جاۋاپتى رەداكتورلىعىمەن جازىلعان رايىمجان مارسەك تۋرالى «قازاق قايدا بارا جاتىر؟» اتتى كىتاپتەردە ايتىلماعان  بىرەر دەرەكتەردى كەلتىرۋدى ءجون كوردىم.    توڭكەرىستەن كەيىن رايىمجان مارسەكتىڭ كونتررەۆوليۋتسياشىل اتالعانى بەلگىلى. بىلتىر جازدا بايجىگىتتىڭ اتاقتى شەجىرەسى بولعان، داۋلەتباي باتىردىڭ ەگىزى ەسەنگەلدى

    191
load more

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: