جۇگىرتپەلەر
 | 
  • تاريح

    كوكتۇرىكتەن تاراعان قازاق رۋلارى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Dec 10, 2018  |  234 views

    ەرزات كارىباي كوكتۇرىك قاعاناتى ۇلى عۇن قاعاناتىنان كەيىنگى كوشپەندى-اسكەري جۇرتتاردىڭ قۇرعان يمپەرياسى. 552-742 جىلدارعا دەيىن 190 جىلداي داۋرەن ءسۇردى، بيلەۋشى تايپا اشينا تايپاسى. تەريتورياسى شىعىستا جاپون تەڭىزىنەن باتىستا قارا تەڭىزگە دەيىن; سولتۇستىكتە سىبەريا ورماندارىنان يران، قىتايعا دەيىن سوزىلعان ون ميلليون شارشى كيلومەتر اۋماقتى الىپ جاتتى. تۇركى اسىلىندە اشينا باستاعان ونداعان تايپالار وداعىنىڭ اتى بولاتىن. تەگى عۇندار مەن ساقتاردىڭ بىرىنەن، ەڭ العاشىندا نيونۋان قاعاناتىنا قاراستى تەمىرشىلەر بولاتىن، 545 جىلى بۋمىن قاعان تەرگلەكتەر(اربالىلار نەمەسە قاڭعارلار) نيونۋاندارعا اتتانعان جاساقتارىن توسقاۋىلداپ تالقانىن شىعاردىدا 50 مىڭ وتباسى تەرگلەكتەردى باعىندىرىپ الدىدا 546 جىلى نيونۋان قاعانى اناعايدى ويسىراتا جەڭدى، اناعاي ءوزىن-ءوزى ءولتىردى. وسىلايشا كوكتۇرىك قاعاناتى قۇرىلدى. قاعانات التاي تاۋىندا شاڭىراق كوتەردى دە كەيىن كوشپەندىلەردىڭ قاسيەتتى جۇرتى بولعان

    45
  • تاريح

    شارقي تۇركىستان رەسپۋبيليكاسى تۋرالى نە بىلەمىز؟

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 10, 2018  |  1,182 views

    جالپى ساراپتاما (ەشبىر جەردە ەستىمەگەن دەرەكتەرمەن باياندالادى) ەگەر تاريxقا قىزىقپاساڭىز، جاڭا دەرەك ەستۋدى قالاماساڭىز نەمەسە ۋاقىتىڭىز بولماسا بۇل ساراپتامانى وقۋ سىزگە “xارام” بولادى ))) قازاقستان تاريxشىلارىنا ەندى-ەندى ۇيرەنشىكتى تاقىرىپقا اينالا باستاعان شىڭجاڭ تاريxىنداعى “شارقي تۇركىستان رەسپۋبيليكاسى” تۋرالى شىندىقتى جۇرت اسا كوپ بىلە بەرمەيدى. ەكى رەت قۇرىلعان “شارقي تۇركىستان” ۋاقىتشا ۇكىمەتى تۋرالى نە بىلەمىز؟ القيسسا… ءبىرىنشى رەتكى شارقي تۇركىستان ۇكىمەتى 1933-جىلى قاشقاردا قۇرىلدى. ۇكىمەت نەبارى ءۇش اي ءومىر ءسۇردى دە التىشاھارعا قاشىپ بارا جاتقان دۇڭعان (xۋيزۋلار) اسكەرى جاعىنان قۇلادى. ءبىر جاعى ۇكىمەتتى قۇرۋشىلاردىڭ ءوزى ساتىپ كەتىپ تىندىم بولدى. اسا كوپ ەشكىم بۇنى بىلە بەرمەيدى. گانسۋ، تسينxاي دۇڭعاندارى شىڭجاڭعا باسىپ كىرىپ “قازاق-ۇيعىرمەن بىرلەسىپ كوالەتسيون مۇسىلمان ۇكىمەتىن قۇرامىز” دەپ ءۇرىمجى قىتايلارىن قورشاۋعا الادى.

    210
  • كوز قاراس

    شارقي تۇركىستان مەن شىڭجاڭ قازاقتارى تۋرالى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 1, 2018  |  2,354 views

    بۇل 1933-جىلى قۇرىلعان شارقي تۇركىستان ۇكىمەتىنىڭ انگليا ەلىنەن ساياسي، اسكەر كومەك سۇراپ جولداعان xات-دۇر. ەستەرىڭىزدە بولسا بىرەر ايدىڭ الدىندا وسىندا شارقي تۇركىستان ۇكىمەتىنىڭ تۇركيادان اسكەري كومەك سۇراپ جولداعان xاتىن سالعامىن. نەبارى بىرەر اي ءومىر سۇرگەن شارقي تۇركىستان رەسپۋبيليكاسىنىڭ قيلى تاريxى قازاق قوعامىنىڭ باسا نازارىندا بولۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. ءدال قازىرگى كۇندە قازاقستان نەمەسە تۇتاس ورتالىق ازيا ءۇشىن ەكى ستراتەگيالىق ءوڭىر بار. ولار: اۋعانىستان جانە شىڭجاڭ (سينتسيان/شۋار). اۋعانىستان تۋرالى ايتىپ ءجۇرمىن. وسى ەكى وڭىردەگى ستراتەگيالىق تاريxتى جاقسى بىلسەك ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ جارقىن كەلەشەگىن كۇنى بۇرتىن ويلاي العان بولامىز. نە ءۇشىن شارقي تۇركىستان ۋاقىتشا رەسپۋبيليكاسى انگليا، تۇركيادان اسكەري كومەك سۇرايدى؟ 30-جج تۇركيا-قىتاي قاتىناستارى; انگليا-قىتاي قاتىناستارى قالاي بولعان؟ بۇل ماسەلەگە سوۆەت پەن گەرمانيا،

    1045
  • تاريح

    شەجىرە – اباق كەرەي

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 16, 2018  |  3,739 views

    اباق كەرەي 12 اتاعا بولىنەدى. بۇل ءبولىنىس قىتاي قاراماعىنا وتكەن كەزدەن باستالادى. اباق كەرەيدىڭ قايدان، قالاي تاراتىلاتىنى تۋرالى شەجىرەلەر كوپ جانە ولاردا بىرىزدىلىك جوق، ياعني «اركىمدىكى وزىنە ءجون» دەگەنگە سايادى. ويعىرلىق ءماسالي، دويتەن، ساحاريا قاريالاردىڭ ماقۇلداۋى نەگىزىندەگى اتام جاناتتىڭ (ا.ج) جازىپ قالدىرعان شەجىرەسىندە اباقتان يزەن، جۋسان. يزەننەن ماعىنالى، سيدالى، جابايدى تاراتادى. ماعانالىدان قويلاۋ، بايلاۋ دەلىنەدى. قويلاۋدان-يتەلى. اباق كەرەيدىڭ ىشىندە يتەلى رۋى «نوقتا اعا» اتالادى.  “الاش ايناسى” ينتەرنەت-گازەتى حالقىمىزدىڭ شىعۋ تەگىن، تارالۋىن باياندايتىن تارماعى – قازاق شەجىرەسى تۋرالى اقپاراتتاردى كەزەڭ-كەزەڭىمەن جاريالاماق. وسى ارقىلى ءۇش ءجۇزدىڭ ءار رۋى تۋرالى مالىمەتتەردى توپتاستىرىپ، قازاقتىڭ ورتاق شەجىرە قورىن جاساپ شىعارماق. ەگەر ءسىزدىڭ قولىڭىزدا ءوز رۋىڭىز جايىندا مالىمەتتەر بولسا، ءبىزدىڭ مىنا: info@alashainasy.kz ەلەكتروندى پوشتامىزعا جىبەرۋىڭىزگە بولادى. نوقتا

    727
  • تاريح

    شەكارا ماسەلەسى شەشىلگەن كۇن

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 27, 2018  |  2,813 views

    الاشوردا: سۋرەت سىرتىنداعى تاريح  الماسبەك ابسادىق سولدان وڭعا قاراي: ءبىرىنشى قاتاردا- ح.عابباسۇلى، م.دۋلاتۇلى، ا.بايتۇرسىنۇلى، م.اۋەزوۆ; ەكىنشى قاتاردا- ج.ايماۋىتۇلى، ءا.مارعۇلان، ا.بايتاسۇلى. 1917 جىلى 13 جەلتوقساندا قۇرىلعان الاشوردا اۆتونوميالىق رەسپۋبليكاسى 1920 جىلى 26 تامىزدا كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ پارمەنىمەن جاساقتالعان كەڭەستىك قازاق اۆتونومياسىنىڭ قۇرىلۋىنا نەگىز بولعان ەدى. 1936 جىلى ول اۆتونوميا كەڭەس قۇرامىنداعى جەكە رەسپۋبليكاعا اينالدى. كەڭەستىك رەسپۋبليكالاردى قۇرۋ كەزىندە شەكارا بەلگىلەۋ ماسەلەسى، نەگىزىنەن،  قازاق اۆتونومياسى قۇرىلعان كەزدەگى مەجەمەن بەلگىلەندى. ولاي بولسا، قازىرگى تاڭداعى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ۇلان-عايىر جەرگە يە بولىپ قالۋ مارتەبەسى الاش زيالىلارىنىڭ جانىن شۇبەرەكە ءتۇيىپ (سوڭىندا جانى قۇربان بولعان) ءجۇرىپ اتقارعان جانقيارلىق ەرلىك ىستەرى مەن ەرەن ەڭبەكتەرى ارقاسىندا جۇزەگە استى. الاش زيالىلارى بەينەلەنگەن فوتوسۋرەتتەر ءبىزدىڭ رۋحاني مۇرامىزدىڭ قۇندى بولشەگى ەكەندىگى ءسوزسىز. سەبەبى

    162
  • كوز قاراس

    قىتايدان 500 مىڭدايى عانا قازاق ەلىنە ورالادى.

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 24, 2018  |  2,852 views

    قازىر قىتايدا 1.5 ميلليون دا 2 ميلليون اينالاسىندا قازاق بار دەسەك، الداعى ۋاقىتتا سونىڭ ۇزاسا شامامەن 500 مىڭدايى عانا قازاق ەلىنە ورالادى. جانە مەن بۇل 500 مىڭدايى دەپ ۇيالعانىمنان، مەملەكەتشىل جانداردىڭ كوڭىلىنە سۋ سەپپەيىن دەپ ويلاعانىمنان كوبەيتىپ ايتىپ وتىرمىن. ال، قالعان 1 ميلليون نەمەسە ودان دا كوپ قازاق ءالى دە بولسا قىتايدا تۇرمىس-تىرشىلىگىن جالعاستىرا بەرەدى. 1991-جىلدان سوڭ قازاقستانعا ورالعان قىتاي قازاقتارىنىڭ ۇزىن سانى ۇزاسا 200 مىڭنىڭ اينالاسى عانا ەكەن. ولار كىمدەر: * ۇلتشىل جاستار; * ۇلتشىل زيالىلار; * تۋىسشىلدار (1955-1962جج سابەتكە قاشقانداردىڭ تۋىستارى); * ستۋدەنتتەر (وقۋعا تۇسكەندەر); *قاراپايىم جاندار (مالشى، ەگىنشى); تب قىتايدان وسىنداي ءبىر بۋىن ۇرپاق ىرىكتەلىپ كەتىپ قالعاندىقتان ولاردىڭ قىتايداعى ورنىن قىتاي مەن ۇيعىر جاستارى، زيالىلارى باسىپ كەتتى.

    374
  • كوز قاراس

    قىتاي قازاقتارىنىڭ ماسەلەسى “سايراگۇلگە دەيىن جانە سايراگۇلدەن كەيىن”

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Aug 2, 2018  |  7,168 views

    سايراگۇل اپايدىڭ جەڭىسىن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىن. سوت شەشىمىنەن كەيىنگى قۋانىشتى بەينەسىن قايتا قايتا كورىپ قاتتى قۋاندىم. قۋانباعان جۇرت جوق ەكەن سول ماڭدا. سايراگۇل اپايدىڭ بەينەسىنە قاراپ سان ويعا باتتىم… قىتاي قازاقتارىنىڭ ماسەلەسى تۋرالى وسىعان دەيىن دە ازاماتتىق پىكىرىمدى ايتقامىن، پوست تۇر. مەنىڭ جەكە پىكىرىمشە قىتاي قازاقتارىنىڭ ماسەلەسى “سايراگۇلگە دەيىن جانە سايراگۇلدەن كەيىن” دەپ ءداۋىر بولگىشتىك سيپاتقا وزگەرۋى مۇمكىن. قازىر، ءبىزدىڭ جۇرت تەك عانا قۋانىشتى قۇتتىقتاپ تويلاۋمەن ابىگەر بوللىپ جاتىر ەكەن بىراق ماسەلەگە ۇلكەن ماشتابتان قاراپ ستراتەگيالىق تالداۋ ساراپتاۋ جاساۋ جاعى جەتپەي تۇر. قىتايدان زاڭسىز شەكارا بۇزىپ ءوتۋ وقيعاسى سايراگۇلگە دەيىن دە بولعان (مەنىڭشە سايراگۇلدەن كەيىن دە بولادى…), سابەت-قىتاي اراسىنداعى قىرعيقاباق كەزىندە قىتايداعى سابەتشىل قازاق ۇلتشىلدارى مەن جاس زيالىلاردىڭ ءبىرازى زاڭسىز

    492
  • كوز قاراس

    1912-جىلعا دەيىن قىتاي تەرريتورياسى ەكى ۇلكەن بولىكە بولىنگەن.

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 30, 2018  |  7,417 views

    Eldeç Orda 1912-جىلعا دەيىن قىتاي تەرريتورياسى ەكى ۇلكەن بولىكە بولىنگەن. ءبىرى، مانجۋر ۇكىمەتىنە شىن تيەسىلى زاڭدى تەرريتوريا. ەكىنشىسى، جانجۋر ۇكىمەتىنە سىرتتاي تيەسىلى بالامالى تەرريتوريا. زاڭ بويىنشا بۇل بالامالى تەرريتوريا قالاعان ۋاقىتىندا مانجۋر تەرريتورياسىنان شىعىپ كەتە الادى. ءسىز مىنا كارتادان قىتايعا تيەسىلى ياعني تسين مەملەكەتىنە شىن تيەسىلى تەرريتوريانى نوبايلاپ بولسادا انىق كورە الاسىز. بۇل كارتاداعى تيبەت، موڭعول، ۇيعىر جانە قازاق تەرريتورياسىنىڭ تسين-گە كىرمەۋىنىڭ سەبەبى نەدە؟ سەبەبى مىناۋ: ولار تسين قاعاناتىنا جىلىنا ءبىر رەت سىرتتاي سالىق تولەمىن وتەپ تۇرعان، تسين ۇكىمەتى سىرتتاي سالىق وتەۋشى ەلدىڭ ىشكى ىسىنە كيلىكپەگەن، ىشكى ىستەرى، ىشكى ماسەلەسى ءوز ىرقىندا بولعان، ءبىرىنىڭ سىرتقى-ىشكى ىستەرىن رەسەيدىڭ ورىنبور، قازان، تاشكەن شاھارلارى شەشسە، بىرىنە يندياداعى موعول جانە الىستاعى وسىمانلى بيلىگى ارالاسىپ

    804
  • تاريح

    قادۋان مەن سۋن مەيلين

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 24, 2018  |  5,968 views

                  1944-جىلى شىڭ شىسايدىڭ ءونبىر جىلدىق ۋاقىتشا ۇكىمەتى قۇلادى. كوپ ايالداماي شىڭ ىشكى قىتايعا جوتكەلىپ كەتتى. شىعىس قازاقيانىڭ تاريحىندا بۇرىن سوڭدى بولماعان تاريحي وزگەرىس ءدال سول تۇستا بىرىنەن سوڭ ءبىرى ورىن الىپ جاتتى. سۋرەتتەگى اق شىلاۋىشتى كىسى- قادۋان مامىربەكقىزى. كوگەداي حان ورداسىنىڭ سوڭعى حاندارىنىڭ ءبىرى الەن ۋاڭنىڭ زايىبى. قاسىنداعى كىسى اتاقتى ساياساتكەر، ديپلومات سۋن مەيلين. ول قىتاي پرەزيدەنتى جاڭ قايشىنىڭ زايىبى. زامانىندا امەريكادان ءبىلىم العان، وتە ساۋاتتى، مادەنيەتتى تۇلعا. 1944-جىلى نان كيننەن ۇرىمجىگە ۇشىپ كەلىپ تۇرمەدەگى قازاقتاردى بوساتىپ، شەت قيىرعا بوسقان قازاقتاردى ەلگە ورالتۋ ماسەلەسىن قولداپ ارنايى كوميسسيا قۇرعان جانە ونشاقتى قازاققا جوعارى لاۋازىمدى ورىن تاعايىنداپ جۇمىسقا سايلاپ كەتەدى. 1946-جىلى قازاقتار نان كيندەگى ۇلتتىق

    543
  • كوز قاراس

    رۋ سىرىنا ۇڭىلسەك…

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 5, 2018  |  3,281 views

    سەرىكبول قوندىباي رۋ – اتادان وربىگەن تۋىستاس ادامداردىڭ جيىنتىعى ەكەندىگى كوپكە ءمالىم. قازاق ءجون سۇراسقاندا «قاي ەلسىڭ، قاي رۋسىڭ» – دەپ سۇرايدى. ويتكەنى قازاق تاريحى – جەكە ادامداردىڭ، رۋلاردىڭ، تايپالاردىڭ تاريحى. قازىرگى ۋاقىتتا ۇلتتىق سالت-داستۇرلەردى ناسيحاتتاۋعا بايلانىستى رۋىن، تەگىن ءبىلۋ بۇرىنعى كەزدەگىدەي «ايىپ» بولماي وتىر. دەگەنمەن، ءباسپاسوز بەتتەرىندە رۋشىلدىق تۋرالى ماقالالار دا از ەمەس.  تاريحىمىزعا كوز سالىپ وتىرساق، اتالارىمىزدىڭ وسى رۋ تالاسىنان وپىق جەگەن ۋاقىتتارى از بولماعان ەكەن. رۋعا ءبولىنۋ قازاق ەلىن بىرىكتىرمەي، تالاي رەت وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ الدىندا بەدەلىمىزدى دە تۇسىرگەن. سوندا رۋشىلدىق دەگەنىمىز نە؟ ءبىر قىزىعى، كەز-كەلگەن قازاق  ءوز ۇلتىنىڭ بويىندا جىكشىل، بولىنگىش قاسيەتى بارىن تۇسىنەدى جانە سىنايدى دا. سوندا دا وسى بىرلىك، ۇيىمشىلدىق جونىندەگى ۇراندار كوبىنە جەمە-جەمگە

    204
load more

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: