Жүгіртпелер
 | 
  • kerey.kz TV

    Қазақ Сібір хандығына – 800 жыл!

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 17, 2019  |  127 views

          Соңғы жылдары жарық көрген ғылыми еңбектер де Қазақ хандыгының тарихы бір жақты көрсетіліп жүр. алғашқы Қазақ хандығымен соғысқан көрші елдер халқымыздың бітіспес жауы ретінде баяндалады. Солардың бірі – Сібір хандығы. Ғасырлар бойы Қазақ Хандыгының теріскей жағында жатқан қазақ тайпалары Сібір хандыгының құрамында ғұмыр кешкені белгілі. Бүгінде Ноғай ордасы мен Сібір хандыгын Ресей ғалымдары меншіктеп алып жүр. Ал қазіргі қазақ елінің құрамына кіретін керей тайпасының сол заманда өз хандығы болған. Керей хандарының ғасырдан ғасырға созылған ежелгі әулеті Оң ханмен, Сәнгүнмен бітпейді. Әрқилы тарихи жағдай, әртүрлі кейіпте одан әрі жалғасқан. Оң ханның «Жинақты тауарих» пен «Қастерлі шежіреде» арнайы аталмайтын ұлдарының бірі, кей деректерде, немересі Тайбұға (Тай-Бұқа) азды-көпті жасағымен, Тұрғақтарымен,

    33
  • Тарих

    ДӘСТЕМ САЛ ҚАРАБАСҰЛЫ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 2, 2019  |  296 views

    Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы биылғы жылдың сәуір айында еліміздің бас газеті «Егем- енді Қазақстан» газетінде жариялаған мақаласында туған жер тарихын, оның тәуел-сіздігі мен бостандығы үшін күрескен тұлғалар есімін қайта жаңғыртуды ұсынды. Осы ретте бүгінгі қазақ елінің солтүстігінде өмір сүрген ру-тайпалар тарихы осы күн- ге дейін маман-тарихшылар назарынан тыс қалып келе жатқандығ белгілі. Бүгінгі жастар түгіл ақсақалдардың өзі елдің кешегісі турал жарытып ештеңе айта алмайды. Оған оларды кіналаудың өзі қиын сияқты. Кешегі кеңес үкіметі заманындағы қысаң саясат өткенімізді білуге мұрша бермегендін қалай жасыра аламыз. Қазақстанның солтүстігі мен Батыс Сібір өлкесі орта ғасырда біріңғай саяси-этника- лық аумақ болған. Керейдің тайпасының Тайбұға әулеті негізін қалаған, тарихта «Сібір хандығы» деп аталатын мемлекет аумағында тек керейлер

    74
  • Тарих

    ҚОЖАБЕРГЕН БАТЫР

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 2, 2019  |  237 views

    Бахыт Еженханұлы тарих ғылымдарының докторы , «Қожаберген батыр» кітабының авторы 1756-1767 жылдарда қалыптасқан мәнжу-қытай мұрағат құжаттары негізінде 1. Кітабымызға енгізілген Қожаберген батырға қатысты тарихи құжаттар Қолыңызға тиген бұл кітап абақ крейдің шыбарайғыр руынан шыққан Қожаберген батырдың 1756-1767 жылдары аралындағы тарихы туралы сыр шертетін, өз дәуірінде қалыптасқан нақты мұрағат құжаттар негізінде жазылған. Кітап үш бөлімнен тұрады: 1. Аталмыш тарихи кезеңде қалыптасқан қазақ-цин қарым-қатынасы және ондағы Қожаберген батырдың ықпалы сынды тақырыптарға арналған зерттеулер; 2. Қожабергенге қатысты мәнжу-қытай тілдерінде қалыптасқа нақты мұрағат құжаттардың қазіргі қазақ тіліне аудармалары (тарихи-деректанулық ғылыми талапқа сай, мұнда мәнжу тілдегі құжаттардың транскрипциялары да берілген); 3. Құжаттардың факсимиле көшірмелерінің таңдамалы топтамасы. Кітапқа жалпы 70 құжат енгізілді. Уақыт жағынан айтқанда, бұл

    37
  • Тұлғалар

    Ер Жабай (Абақ Керей) бабаның жатқан жері табылыпты. 

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 27, 2019  |  389 views

    Сламбек Жумагали Бұл үлкен қуаныш! Ұрпақтары үшін үлкен өнеге, рухани азық. Атақты Абылайдың ақ туын ұстаған, әрі тәлімгер ұстазы, ерлік және теңдессіз батырлығымен көзге түсіп, жыраулар мен ақындардың уытты сөзіне арқау болған Ер Жабай батырдың жерленген жерінің табылуы қазақ тарихы үшін демаңызды. Ұрпақтары тынымсыз ізденіп, қазақтың алып тұлғасының жерленген жерін соноу Қостанай өңіріндегі Атбасар маңынан тауып, сүйінші сұраған жылы хабар естідік. Талай ғасырлар бойы тарих қойнауында құпия болып қалған Жабай бабамыздың қайта тарих бетіне оралып, ұрпағымен қауышуы “Рухани жаңғырудың” жемісі. Әлбетте, әлі де қазақтың қаншама баһадүр батырлары мен ел бастаған көсемдері, сөз бастаған шешендері белгісіз күйінде қалып отыр? Бұл да ішке түскен “жылым құрттай” саясаттың салқыны болғаны ақиқат. Қазақтың басына

    103
  • Тарих

    Ер Жабай

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 25, 2019  |  359 views

    … “Ағашта биікті айтсаң, қарағайды айт, Жігітте ерлікті айтсаң, Бөгенбайды айт! “Ұшына найзасының жау мінгізген Еменәлі Керейде ер Жабайды айт!” Тәтіқара жырау. Ақиқат арқауы — аңыз Мен осы мақаламның тақырыбына Тәтіқара жыраудың “Қамыстың басы майда, түбі сайда” деген үш шумақ өлеңінің екіншісінде есімі баяндалатын Жабай батыр жайындағы соңғы екі тармақты тектен-тек айғаққа алып отырған жоқпын. Жорық үстінде, нағыз кескілескен қантөгіс сәтінде сананы серпілтетін, намысты жалындататын, жүрекке от беретін жырды Тәтіқара (1705-1780) қол бастаған Шақшақ Жәнібек Қошқарұлына, Қанжығалы Бөгенбай Ақша ұлына, Уақ Сары, Баян Қасаболат ұлдарына һәм Керей Жабай батыр Қарабиұлына және басқа марғасқа ерлерге арнап шығарған. Әлбетте, қазақтың ақпа ақындары мен жорға жырауларының өлең-жырлары ауызекі айтылғанымен, қаймағы бұзылмаған қалпында ұрпақтан-ұрпаққа

    90
  • Тұлғалар

    Ақмола облысының сакралды орындары. Батыр Киікбай Байғараұлының жерленген жері…

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 24, 2019  |  255 views

    Орналасқан жері: Ақмола облысы Атбасар ауданы Сергеевка ауылы.Қысқаша ақпарат: Киікбай батыр (1693-1741 ж) ғұмыр кешкен заманы қазақ-жоңғар арасында екі ғасырға созылған қанқасап соғыстың енді тұтанып, енді шиеленісіп, бірте-бірте екі көшпелі елдің тактикасы мен стратегиясының сынға түсе бастаған кезі еді. Бұл кезде қазақ халқының дербес ел болып, ірге бекітіп, біртұтас этникалық сана-сезімнің орныққанына екі ғасырдың жүзі болған. Содан да болар, қазақ-жоңғар арасындағы өрт тұтанған кезде елі мен жерін қорғау үшін алғаш рет атқа қонып, елдің шетіне, желдің өтіне, жаудың бетіне шығып, ерлік көрсеткен батырлардың сапында Киікбай батыр да болды. Киікбай батыр ат жалын тартып, сарбаздар сапына тұрған кезде көшпелі екі ел арасындағы соғыс тәсілдері, қорғаныс әдістеріне әбден шыңдалды. Міне, бұл тұрғыдан келгенде,

    59
  • Тұлғалар

    Есбол Күрсарыұлы (1550-1654)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 21, 2019  |  521 views

    Ақсары-Күрсарыдан Күрсары керей болып бөлінетін екі атаның негізін қалаған Есеналы мен Есбол Сібір жұртын билеген хандарға қызмет көрсетіп ел басқару ісіне араласқан және он алтыншы ғасырларда өмір сүрген адамдар. Есеналы мен Есболдың аралары бір мүшел жас еді деп айтады көнекөз қариялар. Заманында Сібір хандарының әскербасы және орданың бас кеңесшісі болған Есеналының тәрбиесінде болған Есбол да ат жалын тартып мініп ержеткеннен кейін ағасының жолын қуып ел билеу істеріне араласты. Сібір хандарының балаларына көкілташ болумен қатар елшілік міндеттерді де, әскери іс-қимылдарды үйлестіруді де мойнына жүктеген Есеналының Есболдың тәрбиесіне ықпалы зор болды. Бір мың бес жүз жетпісінші жылдардың орта шенінде (жылқы жылында) Строгановтардың қаржылай көмегіне және Мәскеу патшасының қолдауына сүйенген орыс воеводасы, әрі

    54
  • Тұлғалар

    Тұрым батыр

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 18, 2019  |  206 views

    Тұрым батыр Орынбай ұлы (1830 ـــ 1904) тұрым 15 жасынан бастап батырлықпен аты шыққан екен. Әсіресе оның 15 жаста үш бірдей ұрыны қызыл қолмен ұстап алғаны, 17 жасында аюмен алысқаны сол кезде елге аңыз болып тараған. Тұрым 19 жасынан бастап, өз елін асыраудың әбігерлігіне түсіп, ерлігімен төңірегіне таныс болған. Россияның орта жүз елінің қоныстанған өңірлеріне өртең салып, тың ашып, әскер түсіруі ондағы елді ерен шошындырып, ел тозғындап, бытырай бастағанда, 1860 – жылдары елді берекеге шақырып, қанды қырғын соғыс салып, совет жерінен үш жүз семиәмен жеменей шекарасынан көшіп өтеді, мұнда 180 дей уақ руы Тарбағатайды бетке алып бөлініп кетеді де, 120 дай ителі түтіні тұрыммен бірге өрлеп, көктоғайдың Үліңгір өзені бойындағы

    56
  • Тұлғалар

    МАҒЖАН МЕН СМАҒҰЛ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 18, 2019  |  211 views

    Алаш зияларының арасындағы тығыз байланыс, олардың бір-бірін рухани һәм материалдық тұрғыдан демеуі – шынайы тарихи факт болса, осы шындық сәт сайын ашылып жатқанына жаның қуанады. Алматыдан Астанаға араға кемі екі-үш күн салып жететін «Жас қазақ» апталығы 2014 жылы 7 қарашада (№ 44) жарқ еткізіп Байқал Байәділовтің «Сурет құпиясы» атты материалымен қоса арасына Мағжан енген бір топ азаматтың (оқушы балалар да бар) фотосуретін жариялады. Мақала авторы мұны Еңбекшілдер ауданы «Казгородок» мекенінде тұратын Зура Темірхановадан алғанынан айтады. Оның арғы жағында бұл кісінің әкесі Темірхан – М.Жұмабаевтың шәкірті болғанын жеткізеді. Сөйтіп материалының соңында «оқырман суреттегі азаматтарды танып жатса, газетке хабарласса екен» деп ой тастады. Апталықтағы суретті көре сала, бір тұлғаның бейнесі көзімізге оттай

    49
  • Руханият

    Марал ишан Құрманұлы.

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 18, 2019  |  336 views

    Керей руының Тарышы тайпасына жататын Ақсары атасының Нұрымбет әулетіне жатады. Бұл елдің атақонысы осы күнгі Ресейдің Қорған облысы, Солтүстік Қазақстан облысының Жамбыл ауданы, Қостанай облысының Ұзынкөл ауданы. Біз әңгіме еткелі отырған Марал Құрманұлы жөнінде революцияға дейін де, одан кейін де, біздің заманымызда да біршама кітап, газет-журнал беттерінде мақалалары шықты. Бабамызға байланысты материалдарды энциклопедия беттерінен де табуға болады. Марал ишан сол қозғалыстың рухани көсемі болған адам. Қазақ қоғамының осы тұста дағдарысқа ұшыраған ұлттық рухын көтеруге діннің ықпалын пайдалануға тырысқан Марал бабаның азаматтық ерлігін ұмытуға болмайды. Ишанның әкесі Құрман Кенжебайұлы бес уақыт намазын қалдырмаған, әрі батыр, әрі діндар адам болыпты. Оның ерекше бір қасиеті – адам емдейтін тәуіп екен. Абылайдың батырларының бірі,

    70
load more

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: