Jügirtpeler
 | 
  • Tarih

    DÄSTEM SAL QARABASWLI

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 2, 2019  |  192 views

    Elbası Nwrswltan Äbişwlı biılğı jıldıñ säuir ayında elimizdiñ bas gazeti «Egem- endi Qazaqstan» gazetinde jariyalağan maqalasında tuğan jer tarihın, onıñ täuel-sizdigi men bostandığı üşin küresken twlğalar esimin qayta jañğırtudı wsındı. Osı rette bügingi qazaq eliniñ soltüstiginde ömir sürgen ru-taypalar tarihı osı kün- ge deyin maman-tarihşılar nazarınan tıs qalıp kele jatqandığ belgili. Bügingi jastar tügil aqsaqaldardıñ özi eldiñ keşegisi tural jarıtıp eşteñe ayta almaydı. Oğan olardı kinalaudıñ özi qiın siyaqtı. Keşegi keñes ükimeti zamanındağı qısañ sayasat ötkenimizdi biluge mwrşa bermegendin qalay jasıra alamız. Qazaqstannıñ soltüstigi men Batıs Sibir ölkesi orta ğasırda biriñğay sayasi-etnika- lıq aumaq bolğan. Kereydiñ taypasınıñ Taybwğa äuleti negizin qalağan, tarihta «Sibir handığı» dep atalatın memleket aumağında tek kereyler

    46
  • Tarih

    QOJABERGEN BATIR

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 2, 2019  |  152 views

    Bahıt Ejenhanwlı tarih ğılımdarınıñ doktorı , «Qojabergen batır» kitabınıñ avtorı 1756-1767 jıldarda qalıptasqan mänju-qıtay mwrağat qwjattarı negizinde 1. Kitabımızğa engizilgen Qojabergen batırğa qatıstı tarihi qwjattar Qolıñızğa tigen bwl kitap abaq kreydiñ şıbarayğır ruınan şıqqan Qojabergen batırdıñ 1756-1767 jıldarı aralındağı tarihı turalı sır şertetin, öz däuirinde qalıptasqan naqtı mwrağat qwjattar negizinde jazılğan. Kitap üş bölimnen twradı: 1. Atalmış tarihi kezeñde qalıptasqan qazaq-cin qarım-qatınası jäne ondağı Qojabergen batırdıñ ıqpalı sındı taqırıptarğa arnalğan zertteuler; 2. Qojabergenge qatıstı mänju-qıtay tilderinde qalıptasqa naqtı mwrağat qwjattardıñ qazirgi qazaq tiline audarmaları (tarihi-derektanulıq ğılımi talapqa say, mwnda mänju tildegi qwjattardıñ transkripciyaları da berilgen); 3. Qwjattardıñ faksimile köşirmeleriniñ tañdamalı toptaması. Kitapqa jalpı 70 qwjat engizildi. Uaqıt jağınan aytqanda, bwl

    24
  • Twlğalar

    Er Jabay (Abaq Kerey) babanıñ jatqan jeri tabılıptı. 

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 27, 2019  |  262 views

    Slambek Jumagali Bwl ülken quanış! Wrpaqtarı üşin ülken önege, ruhani azıq. Ataqtı Abılaydıñ aq tuın wstağan, äri tälimger wstazı, erlik jäne teñdessiz batırlığımen közge tüsip, jıraular men aqındardıñ uıttı sözine arqau bolğan Er Jabay batırdıñ jerlengen jeriniñ tabıluı qazaq tarihı üşin demañızdı. Wrpaqtarı tınımsız izdenip, qazaqtıñ alıp twlğasınıñ jerlengen jerin sonou Qostanay öñirindegi Atbasar mañınan tauıp, süyinşi swrağan jılı habar estidik. Talay ğasırlar boyı tarih qoynauında qwpiya bolıp qalğan Jabay babamızdıñ qayta tarih betine oralıp, wrpağımen qauışuı “Ruhani jañğırudıñ” jemisi. Älbette, äli de qazaqtıñ qanşama bahadür batırları men el bastağan kösemderi, söz bastağan şeşenderi belgisiz küyinde qalıp otır? Bwl da işke tüsken “jılım qwrttay” sayasattıñ salqını bolğanı aqiqat. Qazaqtıñ basına

    79
  • Tarih

    Er Jabay

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 25, 2019  |  271 views

    … “Ağaşta biikti aytsañ, qarağaydı ayt, Jigitte erlikti aytsañ, Bögenbaydı ayt! “Wşına nayzasınıñ jau mingizgen Emenäli Kereyde er Jabaydı ayt!” Tätiqara jırau. Aqiqat arqauı — añız Men osı maqalamnıñ taqırıbına Tätiqara jıraudıñ “Qamıstıñ bası mayda, tübi sayda” degen üş şumaq öleñiniñ ekinşisinde esimi bayandalatın Jabay batır jayındağı soñğı eki tarmaqtı tekten-tek ayğaqqa alıp otırğan joqpın. Jorıq üstinde, nağız keskilesken qantögis sätinde sananı serpiltetin, namıstı jalındatatın, jürekke ot beretin jırdı Tätiqara (1705-1780) qol bastağan Şaqşaq Jänibek Qoşqarwlına, Qanjığalı Bögenbay Aqşa wlına, Uaq Sarı, Bayan Qasabolat wldarına häm Kerey Jabay batır Qarabiwlına jäne basqa marğasqa erlerge arnap şığarğan. Älbette, qazaqtıñ aqpa aqındarı men jorğa jıraularınıñ öleñ-jırları auızeki aytılğanımen, qaymağı bwzılmağan qalpında wrpaqtan-wrpaqqa

    73
  • Twlğalar

    Aqmola oblısınıñ sakraldı orındarı. Batır Kiikbay Bayğarawlınıñ jerlengen jeri…

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 24, 2019  |  207 views

    Ornalasqan jeri: Aqmola oblısı Atbasar audanı Sergeevka auılı.Qısqaşa aqparat: Kiikbay batır (1693-1741 j) ğwmır keşken zamanı qazaq-joñğar arasında eki ğasırğa sozılğan qanqasap soğıstıñ endi twtanıp, endi şielenisip, birte-birte eki köşpeli eldiñ taktikası men strategiyasınıñ sınğa tüse bastağan kezi edi. Bwl kezde qazaq halqınıñ derbes el bolıp, irge bekitip, birtwtas etnikalıq sana-sezimniñ ornıqqanına eki ğasırdıñ jüzi bolğan. Sodan da bolar, qazaq-joñğar arasındağı ört twtanğan kezde eli men jerin qorğau üşin alğaş ret atqa qonıp, eldiñ şetine, jeldiñ ötine, jaudıñ betine şığıp, erlik körsetken batırlardıñ sapında Kiikbay batır da boldı. Kiikbay batır at jalın tartıp, sarbazdar sapına twrğan kezde köşpeli eki el arasındağı soğıs täsilderi, qorğanıs ädisterine äbden şıñdaldı. Mine, bwl twrğıdan kelgende,

    50
  • Twlğalar

    Esbol Kürsarıwlı (1550-1654)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 21, 2019  |  301 views

    Aqsarı-Kürsarıdan Kürsarı kerey bolıp bölinetin eki atanıñ negizin qalağan Esenalı men Esbol Sibir jwrtın bilegen handarğa qızmet körsetip el basqaru isine aralasqan jäne on altınşı ğasırlarda ömir sürgen adamdar. Esenalı men Esboldıñ araları bir müşel jas edi dep aytadı köneköz qariyalar. Zamanında Sibir handarınıñ äskerbası jäne ordanıñ bas keñesşisi bolğan Esenalınıñ tärbiesinde bolğan Esbol da at jalın tartıp minip erjetkennen keyin ağasınıñ jolın quıp el bileu isterine aralastı. Sibir handarınıñ balalarına kökiltaş bolumen qatar elşilik mindetterdi de, äskeri is-qimıldardı üylestirudi de moynına jüktegen Esenalınıñ Esboldıñ tärbiesine ıqpalı zor boldı. Bir mıñ bes jüz jetpisinşi jıldardıñ orta şeninde (jılqı jılında) Stroganovtardıñ qarjılay kömegine jäne Mäskeu patşasınıñ qoldauına süyengen orıs voevodası, äri

    52
  • Twlğalar

    Twrım batır

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 18, 2019  |  178 views

    Twrım batır Orınbay wlı (1830 ـــ 1904) twrım 15 jasınan bastap batırlıqpen atı şıqqan eken. Äsirese onıñ 15 jasta üş birdey wrını qızıl qolmen wstap alğanı, 17 jasında ayumen alısqanı sol kezde elge añız bolıp tarağan. Twrım 19 jasınan bastap, öz elin asıraudıñ äbigerligine tüsip, erligimen töñiregine tanıs bolğan. Rossiyanıñ orta jüz eliniñ qonıstanğan öñirlerine örteñ salıp, tıñ aşıp, äsker tüsirui ondağı eldi eren şoşındırıp, el tozğındap, bıtıray bastağanda, 1860 – jıldarı eldi berekege şaqırıp, qandı qırğın soğıs salıp, sovet jerinen üş jüz semiämen jemeney şekarasınan köşip ötedi, mwnda 180 dey uaq ruı Tarbağataydı betke alıp bölinip ketedi de, 120 day iteli tütini twrımmen birge örlep, köktoğaydıñ Üliñgir özeni boyındağı

    50
  • Twlğalar

    MAĞJAN MEN SMAĞWL

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 18, 2019  |  169 views

    Alaş ziyalarınıñ arasındağı tığız baylanıs, olardıñ bir-birin ruhani häm materialdıq twrğıdan demeui – şınayı tarihi fakt bolsa, osı şındıq sät sayın aşılıp jatqanına janıñ quanadı. Almatıdan Astanağa arağa kemi eki-üş kün salıp jetetin «Jas qazaq» aptalığı 2014 jılı 7 qaraşada (№ 44) jarq etkizip Bayqal Bayädilovtiñ «Suret qwpiyası» attı materialımen qosa arasına Mağjan engen bir top azamattıñ (oquşı balalar da bar) fotosuretin jariyaladı. Maqala avtorı mwnı Eñbekşilder audanı «Kazgorodok» mekeninde twratın Zura Temirhanovadan alğanınan aytadı. Onıñ arğı jağında bwl kisiniñ äkesi Temirhan – M.Jwmabaevtıñ şäkirti bolğanın jetkizedi. Söytip materialınıñ soñında «oqırman surettegi azamattardı tanıp jatsa, gazetke habarlassa eken» dep oy tastadı. Aptalıqtağı suretti köre sala, bir twlğanıñ beynesi közimizge ottay

    37
  • Ruhaniyat

    Maral işan Qwrmanwlı.

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 18, 2019  |  271 views

    Kerey ruınıñ Tarışı taypasına jatatın Aqsarı atasınıñ Nwrımbet äuletine jatadı. Bwl eldiñ ataqonısı osı küngi Reseydiñ Qorğan oblısı, Soltüstik Qazaqstan oblısınıñ Jambıl audanı, Qostanay oblısınıñ Wzınköl audanı. Biz äñgime etkeli otırğan Maral Qwrmanwlı jöninde revolyuciyağa deyin de, odan keyin de, bizdiñ zamanımızda da birşama kitap, gazet-jurnal betterinde maqalaları şıqtı. Babamızğa baylanıstı materialdardı enciklopediya betterinen de tabuğa boladı. Maral işan sol qozğalıstıñ ruhani kösemi bolğan adam. Qazaq qoğamınıñ osı twsta dağdarısqa wşırağan wlttıq ruhın köteruge dinniñ ıqpalın paydalanuğa tırısqan Maral babanıñ azamattıq erligin wmıtuğa bolmaydı. Işannıñ äkesi Qwrman Kenjebaywlı bes uaqıt namazın qaldırmağan, äri batır, äri dindar adam bolıptı. Onıñ erekşe bir qasieti – adam emdeytin täuip eken. Abılaydıñ batırlarınıñ biri,

    62
  • Tarih

    Şanışqılı Berdiqoja batır – birtwtas qazaq äskeriniñ bas qolbasşısı

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 11, 2019  |  355 views

    Şanışqılı Berdiqoja batır – qazaq halqınıñ jeri men elin qorğauşı sardarı. Şanışqılı Berdiqoja batır – Qazaq handığınıñ körnekti qayratkeri, wlttıñ ardaqtı twlğası, esimi Resey jäne Qıtay eline tanımal bolğan, äygili sardar, qolbasşı. Batır tuğan elin jaudan qorğau jolında bükil ğwmırın sarp etken. Batır wrpaqtarı Şığıs Qazaqstan jäne Aqmola oblısınıñ Ereymentau audanında jäne Qıtayda da ömir süredi. XVIII ğasırda qazaqtıñ üş jüziniñ basın biriktirip joñğar basqınşılığına qarsı qolbasşılıq etken batırlarımız az bolmağan: orta jüzde – Qanjığalı Bögenbay, Qarakerey Qabanbay, Kişi jüzde – Tabın Bökenbay, Tama Eset, Wlı jüzde – Şanışqılı Berdiqoja, Şapıraştı Naurızbay jäne t.b. Qazaqtıñ jazılmağan zañı boyınşa batırlar men sardarlardı öz ruınıñ şıqqan tegimen atau dästüri qalıptasqan. Bwl batırğa

    80
load more

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: