Жүгіртпелер
 | 
  • Көз қарас

    Аралдың азуы мен тозуы

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 17, 2020  |  242 views

    Кеңестік дәуірдегі ирригациялық жүйе мен жерді ешбір агротехникалық шараларды сақтамай, есепсіз игеру тәсілдері Арал теңізін жоюға жеткізді. КСРО Су шаруашылығы министрлігінің тікелей кінәсынан Арал аймағы әлі мекенге айналды. Сырдария және Әмудария өзендерінің суларын мақта егісіне көптеп бөлуден Арал теңізі тартылып, оның суы азайды. Өзбекстан мен Қазақстан шекарасында орналасқан, шөл зонасының су айдыны – Арал теңізінің жағдайы бүгінде көңіл толарлықтай емес. Кезінде  дүниежүзі бойынша 4-орында болған теңіздің бүгінде жоқ болып кету қаупі бар. Бұған басты себеп – адам әрекеті салдарынан теңіздің тек құр ізі ғана қала ма деген сұрақ барлығымызды алаңдатады.  1950 жылдары теңізде балықтың 24 түрі өсіріліп, балық аулау жылына 500 мың тоннаға жетсе, ал 1980 жылдары соңына қарай балықтың

    68
  • Көз қарас

    АҚШ үкіметі “террорлық ұйым”арқылы Орталық Азияға қандайда бір стратегиялық жаңа жоспар құра ма?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Nov 10, 2020  |  234 views

    2001- жылғы 11- қыркүйек оқиғасынан кейін ресми түрде террорлық ұйым деп танылып келген Шығыс Түркістан Ислам Партиясы (东突厥斯坦伊斯兰党/东伊运) қозғалысын 20- қазан күні АҚШ сыртқы істер министрі Майк Помпео “террорлық ұйым” тізімінен босатып шығарды. Бұл туралы нақты ақпарат 5- қараша күні ғана жария болды. Аталмыш ислам харекет ұйымы 80- жылдың аяғында құрылған. ШУАР, Ауған, Пакістан және басқа да бірқатар елдерде белсенді қимыл жасап келген ұйымды “11- қыркүйек” оқиғасынан кейін АҚШ үкіметі қара тізімге алып, іс-әрекетін заңсыз деп таныған еді. 2017- жылы Түркия сыртқы істер министрі Меулүт Чауышоғлы қытай сапары кезінде Түркия жақтың да аталмыш партияны “террорлық ұйым” деп танитынын жариялаған-ды. АҚШ үкіметінің аталмыш ұйымды араға 19 жыл салып қара тізімнен босатып

    51
  • Көз қарас

    «Көкесі» мен «Жәкесі»: Жамбыл облысында 60 мың гектар жер мемлекет меншігіне қайтарылды

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Oct 29, 2020  |  378 views

    «Мықтылар» мемлекеттік жерді де меншіктеп алған Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Жаңа жағдайдағы Қа¬зақстан: іс-қимыл кезеңі» атты Жолдауында жердің шетелдіктерге сатыл¬майтынын, алайда барынша тиімді пайдаланылуы қажеттігін баса айт¬қаны белгілі. Бұған қатысты Жамбыл облысының әкімі Бердібек Сапарбаев әкімдікте өткен жиында «жер ешкімнің әкесінен қал¬ған мұра емес» деп нақты ұстанымын білдірген болатын. Аймақ басшысы тіпті игеру¬сіз жатқан жерлердің иесі кім болса да мем¬ле¬кетке кері қайтаруды құ¬зырлы мамандарға тап¬сырған. Мұндай та¬лапты тапсырма бай-манап¬тардың қабырғасына батып, жон терісіне шоқ басқандай болғаны даусыз. Жамбыл облысы әкім¬дігінің Жерлерді пайдалану және қорғалуын бақылау бас-қармасының басшысы Әбіл¬хайыр Тамабектің айтуынша, жыл басынан бері жүргізілген тексерістер талай сұмдық пен қулықтың бетін ашқан екен. «Жамбыл облысының әкі¬мі Бердібек Сапарбаевтың тап¬сырмасына орай, биыл

    88
  • Көз қарас

    Шонжының Гео-Стратегиялық Шындығы (сараптамалық мақала)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 20, 2020  |  1,748 views

    Бұл аудан (Шонжы) қарасаңыз шекараға тиіп тұр. Шекараның күншығыс бетінде аты қаззаққа берілген Іле Қазақ Автономиялы Облысы бар (екінші сүгірет). Онда жер қайысқан қалың қазақ тұрады. Автонрмиялы облыс ШУАР’дан бұрын құрылған. Орталығы Құлжа қаласы (үшінші сүгіреттегі 1-ге қараңыз). Осы автономиялы қазақ облысына қазір сегіз аудан, бір қала төте қарайды. Олар: КҮНЕС, НЫЛҚЫ, ТОҒЫЗТАРАУ аудандары (үшінші сүгіреттегі 5,6,9-ға қараңыз). Бұл үш аудан Іле аңғары мен Іле дариясының басына орналасқан қазақ ең көп, ең іргелі қоныс тепкен, тарихы өте терең, байырғы қазақ жері. Осы үш аудан қазақтары 20- ғасыр басында Орынборға арнайы хат жазып, Алаш баспасөзін қолдап қаржы жолдап, өздерін де Алаштың алыстағы бір бөлшегі санаған-тын. Осы үш аудан тың игеріп, там

    350
  • Көз қарас

    Елдес ОРДА: Шонжы тараншыларының “айғайы” (шағын сараптама)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 18, 2020  |  1,741 views

    Бірінші, ұйғырстан деген атау қателеспесем алғаш рет 1928-1935 жж арасында хатқа түсе бастады. Еуропаның христиан миссионерлері қашқарияда баспа құрған. Баспадан ұйғырлардың қашқар акцентінде христиан дінін уағыздайтын кітаптар, қиссалар, күнтізбелер басып шығарды. Сол көп кітаптың бірінде “ұйғырстан” атауы алғаш рет қолданылған. Бірақ бұндағы ұйғырстан атауы қашқариядағы алты үлкен шаһарды көрсетеді. Ұйғырстан атауы одан соң 1951-1955 жылдары тағы көтерілді, бірақ атауды көтерушілер христиан миссионерлері емес, ұйғырдың белсенді саяси топ, элитасы болды. 1951-1955 жылдары қазіргі ШУАР’да ұлттық автономияны анықтау, шекарасын бекіту жұмыстары қаурт жүрді, сол кезде қытай орталық партия комитетіне “ұйғырстан автономиялы респубиликасы” дейтін ұсыныс жолданған. Әрине, бұл сол кездегі көп ұсыныстың бірі, “шарқи түркістан автономиялы респубиликасы” деген ұсыныс да болды. Осы автономиялы

    408
  • Көз қарас

    Марат Бәйділдаұлы (Тоқашбаев): ҚАРАДАЛА АТАУЫ ҚАЛПЫНА КЕЛТІРІЛСЕ…

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 18, 2020  |  1,386 views

    Жазушы-публицист Ұйғыр ауданында қазақ-ұйғыр жастары арасында жанжал шығып, төбелеске ұласқанын, арасында жарақат алғандар бар екендігін естіп өте қапа болдым. Бұл сөз жоқ, идеологиялық жұмыстардың олқылығы деп ойлаймын. Жалпы ұйғыр халқына жаппай қара бояу жағуға болмайды. Олар да өзінше бір халық, туыс халық, түркі халқы, мұсылман халқы. Негізгі мекені қазіргі Қытай жерінде. Ұйғыр халқы бірнеше ғасырдан бері өз тәуелсіздігі үшін күресіп келеді. Саяси тұрғыдан ашықтан ашық оларды қолдауға құқымыз жоқ болса да, өз басым іштей мұсылман бауырларымыз ғой, өз алдына ел болып кетсе ғой деп тілеймін. Ұйғыр халқының еңбекқорлығы мен мәдениетіне, тілі мен дәстүріне құрметіміз үлкен. Бірқатар ұйғыр қаламгерлерінің шығармаларын қазақ тіліне аударуға атсалысқаннан болар ұйғырша да тәп-тәуір сөйлей аламын. Бірақ

    286
  • Көз қарас

    Президент Тоқаевқа ашық хат

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 3, 2020  |  1,445 views

    2020 жылдың 28 мамырында, Мәскеуден жіберілген менің жүгім Қызылордаға келді. CDEK фирмасы, тапсырыс нөмірі 1173341109 жіберілім. Қос чемодан. Менің құжаттарым, базарлықтарым, киім-кешек, ұялы телефондарым өз орнында. Неміс тіліндегі Гёте жинағы,  орыс классиктерінің кітаптары, КСРО журналдары  мен басқа әдебиет те өз орнында. Бірақ, Қыдырбек Рыспекұлы құрастырған, жұдырықтасу жұлдыздарының қолтаңбаларына толы “Қазақ боксшылары” атты кітап жоғалған. Сонымен қатар, тарихшымыз Кәрішал Асан Атаның қос кітабы да жоқ. Әрине, бәрі болуы мүмкін. Алайда, қазақи кітаптарымды орыс жүк тасушысы немесе ресейлік шекарашы жымқырды деп ойламаймын. Погон таққан жергілікті хайуандардың сасық әрекеті болса керек. Барып тұрған оңбағандар ғой! Мысалы, бокс кітабымда маған арналған Ермахан Ыбырайымов пен Жандос Көкімовтың ізгі тілектері жазылған. Сонда не? Офицер атағымен жамылған

    230
  • Көз қарас

    “Саяси ұпай жинауға тырысып жатыр”. Сарапшы Тоқаевтың ЕАЭО жиынында айтқаны жайлы

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 20, 2020  |  1,304 views

    Аян ҚАЛМҰРАТ Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев видеоконференция арқылы өткен ЕАЭО жиынына қатысып отыр. 19 мамыр 2020 жыл. Мамырдың 19-ында Еуразия экономикалық одағына (ЕАЭО) мүше елдердің президенттері видеоконференция арқылы өткен жиында ұйымның алдағы бес жылға арналған даму стратегиясын қабылдаған жоқ. Жиын кезінде Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың стратегия жобасын «ел үкіметтері мен парламентінің дербестігін шектейді» деп, кейбір тұсын қайта қарау қажет деген ұсыныс айтты. Тәуекелді бағалау тобының директоры, саясаттанушы Досым Сәтпаев Азаттыққа берген сұхбатында экономикалық кеңес отырысындағы Тоқаев сөзінің астары жайлы, Нұрсұлтан Назарбаевтың ақыры таяған дәуірі, Еуразия экономикалық одағы ішіндегі қордаланып қалған қайшылықтар жайлы айтты.  ЕАЭО ішіндегі Жоғарғы Еуразиялық экономикалық кеңестің отырысында Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев жобаның ішінде “Еуразиялық экономикалық интеграцияның 2025

    265
  • Көз қарас

    ТӘҢІРШІЛДІК — қазақтың көнермейтін көне дүние танымы

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 18, 2020  |  956 views

    Тәңіршілдік — қазақтың көнермейтін көне дүние танымы. Тәңіршілдік ұғымында көп діндер қатарлы Жаратушыны бар деп есептейді, бірақ Ол адамдарға елші жібермейді, Көктен кітап түсірмейді, жаратылысқа (сіз бен бізге) “сәлем” жолдамайды — деген наным-сенім бар. Жаратушы барлығын жерге қалдырған, бәрі айналып тұратын механизм. Сондықтан жақсылық жасасаң да, жамандық жасасаң да өзіңе айналып келеді. Сол себепті Тәңіршілдік ұғымындағы ең негізгі ғибадат — шын көңілден жақсылық жасау, барыңды бөліп беру. Оны репрессия жылдарында Қазақ даласына айдалып келген өзге ұлттар жақсы біледі. Ал қазақ неге қырғынға ұшырады..? Оған Ислам жауап бере алмайды, оған Тәңіршілдік жауап береді: қазақ қашан да жауынгер халық болған, кеше ғұндар қытайларға қауіп төндірсе, бүгін сол қытайлардың ұрпақтары бізге қауіп төндіріп

    291
  • Көз қарас

    Сардоба, Рогун, АЭС. 

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 5, 2020  |  1,965 views

    Алапат апат болып, қалың ел суға кетіп жатқанда билік ойнап жатқандар Өзбекстанға нота жібереміз бе, жоқ па дегенді де ақылдаспапты. Нотамызды дайындап қойдық деген вице-министрдің сөзіне қарағанда, шекарада салынып жатқан су қоймасы жөнінде Қазақстан “бірнеше рет” сұраса да Өзбекстан жөндем жауап бермепті. Бірі келіп, бірі кетіп жатқан шенеуніктер сірә, “біз сұрадық, міндетімізден құтылдық” деп жылы жауып қойса керек. Табандап тұрмаған, жеріне жеткізбеген. Әйтпесе, халықаралық заң нормасын бұзды деп Біріккен ұлттар ұйымына арызданар еді, әлемнен бейтарап сарапшы шақырар еді. Іздедім, ондай жоқ. Сардоба салынса, тым болмағанда Сырдария суалмай ма, Кіші Аралға зар болмаймыз ба деген де есеп-қисап жоқ.  Сардобаның мәселесі екі жемқор жүйенің арасында жалған ағайынгершілікпен, бәлкім, сен іш, мен іш

    503
load more

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: