Көз қарас | Kerey.kz/Керей.кз

كوز قاراس

كيەلى 2030, كۋۆەيت جانە 100 ميلليارد دوللار. جەتى جىل كۇتەتىن قازاق تاعدىرى

kerey.kz
| Apr 14, 2023 | 350 views

ايبار ولجاەۆ ءسىز سەنبەسەڭىز دە، قازىرگى فاكتىلەرگە قاراپ، «قازاقستان-2030» ستراتەگياسىنىڭ ورىندالاتىنىن اڭعارۋعا بولادى. كوبىمىز بىلمەۋىمىز مۇمكىن، بىراق ول تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ العاشقى ستراتەگياسى. 1997 جىلى قابىلدانعان. ارتىنان ونى نازارباەۆتىڭ ءوزى ۇمىتتىرىپ، جاۋىپ تاستاپ، ارحيۆكە اتتاندىرىپ جىبەرگەن بولاتىن. بىراق ودان كەيىن قابىلدانعان، كەرەمەت دەلىنگەن جۇزدەن اسا باعدارلامالار، جوبالار ورىندالمادى دا، ءدال وسى ستراتەگيا عانا ءوز ماقساتىنا 100 پايىز جەتەتىن سياقتى. مەرەيتويلى، ادەمى جانە دوڭگەلەك تسيفر بولعاندىقتان ستراتەگيا اۆتورلارى 2030 دەپ شامالاپ قويا سالعانى تۇسىنىكتى. «جاقسىنىڭ ايتقانى ەمەس، جاماننىڭ ساندىراعى كەلەدى» دەگەندەي، ءبىر قىزىعى، ءدال وسى 2030 جىلعا كوپ نارسە بايلانىپ تۇر. پورتالعا قاتىسى بارلار قازاقتىڭ بولاشاعىنا قاتىستى ءماشھۇر ءجۇسىپ تەورياسىن العا تارتۋى مۇمكىن، ونىمەن داۋلاسپايمىن. بىراق 2030 جىلدان كەيىن كوپ نارسەنىڭ وزگەرەرىنە
73
كوز قاراس

“ۋكرايناداعى سوعىس ونداعان جىلعا سوزىلۋى مۇمكىن”. بريتان گەنەرالىمەن سۇحبات

kerey.kz
| Apr 13, 2023 | 220 views

ۆاجا تاۆبەريدزە ۋكراين ساربازدارى زەنيتتى قارۋمەن اتقىلاۋدا. ارحيۆ سۋرەتى. ۇلىبريتانيا بىرلەسكەن كۇشتەرىنىڭ بۇرىنعى قولباسشىسى، قورعانىس جانە قاۋىپسىزدىك تاقىرىبىندا كەڭەس بەرىپ، ءدارىس وقيتىن گەنەرال سەر ريچارد بەررونس مايدانداعى ايلا-ءتاسىل، وندىرىستىك موبيليزاتسيا جانە ۋكراينا مەن باتىس ەلدەرى تاڭداۋى سوعىستىڭ ونداعان جىلعا جالعاسۋىنا قالاي اسەر ەتەتىنىن ايتىپ بەردى. گەنەرال سەر ريچارد بەررونس ۇلىبريتانيا بىرلەسكەن كۇشتەرىنىڭ بۇرىنعى قولباسشىسى. قازىر Universal Defense & Security Solutions قورعانىس جانە كۇزەت كومپانياسىن باسقارادى. ول ازاتتىقتىڭ گرۋزين قىزمەتىمەن سويلەسىپ، ۋكرايناداعى سوعىس نەگە ۇزاققا سوزىلاتىنىن تالداپ بەردى. ازاتتىق: ۋكراينادا سوعىس باستالعالى ءبىر جىلدان استى. وسى ۋاقىت ىشىندە قانداي ساباق الدىق؟ ريچارد بەررونس: ەۋروپا ءۇشىن جوعارى دەڭگەيدە ساباق الاتىن دۇنيەلەر بولدى. ءبىرىنشىسى، 90-جىلدارى قىرعيقاباق سوعىس اياقتالعاننان كەيىن كوبى “ەندى سوعىسپايتىنداي بولدىق” دەپ ويلاعانىمەن،
40
كوز قاراس

سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى ۋكرايناداعى سوعىس تۋرالى: قازاقستاننىڭ ءوز ۇستانىمى بار

kerey.kz
| Apr 3, 2023 | 211 views

The building of the Ministry of Foreign Affairs of Kazakhstan in Astana. Photo from the website of the MFA of the RK قازاقستان سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى رومان ۆاسيلەنكو نەمىستىڭ Deutsche Welle باسىلىمىنا بەرگەن سۇحباتىندا قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياساتى تۋرالى ايتا كەلە، “رەسپۋبليكا رەسەيدىڭ دە، اقش-تىڭ دا، قىتايدىڭ دا كوزقاراسىن ۇستانبايدى” دەپ مالىمدەپ، قازاقستاننىڭ كوپۆەكتورلى ساياساتتان اينىمايتىنىن اتاپ وتكەن. ونىڭ سوزىنشە، قازاقستان ۋكرايناداعى جاعدايعا بايلانىستى ۇستانىمىن ناقتى بەلگىلەپ العان. “ول – مەملەكەتتەردىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعى قۇرمەتتەلۋگە ءتيىس دەپ كورسەتىلگەن بۇۇ جارعىسى. ونىڭ ىشىندە، ارينە، ۋكراينا دا بار. بۇل ۇستانىم بارلىق سەرىكتەسىمىزگە تۇسىنىكتى. ءبىز رەسەيدىڭ دە، اقش-تىڭ دا، قىتايدىڭ دا ۇستانىمىن العا شىعارمايمىز. ءبىز قازاقستانىڭ ۇستانىمىندامىز، سىرتقى ساياساتىمىزدىڭ نەگىزىندە ءوزىمىزدىڭ ۇلتتىق مۇددەمىز جاتىر”
89
جاھان جاڭالىقتارى

“قىرىمدى جاز اياعىنا دەيىن ازات ەتۋگە بولادى”. اقش-تىڭ ەكس-گەنەرالى بەن حودجەسبەن سۇحبات

kerey.kz
| Feb 16, 2023 | 357 views

ناستوياششەە ۆرەميا ۋكراينا ساربازى مينومەتتان اتقىلاپ جاتىر. باحمۋت، 15 اقپان، 2023 جىل. اقش-تىڭ ەۋروپاداعى اسكەرىن باسقارعان گەنەرال بەن حودجەس “ناستوياششەە ۆرەميا” تەلەارناسىنا بەرگەن سۇحباتىندا ءپۋتيننىڭ يادرولىق قارۋ قولدانبايتىنىن، باتىس بۇل قاتەردى اسىرەلەپ جىبەرگەنىن ايتتى. ونىڭ سوزىنشە، ۋكراينا قىرىمدى جازدىڭ اياعىنا دەيىن ازات ەتۋى ىقتيمال، ال اق ءۇي ۋكراينا كۇشتەرىنىڭ قىرىمداعى رەسەي وبەكتىلەرىن اتقىلاۋىنا “ەندى قارسى ەمەس ەكەنىن” ءبىلدىرىپ وتىر. “ناستوياششەە ۆرەميا”: گەنەرال حودجەس، The Washington Post گازەتىندە جارىق كورگەن ماقالاعا قاراعاندا، اقش ۋكرايناعا “سوعىستا ەكىنشى شەشۋشى ءسات باستالىپ جاتىر” دەپ ەسكەرتكەن. ءسىز بۇل كوزقاراسقا كەلىسەسىز بە؟ اقش-تىڭ ەۋروپاداعى اسكەرىن باسقارعان گەنەرال بەن حودجەس. بەن حودجەس: سىز تسرۋ ديرەكتورى بەرنس مىرزانىڭ ءسوزىن ايتىپ وتىرعان بولارسىز. الداعى التى ايدىڭ سوعىس ءۇشىن اسا ماڭىزدى
103
كوز قاراس

“ۋكرايناعا اسكەري ۇشاق بەرۋگە قاشان باتىستىڭ باتىلى جەتەدى؟” بريتان مارشالى گرەگ بەگۆەللمەن سۇحبات

kerey.kz
| Feb 13, 2023 | 435 views

ۆاجا تاۆبەريدزە رۋمىنياداعى اسكەري بازادان ۇشىپ بارا جاتقان امەريكالىق F-16 اسكەري ۇشاعى. بەيتاراپ سۋرەت. بۇرىن ۋكرايناعا اسكەري تانك بەرۋ ماسەلەسى ايتىس تۋدىرىپ كەلسە، ەندى اسكەري ۇشاق تۋرالى پىكىرتالاس بولىپ جاتىر. ۇلىبريتانيا بىرىككەن كورولدىگى اسكەري اۋە كۇشتەرىنىڭ بۇرىنعى قولباسشىسى، اۆياتسيا مارشالى گرەگ بەگۆەلل ازاتتىقتىڭ گرۋزين قىزمەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا رەسەي اۆياتسياسىنىڭ وسال جاعى جايلى، ۋكراينا باتىستان اسكەري ۇشاق السا، جاعداي قالاي وزگەرۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتىپ بەردى. رەسەي باسقىنشىلىعىنا قارسى كۇرەسىپ جاتقان ۋكراينانىڭ اسكەري اۋە كۇشتەرى كوبىنە سوۆەت كەزىنەن قالعان ميگ ۇشاقتارىن پايدالانادى. كيەۆ باتىس ەلدەرىنەن بىرنەشە رەت اسكەري جويعىش ۇشاق سۇراعان. بىراق اقش تا، ۇلىبريتانيا دا ازىرشە كونبەي وتىر. ولار سوعىستى ۋشىقتىرىپ جىبەرۋدەن قاۋىپتەنەتىنىن العا تارتىپ، باسقاشا اسكەري كومەك بەرۋدى ءجون كورەدى.
166
كوز قاراس

“ۋكراين بولسام، ورىستاردىڭ شابۋىلداعانىن كۇتەر ەدىم”. لوۋرەنس فريدمانمەن سۇحبات

kerey.kz
| Jan 30, 2023 | 505 views

ۆاجا تاۆبەريدزە “قازىر پۋتين ءۇشىن ۋكراينانى مەملەكەت رەتىندە جويىپ جىبەرۋ ماڭىزدى سياقتى” دەيدى ۇلىبريتانيا تاريحشىسى لوۋرەنس فريدمان. سۋرەتتە: رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين (ورتادا) قورعانىس ءمينيسترى سەرگەي شويگۋ (وڭ جاقتا) مەن باس شتاب جەتەكشىسى ۆالەري گەراسيموۆتىڭ ورتاسىندا تۇر. ۇلىبريتانيا تاريحشىسى لوۋرەنس فريدمان حالىقارالىق قاتىناستار، سىرتقى ساياسات پەن ستراتەگيا تاقىرىبىن زەرتتەيدى. ول قىرعيقاباق سوعىس، يادرولىق تەكەتىرەس، ۋكرايناداعى سوعىستىڭ شىعۋ تاريحى مەن بارىسى تۋرالى اكادەميالىق ەڭبەكتەر جازعان. ازاتتىقتىڭ گرۋزين قىزمەتى تاريحشىمەن سويلەسىپ، تاراپتاردىڭ جەڭىسكە جەتۋ جانە ءپۋتيننىڭ يادرولىق قارۋ قولدانۋ ىقتيمالدىعى تۋرالى سويلەستى. سەر لوۋرەنس فريدمان بۇكىل ءومىرىن سوعىس پەن ديپلوماتيانى زەرتتەۋگە ارناعان. بريتان تاريحشىسى حالىقارالىق قاتىناستار، سىرتقى ساياسات جانە ستراتەگيا باعىتىندا زەرتتەۋلەر جۇرگىزەدى. قىرعيقاباق سوعىس، يادرولىق تەكەتىرەس، اسكەري وپەراتسيا جۇرگىزۋ ساياساتى تۋرالى
246
كوز قاراس

حايۋاناتتار قاعاناتى. 1. پوليتسەي

kerey.kz
| Jan 11, 2023 | 493 views

ءدىندارلار دا، ادام جانىنىڭ قاراڭعى تۇكپىرلەرىنە شىراقپەن ۇڭىلمەكشى جازۋشىلار دا، كىسىنىڭ بويىنداعى زۇلىمدىق پەن مەيىرىم تەپە تەڭ دەيدى. سودان، ءومىر دەگەنىمىز ءبىر ءبۇتىن وسى ەكى جارتىنىڭ يتجىعىسى-مىس. ەلگە مەيىرىم جاعى باسىم بولعانى كەرەك. قۇدىققا قۇلاعاندا كومىپ كەتپەسىن دەگەن پيعىل سول. شولدەگەندە سۋ بەرسە، شاۋ تارتقاندا سۇيەۋ بولسا دەگەن دامە سول. كەيدە بار عوي، مەيىرىمنىڭ ءوزى دە سوندا – قۋلىقتان تۋعان با دەپ، كوڭىلىم ءتۇسىپ كەتەدى. بىلايعى ادامنىڭ ءوزى دە سەزەدى، مەيىرىم جاعى كوپتەۋ بولۋ كەرەگىن. ەڭ بولماسا، اكە-شەشەسى ءوزىنىڭ جەمى ءۇشىن كۇندىز-ءتۇنى شاپقىلاعانىن كوزى كوردى عوي. ەر جەتكەنشە، بىزدە ادەتتە – ون ءبىرىنشى سىنىپقا دەيىن مەيىرىمگە دەگەن ىقىلاستىڭ قايماعى بۇزىلمايدى ەكەن. سوسىن باستالادى ەكەن قيامپۇرىس تاڭداۋ. باسقا جۇرتتى بىلمەيمىن، مەن
95
كوز قاراس

“نام گوركو-2″

kerey.kz
| Jan 9, 2023 | 480 views

سونىمەن، قاڭتار وقيعاسىنىڭ جىلدىعىنداعى “ارنايى پارلامەنتتىك تىڭداۋ” اياقتالدى. بۇل – البەتتە، ەلەۋلى وقيعا. جىلناماعا جازىلاتىن، ەرتەڭ تاڭبالانىپ قالاتىن، سەن ولگەن سوڭ دا ىزدەنگىش ۇرپاعىڭ اشاتىن جايت. ياعني، بۇگىن – قاڭتاردىڭ بىرجىلدىعىندا پارلامەنتتە قانداي مالىمدەمە جاساعانىڭ تۇگەل ساقتالدى، قۇجاتتالىپ قاتتالدى دەگەن ءسوز. 1986 جىلى جەلتوقسان وقيعاسىنان سوڭ ءبىراز قازاق زيالىسى “نام گوركو” دەگەن ماقالاعا قول قويىپ، جەلتوقسانشىلاردى “ۇلتشىل، ناركومان” دەپ قارالاعان. بەكحوجين، قايىربەكوۆ، سەركەباەۆ، اسانالىلەر قول قويعان ول حاتقا. مىناۋ دا سونىڭ ءبىر ءتۇرى. باسپروكۋراتۋرا مەن ىشكىسىميننىڭ بايانداماسى تۇسىنىكتى – ادەتتەگىدەي ايىپتاۋ سارىنىندا. “بۇلىكشىلەر مەن ارانداتۋشىلار ءبارىن قيراتتى” دەگەن سىڭايدا. بىراق، پروكۋرورلاردىڭ الدىنا ءتۇسىپ ەمپەڭدەپ، بيلىكتى اقتاپ، “ارانداتۋشىلار مەن بۇلىكشىلەر” تۋرالى سايراپ كەتكەن دەپۋتاتتارعا نە جورىق؟ دەپۋتات ج.ءاشىمجان: “قاڭتاردا سينتەتيكالىق ەسىرتكى
109
كوز قاراس

ۋكراينا سوعىسى ايقىنداعان فاكتتەر:

kerey.kz
| Dec 6, 2022 | 760 views

1) سوعىستا ادام فاكتورى، اسىرەسە اسكەريلەردىڭ جاۋىنگەرلىك رۋحى، باسشىلىقتىڭ ۇيىسۋ-ۇيىستىرۋ قابىلەتى مەن تۇراقتىلىعى، مەملەكەتكە ادالدىعى دەگەندەر شەشۋشى ءرول وينايدى. 2) بەيبىت كەزدە قويمانى قارۋ-جاراققا تولدىرىپ قويۋ كەرەك، ۇساق قارۋلاردان باستاپ، ءىرى جويقىن قارۋلارعا دەيىن بەيبىت كەزدە قور قۇرۋ كاجەت. اسكەريلەر دە جاتتىعىپ، سەرگەك وتىرۋى كەرەك. 3) اۋە شابۋىلى مەن اۋە قورعانىسىنا تالاپ بارىنشا كۇشەيدى. شابۋىل درونى عانا ەمەس، ماڭىزدى نىسانداردى سەرگەك اۋە قورعانىس جۇيەسىمەن قاۋىپسىز ەتۋدىڭ ءمانى ەرەكشە زور. 4) گيبريدتى سوعىس جۇرگىزۋگە تۋرا كەلەدى، كيبەرشابۋىل دا، اقپارات شابۋىلى دا، ساياسي كەلىسسوز تاكتيكاسى دا، ءتىپتى فەيكنيۋز دا ءرول وينايدى. 5) ينتەللەكتۋالدى دالدىكتىڭ ءمانى ارتتى. اتقىلاي بەرۋ، زور كۇشپەن باسىپ كىرۋ ەشتەڭەنى شەشپەيدى، ەگەر ينتەللەكتۋالدى دالدىك بولماسا ءبارى ۋاقىتتىق القىنۋ مەن
275
كوز قاراس

ديكتاتورلىق رەجيمدەردىڭ وتىرىك رەفەرەندۋمدارى مەن سايلاۋلارىنا جاندى مىسال

kerey.kz
| Nov 14, 2022 | 691 views

ديكتاتورلىق رەجيمدەردىڭ وتىرىك رەفەرەندۋمدارى مەن سايلاۋلارىنا ءبىر جاندى مىسال: ىرگەلەس اۋىلدارىمەن قوسا ەسەپتەگەندە، حەرسوندا شامامەن 600 مىڭداي ادام رەسەيگە قوسىلۋ بويىنشا رەفەرەندۋمعا قاتىسىپ، ولاردىڭ 500 مىڭى رەسەيگە قوسىلۋدى تاڭداعان. بۇل 87%! ال، تاياۋدا جاعداي كۇرت ناشارلاپ، رەسەيشىلدەردىڭ رەسەيگە قاراي قاشۋى باستالعاندا، تەك 100 مىڭداي ادام عانا رەسەي جاققا قاشقان. قالعان 400 مىڭ ادام قايدا كەتتى؟ ولار نەگە رەسەيگە قاشپادى؟ ءيا، بۇل جەردە قورقىپ، امال جوق، قاراعا ىلەسىپ داۋىس بەرگەندەر بولعانى انىق. بىراق ءبارىبىر 87% ەمەس، 50 پايىز قولداۋ دەگەن دە ساندىراق بولىپ شىعادى. دەمەك، ارى بولعاندا رەسەيگە قوسىلۋدى قولداعان حەرسوندىقتار كوپ بولعاندا 20 پايىز عانا، بالكىم ءتىپتى وعان دا جەتپەۋى مۇمكىن. بۇل دەگەنىڭىز، باسقا وڭىردەگى رەفەرەندۋمدار دا وتىرىك دەگەن ءسوز!
150