Jügirtpeler
 | 
  • NAURIZ turalı mañızdı qwjat
    Köz qaras

    NAURIZ turalı mañızdı qwjat

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 25, 2025  |  160 views

    Aşıq derekközderden 1920 jılğı 20 naurızda Taşkentte Twrar Rısqwlov qol qoyğan Naurızdı atap ötu turalı bwyrıqqa közim tüsti. Demek, biıl bwl tarihi qwjatqa – 105 jıl! Alayda, arada nebäri altı jıl ötken soñ 1926 jılı Naurızğa tıyım salındı. Al, 1920 jılı Türkistan Keñestik Respublikasınıñ Ortalıq Atqaru Komitetiniñ törağası bolıp qızmet etken Twrar Rısqwlovtıñ tağdırı qanday qayğımen ayaqtalğanı barşamızğa mälim. Onı “halıq jauı” dep tanıp, 1938 jıldıñ 10 aqpanında atu jazasına kesken… Naşel vot takoy dokument v otkrıtıh istoçnikah: Prikaz, izdannıy v Taşkente Turarom Rıskulovım ot 20 marta 1920 goda o prazdnovanii Naurıza. Poluçaetsya, v etom godu etomu istoriçeskomu dokumentu ispolnilos' 105 let! V 1926 godu Naurız okazalsya pod zapretom. A

    19
  • Qazaq-joñğar din üşin soğıspağan!
    Köz qaras

    Qazaq-joñğar din üşin soğıspağan!

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 18, 2025  |  179 views

    Qazaq-joñğar din üşin soğısqan degender mına derekke süyense kerek: 1691 jılı 6 aqpanda Irkutsk qalasında Joñğar hanı Galdan Boşogtu (moñğol. Galdan Boşigt; Qalm. Galdan-Boşigt; 1644 – 1697) elşileriniñ Qazaq handığı turalı äñgimesi. «…Şabarmandar: «Osıdan on jılday bwrın olar, Qalmaq Buşuhtu hanı men Kazak Ordası, dini ärtürli bolğan. Buşuhtu han qalmaqtarmen jäne basqa da orda müşelerimen birge Dalay-lamağa senedi, al kazak ordası äsirese Mwhametke Qırımdıq jolmen senedi, bwsurmandıq jolmen sündetteledi. Al Buşuhtu han Kazak Ordasına onımen, qalmaq Buşuhtu hanımen jäne Ordanıñ basqalarımen bir Dalay Lamağa birigip buddağa sensin dep jiberdi. Sondıqtan da olarmen janjal tuındadı, öytkeni olar qalmaq jolımen Dalay-lamağa sengisi kelmedi, osınıñ saldarınan ülken şayqastar bolıp, Buşuhtu han olardıñ köptegen

    25
  • Jin Noda: Qazaq handarı men Cin' imperiyasınıñ baylanısı tım tereñ
    Köz qaras

    Jin Noda: Qazaq handarı men Cin' imperiyasınıñ baylanısı tım tereñ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Mar 4, 2025  |  378 views

    Ötken jılı qolıma Tokio şet tilder universitetiniñ professorı Jin Nodanıñ «Resey men Cin imperiyaları arasındağı Qazaq handıqtarı: XVIII-XIX ğasırlardağı Ortalıq Euraziya halıqaralıq qatınastarı» attı zertteu eñbegi tüsti. Öz tarihımızğa qatıstı bolğan soñ, bir demmen oqıp şıqtım. Atalğan kitapta qazaq hanı Abılay men özge swltandardıñ Cin imperatorına jazğan hattarı turalı bayandaladı. Jaqında Jin Nodamen habarlasıp, kökeyimizde jürgen swraqtardı qoydıq. – Ğılımi zertteu kitabıñız erte­degi Qazaq-Cin' imperiyası qatına­sın özgeşe tanuğa arnalğan akademiya­lıq eñbek eken. Bwnday zertteuge bet bwruğa ne türtki boldı? – Men Ortalıq Aziyanı zertteu barısında Resey jäne Cin' imperiyası turalı közqarastarda ülken alşaqtıq bar ekenin bayqadım. Osı alşaqtıqtı joyu maqsatında men qazaqtardıñ tarihın reseylik jäne qıtaylıq derekközder negizinde zertteuge kiristim.

    19
  • Etnikalıq qazaqtarğa 65 «Ata jolı» kartası berildi
    Sayasat

    Etnikalıq qazaqtarğa 65 «Ata jolı» kartası berildi

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 24, 2025  |  388 views

    Etnikalıq qazaqtarğa – basqa elderdiñ azamattarına Qazaqstanda 10 jıl ömir süruge jäne jwmıs isteuge qwqıq beretin 65 «Ata jolı» kartası berildi. Elimizde öz isin damıtuğa dayın biznes-immigranttar 27 karta aldı, al swranısqa ie mamandar osınday 38 kartanıñ iegeri atandı. «Qazaqtar qay jerde ömir sürse de, olardıñ jalğız Otanı – Qazaqstan. Sondıqtan biz üşin şetelde twratın otandastarımızdı qoldau ärqaşan mañızdı», – dedi Qazaqstan Respublikasınıñ Prezidenti Qasım-Jomart Toqaev. «Ata jolı» kartasın aluşılar işinde injener-fizik, injener-matematik, himiyalıq tehnologtar, jaq-bet hirurgiyasınıñ därigerleri, pediatrlar jäne t.b. mamandar bar, olar Resey, Germaniya, Moñğoliya, Qıtay, Wlıbritaniya, AQŞ, Izrail', Franciya, Niderlandı, Finlyandiya, Qırğızstan jäne Özbekstan sekildi şet elderden keldi. «Ata jolı» kartasınıñ iegerleri elge kirgen kezde 10 jıl

    34
  • 2025 jılı 1 070 etnikalıq qazaq qandas märtebesin aldı.
    Jañalıqtar

    2025 jılı 1 070 etnikalıq qazaq qandas märtebesin aldı.

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 24, 2025  |  272 views

    2025 jılı 1 070 etnikalıq qazaq tarihi otanımen tabısıp, qandas märtebesin aldı. Jalpı 1991 jıldan beri respublikağa 1 mln 149 mıñnan astam etnikalıq qazaq oraldı. Jıl basınan Qazaqstanğa kelgen qandastardıñ jartısınan köbi (51,9%) – Qıtay Halıq Respublikasınan, 37,5% – Özbekstannan, 7,1% – Türikmenstannan, 1,8% – Reseyden jäne 1,7% basqa elderden. 2025 jılğı 1 aqpandağı jağday boyınşa eñbekke qabiletti jastağı etnikalıq qonıs audaruşılar sanı 60,2%-dı, kämeletke tolmağandar 32,9%-dı jäne zeynetkerler 6,8%-dı qwraydı. Eñbekke qabiletti jastağı qandastardıñ işinen bilim deñgeyi boyınşa 16,7%-ı joğarı bilimdi, 32,9%-ı orta käsibi bilimdi, 48,4%-ı jalpı orta bilimdi, jäne 1,9%-ınıñ bilimi joq. Qonıs audarğan etnikalıq qazaqtar respublikanıñ türli öñirlerine qonıstandı. Sonımen birge, qandastardı qonıstandıru üşin mınaday eñbek küşi

    14
  • Alaştıñ alğaşqı matematikteri
    Sayasat

    Alaştıñ alğaşqı matematikteri

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 21, 2025  |  353 views

    Foto: aikyn.kz Matematika – adamzat örkenietiniñ damuına negiz bolğan irgeli ğılımdardıñ biri. Onıñ bastauın ejelgi Mısır, Vavilon, Ündistan, Qıtay jäne Grekiya örkenietterinen bayqauğa boladı.  Bwl halıqtar matematikalıq bilimniñ alğaşqı jüyelerin qalıptastırıp, arifmetika, geometriya, algebranıñ negizderin qaladı. Keyingi orta ğasırlarda arab-mwsılman älemi matematika ğılımınıñ damuına zor ıqpal etti. Äl-Horezmi, äl-Farabi, Omar Hayyam, Nasireddin Tusi sındı ğalımdar algebra, trigonometriya, sandar teoriyası men astronomiya salalarında jañalıqtar aşıp, keyingi europalıq ğılımğa negiz qaladı. Bwl ürdis türki halıqtarı qonıstanğan aymaqtarğa da äser etti. Qazaq dalasında matematikalıq bilimniñ özindik erekşelikteri boldı. Köşpeli örkeniet twrmıs-tirşiliktiñ qajettilikterine negizdelgen matematikamen tığız baylanısta damıdı. Qazaq halqı astronomiyalıq esepteulerge süyene otırıp, uaqıttı anıqtau ädisterin qoldandı, geometriyalıq principterdi jer ölşeude, qwrılıs saluda,

    28
  • ŞWBARTAU. KÖPBEYİT. MAĞAUIN.
    Tarih

    ŞWBARTAU. KÖPBEYİT. MAĞAUIN.

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Feb 16, 2025  |  387 views

    Bazarbek Atığay Soñğı uaqıtta, soñğı bolğanda, klassik jazuşı, qazaq ädebietiniñ däleldi tarihın üş ğasırğa tereñdetken teñdessiz ğalım Mwqtar Mağauin dünieden ötkeli beri, BAQ-ta, äleumettik jelide ol kisi tuğan öñir – Şwbartau atı köp ataldı. Osı orayda keybir jazbalardan Şwbartau tauı degen tirkes wşırasıp qaladı, aragidik özimizden de Şwbartau tauı qanday tau, Şıñğıstaudıñ jalğası ma, älde oqşau tau silemi me, qay twsta dep te swrap jatadı. Sol sebepti jalpı äñgimeni Şwbartaudıñ qanday tau ekendigine qatıstı qısqa qayırım anıqtamadan bastağandı jön kördik. Eñ äueli aytarımız – Şwbartau tau emes. YAğni, qazaq dalasında Şwbartau ataulı tau joq. Al Balqaş jaqta deytwğın, keyde resmi jağrapiyalıq derekterde qosar aytılatın, keyde Sayaq dep qana jalqı atalatın

    65
  • «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay)
    Tarih

    «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jan 11, 2025  |  982 views

    Qazaq halqınıñ dañqtı perzenti, wlı jazuşı Mwqtar Mağauin 85 jasqa qarağan şağında dünieden ozdı. «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay) Şwbartauda düniege keldi. Jondağı Jobalay Kereydiñ eñ ülken Aruağı Jobalay bidiñ wrpağı edi. Bayqotan bi, Toman bi, Begeş şeşen, Uäyis, Töleu aqın… Atağı Atalarınan asıp ketti… Tirisinde olay degen joq… Bwl sözdi dünieden ötken soñ biz aytıp otırmız… Ömiriniñ soñğı kezderi şette ötti. «Ükimetke, basqalarğa da ökpem joq, ökpeleytin olardıñ jağdayı joq!» (M.Mağauin) degen edi özi bertinde. Astarı auır, eñseñdi ezerdey salmaqtı söz… Danışpan adam nege elden jıraq ketti. Bwl «Oñaşa jatqandı wnatamın, Elimdi el qılmasın erte sezip… Elden kettim jıraq…» (Şäkärim) deytin ketis siyaqtı. Sonda da «Kök

    89
  • SARBAS RUI JÄNE SARTOQAY BATIR
    Twlğalar

    SARBAS RUI JÄNE SARTOQAY BATIR

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Sep 1, 2024  |  2,582 views

    Tarihtı tügendeu, ötkenniñ şejiresin keyinge jalğau – atadan balağa jalğasqan ejelgi dästür. Şejire, wlt-ru, taypa tarihı – atanı bilu, arğı tarihtı bilu bolıp qalmastan wlttıñ wlt bolıp qalıptasuı jolındağı bastan keşken san qilı oqiğaları men auır tağdırınan da mol derek beredi. Şejire – twtas halıq tarihınıñ irgetası ğana emes, wlt pen wlıs tanudıñ älippesi  sanaladı. «Qazaq halqı 200-den asa rudan qwralsa da är rudıñ öz şejiresi bolğan. Şejireşiler jüz, taypa, ru, ata tarihın tereñ talday bilgen»(1). Patşalıq reseydiñ däureni ayaqtalar twsta qazaqtıñ memlekettigin qalpına keltirudi maqsat twtqan Alaş kösemi Älihan Bökeyhan (1866-1937) alğaşqı bolıp qazaq tarihınıñ qajettiligin alğa tartıp, başqwrttıñ äygili ğalımı Uälidi Toğanmen kezdesipti. Uälidi Toğan öziniñ esteliginde: «Men birneşe

    408
  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!
    Köz qaras

    Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 4, 2024  |  3,458 views

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

    361
load more

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı:

Zero.KZ