|  |  | 

رۋحانيات ساياسات

جاڭا الىپبيگە كوشۋ قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋدى جەڭىلدەتەدى، – دەدى ەلباسى.

ەلباسى مەملەكەتتىك ءتىلدى لاتىن قارپىنە كوشىرۋ جونىندەگى جوبانى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قۇرىلعان جۇمىس توبىنىڭ مۇشەلەرىمەن كەزدەستى-دەپ حابارلايدى اقوردا ءباسپاسوز قىزمەتى.

جيىندا مەملەكەت باسشىسىنا قوعامدىق تالقىلاۋلار بارىسىندا كەلىپ تۇسكەن ۇسىنىستاردى ەسكەرە وتىرىپ ازىرلەنگەن قازاق ءتىلىنىڭ لاتىن قارپىنە نەگىزدەلگەن بىرىڭعاي ستاندارتىنىڭ جوباسى ۇسىنىلدى.

قازاقستان پرەزيدەنتى مەملەكەتتىك ءتىلدى رەفورمالاۋ رۋحاني جاڭعىرۋ باعدارلاماسى اياسىنداعى ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

– بۇل كۇندەرى قازاق ءتىلىنىڭ جاڭا الىپبيىنە بايلانىستى ماسەلە قوعامدا قىزۋ تالقىلانۋدا. وعان كوپتەگەن ادام قاتىستى. لاتىن قارپىنە كوشۋ تۋرالى يدەيا ءبىز تاۋەلسىزدىك العان كەزدەن تۋىنداعان بولاتىن. قازاق جازۋىنىڭ لاتىن قارپىنە كوشۋى ءاردايىم مەنىڭ ايرىقشا باقىلاۋىمدا بولدى، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

وسى رەتتە، ەلباسى لاتىن قارپىنە كوشۋ ۇدەرىسىنىڭ تاريحي ءمانى بار ەكەنىنە توقتالىپ، بۇل ماسەلەنى بىرلەسە شەشۋ قاجەتتىگىن ايتتى.

– الەمدە ەشبىر ەل ءوزىنىڭ جاڭا ءالىپبيىن بۇكىل حالىق بولىپ وسىلايشا تالقىلاعان ەمەس. ءبىز ءۇشىن ءاربىر ادامنىڭ پىكىرىن ءبىلۋ ماڭىزدى. لاتىن قارپىنە كوشۋگە بايلانىستى پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە 300-دەن استام ءوتىنىش كەلىپ ءتۇستى. جاستاردىڭ بۇل ۇدەرىستى قولداعانى قۋانتادى، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ قازاق ءتىلىنىڭ جاڭا ءالىپبيىنىڭ جوباسىن تالقىلاۋعا جەتەكشى قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ، عىلىمي ورتا مەن جۇرتشىلىقتىڭ بەلسەندى تۇردە اتسالىسقانىنا نازار اۋداردى.

كەزدەسۋ بارىسىندا قازاقستان پرەزيدەنتىنە اتقارىلعان جۇمىستاردىڭ ناتيجەلەرى جونىندە ا.بايتۇرسىنوۆ اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى ە.قاجىبەك جانە ش.شاياحمەتوۆ اتىنداعى تىلدەردى دامىتۋدىڭ رەسپۋبليكالىق ۇيلەستىرۋ-ادىستەمەلىك ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ە.تىلەشوۆ باياندادى.

ەلباسى جيىنعا قاتىسۋشىلاردىڭ ەسەبى مەن پىكىرلەرىن تىڭداپ، ايرىقشا ءمان بەرۋدى قاجەت ەتەتىن جەكەلەگەن ماسەلەلەرگە توقتالدى.

– جالپى، اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستاردىڭ نەگىزگى باعىتتارىن قولدايمىن. جوبانى ىسكە اسىرۋ بارىسىندا الەمدىك تاجىريبە ەسكەرىلدى. بۇل وتە ماڭىزدى. سونىمەن بىرگە، قازاق ءالىپبيىن لاتىن قارپىنە كوشىرۋ ۇدەرىسىنە قاتىستى اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جالعاستىرۋ قاجەت، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

قازاقستان پرەزيدەنتى بۇل رەفورما باسقا تىلدەردىڭ دامۋىنا نۇقسان كەلتىرمەي، ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن بۇزباۋعا ءتيىس ەكەنىنە ەرەكشە توقتالدى.

– قازاق ءتىلىنىڭ لاتىن قارپىنە كوشۋى ورىس ءتىلدى ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن، ورىس ءتىلى مەن باسقا دا تىلدەردىڭ مۇمكىندىكتەرىن شەكتەمەيدى. ورىس ءتىلىنىڭ كيريلل قارپىندە قولدانىلۋى وزگەرىسسىز قالادى. ول بۇرىنعىداي قىزمەت اتقارا بەرەتىن بولادى. جاڭا الىپبيگە كوشۋ قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋدى جەڭىلدەتەدى، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

ەلباسى لاتىن قارپىنە كوشۋ كۇردەلى ۇدەرىس ەكەنىن، سونداي-اق ونىڭ ماقساتى ءتىلىمىزدى دامىتۋ جانە ونى الەمدىك اقپاراتتىق كەڭىستىككە شىعارۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ بولىپ تابىلاتىنىن اتاپ ءوتتى.

بۇدان بولەك، مەملەكەت باسشىسى جاڭا ءالىپبيدى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە ەنگىزۋ ءۇشىن مۇعالىمدەر مەن ادىستەمەلىك بازانى دايىنداۋ قاجەتتىگىن ايتىپ، ۇكىمەتكە ونى كەزەڭ-كەزەڭىمەن ەنگىزۋ جونىندەگى جوسپار ازىرلەۋدى تاپسىردى.

سوڭىندا نۇرسۇلتان نازارباەۆ قازاق ءالىپبيىن رەفورمالاۋعا قولداۋ ءبىلدىرىپ، ونى ىسكە اسىرۋعا بەلسەندى اتسالىسقان بارشا قازاقستاندىقتارعا، عالىمدار مەن تىلتانۋشىلارعا العىس ايتتى.

Related Articles

  • وا قورعانىسقا قارجىنى نە سەبەپتى ارتتىردى؟ كاسپيدەن ۋكرايناعا زىمىران ۇشىرعان رەسەي سۋدى لاستاپ جاتىر ما؟

    ەلنۇر ءالىموۆا قازاقستان، قىرعىزستان، تاجىكستان، وزبەكستان جانە ازەربايجان اسكەرى بىرىگىپ وتكىزگەن «بىرلەستىك-2024» جاتتىعۋى. ماڭعىستاۋ وبلىسى، شىلدە 2024 جىل. قازاقستان قورعانىس مينيسترلىگى تاراتقان سۋرەت.  ورتالىق ازيا ەلدەرى قورعانىس شىعىنىن ارتتىردى، مۇنىڭ استارىندا نە جاتىر؟ «قازاقستان اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ەكى ەسە كوپ ءوندىرۋدى جوسپارلاپ وتىر، الايدا ۇكىمەت بۇل سالادا جۇمىس كۇشىنىڭ ازايعانىن ەسەپكە الماعان». «كاسپي تەڭىزىنەن ۋكرايناعا زىمىران ۇشىرىپ جاتقان رەسەي تەڭىزدىڭ ەكولوگيالىق احۋالىن ۋشىقتىرىپ جاتىر». باتىس باسىلىمدارى بۇل اپتادا وسى تاقىرىپتارعا كەڭىرەك توقتالدى. ورتالىق ازيا قورعانىس شىعىنىن ارتتىردى. مۇنىڭ استارىندا نە جاتىر؟ اقش-تاعى «امەريكا داۋىسى» سايتى ۋكرايناداعى سوعىس ءتارىزدى ايماقتاعى قاقتىعىستار كۇشەيگەن تۇستا ورتالىق ازيا ەلدەرى قورعانىس سالاسىنا جۇمسايتىن اقشانى ارتتىرعانىنا نازار اۋداردى. بىراق ساراپشىلار مۇنداي شىعىن تۇراقتىلىققا سەپتەسەتىنىنە كۇمان كەلتىردى. ستوكگولمدەگى بەيبىتشىلىكتى

  • گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    ەلىمىزدىڭ گەربىن اۋىستىرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى (و باستا ۇسىنىس سۋرەتشى-ديزاينەر مامانداردان شىققان سياقتى) تۇتاس قوعامدا بولماعانمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اجەپتاۋىر قارسىلىق تۋدىردى. بىراق، بايىپتاپ قاراساق، بۇل قارسىلىقتىڭ قازىرگى گەربتىڭ قازاق ءۇشىن ەرەكشە قاستەرلى نەمەسە ەستەتيكالىق تۇرعىدان ءمىنسىز بولۋىنا ەش قاتىسى جوقتىعىن اڭعاراسىز. سوڭعى ۋاقىتتارى، اۋىر ىندەتپەن قاتار كەلگەن قاڭتار تراگەدياسىنان باستاپ، حالىق ايتارلىقتاي كۇيزەلىسكە ۇشىرادى. قازاقستاننىڭ ەركىنەن تىس، سوعىسقا، باسقا دا سەبەپتەرگە بايلانىستى بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق قيىندىق سالدارىنان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تومەندەدى. وسىنىڭ ءبارى قازىر قوعامدا بايقالىپ قالعان «تەرىستەۋ سيندرومىنا» تۇرتكى بولدى. «تەرىستەۋ سيندرومى» – دۇرىستى دا بۇرىسقا شىعاراتىن، قانداي باستاماعا بولسىن قارسى رەاكتسيا شاقىراتىن قۇبىلىس. الەۋمەتتىك پسيحولوگيانى زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، وسى قۇبىلىستى بارىنشا كۇشەيتىپ تۇرعان فاكتور – الەۋمەتتىك جەلىلەر. ياعني، الداعى ۋاقىتتا

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • …ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز.

    الەۋمەتتىك جەلىدە وسى وتانداسىمىزدى قىزۋ تالقىلاپ جاتىر ەكەن. كوبى سىن ايتىپ جاتىر. ۆيدەو جازبانىڭ تولىق نۇسقاسى جوق، پىكىر-تالاس تۋدىرعان بولىگى عانا تاراپ جاتىر ەكەن. سوعان بايلانىستى ءوز ويىمدى ايتا كەتپەكشىمىن: ءبىرىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ۆيدەوسى، فوتوسى الەۋمەتتىك جەلىدە جەلدەي ەسىپ تاراپ جاتىر. ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) جەكە قۇپياسى سانالاتىن فوتوسى، ۆيدەو جازباسى كىمنىڭ رۇقساتىمەن تاراپ جاتىر ەكەن؟ ءوز باسىم وسى پوستتى جازۋ ءۇشىن ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) ۆيدەوداعى بەينەسىن قارا بوياۋمەن ءوشىرىپ تاستاۋدى ءجون كوردىم. جانە رۇقساتىنسىز فوتو بەينەسىن جەكە پاراقشاما سالعانىم ءۇشىن ودان كەشىرىم سۇرايمىن. ءدىني ۇستانىمى، ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز. ەكىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ءدىني ۇستانىمىنا بايلانىستى ايتقان سوزدەرى قوعامدا قاتتى پىكىر تۋدىرعان ەكەن. ءتىپتى ونى “ۇلت دۇشپانى”

  • “گەوساياسات يلەۋىنە ءتۇسىپ قالۋىمىز مۇمكىن”. قازاقستاندا اەس سالۋعا قاتىستى ساراپشى پىكىرى

    ەلەنا ۆەبەر اتوم ەلەكتر ستانساسىن سالۋ جانە پايدالانۋ ەكولوگيالىق قاتەر جانە توتەنشە جاعدايدا ادام دەنساۋلىعىنا قاۋىپتى عانا ەمەس، وعان قوسا سوعىس بارىسىندا ۋكراينانىڭ زاپوروجە اەس-ىندەگى بولعان وقيعا سياقتى بوپسالاۋ قۇرالى دەيدى الەۋمەتتىك-ەكولوگيالىق قوردىڭ باسشىسى قايشا اتاحانوۆا. ول مۇنىڭ ارتىندا كوپتەگەن پروبلەما تۇرعانىن، قازاقستاندىقتارعا اەس سالۋ جونىندەگى رەفەرەندۋم قارساڭىندا بىرجاقتى اقپارات بەرىلىپ، وندا تەك پايدالى جاعى ءسوز بولىپ جاتقانىن ايتادى. ساراپشى اەس-ءتىڭ قاۋپى مەن سالدارى قانداي بولاتىنى جايىندا اقپارات وتە از دەپ ەسەپتەيدى. گولدمان اتىنداعى حالىقارالىق ەكولوگيالىق سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، بيولوگ قايشا اتاحانوۆا – رادياتسيانىڭ ادامدارعا جانە قورشاعان ورتاعا اسەرىن شيرەك عاسىردان استام زەرتتەپ ءجۇر. ول بۇرىنعى سەمەي پوليگونىندا جانە وعان ىرگەلەس جاتقان اۋدانداردا زەرتتەۋ جۇرگىزگەن. قاراعاندى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ گەنەتيكا كافەدراسىندا وقىتۋشى بولعان.

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: