|  |  | 

رۋحانيات ساياسات

جاڭا الىپبيگە كوشۋ قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋدى جەڭىلدەتەدى، – دەدى ەلباسى.

ەلباسى مەملەكەتتىك ءتىلدى لاتىن قارپىنە كوشىرۋ جونىندەگى جوبانى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قۇرىلعان جۇمىس توبىنىڭ مۇشەلەرىمەن كەزدەستى-دەپ حابارلايدى اقوردا ءباسپاسوز قىزمەتى.

جيىندا مەملەكەت باسشىسىنا قوعامدىق تالقىلاۋلار بارىسىندا كەلىپ تۇسكەن ۇسىنىستاردى ەسكەرە وتىرىپ ازىرلەنگەن قازاق ءتىلىنىڭ لاتىن قارپىنە نەگىزدەلگەن بىرىڭعاي ستاندارتىنىڭ جوباسى ۇسىنىلدى.

قازاقستان پرەزيدەنتى مەملەكەتتىك ءتىلدى رەفورمالاۋ رۋحاني جاڭعىرۋ باعدارلاماسى اياسىنداعى ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

– بۇل كۇندەرى قازاق ءتىلىنىڭ جاڭا الىپبيىنە بايلانىستى ماسەلە قوعامدا قىزۋ تالقىلانۋدا. وعان كوپتەگەن ادام قاتىستى. لاتىن قارپىنە كوشۋ تۋرالى يدەيا ءبىز تاۋەلسىزدىك العان كەزدەن تۋىنداعان بولاتىن. قازاق جازۋىنىڭ لاتىن قارپىنە كوشۋى ءاردايىم مەنىڭ ايرىقشا باقىلاۋىمدا بولدى، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

وسى رەتتە، ەلباسى لاتىن قارپىنە كوشۋ ۇدەرىسىنىڭ تاريحي ءمانى بار ەكەنىنە توقتالىپ، بۇل ماسەلەنى بىرلەسە شەشۋ قاجەتتىگىن ايتتى.

– الەمدە ەشبىر ەل ءوزىنىڭ جاڭا ءالىپبيىن بۇكىل حالىق بولىپ وسىلايشا تالقىلاعان ەمەس. ءبىز ءۇشىن ءاربىر ادامنىڭ پىكىرىن ءبىلۋ ماڭىزدى. لاتىن قارپىنە كوشۋگە بايلانىستى پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە 300-دەن استام ءوتىنىش كەلىپ ءتۇستى. جاستاردىڭ بۇل ۇدەرىستى قولداعانى قۋانتادى، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ قازاق ءتىلىنىڭ جاڭا ءالىپبيىنىڭ جوباسىن تالقىلاۋعا جەتەكشى قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ، عىلىمي ورتا مەن جۇرتشىلىقتىڭ بەلسەندى تۇردە اتسالىسقانىنا نازار اۋداردى.

كەزدەسۋ بارىسىندا قازاقستان پرەزيدەنتىنە اتقارىلعان جۇمىستاردىڭ ناتيجەلەرى جونىندە ا.بايتۇرسىنوۆ اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى ە.قاجىبەك جانە ش.شاياحمەتوۆ اتىنداعى تىلدەردى دامىتۋدىڭ رەسپۋبليكالىق ۇيلەستىرۋ-ادىستەمەلىك ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ە.تىلەشوۆ باياندادى.

ەلباسى جيىنعا قاتىسۋشىلاردىڭ ەسەبى مەن پىكىرلەرىن تىڭداپ، ايرىقشا ءمان بەرۋدى قاجەت ەتەتىن جەكەلەگەن ماسەلەلەرگە توقتالدى.

– جالپى، اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستاردىڭ نەگىزگى باعىتتارىن قولدايمىن. جوبانى ىسكە اسىرۋ بارىسىندا الەمدىك تاجىريبە ەسكەرىلدى. بۇل وتە ماڭىزدى. سونىمەن بىرگە، قازاق ءالىپبيىن لاتىن قارپىنە كوشىرۋ ۇدەرىسىنە قاتىستى اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جالعاستىرۋ قاجەت، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

قازاقستان پرەزيدەنتى بۇل رەفورما باسقا تىلدەردىڭ دامۋىنا نۇقسان كەلتىرمەي، ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن بۇزباۋعا ءتيىس ەكەنىنە ەرەكشە توقتالدى.

– قازاق ءتىلىنىڭ لاتىن قارپىنە كوشۋى ورىس ءتىلدى ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن، ورىس ءتىلى مەن باسقا دا تىلدەردىڭ مۇمكىندىكتەرىن شەكتەمەيدى. ورىس ءتىلىنىڭ كيريلل قارپىندە قولدانىلۋى وزگەرىسسىز قالادى. ول بۇرىنعىداي قىزمەت اتقارا بەرەتىن بولادى. جاڭا الىپبيگە كوشۋ قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋدى جەڭىلدەتەدى، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

ەلباسى لاتىن قارپىنە كوشۋ كۇردەلى ۇدەرىس ەكەنىن، سونداي-اق ونىڭ ماقساتى ءتىلىمىزدى دامىتۋ جانە ونى الەمدىك اقپاراتتىق كەڭىستىككە شىعارۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ بولىپ تابىلاتىنىن اتاپ ءوتتى.

بۇدان بولەك، مەملەكەت باسشىسى جاڭا ءالىپبيدى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە ەنگىزۋ ءۇشىن مۇعالىمدەر مەن ادىستەمەلىك بازانى دايىنداۋ قاجەتتىگىن ايتىپ، ۇكىمەتكە ونى كەزەڭ-كەزەڭىمەن ەنگىزۋ جونىندەگى جوسپار ازىرلەۋدى تاپسىردى.

سوڭىندا نۇرسۇلتان نازارباەۆ قازاق ءالىپبيىن رەفورمالاۋعا قولداۋ ءبىلدىرىپ، ونى ىسكە اسىرۋعا بەلسەندى اتسالىسقان بارشا قازاقستاندىقتارعا، عالىمدار مەن تىلتانۋشىلارعا العىس ايتتى.

Related Articles

  • زەلەنسكيدىڭ “جالعىز سەنەرى ءارى وڭ قولى”. اندرەي ەرماك كىم؟

    زەلەنسكيدىڭ “جالعىز سەنەرى ءارى وڭ قولى”. اندرەي ەرماك كىم؟

    رەي فەرلونگ اندرەي ەرماك (سول جاقتا) پەن ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكي (وڭ جاقتا). 2019 جىل. اندرەي ەرماك ۇشاقتان تۇسە سالا ءوزىنىڭ باستىعىن قۇشاقتادى. 2019 جىلى قىركۇيەكتە پرەزيدەنت زەلەنسكيمەن جىلى جۇزدەسۋ جاڭادان باستالىپ كەلە جاتقان ساياسي سەرىكتەستىكتىڭ باسى ەدى. بۇل – ەرماكتىڭ رەسەي تۇرمەسىندە وتىرعان 35 ۋكراينالىقتى ماسكەۋدەن الىپ كەلگەن ءساتى. ال 2020 جىلى ەرماك زەلەنسكي اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى بولدى. بىراق ۋكرايناداعى جەمقورلىق شۋىنان كەيىن ونىڭ قىزمەتىنە جۇرتتىڭ نازارى اۋدى. سەبەبى ەرماك ۋكراينا ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمىنا بولىنگەن قارجى جىمقىرىلعان كوررۋپتسيا سحەماسىندا نەگىزگى رولدە بولعان دەگەن اقپارات تاراعان. بىراق تەرگەۋشىلەر بۇل جايتتىڭ جاي-جاپسارىن تولىق اشقان جوق. ەرماكتىڭ ءوزى ازاتتىقتىڭ ۋكراينا قىزمەتىنىڭ رەسمي ساۋالدارىنا جاۋاپ بەرگەن جوق. سونىمەن زەلەنسكيدىڭ كەڭسەسىن باسقارىپ وتىرعان ەرماك كىم؟ تەلەۆيدەنيەدەن

  • «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ مادەنيەت كوميتەتىنە قاراستى ۇلتتىق كينونى قولداۋ مەملەكەتتىك ورتالىعىنىڭ تاپسىرىسىمەن «JBF company» كومپانياسى سەمەي قالاسىندا، شىڭعىستاۋ وڭىرىندە، الماتى وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىندا  «العاشقى كىتاپ» اتتى دەرەكتى بەينەفيلم تۇسىرۋدە. دەرەكتى فيلم ابايدىڭ 1909 جىلى سانكت پەتەربۋرگتەگى يليا بوراگانسكي باسپاسىندا باسىلعان العاشقى شىعارمالار جيناعىنىڭ جارىق كورۋىنە ارنالادى. ۇلى اباي مۇراسىنىڭ قاعاز بەتىنە تاڭبالانۋ تاريحىن باياندايدى. قازىرگى ادامدار بۇرىنعى ۋاقىتتىڭ، اباي زامانىنىڭ ناقتى، دەرەكتى بەينەسىن، سول كەزدەگى ادامداردىڭ الپەتىن، كيىم ۇلگىسىن كوز الدارىنا ەلەستەتۋى قيىن. كوپشىلىكتىڭ ول ۋاقىت تۋرالى تۇسىنىگى تەاتر مەن كينوفيلمدەردەگى بۋتافورلىق كيىمدەر مەن زاتتار ارقىلى قالىپتاسقان. الايدا اباي ۋاقىتىنداعى قازاق تىرشىلىگى، قازاقتاردىڭ بەت-الپەتى، كيىم كيىسى، ءۇي – جايى، بۇيىمدارى تاڭبالانعان مىڭداعان فوتوسۋرەتتەر ساقتالعان. بۇلار رەسەي، تۇركيا، ۇلىبريتانيا

  • توقاەۆ نيۋ-يوركتە زەلەنسكيمەن كەزدەستى

    توقاەۆ نيۋ-يوركتە زەلەنسكيمەن كەزدەستى

    قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ نيۋ-يوركتە ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكيمەن كەزدەستى. 22 قىركۇيەك 2025 جىل. توقاەۆ پەن زەلەنسكي. سۋرەت: اقوردا 21 قىركۇيەك كۇنى قازاقستان پرەزيدەنتى بۇۇ باس اسسامبلەياسىنا بارعان ساپارىندا نيۋ-يوركتە ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكيمەن كەزدەستى. اقوردا ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ حابارلاۋىنشا، پرەزيدەنتتەر ەكىجاقتى ەكونوميكالىق جانە گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىق ماسەلەلەرىن تالقىلاعان. سونداي-اق، زەلەنسكي “ۋكرايناداعى جاعدايعا بايلانىستى كوزقاراسىن” بىلدىرگەن، ال قازاقستان باسشىسى “قاقتىعىستى توقتاتۋ ماقساتىندا ديپلوماتيالىق جۇمىستاردى جالعاستىرۋ قاجەت” دەگەن. زەلەنسكي وسى كەزدەسۋ تۋرالى مالىمدەمەسىندە ۋكراينا، اقش، ەۋروپا جانە وزگە ەلدەردىڭ سوعىستى توقتاتۋ جونىندەگى تالپىنىسىن تالقىلاعانىن ايتتى. ونىڭ سوزىنشە، قوس باسشى سونداي-اق ەكىجاقتى ساۋدا-ەكونوميكالىق ارىپتەستىكتى، قازاقستاندىق كومپانيالاردىڭ ۋكراينانى قالپىنا كەلتىرۋ ىسىنە قاتىسۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ءسوز ەتكەن. 2022 جىلعى اقپاندا ۋكرايناعا باسىپ كىرگەن رەسەي قازاقستاننىڭ ەڭ

  • جالبىرۇلى قويباس جايىنداعى كۇماندى كوڭىرسىك اڭگىمەلەر

    جالبىرۇلى قويباس جايىنداعى كۇماندى كوڭىرسىك اڭگىمەلەر

                          1. اماندىق كومەكوۆتىڭ ايتىپ جۇرگەنى – ايعاقسىز بوس سوزدەر        قازاقستاننىڭ باتىس ايماعىندا عۇمىر كەشكەن ونەرپازدىڭ ءبىرى – جالبىرۇلى قوجانتاي  جايلى سوڭعى كەزدە قيسىنى كەلىسپەيتىن نەشە ءتۇرلى اڭگىمەلەر ءورىپ ءجۇر. مۇنىڭ باسىندا تۇرعانداردىڭ ءبىرى – اماندىق كومەكوۆ. بۇرىندا دا ونىڭ، باسقا دا كىسىلەردىڭ ەلدى اداستىراتىن نەگىزسىز سوزدەرىنە بايلانىستى ناقتى دالەلدەر كەلتىرىپ، «قۇلان قۇدىققا قۇلاسا، قۇرباقا قۇلاعىندا وينايدى» دەگەن اتاۋمەن تۇزگەن سىن ماقالامىزدى رەسپۋبليكالىق «تۇركىستان» گازەتى (28.09. 2023 جىل) ارقىلى جۇرت نازارعا ۇسىنعانبىز-دى. الەۋمەتتىك جەلىدە ازامات بيتان ەسىمدى بلوگەردىڭ جۋىردا جاريالاعان ۆيدەو-تۇسىرىلىمىندە ا. كومەكوۆ ءوزىنىڭ سول باياعى «الاۋلايىنە» قايتا باسىپتى. ءسوزىن ىقشامداپ بەرەيىك، بىلاي دەيدى ول: «1934 الدە 1936 جىلى (؟) ماسكەۋدە وتكىزىلەتىن

  • ۋكراينا “ورمەگى” زاماناۋي سوعىستى قالاي وزگەرتتى؟ اسكەري ساراپشىلار پىكىرى

    ۋكراينا “ورمەگى” زاماناۋي سوعىستى قالاي وزگەرتتى؟ اسكەري ساراپشىلار پىكىرى

    ۋكراينا “ورمەگى” زاماناۋي سوعىستى قالاي وزگەرتتى؟ اسكەري ساراپشىلار پىكىرى اموس چەپل رەسەيلىك “بەلايا” اۋە بازاسىن شابۋىلداعان ۋكراين درونىنان تۇسىرىلگەن ۆيدەودان سكرينشوت. فوتو:Source in the Ukrainian Security  1 ماۋسىم كۇنى جاريالانعان ۆيدەودا بومباسى بار كۆادروكوپتەرلەر جۇك كولىگىنەن ۇشىپ جاتقانى كورىنەدى، ارعى جاعىندا ءورت بولىپ جاتىر. سول كۇنى ۋكراينا قاۋىپسىزدىك قىزمەتى رەسەي اەرودرومدارىنا سوققى جاساعانىن، ناتيجەسىندە كرەملدىڭ ستراتەگيالىق بومبالاۋشى ۇشاقتارى جويىلعانىن مالىمدەدى. اسكەري تاكتيكا بولمەلەرىندە بۇل ۆيدەولاردى مۇقيات زەردەلەپ جاتقانى انىق. “بۇل شابۋىلدى بۇكىل الەم اسكەري قىزمەتكەرلەرى دابىل دەپ قابىلداۋى قاجەت” دەدى جاڭا امەريكالىق قاۋىپسىزدىك ورتالىعىنىڭ قورعانىس باعدارلاماسى ديرەكتورى ستەيسي پەتتيدجون (حانىم) ازاتتىق راديوسىنا. “[1 ماۋسىمداعى شابۋىل] كوپتەگەن قىرى بويىنشا ۋكراينانىڭ ۇزاققا ۇشاتىن دروندار شابۋىلىنان ءتيىمدى بولا شىقتى. ويتكەنى شاعىن دروندار شاشىراپ كەتىپ، ءارتۇرلى نىسانداردى كوزدەي الادى

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: