گازەتتە قىتاي قازاقتارىنىڭ 1950-54 جج اراسىنداعى كۇردەلى ساياسي كەزەڭى بۇعىپ جاتىر…
kerey.kz
Eldeç Orda
1950-1951 جىلدار قىتاي قازاقتارى ءۇشىن وتە قىم-قۋىت جىل بولدى. وسپان-جانىمقان ۇستالىپ ارتىنان اتىلدى، ورازباي اكىم باستاعان (قۇتىبي اكىمى) قۇتىبي-ماناس-سانجى كوتەرىلىسى باستىقتىرىلدى، قورعانىس سالاسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى زاكاريا باس قولباسشى ۋاڭ جىنمەن ەرەگەسىپ مەرت بولدى، ساۋان-ءۇرىمجى قازاقتارى قاليبەك-تاكىمان مەن قامزاعا ىلەسىپ كوكىلىكتى اسىپ، تيبەتتى باسىپ جەتى رەتكى قورشاۋدى بۇزىپ كاشميرگە تاقادى، ماناس بويىنداعى شارقي تۇركىستاننىڭ قازاق اسكەرلەرى ازاماتتىق سوعىس باستاپ سوڭى ىلەدە جالعاسىپ ءساتسىز كوتەرىلىس كەسىرىنەن قاراشارى اسىپ پاكىستان، اۋعانىستان اسپاق بولعاندا كوممۋنيست ارميا جاعىنان قورشاۋدا قاپ دەرلىكتەي جويىلادى. ولكەلىك ۇكىمەتتىڭ ورىنباسار xاتشىسى ءسالىس امىرەلەر تيبەتتە قاستاندىقپەن ءولتىرىلدى. سىزدەرگە ءار وقيعانىڭ باسىن ءبىر شالىپ جىلت-جىلت شولىپ ءوتىپ وتىرعانىممەن جالپى ول داۋىردەگى شىڭجاڭ قازاقتارىنىڭ ساياسي، الەۋمەتتىك xال-اxۋالى وتە كۇردەلى بولدى. ۇيەككە جىكتەلىپ تەكەتىرەسۋ تەرەڭ سيپات الىپ كەتتى. شىڭجاڭ پروۆينتسسياسىنىڭ ولكەلىك ۇكىمەتى قۇرىلعان سوڭ شىڭجاڭنىڭ ورىنباسار توراعاسىنىڭ ءبىرى قازاق پاتىقان سۇگىرباەۆ ەدى (قازاق اۆتونومياسى 1954′دە قۇرىلعان). جاڭا ولكەلىك ۇكىمەتتىڭ جاڭا ورگان گازەتى دە قولعا الىنعان-تىن. بۇل سول گازەتتىڭ 1951-جىلعى سەنتابىر ايىنداعى سانىنىڭ قيقىمى. گازەتتە قىتاي قازاقتارىنىڭ 1950-54 جج اراسىنداعى كۇردەلى ساياسي كەزەڭى كوپ اۋىزعا الىنعان. ءبىز بۇگىن بايىبىنا بارا الماعان تالاي سۇراقتىڭ جىلت ەتكەن جاۋابى كورىنىپ قالۋى دا مۇمكىن. مەن سولاي ويلايمىن. 50-ججداعى شىڭجاڭ قازاقتارىنىڭ قوعامدىق ساياسي الەۋەتىن جاقىننان سەزىنەمىن دەسەڭىز وسىنداي ءتىرى دەرەكپەن قاۋىشۋىڭىز ءتيىس. الەمدىك الپاۋىت جىكشىلدىك بۇل وڭىردەگى قازاقتاردى دا سوقپاي وتپەگەن. ساياسي ءتۇسى قويۋ، تارتىسى قياڭ وسى وتپەلى كەزەڭنىڭ تاريxي ءمانىن اشا تۇسسەك بۇگىنگى بىرقاگشا كۇردەلى سۇراققا ءبىر تۇسىنان جاۋاپ بەرگەندەي بولامىز. وسى جاۋاپتىڭ كوبى 1950-51 جج گازەتتە بۇعىپ جاتقانىن ءبىلۋىمىز كەرەك. ول كەز العاشقى قۇرىلۋ كەزەڭى بولعاندىقتان كوپ وقيعا مەن ساراپتاۋلار ءبىرشاما اشىق ءارى انىق جازىلعان-دى. كەيىن سول “اشىقتىق” پەن “انىقتىق” باستارىنا پالە بولعان …
پىكىر قالدىرۋ