|  | 

ادەبي الەم

تاعى ءبىر اي كەلەدى قياقتانىپ…

FB_IMG_1522294551408
ءامينا ادايحان 198­4_جىلى 24_اقپاندا التاي ايماعىن­دا تۋعان .شىنجان
ۆنيۆرەسيتەتى جۋرناليستيكا ماماندىعىن ءبىتى­رگەن .التاي ايماعى جازۋشىلار
وداعىنىڭ مۇشەسى .كازىر تالدىقورعان قالاسىندا جەكە كاسىپكەر .ءبىر نەشە جىر
ءمۇشايرالارىنىڭ جەڭىمپازى .2017_ج “جۇيەكتەگى اعىستار”، “جاستى­ق_جالىن جىر
“_اتتى جىيناقتارعا ولەڭدەرى ەنگەن .جاس اقىن “ادەبيەت الەمى”ورتالىعىنىڭ
مۇشەسى.

“كوكتەم كەلدى “
_دەيدى مەزگىل مەنمەنسىپ،
مەنىڭ جانىم قاراشادا قالعىعان.
جاۋدىرەگەن جانارىمدى كومگەن شىق،
سەنە الماي ءجۇر ءسال بۇعان…
سۋرەتشىعىپ سۋىق تۇندەر سۇڭگىسىن،
تەرەزەمە تەسىرەيىپ قونادى.
ۇشىپ كەتكەن قاراشادا “جىل قۇسىم”،
قايتىپ كەلگەن جوق ءالى…
حات جازبادى تىم قۇرىسا ساعىنىپ،
حال ء_جايىمدى ءبىلىپ ءھام.
ەلەمەيمە جۇرگەنىمدى جابىعىپ؟
مۇمكىن مەنى ۇمىتقان …
كوكتەم كەلدى،
كۇلكى قوسىپ كەشكى ايعا ،
بىلەكتەرى بىلەۋلى .
كۇزدى ۇزاتىپ سالعىم كەلمەي ەشقايدا،
كۇتىپ ءجۇرمىن بىرەۋدى …
 * *
تاعى كەلدىم سەن تۇراتىن شاھارعا،
ساعىنشتىڭ بالىن قۇيىپ بوكالعا .
جاتىرقايدى مەنى تاۋىڭ ، اسپانىڭ،
جاتىرقايدى ادامداردا و، تاۋبا!
سەندە مەنى بۇرىنعىداي كۇتپەدىڭ،
جۇرەگىمنىڭ تاپپاي قالدىم ءتىپتى ەمىن.
سەنسىز سۇركەي سەزىلگەنى بولماسا،
بۇل شاھاردا جوق قوي جانىم
تۇكتە ءمىن .
مۇمكىن بە ەدى ءوزىڭ ءجايلى ويلاماۋ؟
شارپىپ ءوتتى ءبىر بەلگىسىز بويدى الاۋ.
جەتكىزبەيدى كەلگەنىمدى جەل نەگە؟
ايدا ساعان سىبىرلاۋدى قويعان_اۋ ؟
اتپاي مۇلدە باياعىداي تۇنىق تاڭ،
الدە ءبارى ىشتەرىنەن تىنىپ ءھام.
سەن بار شاھار جابىرقاتتى جانىمدى،
سەن سياقتى مەنى تەزدەن ۇمىتقان.
 * *

ءسىز بىلمەيسىز بە؟
ءسىزسىز كۇنىمنىڭ قاران ەكەنىن،
ساعىنىش _دوسىم، نالا _مەكەنىم .
ساعىنبايتىنىڭىزدى ويلاسام بولدى،
جابىرقاپ ىشتەي قالادى ەكەنمىن .
ءسىز بىلمەيسىز _اۋ؟
كەش كىرسە بولدى جانىما يە مۇڭ،
ايمالاسا ايدىڭ جۇلدىزدار جيەگىن.
مەندەگى جۇرەك وزىڭدەي جاندى،
وتىرىك ەمەس ، ورتەنىپ سۇيەرىن.
ءسىز بىلمەگەن شىعارسىز؟
ورتەنسەم مۇلدە باسىلمايتىنىمدى،
بىلسەمدە قالاپ شاقىرمايتىنىڭدى.
ارامىز قانشا الىستاعان سايىن،
سونشالىق سىزگە جاقىندايتىنىمدى.
ءسىز بىلەسىز عوي…
بىلە تۇرا سۋ سەۋىپ جاستىق ورتكە،
ۋ قۇياسىز ونسىز دا اششى دەرتكە.
وپ_وتىرىك اينالا قالاسىز ءسىز،
كەرەڭ ،سوقىر سونانسوڭ
تاسجۇرەككە…

 * *
مەنى قاتتى قۇشاقتاشى يمەك اي،
جالتىلدايسىڭ،
جانىم قاتتى كۇيگەنى _اي.
جالىنىما جالىن قوسشى لاۋلايتىن،
جانارىمنان سۇيمە ءجاي …
نەگە ساعان جاۋدىرەيدى مىڭ جۇلدىز؟
مىڭ جۇلدىزعا،
قۇمار بولعان قۇمبىل قىز .
ماقپال تۇنگە ماڭعازدانا ەركەلەپ،
قۇشاعىنا سۇڭگىرمە ءىز ؟…
سەن اسپاننان، مەن اينەكتەن ءتالمىرىپ،
جاتقانىن _اي،
ارامىزدان سەڭ ءجۇرىپ.
تاۋعا شوككەن بۇلتقا ءمىنىپ شوكىمدەي،
جول تارتادى ەندى ءۇمىت…
مەنى قاتتى قۇشاقتاشى يمەك اي،
ساعان بارار جولدىڭ الىس،
يرەگى _اي.
جۇرەگىمدى جارقىراتىپ اق ساۋلەڭ،
لۇپىلىنەن ءسۇيدى اراي…
* *
بىلەسىز بە؟
مەن بۇگىن ءسىزدى كۇتتىم،
ءسىزدى كۇتتىم،
ولەردەي ۇزدىگىپ تىم.
وكپەلەدىم وزىمە، وزىڭىزگە،
ىزگى قالماي كەۋدەمدە ىزگى ءۇمىتتىڭ.

قيالداعى قالحانىڭ حالىن ءبىلىپ،
كورەيىن دەدىڭىز ااۋ ساعىندىرىپ.
پەرىشتە سەزىمىمنىڭ قاۋىرسىنىن،
حات جازدىم ساعىنشقا مالىندىرىپ.
دەگەن ەم_"تاڭىر بىلەت تاس قاتتىمىن "،
ارمانىڭا اسىلىپ اسقاقتىعىم.
سەرگەلدەڭ سەزىمىمنىڭ سەرى قۇسى،
جىلادى جالعىزدىقتىڭ جاستاپ مۇڭىن.
تاعى ءبىر اي كەلەدى قياقتانىپ،
جۇلدىزدار جاتىر وعان كۇي اقتارىپ.
كورىنەسىز و، تاۋبا! قالاي_قالاي،
مەن اداسقان بال باقىت سياقتانىپ.
قۇبالتىپ قۇمبىل زامان شىرايىن كوپ،
تۇرعان شىعار تاعى ءومىر سىنايىن دەپ.

باقىتتىڭ بازارىندا ءجۇرمىن دەسەم،

ءسىز ماعان جابىستىڭىز ۋايىم بوپ.
 * *
كوڭىلدەگى كۇدىگىمدى ۇگىتىپ،

سەزىمىمنىڭ اش ءبورىسىن ۇلىتىپ.
“سالەم “_دەدىم بىلگىم كەلىپ حالىڭدى،
“ۇمىتامىن”_دەگەنىمدى ۇمىتىپ…
سەن جارىق ەتتىڭ…
سوزدەرىڭنەن ەسىپ ءان،
گۇلگە تولدى كوز الدىمدا ەكران.
مەنى شەكسىز كەڭىستىككە باستايتىن،
سەن جۇرەتىن وسى ماڭ…
مانيتوردى جانارىممەن ايمالاپ،
قالعانداي_اق سوندا كۇتىپ اينا باق.
باسقا الەمگە قۇستاي قانات قاعامىن،
لەبىزىڭدى جۇرەگىمە بايلاپ اپ…
اراي توگىپ سوسىن ماعان باسقا كۇن،
سەيىلەدى تۇنەك بۇلتتان اسپانىم.
ءبىر عۇمىردى ساداعا ەتىپ جىبەرەم،
كەرەك بولسا وسى ساتكە قاس_قاعىم…
ءتۇن سۇيەدى شاتتىعىمدى ۇرلانا،
كنوپكا مەن ارپالىسىپ ءبىر نالا.
كوز الدىمدا سۇرلانادى كوك اينەك،
ماعان سوسىن قالاتىنى…
مۇڭ عانا.

kerey.kz

Related Articles

  • الاش زيالىلارىنىڭ ۇرىمشىدەن قايتىپ كەلە جاتقاندا

    بولعان وقيعا ىزىمەن بولعان وقيعانىڭ ىزىمەن…   الاش جۇرتىنىڭ ءبىر ەمەس، بىرنەشە سەزى ءوتىپ، ءاليحاننىڭ كولچاكتان بەتى قايتىپ، “ەندى قايتىپ تاۋەلسىز ەل بولامىز” دەپ جۇرگەن كەز ەدى. سەمي الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ورداسى ەدى. سەمەيدە جۇرگەن احمەت بايتۇرسىنوۆ باستاعان ءبىر توپ الاشورداشىلار قىتاي شەكاراسىنداعى ءۇرىمشى قالاسىنا بارىپ، ونداعى قازاق جۇرتىنىڭ حال جاعدايىن ءبىلىپ قايتۋعا جولعا شىققوان. ول كەزدە ءۇرىمشىنىڭ كوبى قازاق ەدى ۇيلەرى نەگىزىنەن سازدان قۇيىلعان. ورتا ازيانىڭ كوپ قالالارىن ەسكە سالعانداي. ءبىراز ۇلكەن كىسىلەر مەن جاستار احاڭنىڭ توتە الىپبيىمەن كىتاپ گازەت وقيدى. ەكەن. احاڭدى بۇرىن كورگەن ادامدار دا كەزدەستى. دەگەنمەن، احاڭ ءۇرىمشى قازاقتارىنىڭ تاەلسىز اۆتونوميا قۇرۋ تۋرالى ويلارى دا جوقتىعىن بايقاعان. سونىمەنگ، ءۇرىمشى قازاعىنىڭ جانە قىتايعا جاقىن باسقا ۇلتتاردىڭ باستى تۇرمىسى

  • ءبىر اۋىلداعى  ەكەۋدىڭ تاعدىرى

      جۇمات  انەسۇلى   ( ماحاببات تۋرالى اڭگىمە) “مەن سەنەن باسقانى ولگەنشە  كورمەيمىن دەپ سەرت بەرىپ ەدىم وزىمە” “دەدى بۋىنىپ ولەيىن دەپ جاتقان مايسا دەگەن قىز.. بۇل بايتوبە دەپ اتالاتىن اۋىل. بۇرىن ۇلكەن شارۋاشىلىقتارى بولعان.وقۋ اياقتالىپ، مەكتەپ بىتىرۋشىلەر مەكتەپتىڭ جانىنداعى الما باعىندا مەكتەپ بىتىرۋشىلەردىڭ تويى مەن  سىنىپتاس جاراس پەن مايسانىڭ تويى بىرگە وتەىزىلەتىن بولعان. جاراستىڭ Əكەسى فەرمەر، ازداپ ەگىستىگى بار. ال جاراسپەن بىرگن وقىعان Əمىرەنىڭ əكەسى əكىمشىلىكتە قىزمەت جاسايدى، ءəرى جەمىس وسىرەدى. بۇل جاراس پەن مايسانىڭ ۇيلەنۋ تويى باستالايىن دەپ جاتقاندا بولعان تراگەديا. جاراس پەن مايسا مەكتەپ ءبىتىرىپ،، ءوز سىنىپتاستارىمەن مەكتەپتىڭ جانىنداعى ۇلكەن باقتا ۇيلەنۋ تويلارىن مەكتەپ ءبىتىرۋ تويىمەن جال،عاستىرماقشى ەدى. مەكتەپتىڭ باعى القىزىل گۇلمەن جايناپ تۇر. وعان ءتۇرلى ءتۇستى لامپالار قوسىلعان. سىرتىنان

  • ماڭگى قازاق(ەرتەگى فەنتەزي) 

    قازاقتارعا جاسالىپ جاتقان  قيانات كوپ بولعاسىن، « ماڭگى قازاق» اتتى اڭگىمە جازسام دەپ جۇرەتىن ەدىم. وسىدان ءبىر كۇن بۇرىن سول اڭگىمەنىڭ سيۋجەتىنە كەلەتىن ءتۇس كورجىم. كەشەدەن بەرى جازۋعا كىرىسسەم بە دەپ ءجۇر ەدىم، ءساتى بۇگىن تۇسكەن سياقتى. جۇمات انەسۇلى وتە ەرتەدە ەمەس، بۇگىندە ەمەس، عىلىم دوكتورلارى سانجار مەن بالجان ينستيتۋتتا قىزمەت ەتەتىن.وزدەرىنىڭ لاۋازىمدارىنا قاراي قاراپايىم ەكى قاتارلى جاقسى سالىنعان كوتتەدجدە تۇردى.ينتەلليگەنت ادامدار ءومىردىڭ قيىندىقتارىنا كوپ ءمىن بەرە قويمايدى عوي، ومىرلەرى ءماندى، جايلى ءوتىپ جاتتى. جاقسىلىقتا كوپ كۇتتىرگەن جوق، سانجار مەن بالجان ۇلدى بولىپ، كوتتەدجدە شاعىن توي ءوتتى. نەگە ەكەنىن قايدام، اكە شەشەلەرى اقىلداسىپ، ءۇلدارىنىى ەسىمىن اڭسار دەپ اتاعان. اڭسار ەرتەدەگىدەي تەز دە وسكەن جوق، كەش تە وسكەن جوق. تاربيەلى جىگىت بولىپ

  • سۋ ىشكەندە قۇدىق قازىۋشىنى ۇمىتپا

    (23 – اڭگىمە) باياحمەت جۇمابايۇلى — ءبىزدىڭ زاماندا سەندەرشە كيىمنەن-كيىم تاڭدايتىن جاعداي قايدا، جاماپ-جاسقاپ، تون، شالبار كيسەك تە جەتەتىن. ءسويتىپ ءجۇرىپ ايانباي ەڭبەك ەتتىك. بۇگىنگى كۇن باساتىن جولدى ول كەزدە ايلاپ جۇردىك، ءتىپتى بۇگىنگىدەي دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىنان حابار تاۋىپ وتىراتىن جاعداي قايدا؟ — دەگەن قاريا نەمەرەسىنىڭ جۇمىستىڭ قىرىن بىلمەي، تىك قاسىق بولىپ ءوسىپ كەلە جاتقانىنا نارازى بەينەسىن اڭعارتىپ، ءوز ءومىر كەشىرمەسىنەن كەڭەستەر قوزعاعان. نەمەرەسى: — اتا، سول داۋىردە تۋعان وزدەرىڭىزدىڭ سورلى بولعان تالەيلەرىڭىزدەن كورمەيسىز بە؟ ولارىڭىزدى بىزگە ايتپاڭىز، —دەمەي مە. اشۋدان جارىلارمان بولعان قاريا: — ە، ونداي بولعاندا «ۇرپاق ءۇشىن باقىت-بايلىق جاراتسام» دەپ تەر توگىپ، جان قيىپ، ازىپ-توزعان اتا-بابالارىڭ سەندەرگە ايىپتى بولعانى عوي. «تەڭدىك ءۇشىن» دەپ اكەم وققا ۇشتى. ال

  • مۇحتار ماعاۋين: ورالحاندى دا، قۇدايىڭدى دا ۇمىتقان ەكەنسىڭ…

    ياعني، د.يسابەكوۆتى تاۋباعا ءتۇسىرۋ ءراسىمى رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنىڭ قولىنان بيىك ماراپات الىپ، جەلى كوتەرىلىپ تۇرعان د.يسابەكوۆ، مىنا ءبىز سياقتى پەندەسىنە كوڭىل ءبولىپ، «مۇحتار ماعاۋيننىڭ بۇكىل پوزيتسياسى ماعان ۇنامايدى» دەگەن ءتۇيىندى تاقىرىپپەن سۇحبات بەرىپتى – Nege.kz, 10.ءحى.2022. ءبىر زاماندا تانىعان، بىلگەن، ەندى كوزدەن تاسا، كوڭىلدەن وشكەن جازارماننىڭ، ءتارىزى، قىرىق-ەلۋ جىل بويى ىشتە بۋلىققان جۇرەكجاردى تولعامى. جارىققا شىققان كەزدە ءبىز تاريحي-تانىمدىق «التىن وردا» كىتابىن دەندەپ، قاجەتتى تىنىسقا ەرنەست حەمينگۋەيدىڭ ەسكى جۇرتى – جىلى تەڭىزگە بەت تۇزەگەن ەدىك. ەندى مىنە، ەكى اپتادان اسقاندا قايرىلىپ سوعۋعا مۇمكىندىك تاپتىق. ارتىقشا قاجەتتىلىكتەن ەمەس، الدەبىر اۋەسقوي اعايىندار ءدۇدامالدا قالماسىن دەپ. الدىمەن، ايقايلى سۇحباتتى وقىماعان بۇگىنگى جۇرتشىلىق ءۇشىن، ەڭ باستىسى – د.يسابەكوۆ باۋىرىمىزدىڭ مۇباراك ەسىمىن كەيىنگى زامانعا ۇمىتتىرماي جەتكەرۋ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: