قازاقستان مەن قىتاي كەلىسسوزدە قحر اۋماعىندا تۇراتىن ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ جاعدايى تۋرالى ماسەلە بولدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى بەيبىت اتامقۇلوۆ قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنا رەسمي ساپارمەن كەلدى. ساپار بارىسىندا سىرتقى ساياسي ۆەدومستۆونىڭ باسشىسى قحر مەملەكەتتىك كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ۆان يمەن ەكى جاقتى كەلىسسوزدەر جۇرگىزدى.
تاراپتار قازاقستان-قىتاي ساياسي، ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە مادەني-گۋمانيتارلىق سالالارداعى ىنتىماقتاستىعىن ودان ءارى دامىتۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن تالقىلادى جانە حالىقارالىق كۇن تارتىبىندەگى ماسەلەلەردىڭ كەڭ اۋقىمى بويىنشا پىكىر الماستى.
قازاقستانداعى ىشكى ساياسي وزگەرىستەر اياسىندا ب.اتامقۇلوۆ قىتاي تاراپىنا ەلدىڭ سىرتقى ساياساتىنىڭ وزگەرمەيتىندىگى جانە حالىقارالىق مىندەتتەمەلەرىن ورىنداۋ تۋرالى حاباردار ەتتى. «ءبىز جان-جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىكتىڭ جاڭا كەزەڭىنىڭ قارىم-قاتىناستارىن نىعايتۋعا جانە تەرەڭدەتۋگە دەگەن مىندەتتەمەلەرىمىزدى راستايمىز»، – دەدى قر ءسىم باسشىسى. سونىمەن بىرگە ول «قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى قارىم-قاتىناس ءوزارا ۇتىمدى جانە ءتيىمدى ىنتىماقتاستىقتىڭ ۇلگىسى بولىپ تابىلادى» دەپ اتاپ ءوتتى.
ءوز كەزەگىندە قىتاي تاراپى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ قازاقستان-قىتاي جان-جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىگىن ورناتۋداعى، «بەلدەۋ جانە جول» باستاماسىن بىرلەسىپ قۇرۋداعى ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋ بويىنشا تاريحي ءرولىن جوعارى باعالادى.
كەلىسسوزدەر بارىسىندا ەكى ەل اراسىنداعى وڭىرارالىق جانە شەكارا ماڭىنداعى سەرىكتەستىك فورماتتارىندا، سونداي-اق ونەركاسىپتىك جانە ينۆەستيتسيالىق سالادا، ەكونوميكانى تسيفرلاندىرۋ جانە تەحنولوگيالىق جاڭعىرتۋ سالادا پراكتيكالىق ىنتىماقتاستىققا ەرەكشە نازار اۋدارىلدى. «جىبەك جولىنىڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋى» باستاماسىن «نۇرلى جول» جاڭا ەكونوميكالىق ساياساتىمەن جانە ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ ينتەگراتسيالىق باعدارلامالارىمەن ءتيىمدى ۇشتاستىرۋعا ۇلكەن نازار اۋدارىلادى.
سونىمەن قاتار، قازاقستان مەن قحر سىرتقى ساياسي ۆەدومستۆولارىنىڭ باسشىلارى بۇۇ، شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى، ازياداعى ءوزارا ىقپالداستىق جانە سەنىم شارالارى كەڭەسى جانە ت.ب. حالىقارالىق ۇيىمدار جانە ينتەگراتسيالىق بىرلەستىكتەر اياسىنداعى ىنتىماقتاستىق، ورتالىق ازياداعى تۇراقتىلىق پەن قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرىن قاراستىرىپ، ترانسشەكارالىق سۋ رەسۋرستارىنىڭ ماسەلەلەرى جونىندە پىكىر الماستى.
كەلىسسوزدەردىڭ جەكە بولىگى رەتىندە قحر اۋماعىندا تۇراتىن ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ جاعدايى تۋرالى ماسەلە بولدى. ەكى ەلدىڭ ءسىم اراسىنداعى جۇمىس بايلانىستارى ارقىلى تۋىندايتىن ماسەلەلەردى شەشۋگە ءوزارا مۇددەلىلىك اتاپ ءوتىلىپ، كونسۋلدىق قىزمەتتەردىڭ جۇمىسىن جانداندىرۋ تۋرالى ۋاعدالاستىققا قول جەتكىزىلدى.
كەلىسسوزدەر قورىتىندىسى بويىنشا قازاقستان مەن قىتاي سىرتقى ساياسي ۆەدومستۆولارى اراسىندا 2020-2022 جىلدارعا ارنالعان ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويىلدى.
سول كۇنى قازاقستان ءسىم باسشىسى قحر كوممەرتسيا ءمينيسترى چجۋن شانمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزىپ، ساۋدا-ەكونوميكالىق ءوزارا ىقپالداستىق ماسەلەلەرىن تالقىلادى. قىتاي تاراپى قر ءسىم-ءنىڭ ينۆەستيتسيالاردى تارتۋ جانە ەكسپورتتى جىلجىتۋدى ۇيلەستىرۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك ساياساتتى ىسكە اسىرۋ سالاسىنداعى جاڭا فۋنكتسيالارى مەن وكىلەتتىكتەرىمەن تانىستى.
قىتاي قازاقستاننىڭ ءىرى سىرتقى ساۋدا سەرىكتەسى بولىپ تابىلادى. سوڭعى جىلدارى ەلدەرىمىز اراسىنداعى ساۋدا كولەمى ايتارلىقتاي ارتتى. وسىعان بايلانىستى ساۋدا سالاسىن كەڭەيتۋ، ساۋدا قۇرىلىمىن وڭتايلاندىرۋ، ساۋدا اۋقىمىن ۇلعايتۋ، سونداي-اق ەكىجاقتى ساۋداداعى جوعارى تەحنولوگيالىق ونىمدەردىڭ ۇلەسىن ارتتىرۋ ماسەلەلەرىن رەتتەيتىن قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى ساۋدا قاتىناستارىن جانداندىرۋ جونىندەگى جول كارتاسىن ازىرلەۋ ۇسىنىلدى.
ساپار اياسىندا مينيستر ب. اتامقۇلوۆ بەيجىڭنىڭ ورتالىق پاركىندەگى قازاق جازۋشىسى اباي قۇنانباەۆتىڭ ەسكەرتكىشىنە گۇل شوقتارىن قويىپ، قىتايلىق ءمۇسىنشى يۋان سيكۋندى «قر تاۋەلسىزدىگىنە 25 جىل» مەدالىمەن ماراپاتتاۋ راسىمىنە قاتىستى.
سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى باسپا ءسوز قىزمەتى
پىكىر قالدىرۋ