Талдықорғанда дәрігерлерге ескерткіш ашылды

تالدىقورعاندا دارىگەرلەرگە ەسكەرتكىش اشىلدى

| Sep 23, 2021

الماتى وبلىسىنىڭ ورتالىعى تالدىقورعان قالاسىندا «اياۋلى الاقان» اللەياسى اشىلدى. جەتىسۋدىڭ باس شاھارى تالدىقورعان قالاسىنىڭ وبلىس ورتالىعى مارتەبەسىن العانىنا 20 جىل تولۋىنا وراي، قالانىڭ كوركىنە-كورىك قوساتىن تاعى ءبىر جەر ورىن تەپتى. بۇل مەكەندە اق حالاتتى ابزال جاندارعا دەگەن العىستىڭ نىشانى رەتىندە «اياۋلى الاقان» ءمۇسىنى قويىلعان. جوبا اۆتورى، الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى اماندىق باتالوۆ.
مۇسىندە ادامزاتتىڭ قوس الاقانى بەينەلەنگەن. ال ەكى ۋىستىڭ اراسىندا جاپىراعى جايقالعان جاس اعاش ءوسىپ تۇر. بۇل جان جىلۋىنىڭ ءار تىرشىلىك يەسىنە ءومىر سىيلاي الاتىنىن بەينەلەپ تۇرعان ەرەكشە ساۋلەت ونەرى.

«پاندەميانىڭ العاشقى كۇندەرىنەن-اق ەلباسى ۇندەۋىمەن ەلىمىز بىرىگىپ، ىندەتتى جەڭۋگە جۇمىلدى. قيىن جاعدايدا الدىڭعى قاتاردا كۇرەسكەن – مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى بولدى. بۇگىنگى اشىلعان «اياۋلى الاقان» ەسكەرتكىش – اسا قاۋىپتى ىندەتپەن بەتپە-بەت كەلگەن مەديتسينا سالاسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ قۇرمەتىنە ارنالادى. بۇل – جاھاندىق دەرتكە قارسى كۇرەسكەن اق حالاتتى جاندارعا دەگەن ەل قۇرمەتىنىڭ بەلگىسى. سونداي-اق، حالىقتىڭ ادال پەرزەنتتەرىنە ىستىق ىقىلاسىنىڭ كورىنىسى. ەسكەرتكىش ەل باسىنا قيىندىق تۋعان ساتتە قاھارماندىق كورسەتكەن جانداردىڭ رۋحىنا تاعزىم ەتۋ ورنىنا اينالادى»،-دەدى اماندىق عابباسۇلى.
اللەيانىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا ءسوز العان وبلىس اكىمى جەتىسۋ ولكەسىندە پاندەميا كەزىندە اتقارىلعان جۇمىستاردىڭ بىرقاتارىنا شولۋ جاسادى. پاندەميامەن كۇرەسكە 31 مەديتسينالىق ۇيىم جۇمىلدىرىلدى، ونىڭ ىشىندە 4-ءى تالدىقورعان قالاسىندا ورنالاسقان. امبۋلاتوريالىق جانە ستاتسيونارلىق دەڭگەيدە ءۇش جارىم مىڭعا جۋىق (3455) مەديتسينا قىزمەتكەرى، ونىڭ ىشىندە 851 دارىگەر جانە 2604 كىشى جانە ورتا بۋىن دارىگەرلەرى تارتىلدى. پاندەميامەن كۇرەسكە جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن بارلىعى 13,8 ملرد. تەڭگە ءبولىندى، مەديتسينالىق جابدىقتارمەن جاراقتاندىرۋ 79-دان 90 پايىزعا دەيىن ءوستى. ال، پاندەميا باستالعاننان بەرى كوروناۆيرۋس پەن پنەۆمونيادان 51 مىڭنان استام ادام جازىلىپ شىقتى.
نەگىزى ءمۇسىن “شىعىس” شاعىن اۋدانىندا، مودۋلدىك جۇقپالى اۋرۋلار اۋرۋحاناسىنىڭ جانىندا ورناتىلدى. ءمۇسىننىڭ بيىكتىگى 1,2 م، ۇزىندىعى 3,8 م، ەنى 2,8 م، ول قولادان جاسالعان. ايتا كەتەيىك بۇگىن تالدىقورعان قالاسىنىڭ وبلىس ورتالىعى مارتەبەسىن العانىنا بۇگىن 20 جىل تولدى.

قازاق مەكتەبىندە وقيتىن 7 جاسار بالا ورىس ءتىلى ساباعىندا نەگە ورىسشا سايراپ تۇرۋى كەرەك؟

kerey.kz

ماگنۋمدى ءوزىم مۇلدە ۇناتپايدى ەكەنمىن. ۇنەمى بارسام، ەسى دۇرىس كوكونىس تاپپايتىنمىن. ەسكىرگەن، شىرىگەن. ازىق-تۇلىكتى تەك بازاردان الامىن. بىراق ماگنۋمگە بايكوتتى توقتاتپاۋ كەرەك! سونىمەن بىرگە، ءورىستىلدى كينو، فيلمدەرگە دە بايكوت جاريالاۋ كەرەك. بىراق، ودان كۇشتىسى، بالالارىڭدى تەك قازاقشا وقىتىپ، قازاقشا تاربيەلەۋ كەرەك. بىراق، بالاڭدى قازاقشا تاربيەلەيىن دەسەڭ، تاعى ءبىر كەدەرگى شىعىپ جاتىر. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، بالانى 13 جاسقا دەيىن قازاق تىلىندە وقىتىپ، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى بويىنا، ويىنا ءسىڭىرۋ كەرەك. ەندى سولاي ىستەپ جاتساق، 7-8 جاسار قاپ-قازاقشا ءوسىپ كەلە جاتقان بالاڭدى مەكتەپتە ورىس ءتىلىن ۇيرەتىپ ميىن اشىتۋعا تۋرا كەلىپ وتىر. ياعني، 2-سىنىپتان باستاپ ورىس ءتىلى مەكتەپ باعدارلاماسىندا تۇر. بجب، تجب-سىندا ورىس ءتىلى مۇعالىمدەرى بالانىڭ ورىسشا مازمۇنداماسىن (گوۆورەنيە) تەكسەرەدى. تالاپ ەتەدى. سوندا، ءبىز بايعۇس قازاق،
قازاق جاستارى بۇگىندە جاپپاي ورىستانۋ پروتسەسىن باستان كەشۋدە.

kerey.kz

قازاق جاستارى بۇگىندە جاپپاي ورىستانۋ پروتسەسىن باستان كەشۋدە. بالا-باقشادان باستاپ، مەكتەپ، جوعارى وقۋ ورنى، ەڭبەك مەكەمەلەرىنىڭ بارلىعى نەگىزىنەن ورىس تىلىنە كوشۋدە. ءوز ەركىمەن ەمەس، ادىلەتسىز بيلىكتىڭ ۇزاق جىلعى سولاقاي ساياساتىنىڭ ارقاسىندا. كوشەدە، كەڭسەدە، دۇكەندە، كولىكتە، قوعامدىق ورىندا قازاققا قازاق ورىسشا سويلەمەسەڭ نەمەسە ۇلتتى ساقتاۋ كەرەك دەگەن جاۋاپكەرشىلىك جۇگىن ۇستانىپ، سەنىمەن ورىسشا سويلەسىپ تۇرعان قازاققا قازاقشا سويلە دەپ ەسكەرتۋ جاساساڭ بولدى، ءبىتتى، بالە-جالاعا قالاسىڭ. زاڭ دا، ونى ورىنداۋشى پوليتسيا، پروكۋراتۋرا، سوت تا ورىسقۇلدى قولدايدى، ۇلتقا جانى اشىعان قازاقتى مۇلدە قورعامايدى. بۇل قانداي ادىلەتتىلىك؟! مەملەكەتتىك ءتىلدى، مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىكتى جەكەلەگەن ادام ەمەس، وسىعان جاۋاپتى مەملەكەتتىك قۇرىلىمدار قورعاۋى كەرەك قوي. جەكە ادام ەمەس، ەڭ الدىمەن بيلىك قورعاۋى كەرەك. قازاق جەكە تاۋەلسىز مەملەكەت بولىپ تۇرسا
ساياساتتانۋشى: ەۋرووداقپەن ارىپتەستىككە ورتالىق ازيا كوبىرەك مۇددەلى

kerey.kz

نۇربەك ءتۇسىپحان ەۋرووداق جەتەكشىلەرى مەن ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ باسشىلارى “ورتالىق ازيا – ەۋرووداق” ءسامميتى كەزىندە. سامارقان، وزبەكستان 4 ءساۋىر 2025 جىل 3-4 ساۋىردە سامارقاندا “ورتالىق ازيا – ەۋروپا وداعى” ءسامميتى ءوتتى. ورتالىق ازيانىڭ رەسمي باق-تارى مەن مەملەكەتتىك قۇرىلىم سايتتارى سامارقان ءسامميتىنىڭ “تاريحي ماڭىزىن” ايتىپ جاتىر. ال ەكى ايماق اراسىندا وسىنداي فورماتتاعى العاشقى كەزدەسۋدى ساراپشىلار قالاي باعالايدى؟ ازاتتىق ءتىلشىسىنىڭ سۇراقتارىنا ساياساتتانۋشى جانىبەك ارىنوۆ جاۋاپ بەرەدى. – ورتالىق ازيا جانە ەۋرووداق ءسامميتى قانشالىقتى تەڭ جاعدايدا ءوتىپ جاتىر دەپ ايتا الامىز؟ – ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرىنىڭ 30 جىلدىق سىرتقى ساياساتىنا، تاريحىنا ۇڭىلسەك، ەۋرووداق ءاردايىم تەڭ دارەجەدە جۇمىس جاساۋعا تىرىساتىن ۇلكەن ارىپتەستەردىڭ ءبىرى. مىسالى، اقش نەمەسە رەسەي نە بولماسا قىتايمەن سالىستىرعاندا مەملەكەت تاراپىنان بولسىن، قوعام
ەندى قازاق ءتىلىن ەلەمەيتىن مەكەمە بايكوتتىڭ نىساناسىنا ىلىگىپ، شىعىنعا باتا بەرەتىن بولادى

kerey.kz

كەيدە قوعامدى ءبىر عانا وقيعا قوزعالىسقا ءتۇسىرىپ، ىشتە قاتقان شەمەندى جارىپ جىبەرەدى. بۇل جولى ءدال سونداي احۋال ورىن الدى. Magnum دۇكەندەر جەلىسىندە ورىس ءتىلدى ءبىر ازامات قازاق ءتىلىن بىلمەيتىن كۋرەرگە شاعىم ءتۇسىرىپ، ارتىنان دۇكەن اكىمشىلىگى الگى كۋرەردى جۇمىستان شىعارىپ، ماسەلەنى جىلى جاۋىپ قويا سالماق بولعاندا، جۇرتشىلىق وقىستان ويانىپ كەتتى. بۇل تەك ءبىر ازاماتتىڭ رەنىشى نەمەسە دۇكەننىڭ ىشكى ءتارتىبى ەمەس. بۇل – تىلدىك تەڭسىزدىككە قارسى ۇلتتىڭ رەفلەكسى. قازاقتىڭ ءوزى، ءوز جەرىندە، ءوز تىلىندە سويلەي المايتىن كۇنگە جەتتىك پە دەگەن سۇراق سانانى سىزداتىپ تۇر. ءوز ەلىندە تۇرىپ، ءوز تىلىندە سويلەمەيتىن ازاماتتى قوعامنان الاستاتىلۋى اقىلعا سيمايتىن دۇنيە. ال Magnum دۇكەندەرى جەلىسى وتتى كۇلمەن كومىپ قويعانداي بولدى. قازاق ءتىلى – ەلدىڭ وزەگى. وعان جاسالعان
ناۋرىز تۋرالى ماڭىزدى قۇجات

kerey.kz

اشىق دەرەككوزدەردەن 1920 جىلعى 20 ناۋرىزدا تاشكەنتتە تۇرار رىسقۇلوۆ قول قويعان ناۋرىزدى اتاپ ءوتۋ تۋرالى بۇيرىققا كوزىم ءتۇستى. دەمەك، بيىل بۇل تاريحي قۇجاتقا – 105 جىل! الايدا، ارادا نەبارى التى جىل وتكەن سوڭ 1926 جىلى ناۋرىزعا تىيىم سالىندى. ال، 1920 جىلى تۇركىستان كەڭەستىك رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى بولىپ قىزمەت ەتكەن تۇرار رىسقۇلوۆتىڭ تاعدىرى قانداي قايعىمەن اياقتالعانى بارشامىزعا ءمالىم. ونى “حالىق جاۋى” دەپ تانىپ، 1938 جىلدىڭ 10 اقپانىندا اتۋ جازاسىنا كەسكەن… ناشەل ۆوت تاكوي دوكۋمەنت ۆ وتكرىتىح يستوچنيكاح: پريكاز، يزداننىي ۆ تاشكەنتە تۋراروم رىسكۋلوۆىم وت 20 مارتا 1920 گودا و پرازدنوۆاني ناۋرىزا. پولۋچاەتسيا، ۆ ەتوم گودۋ ەتومۋ يستوريچەسكومۋ دوكۋمەنتۋ يسپولنيلوس 105 لەت! ۆ 1926 گودۋ ناۋرىز وكازالسيا پود زاپرەتوم. ا