الەمدى وزگەرتكەن قازاقستاندىقتار
kerey.kz
وسى جىلى ەلىمىزدىڭ اتىن شىعارىپ قانا قويماي، سونىمەن بىرگە ءوز ەڭبەكتەرىمەن دۇنيەجۇزىلىك قاۋىمداستىققا ۇلەستەرىن قوسىپ جاتقان اسا كورنەكتى قازاقستاندىقتار تۋرالى ءبىز كوپ جازعان ەدىك. ول پروفەسسورلار، وقۋشىلار جانە قاراپايىم ادامدار. «ەكسپرەسس ك» باسىلىمى، قازاقستاندىقتارعا قاتىستى جىل اشىلىمدارىنىڭ ۇزدىك -5 دايىنداعان ەدى. ال ءبىز سىزدەرگە سول تۋرالى تولىقتاي ايتىپ بەرمەكپىز.
ءبىرىنشى ورىندا “نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ” عالىمى دانا اقىلبەكوۆا. بۇل قىزدىڭ ەڭبەگى : قانت ديابەتىنە شالدىققان ميلليونداعان ادامدارعا كومەكتەسە الاتىن ماڭىزدى اشىلىم قارساڭىندا تۇر. ونىڭ ادىستەمەسىنىڭ ءمانى مىنادا: قانعا جىبەرىلەتىن ميكروبولشەكتەر ينسۋلين گورمونىن شىعارادى. بۇل دەگەنىمىز، ادەتتە قانت ديابەتىمەن اۋىراتى ادام كۇنىنە 5-6 ينسۋلين ەكپەلەرىن جاساۋى قاجەت بولسا، ەندى بۇل اشىلىمنان كەيىن ول بىرنەشە جىلعا جارايتىن ءبىر عانا ەكپە جاساۋى ابدەن جەتكىلىكتى ەكەندىگىن بىلدىرەدى.
ەكىنشى ورىن ەڭبەگىنە لايىق دميتري دە-گە بەرىلەدى. ويتكەنى ول تورعاي گەوگليفتەرىن تاۋىپ، ولاردى زەرتتەيتىن جوبانى باستاعان ەدى. ءدميتريدىڭ اشىلىمى تاريحي نىسانداردى زەرتتەيتىن كوپتەگەن دۇنيەجۇزىلىك عىلىمي ۇيىمدارىنىڭ نازارىن اۋدارتتى. ولار ءدميتريدىڭ جوباسىنا قولداۋ كورسەتىپ ءجۇر. تورعاي گەوگليفتەرى جىل اشىلىمدارىنىڭ ەڭ تاڭعالدىرارلىق ارحەولوگيالىق جاڭالىعى بولىپ جاريالاندى.
Innodent ءدارى-دارمەگىن دايىنداپ شىعارعان استانالىق ءتىس دارىگەرلەرىنىڭ توبى ءۇشىنشى ورىنعا يە بولىپ تۇر. Innodent-ءتىڭ ارقاسىندا ءتىس شىرىگىنەن 15 مينۋتتا ارىلۋعا بولادى! ەندى بۇل تەحنولوگيا استانالىق ستوماتولوگيالاردا قولدانىلىپ ءجۇر. جاڭا ەمال ءبىر ايدىڭ ىشىندە ەمدەلۋشىنىڭ سىلەكەيىندە بولاتىن، فوسفور مەن كالتسيدىڭ يوندارىنان پايدا بولادى.
“اقتوبە” دەگەن اتاۋمەن شايدىڭ جاڭا سۇرىپىن ويلاپ شىعارعان ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ كومانداسى ءتورتىنشى ورىندا. جاڭا سۇرىپتىڭ ەرەكشەلىگى مىنادا: شاي جاپىراعىنا قۋىرىلعان تارى قوسىلعان. سوندا، شايدىڭ ءدامى تاماشا ءتاتتى بولادى.
بەسىنشى ورىندا الماتىداعى «حەيليبەري» مەكتەبىنىڭ وقۋشىسى ارتۋر تۇراليەۆ. ول الاقانعا سياتىن، سۋتەكتەن وندىرىلەتىن ەلەكتر قۋاتىنىڭ اپپاراتىن ويلاپ تاپتى. بار كەرەگى: بوس اليۋميني قۇتىسى، كىشكەنە اششى ناتر مەن سۋ عانا. سودان پايدا بولعان سۋتەك – سونداي كىشى كولەمدەگى ارنايى سۋتەك ەلەكتر گەنەراتورىندا ەلەكتر قۋاتىن ىستەپ شىعارادى.
قازاق گەوگرافيالىق قوعامى
پىكىر قالدىرۋ